MÁ-IN I-SENG-TOĀN（8） (Duncan Main of China)
P. J. Doherty chok
Chiu Siok-huī e̍k
1964.02.01 927 kî P.7
Chin-choē kè-khì ê ha̍k-seng tò-tńg lâi chham-ka chhin-bo̍k-hoē, ū ê tuì chin hn̄g ê só͘-chāi, á-sī tuì Siōng-hái tńg-lâi ê. Só͘ sàng lâi kok-iūⁿ ê lé-mi̍h sī ēng tāi-piáu-tek ê Tiong-kok pó-khì, chhin-chhiūⁿ tê-ô͘, bí-lē ê hoe-kan, poâⁿ-á, hî-kî(sic) ê koàn-bo̍k, tô͘-uī, tiû-toān, iûⁿ-phê, chióng-kî téng. Chi̍t ê í-keng tī chhī-lāi choè i-seng ê tī khèng-chok-hoē(sic) ê sî chò chú-se̍k.
I ê kū ha̍k-seng sio-chiⁿ mn̄g Má-in I-seng ê chi̍t ê būn-toê chiū-sī "I-kho Tāi-ha̍k tī-sî oē khí?" Chit ê phāu-hū sī i kap ha̍k-seng tī chia ê chiām-sî-tek ê hùn-liān-só͘ ê tiong-kan, it-ti̍t khǹg tī sim-lāi ê-Kî-thāi.
In ê hāu-tiúⁿ ài in oē kì-tit tī chiàn-cheng tiong pún-kok ê peh-sìⁿ só͘ siū ê kan-khó͘ kap sún-sit, sīm-chì hiah ê chi-chhî soan-kàu-su ê lâng iā kám-kak beh bō͘-chi̍p 14000 kho͘ sī chin khùn-lân ê sū. Sui-jiân sī án-ni, i tah-èng tī āu-hoê kui-kok ê sî, beh kap Eng-kek-lân kap So͘-kek-lân ê peh-sìⁿ kóng-khí chit ê sū, koh kóng-khí Tiong-kok lâng pún-sin ê só͘ choè kap kòng-hiàn. Siat-sú hiah toā ê kim-gia̍h nā boē thang chū-chi̍p, in chiū tio̍h kak-gō͘ in ê phāu-hū boē thang si̍t-hiān lah!
Kiat-kó ū chi̍t lâng kià-hù 1000 kho͘, beh choè kì-liām ê kià-hù, lâi siàu-liām ê chi̍t Tiong-uì koaⁿ（中尉）tī chiàn-cheng tiong siá chi̍t tiuⁿ phoe hō͘ i ê lāu-pē kóng, "Chhin-chhiūⁿ ū siaⁿ ho͘-tiàu goá, ài goá choè i-liâu soan-kàu-su." Bô kú i tio̍h siong lâi sí, siū chiap-sàng tńg-khì Hoat-kok. I ê lāu-pē uī beh kì-liām i ê kiáⁿ ê chì-bōng, kià-hù chit tiâu chîⁿ hō͘ pīⁿ-īⁿ kóng, "án-ni thang chiong goá ê choân seng-gâi uī Chú ê iân-kò͘ kap ê I(sic) kok lâi hōng-hiàn."
Só͘-í oán-tong choè hó ê chit keng i-ha̍k-īⁿ chiū ēng chit tiâu chîⁿ lâi khí. Sī chhái-iōng Tiong-kok kap Se-iûⁿ choè hó ê kiàn-tiok iūⁿ-sek. Goā-têng sī chiàu Tiong-kok kiàn-tiok-bu̍t ê suí ê iūⁿ-sek. Chhù-kak sī ēng oan-khiau hêng, ū khoan-khoah ê oan-kong-mn̂g, kap liâng-têng, lāi-bīn pau-khoat kok-chióng choè hiān-tāi ê khì-kū.
1924 nî 10 ge̍h 8 ji̍t lo̍k-sêng sek ê sî, kè-khì ê ha̍k-seng koh chū-chi̍p, kám-kak hui-siông kong-êng tek-ì, chóng-sī bô lâng pí īⁿ-tiúⁿ Má-in I-seng pún-sin koh-khah hoaⁿ-hí, te̍k-pia̍t tng i àn-nāi lâi pin chham-koan in só͘ ū pīⁿ-chhn̂g ê siat-pī ê sî. Tī hoē-gī-sek i-kho kàu-su-thoân tì bô-á(sic), chhēng lé-ho̍k chē tī hia. Má-in I-seng kóng-khí Hâng-chiu kok-chè i-liâu pīⁿ-īⁿ ê kang-chok. I kóng, 'Goán ê kang-chok ê sêng-kong sī in-uī goán hoān-sū lia̍h Ki-tok choè tē it". I ê thiaⁿ-chiòng lóng chai-iáⁿ khak-si̍t kàu-hoē sī hit ê pīⁿ-īⁿ seng-oa̍h ê tiong-sim.
Má-in I-seng só͘ choè ê kang-chok, si̍t-chāi ū chin toā ê kòng-hiàn, koh iā sī ū i ê hū-jîn-lâng kap hō͘-sū ê pang-chān. Liân Bo̍k-su kóng-khí i-seng cháiⁿ-iūⁿ kā i chhiú-su̍t, kiù i ê sìⁿ-miā. I ēng Tiong-kok ê kóng-hoat kóng: "I pang-chān goá nǹg-chhut koaⁿ-chhâ, jiân-āu koh hong ba̍t hit ê khang."
Í-āu ū sò͘ pah ê ha̍k-seng tuì i-ha̍k īⁿ pit-gia̍p. Má-in I-seng kap Lâu Te̍k-jîn I-su kap kî-thaⁿ ê tông-liâu, chhin-chhiūⁿ Mô͘-kin Sian-siⁿ (Mr. H. B. Morgan) saⁿ-kap ióng-sêng chheng-liân-lâng tī pún-toē lâng ê tiong-kan choè i-liâu soan-kàu-su. Ki-tok ê peng-teng m̄-nā tī "Hā Thian-tông" ū, koh iā phài chhut kàu tī khah hn̄g ê ta̍k só͘-chāi.
In lóng bô khin-sang ê sî-kî. Ha̍k-īⁿ khai-pān liáu bô kú, tī Hoa-lâm toē-tài ū hoat-khí kek-bēng. 1925 nî, iû Tiong-kok ha̍k-seng léng-tō, tiám-to̍h phàu-hé tī Siōng-hái kûn-chiòng tiong. Chek-sî choân-kok piàn-moá pâi-goā ê sī-ui ūn-tōng.
(Thāi-sio̍k)
