Tióng-êng Lú-o̍h Chhòng-li̍p 81 chiu-nî

Hāu-tiúⁿ:  Lâu chú-an

1968.02.01  1023 hō  P.8~P.9

（1）  Tióng-êng Lú-o̍h sī tī 1887 nî 2 ge̍h 14 ji̍t chhòng-li̍p ê.  Só͘-í kàu-taⁿ í-keng ū 81 nî kú.  Pún-lâi tī kū-nî 4 ge̍h beh kú-hêng 80 chiu-nî ê khèng-chiok tāi-hoē, in-uī chún-pī boē hù, só͘-í pún-hāu Táng-sū-hoē kap Hāu-iú-hoē, koat-tēng beh tī kin-nî ê 4 ge̍h tiong lâi khèng-chiok.

（2）  Hāu-iú-hoē ū chhiáⁿ chêng-jīm hāu-tiúⁿ Gô͘ Ko͘-niû tuì Eng-kok lâi chham-ka khèng-chiok ê tián-lé.  Khó-sioh in-uī in-uī i choè-kūn sin-thé bô kàu-gia̍h ióng-kiāⁿ thang choè tiông-tô͘ ê lú-hêng, só͘-í bē-thang lâi chham-ka.  Si̍t-chāi chin khó-sioh.  Chóng-sī i í-keng ū kià chi̍t tiuⁿ chiok-sû lâi beh hō͘ lán tī khèng-chiok tāi-hoē ê sî thang tha̍k, koh ū siá chi̍t phiⁿ kám-siúⁿ-bûn hō͘ lán thang ìn tī chiong-lâi beh hoat-khan ê 80 chiu-nî kì-liām chheh lāi.  Choē-choē hāu-iú nā tha̍k tio̍h Gô͘ Ko͘-niû ê chit phiⁿ kám-siúⁿ, ún-tàng oē siū kám-tōng, m̄-nā ke-thiⁿ in ê sìn-gióng kap uī kok-ka, siā-hoē, kàu-hoē ho̍k-bū ê cheng-sîn.

（3）  Hoê-kò͘ goá tī Bîn-kok 15 nî（1926）lâi pún-hāu, kàu-taⁿ í-keng ū 42 nî kú.  Tī chit tiong-kan kìⁿ tio̍h choē-choē ū hó ê sìn-gióng kap lí-siúⁿ ê tâng-kang.  Tuì in ê sìn-sim kap piáu-hiān, hō͘ goá tit-tio̍h choē-choē ê kó͘-lē kap kà-sī.  Chiah ê lâng ê tiong-kan ū Gô͘ Ko͘-niû, Lô͘ Ko͘-niû, Tō͘ Ko͘-niû, Lîm Ko͘-niû, Kéng Suī-chu Sian-siⁿ, Lîm Chu-phó͘ Sian-siⁿ téng.  Goá oē thang kap chiah ê sian-siⁿ saⁿ-kap tī ha̍k-hāu kang-chok, m̄-nā ke-thiⁿ goá ê khoài-lo̍k, iā hō͘ goá tit-tio̍h choē-choē ê lī-ek.  Goá siông-siông hoê-siúⁿ chit ê sū, kám-siā Siōng-tè ê an-pâi.

（4）  Kám-siā Siōng-tè tī 81 nî chêng, chhe I chīn-tiong ê lô͘-po̍k lâi kàu Tâi-lâm, tī chia kiàn-siat Tâi-oân séng choè chho͘ ê lú-chú Tiong-ha̍k.  Kè-khì 81 nî kú, ū choē-choē lú-chú lâi pún-hāu tha̍k-chheh, m̄-nā tit-tio̍h sè-kan ê ha̍k-būn, koh lâi bat Chú Iâ-so͘ Ki-tok, iā tit-tio̍h hok-im chin-lí.  Lán lóng chai-iáⁿ tī kè-khì kap hiān-chāi, ū choē-choē pún-hāu ê pit-gia̍p-seng tī ka-têng choè hó ê chú-hū kap lāu-bú, tī siā-hoē choè chin-choē hó ê ho̍k-bū kap kòng-hiàn.

（5）  Kám-siā Eng-kok Tiúⁿ-ló Kàu-hoē, tī kè-khì 81 nî ê tiong-kan, hōng-hiàn choē-choē kim-chîⁿ lâi pang-chān pún-hāu, iā koh phài choē-choē soan-kàu-su tī pún-hāu ho̍k-bū, m̄-nā kà-chheh, iā ū ín-chhoā ha̍k-seng bat Chú Iâ-so͘.  Koh tuì in ê sìn-gióng kap phín-keh, lâi kám-hoà ha̍k-seng, hō͘ in pit-gia̍p āu tī siā-hoē tiong, ū hó ê kòng-hiàn kap ho̍k-bū.

（6）  Goá iā ài kám-siā lán Tâi-oân Ki-tok Tiúⁿ-ló Kàu-hoē lāi choē-choē ê hiaⁿ-chí, in-uī lín tī kè-khì sò͘-cha̍p nî kú, ū hōng-hiàn choē-choē kim-chîⁿ lâi pang-chān pún-hāu choè kiàn-tiok kap cheng-ka siat-pī ê lō͘-ēng.  Koh siông-siông kài-siāu ha̍k-seng lâi pún-hāu tha̍k-chheh, iā sî-siông tī kî-tó tiong siàu-liām pún-hāu.  Pún-hāu tuì lán ê kàu-hoē só͘ tit-tio̍h bu̍t-chit siōng kap cheng-sîn siōng ê pang-chān si̍t-chāi chin toā.

（7）  Kám-siā choē-choē pún-hāu hāu-iú, sî-siông siàu-liām bú-hāu, uī-tio̍h bú-hāu kî-tó, koh kià chin-choē kim-chîⁿ kap kî-thaⁿ ê mi̍h-kiāⁿ lâi sàng pún-hāu.  Kè-khì 10 nî kú, pún-hāu tuì kok-lāi í-ki̍p kok-goā ê hāu-iú só͘ tit-tio̍h ê lo̍k-koan-kim iok ū 30 bān kho͘.  Pún-hāu ê hāu-sià kap ha̍k-seng ê kì-siok-sià, nā bô hāu-iú ê oān-chō͘, chiū boē thang chhin-chhiūⁿ hiān-chāi chit-khoán ê oân-pī.  Choē-choē hāu-iú ta̍k-pái tńg-lâi bú-hāu ê sî, m̄-nā pún-sin kám-kak chin khoài-lo̍k, chāi o̍h ê ha̍k-seng khoàⁿ-tio̍h hāu-iú thoân-kiat kap ài-hāu ê sim, iā ū tit-tio̍h chin toā ê kó͘-lē.   Choē-choē lâng kóng, pún-hāu hāu-iú ê thoân-kiat kap ài-hāu sim, m̄-nā tī kok-lāi, chiū-sī tī sè-kài tiong, iā oē thang choè pa̍t-lâng ê bô͘-hoān.  ǹg-bāng chit khoán ê thoân-thóng éng-kiú oē thang pó-chhî.

（8）  Kū-nî 4 ge̍h pún-hāu Táng-sū-hoē ū gī koat beh kiàn-tiok chi̍t chō kàu-sek toā-lâu, lâi khèng-chiok kì-liām chhòng-li̍p 80 chiu-nî ê le̍k-sú, koh thang thê-ko ha̍k-seng tha̍k-chheh ê hāu-lu̍t.  Chit keng kàu-sek toā-lâu í-keng tī kū-nî 10 ge̍h 25 ji̍t（Kong-ho̍k-choeh ê ji̍t）khai kang, ū-tēng kin-nî 6 ge̍h beh oân-sêng.  Kiàn-tiok ê chóng kang-thêng huì iok 80 bān kho͘.  Í-keng ū tuì Eng-kok Bú-hoē tit-tio̍h 10 bān kho͘ ê pó͘-chō͘-kim, iā ū chi̍t uī Bú-hoē ê chí-bē hōng-hiàn 5 bān kho͘.  Koh tuì lán ê hāu-iú-hoē iā í-keng tit-tio̍h 13 bān kho͘.  Í-goā tuì pún-hāu ê hāu-iú kap ka-tiúⁿ iú-chì ū tit-tio̍h iok 10 bān kho͘ ê hiàn-kim.  Khó-lêng choè-kūn oē thang tuì Séng-chèng-hú Kàu-io̍k-thiaⁿ tit-tio̍h iok 10 bān kho͘ ê pó͘-chō͘-kim.  Ha̍k-hāu tuì keng-huì iā oē thang chiat-khiām iok 5 bān kho͘.  án-ni siōng-chhiáⁿ iáu-kú khiàm iok 30 bān kho͘ ê kiàn-tiok chu-kim.  Só͘-í koat-tēng kin-nî 2 ge̍h tē saⁿ lé-pài-ji̍t（2 ge̍h 18 ji̍t）,tuì choân séng ê Tiúⁿ-ló Kàu-hoē só͘ tit-tio̍h ê te̍k-pia̍t hiàn-kim beh ēng choè chit keng kàu-sek toā-lâu ê lō͘-ēng.  ǹg-bāng kok-uī hiaⁿ-chí to-to koan-sim kap oān-chō͘.  iā ǹg-bāng pún-hāu ê hāu-iú uī-tio̍h bú-hāu kî-tó kap hōng-hiàn, hō͘ bú-hāu só͘ kè-e̍k ê kang-sū bô kú oē thang oân-sêng.

（9）  Kin-nî 4 ge̍h toing beh tī pún-hāu kú-hêng khèng-chiok 80 chiu-nî ê tián-lé.  Kàu sî it-tēng oē thong-ti choân séng kok toē-hng ê hāu-iú.  Chóng-sī hāu-iú ê chū-só͘ siông-siông piàn-keng, koh choè-kūn ū só͘-chāi chhin-chhiūⁿ Tâi-lâm chhī ū kái oāⁿ ke miâ kap chhù ê hoan-hō.  Só͘-í choè hó chhiáⁿ kok-uī hāu-iú oē thang kià chi̍t tiuⁿ bêng-sìn-phìⁿ lâi thong-ti ha̍k-hāu lí hiān-chāi ê toē-chí, kap tiàm-hō á-sī hō͘-chú ê sìⁿ-miâ.  Nā án-ni, lí chiū ún-tàng oē chiap tio̍h thong-ti, m̄-thang bô thong-ti ha̍k-hāu, kàu-sî kóng ha̍k-hāu lóng bô hō͘ lí chai.  Hāu-iú thong-ti ha̍k-hāu i ê toē-chí, sī chin kán-tan ê sū.  Chhiáⁿ kok-uī hāu-iú liōng-kái kap ha̍p-chok.

  Pún-hāu Táng-sū-tiúⁿ kap Hāu-iú-hoē-tiúⁿ ài goá thè in kā lia̍t-uī hiaⁿ-chí chhéng-an kap seh to-siā.  Goān Chú ê un-tián siông-siông tī kok-uī ka-têng ê téng-bīn.