GOÁ SÓ͘ CHUN-KÈNG SIÀU-LIĀM Ê SU-IÚ
LŪN LÎM HA̍K-KIONG BO̍K-SU
Ông Chiàm-khoe
1964.11. 01 945 kî P.12-13
8. CHHOĀ JI̍T-PÚN KUN LÂI TÂI-OÂN: Tī 1895 nî (Bêng-tī 28 nî, Bîn chêng 17 nî). Ji̍t kun chiàm-niá Phîⁿ-ô͘ sī 2 ge̍h, Phîⁿ-ô͘, Ji̍t-pún bú-koaⁿ siông-siông lâi kàu-hoē kap Lîm Bo̍k-su o̍h Tâi gú, Lîm Bo̍k-su tuì in o̍h Ji̍t gú, án-ni kau-oāⁿ, só͘-í Tâi-oân lâng o̍h Ji̍t gú, Lîm Bo̍k-su sī siōng chá. Keng-kè 3 ge̍h ji̍t āu, chiū-sī 9 ge̍h, Ji̍t kun pī-pān toā kun beh chhú Tâi-oân, beh tuì tiong-pō͘ ê Pò͘-tē-chhuì chiūⁿ-lio̍k, ài Lîm Bo̍k-su kā in chhoā lō͘; in-uī i sī Ka-gī koān lâng, toē-thâu se̍k, koh oē-gú oē thong, Pak-kiaⁿ oē kap Ji̍t gú kiam ēng; koh sī thoân-kàu ū sìn-iōng. Lîm Bo̍k-su chài-saⁿ the-sî kóng, goá chia̍h Eng-kok lâng ê thâu-lō͘, phài goá lâi chia thoân-kàu, boē thang suî-piān lī-khui. āu-lâi tit-tio̍h kun-tiong bo̍k-su Sè-chhoan Liû Bo̍k-su ê bián-lē kóng, Lí khì iā sī teh thoân-kàu: pí-phēng lâi kóng, Ji̍t kun tú lâi Phîⁿ-ô͘ ê sî, ū m̄-bat tō-lí ê bú-koaⁿ chiong Má-kong pài-tn̂g choè bé-tiâu, āu-lâi ū sìn tō-lí khah toā ê bú-koaⁿ teh mn̄g chia sī kàu-hoē, lé-pài-tn̂g tī tó-uī? Lâng chiah pò i kóng, koaiⁿ bé hit keng chiū-sī, bú-koaⁿ tio̍h chi̍t kiaⁿ, koáⁿ-kín chiong bé chhian chhut, toā chheng-kiat, í, toh, koh pâi hó-sè, soà kià-hù chîⁿ choè hiàn-kim, iā chhin-chhiūⁿ chit hō sū, lí oē thang pò-hō͘ kàu-hoē, iā oē pó-hō͘ hoē-iú bián siū oan-óng. Lîm Bo̍k-su thiaⁿ tio̍h, nā-sī ū lī-ek thoân-tō ê kang, chiū ún-chún. Tī 9 ge̍h kàu Pò͘-tē-chhuì, toā sió chûn 64 chiah, kàu uī phah 54 mn̂g toā chhèng, Pò͘-tē-chhuì choân pō͘-lo̍k lóng pìⁿ hé-hu, Ji̍t kun chiūⁿ-lio̍k, toā kun ti̍t-ti̍t khì Kiâm-chuí. Lîm Bo̍k-su kap Hok-tiân bú-koaⁿ kap 17 miâ peng toà Pò͘-tē keh-mî, keh ji̍t in iā beh lo̍h Kiâm-chuí, tī Gī-tek ū 300 goā miâ ê chng-bîn, ēng to chhèng lâi pau-uî, 17 miâ Ji̍t peng sui-jiân pâi bí-lô-á tīn, Lîm Bo̍k-su bih tī tiong-ng, Hok-tiân bú-koaⁿ iā sī tī hit 17 lâng ê tiong-kan, siū 300 goā miâ gī-bîn peng pau-uî, siⁿ sí si̍t-chāi sī toā guî-hiám . Keng-kè iok nn̄g tiám cheng kú, kai-chài tuì Kiâm-chuí ū Ji̍t peng 700 miâ lâi chín-kiù, gī peng chiah thè-khì. Lîm Bo̍k-su in chiah thoat-chhut sí-soàⁿ, hō͘ 700 miâ chhoā ji̍p Kiâm-chuí, moá ke lóng sī sin-si, tó kàu tang tó sai oai, Lîm Bo̍k-su siat-hoat kā in siu-bâi, chiū koh lo̍h lâm. Chit pang m̄-káⁿ koh pàng chuí-teng, choân kun khé-thêng, chām-chām ū gī-bîn peng ê cha̍h lō͘.
Kàu Chan-bûn khoe po͘ iū-koh tú-tio̍h tāi-chiòng ê pau-uî, nā-sī bô hùn-liān ê bîn peng lâi tí-tng cheng-liān ê Ji̍t kun, sī chhin-chhiūⁿ chháu-meh teh lāng ke-ang. Beh kàu Tâi-lâm lī bô hn̄g, an iâⁿ tī Chuí-bé chng, chhe khî-peng khì thàm Tâi-lâm ê tōng-chēng, chai Lâu Eńg-hok ê choân-kun thè cháu liáu.
Lūn Lâu Eńg-hok beh tô-cháu, ēng chit ê khuí-kè, kā bîn-chiòng kóng, in beh kap Ji̍t kun tāi-chiàn, bô êng thang pān chia̍h-mi̍h, lín muí kháu-chàu ài chhe chit(sic) sn̂g tiⁿ-ké, chhe hó, siu-chi̍p liáu chiū kóng, kok-lāi phài toā kun beh lâi chō͘ chiàn, goán beh lâi-khì kā in hoan-gêng, it khì jî bông hoán. Sio̍k-gú kóng, It ji̍t bû kun thian-hā loān, chi̍t ê hú-siâⁿ bô chèng-hú iā sī án-ni. Chóng-sī, lāu-toā, sin-sū, uī-tio̍h bô chèng-hú, liû-bâng oē sūn ki-hoē chhiúⁿ-kiap, koh Ji̍p(sic) kun m̄-chai lán bô chèng-hú thang kap in tí-khòng, in oē ēng bú-le̍k lâi kiông chhú, nā án-ni, choân siâⁿ ê jîn-bēng, châi-sán oē pìⁿ hé-hu, só͘-í tāi-ke khì kàu Sin-lâu pài-chhiáⁿ Pa Bo̍k-su kap Sòng Bo̍k-su chhut-thâu khì chhiáⁿ Ji̍t kun ji̍p siâⁿ, kiù choân siâⁿ seng-bēng, châi-sán tī chit ê sùn-kan, iā kàu-gia̍h tông-chêng, chiū ún-chún. Jī uī bo̍k-su choè thâu-chêng, kia̍h Eng-kok ê kok-kî, ū cha̍p-goā ê sin-sū tāi-piáu, ti̍t hiòng Jī-chàn-hâng Ji̍t kun iâⁿ toē khì. Tng-sî Eng-kok sī sè-kài choè toā, choè kiông ê kok, koh sī Ji̍t-pún ê iú-hó ê kok-ka, Ji̍t kun khoàⁿ-tio̍h Eng-kok kî, chiū an-chēng thèng-hāu siau-sit; Pa, Sòng jī uī Bo̍k-su chiap-kìⁿ su-lēng koaⁿ, kóng in ê lâi-ì; su-lēng koaⁿ in-uī in sī tāi-kok-bîn, koh sī bo̍k-su, só͘-í ū sìn-iōng, ēng hiah ê sin-sū choè chún-tǹg, chiū chéng tuī-ngó͘ ui-hong lím-lím, tè Pa, Sòng jī uī, Eng-kok kî, Ji̍t-pún kok kî chìn-ji̍p Tâi-lâm hú-siâⁿ. Kó͘-jiân bô ū chhèng siaⁿ, choân siâⁿ seng-bēng, châi-sán bô sit-lo̍h, hí-khèng tiông-seng, tuì Pa, Sòng jī uī Bo̍k-su chhian kám bān siā. Ji̍t kun iā in-uī bô lâu huih lâi ji̍p Tâi-oân sim-chōng ê hú-siâⁿ, iā toā kám-siā in ê kong-lô, siúⁿ in hun-chiong 5 téng.
Kai-chài Lîm Bo̍k-su só͘ chhoā chi̍t lō͘ kun iā sio-soà chìn-ji̍p, lâm pak jī lō͘ kun sio-chiap, sio khan-chhiú hí-khèng toā sêng-kong. Lîm Bo̍k-su só͘ chhoā ê bú-koaⁿ tuì Lîm Bo̍k-su kóng, lí tio̍h sî thoân-tō lâi toà Tâi-lâm siâⁿ, i beh khan-sêng i thàn toā chîⁿ. Siat-sú Lîm Bo̍k-su nā ū hi-êng sim, i ê ki-hoē pí Ko͘ Hián-êng khah ū sè, in-uī kong-lô khah toā, koh bat koaⁿ-oē, bat Ji̍t gú, bat Hàn-bûn. Chóng-sī Lîm Bo̍k-su lūn sè-kan ê bêng-lī, toē-uī í-keng choa̍t-iân, koh ke̍k-ke̍k the-sî, bú-koaⁿ khoàⁿ i kian-koat chiū bô bián-kióng i, ēng 10 kho͘ gûn sàng i choè lō͘-huì, koh ēng chi̍t tiuⁿ jī siá tē kuí lō͘ kun ê kò͘-būn, saⁿ-sî chiū koh tò-tńg khì Phîⁿ-ô͘, 10 kho͘ the̍h lâi choè só͘-huì, hit tiuⁿ jī pàng hé sio--khì, khoàⁿ i choè bô lō͘-ēng choá. Pa, Sòng huì liáu kuí tiám cheng kú ê kong-lô, chiū tit siúⁿ hun 5 téng, Lîm Bo̍k-su tuì Phîⁿ-ô͘ kàu Tâi-lâm, le̍k chīn sìⁿ-miā ê guî-hiám, huì liáu nn̄g kò ge̍h ê kang-hu, pîⁿ-pîⁿ lâi ji̍p siâⁿ, in jī uī ū hun 5 téng, Lîm Bo̍k-su poàⁿ téng to bô, thài oē hiah chha-piat, in-uī in sī tāi kok-bîn, Lîm Bo̍k-su sī si̍t-bîn. Kám-siā Siōng-tè, I teh siúⁿ sè-jîn, sī chiàu muí lâng ê si̍t-chek. Lâng m̄-thang khoa-kháu kóng A-pek-la̍h-hán sī goá ê chó͘-kong, in-uī tuì chio̍h-thâu oē chhut kiáⁿ-sun hō͘ A-pek-la̍h-hán.
Lîm Bo̍k-su chit hō thoân-kàu cheng-sîn, chin chiàⁿ oē kham-tit choè bô͘-hoān. Kong-ho̍k ê tong-sî, ū thoân-kàu-ka lī chit, khì ji̍p chèng-tī, kàu-io̍k lâi tit-tio̍h hó thāi-gū. (Thāi-sio̍k)
