GOÁ SÓ͘ CHUN-KÈNG SIÀU-LIĀM Ê SU-IÚ

LŪN LÎM HA̍K-KIONG BO̍K-SU

Ông Chiàm-khoe

1964.09.15  942 kî  P.6-7

  Chiū kā pa̍k, tiàu tī tē jī ki îⁿ-á, koh lâu ki-hoē hō͘ i hoán-hoé, lí nā beh sìⁿ-miā, lâi pàng-sak Iâ-so͘, lí kóng chi̍t-ē chiū kā lí tháu, nā bô, beh kā lí tiàu kàu sí.  Lîm Bo̍k-su bô kè-kàu, kam-goān siū pa̍k, siū tiàu, mn̂g chiū koaiⁿ, ì-sù chiū-sī choa̍t-tuì bô beh hō͘ lâng kiù i, chóng-sī iáu ū lâu ki-hoē hō͘ i hoán-hoé, kóng ài sìⁿ-miā beh hòng-khì Iâ-so͘, nā kóng chi̍t kù, chiū liâm-piⁿ beh kā i tháu-khui.  Só͘-í ū lâng mn̄g Ha̍k-kiong oē kan-khó͘ boē?  Ū ài sìⁿ-miā bô?  ìn kóng, Iâ-so͘ kap goá tī-teh.  Kàu tē saⁿ sì ji̍t, chiū ìn liáu khah soè siaⁿ, in a-hiaⁿ siūⁿ sī beh sí lah, iā ū kiò thó͘-kong piān, nā sí, thang chhìn-chhái kā iám-iám leh.  Lîm Bo̍k-su i put-sî kî-tó, i m̄-sī kiû Siōng-tè hō͘ i boē sí, boē kan-khó͘, i sī kiû Siōng-tè hō͘ i ū le̍k-liōng thang jím-siū chit ê khó͘-poe.  iā siūⁿ tio̍h Mô͘-se ê oē kóng, Lia̍h choè ū hūn tī Ki-tok ê lêng-jio̍k, pí Ai-ki̍p ê châi-pó khah kuì-khì (Hi-pek-lâi 11:25).  Koh Chú Iâ-so͘ ê oē kóng, Kìⁿ-nā tī lâng ê bīn-chêng jīn goá ê, goá iā tī thiⁿ-nih ê Pē ê bīn-chêng beh jīn i, kìⁿ-nā tī lâng ê bīn-chêng m̄-jīn goá ê, goá iā beh tī thiⁿ-nih ê Pē ê bīn-chêng m̄-jīn i.  án-ni hō͘ i koh-khah kian-sim sêng-jīn Chú Iâ-so͘.  In-uī i bat kóng, Goá í-keng kè hō͘ Iâ-so͘ lah.  Gō͘ ji̍t kú tiàu teh, bô chi̍t tih tê-thng ji̍p chhuì, si̍t-chāi ū kan-khó͘ kàu-ke̍k.  Tē gō͘ ji̍t, in hiaⁿ phah-sǹg i sí lah, kiò lâng tháu lo̍h-lâi, koh bô sí, iáu teh chhoán-khuì, chiū kā thoa chhut mn̂g-goā, mn̂g chiū koaiⁿ, beh hō͘ koâⁿ sí.  Chit sî sui-jiân bô sí, nā-sī chhin-chhiūⁿ sí, iau koh koâⁿ, piàn-sin bô la̍t, hit tia̍p sī àm-sî, keng-kè nn̄g tiám cheng āu, kiû Siōng-tè siúⁿ-sù i khuì-la̍t, oē tit kiâⁿ kàu Keh Séng hiaⁿ ê chhù lâi keh mî.  Keh Sèng hiaⁿ-tio̍h(sic) Lîm Bo̍k-su ê siaⁿ, kín-kín kā i khui mn̂g, mn̄g i thài oē tit lâi kàu goá chia.  It-it kóng bêng, in-uī gō͘ ji̍t bô lim, bô chia̍h, boē thang chi̍t-ē chiū chia̍h-pn̄g, tāi-seng lim kún-chuí, āu-lâi chia̍h ám, koh lâi chia̍h bê, chiū khoe-ho̍k goân-khì; āu-lâi chiah chhoā i khì Ka-gī kàu-hoē chhē thoân-tō-su.  Kóng-khí in a-hiaⁿ, chiong chit ê poàⁿ-tiâu-miā ê sió-tī kā khǹg goā-bīn, sí-oa̍h lóng bô chhē kìⁿ.  Ha̍k-tun, Ha̍k-kiong kiám m̄-sī pau-heng, pau-tē, án-choáⁿ sim-koaⁿ hiah ngī.  Chhiáⁿ khoàⁿ Lō͘-ka 12: 50--53; Má-thài 10: 21, 36.  Ū ê ài Iâ-so͘, ū ê m̄-ài Iâ-so͘, oē cheng-chha kàu án-ni.

  4.  KÁI OK CHIÔNG SIĀN:  Lîm Bo̍k-su bē sìn Chú ê í-chêng ū o̍h poa̍h pháiⁿ kiáu, chiū-sī ēng lián-pó lâi chia̍h lâng, lián-pó ê jī i oē oāⁿ, nā chió chîⁿ, chiū hō͘ lâng iâⁿ; nā choē chîⁿ, i chiū kā iâⁿ--lâi, só͘-í kìⁿ poa̍h kìⁿ iâⁿ.  Sìn Chú liáu-āu chiū m̄-bat poa̍h.  Ū chi̍t lâng chai i m̄ ài poa̍h lah, chiū lâi ko͘-chiâⁿ Lîm Bo̍k-su kà i poa̍h-kiáu su̍t, soà ēng hit lia̍p lián-pó boē i, i beh ēng 30 kho͘ hō͘ i chia̍h tê.  Lîm Bo̍k-su kóng, 300 kho͘, 3000 kho͘ goá iā m̄, ka-kī m̄-ài, bô hō͘ lâng; goá í-keng chai che sī choē-ok; che kap chián-liú chhiúⁿ- kiap ê choē sio-siāng, koh sún-hāi kian-khong(sic), chi̍t-ē jia̍t--tio̍h, liân chia̍h, khùn to boē kì-tit, poa̍h soah, chai pak-tó͘ iau, chhàu-sng pn̄g ka-kī té lâi chia̍h, liām kóng iáu sio-sio, koh ēng pháiⁿ kiáu iâⁿ lâng khûn-khûn khiām-khiām ê chîⁿ, beh boé iàu-kín ê mi̍h, kā iâⁿ--lâi, hō͘ i khang-chhiú tò khì, chîⁿ bô, mi̍h iā bô, pē-bú phah mē; bó͘, kiáⁿ-jî chhá, ū ê soà kiâⁿ té-lō͘.  Koh lâng siông-siông kóng chit hō m̄-sī mn̂g-kńg chhut koāⁿ ê chîⁿ, boē thang choè ke-hé.  Goá í-keng siū hāi, m̄-kam pa̍t lâng tè goá siū hāi.

  Lîm Bo̍k-su m̄ chiong i siū hāi ê pháiⁿ-kiáu khì-kū lián-pó lâi hāi lâng, chiū ēng pó͘-thâu lâi tuî phoà, hiat tī chhek-só͘ ê toā-ha̍k, chám chháu tû kun.

  Chú Iâ-so͘ só͘ kóng, nā chi̍t kha, á-sī chi̍t chhiú tì-kàu lí hoān-choē, tio̍h chām hiat-ka̍k, á-sī chit ba̍k hoān-choē, chiū iah khí-lâi.

  5.  TĪ GIÂM-CHÊNG KÀ SIÓ-O̍H:  Koh chiap-soà lâi kóng Lîm Bo̍k-su kàu Ka-gī kàu-hoē chhē Gô͘ Ì Thoân-tō-su, thoân-tō chin tông-chêng, hit àm te̍k-pia̍t uī-tio̍h i khui kî-tó-hoē, kiû Thiⁿ-pē khui lō͘ hō͘ chheng-liân lâng thang an-sim choè I ê kiáⁿ-jî.  Kàu thiⁿ-kng, Gô͘ Thoân-tō chiū kā Lîm Bo̍k-su kóng, Siōng-tè ū kā lí khui-lō͘ lah, tī Giâm-chêng ū beh siat sió-o̍h, ài beh chi̍t uī sian-siⁿ, goá kài-siāu lí khì.  Só͘-í chiū siá phoe kiò Se-kiⁿ hiaⁿ-tī the̍h phoe, soà chhoā Lîm Bo̍k-su saⁿ-kap khì.  Kiâⁿ bô joā-hn̄g, chiū tú-tio̍h hiaⁿ-tī ông Khîm, mn̄g in beh khì tó-uī, Se-kiⁿ hiaⁿ kóng, Beh chhoā chit uī hiaⁿ-tī lâi-khì Giâm-chêng kà sió-o̍h, Ông Khîm hiaⁿ khoàⁿ i thǹg chhiah-kha, chiū kóng, bô chhēng oê choè sian-siⁿ, lâng ài chhiò chhiah-kha sian-siⁿ, chiū khì in tau koāⁿ chi̍t siang pò͘-oê kap 400 chîⁿ sàng i.  Kàu Giâm-chêng, chiū ēng phoe kau thoân-tō-su Chiu Pō͘-hâ, chiū-sī Ka-gī Chiu Sek-eng Tiúⁿ-ló Chiu Hok-choân Sian-siⁿ ê lēng sian-hū.  chiu Thoân-tō chiū hoaⁿ-hí thoè i bō͘-chi̍p 17 miâ ha̍k-seng, chi̍t ê, chi̍t nî chi̍t kho͘ gûn, 17 miâ, chi̍t nî 17 kho͘ gûn.  I chiū ēng nn̄g kho͘ gûn kià tò-khì hō͘ i ê lāu-bú, saⁿ kho͘-gûn choè saⁿ khò͘, 12 kho͘ gûn choè chi̍t nî ê hé-si̍t.  Hit sî mi̍h-kiāⁿ chin sio̍k, chi̍t kho͘ gûn 5 táu bí (nā chit-chūn, 5 táu bí tio̍h 250 kho͘ gûn).  I chi̍t ge̍h ji̍t saⁿ táu bí chia̍h 6 kak gûn, mi̍h-phè m̄-bián boé, tī lé-pài-ji̍t hoē-iú toà bí, kiâm-toâ lâi chú, in chia̍h chhun ê chhài-pó͘, am-koe-pó͘, tāu-sīⁿ-pô͘, khioh-khioh khí-lâi phè, só͘-í kiâm-toâ m̄-bián boé, chi̍t ge̍h ji̍t 6, 7 kak gûn chiū ū kàu.  Lîm Bo̍k-su chin hoaⁿ-hí, thang choè sian-siⁿ koh ū pn̄g thang chia̍h, lé-pài-ji̍t iā thang kóng tō-lí, ū sî khì Koan-á-niá á-sī Pe̍h-chuí-khoe, iā ū Chiu Thoân-tō thang kā chí-tō.  I tī hia kà saⁿ nî kú, ū chhut nn̄g uī bo̍k-su, chiū-sī Gô͘ Hi-êng kap Lîm Chhip-hi; iā ū chhut 4 ê i-seng, 4 ê tiúⁿ-ló, 3 ê chip-sū, si̍t-chāi toā sêng-kong.  āu-lâi Gô͘ Bûn-pin Thoân-tō khoàⁿ-kìⁿ i oē thang choè khah toā lō͘-ēng, só͘-í chiū kí-chiàn i ji̍p Sîn-ha̍k.  Tī 1887 nî, 30 hè ji̍p Sîn-ha̍k, ū thang tha̍k-chheh, ū pn̄g thang chia̍h, koh ū chîⁿ thang niá, só͘-í chin hoaⁿ-hí.  Tha̍k 3 nî liáu, kàu tē 4 nî, Kàu-sū-hoē ài beh chhē chi̍t ê lâng choè bûn-jī thoân-tō, chiū-sī boē chheh, āu-lâi soán-tio̍h Lîm Bo̍k-su, kóng i siāng sek-tòng, kā i kóng, i iā bô the-sî, án-ni tē 4 nî chiū lī-khui ha̍k-hāu, choân séng ta̍k uī khì boē chheh, tng-sî bô chhia thang chē, chin chió lé-pài-tn̂g thang hioh mî, tio̍h toà hoàn-á-keng.

  BOE(sic) CHHEH THOÂN-TŌ TÔ͘-TIONG Ê CHO-GŪ.

  (1)  oàn-hūn Iâ-so͘ ê Lîm Gû:  Tī Pang-liâu teh boē chheh ê sî, ji̍p Lîm Gû io̍h-tiàm, i chin toā-pān kóng, lí só͘ boē ê chheh ta̍k iūⁿ goá lóng ài, chi̍t hāng chi̍t pún, chiū sǹg 10 goā pún, mn̄g joā-choē chîⁿ, kóng, 4 kak gûn, chiū the̍h 4 kak gûn, bô kóng kè, chin toā kò͘-kheh, chiū lâi beh the̍h chheh, khoàⁿ-tio̍h nn̄g jī Iâ-so͘, chiū tân chhè-luî, liân mē koà chhoh, jióng kóng, lí chia̍h-tio̍h hoan-á-noā, ji̍p hoan-á-kàu, boē hoan-á chheh, chiong chheh piaⁿ moá thô͘-kha, koh kha-chiⁿ kûn-thâu tuì Lîm Bo̍k-su ti̍t chàm, ti̍t làm, phah chin-choē ē, koh thó hit 4 kak gûn.  Lîm Bo̍k-su jím-siū, chheh khioh-khioh leh, khì pa̍t keng koh boē, bô oàn-hūn, sim-lāi thoè i kî-tó, ǹg-bāng i ū chi̍t ji̍t oē hoán-hoé lâi tit-kiù.  Bô phah-sǹg Lîm Gû hit mî khí hiong chèng, thiⁿ bē kng, chiū chi̍t miā o͘-ho͘ ai chài.  Ū lâng m̄-chai Lîm bo̍k-su tī pâng-keng teh kî-tó, in tī goā-bīn teh hoē kóng, Lîm Gû chit ê lâng chin thó͘-thún, cha-ji̍t chi̍t ê lâng boē i ê chheh, khoàⁿ-tio̍h sī Iâ-so͘ ê chheh, chiū chheh kā piaⁿ hiat-ka̍k, koh ēng kha-chiⁿ that, chhiú phah; thài hêng-ge̍k chhut-goā lâng, thiⁿ kā khiàn-chek.  Lîm Bo̍k-su thiaⁿ-liáu m̄-sī hoaⁿ-hí i sí, sī khó-lîn i bô hoán-hoé.  Phah tio̍h Lîm Bo̍k-su, chiū sī phah-tio̍h Iâ-so͘.  Lâng kap Siōng-tè choè tuì-te̍k, sī chhin-chhiūⁿ ēng ah-nn̄g beh tìm chio̍h-thâu hō͘ phoà.

(Thāi-sio̍k)