Sîn-ha̍k kàu-io̍k ê Soan-iông Sú-bēng
Sòng Choân-sēng
1968.03.15 1026 hō P.3~P.5
Tâi-lâm Sîn-ha̍k-īⁿ ê muí nî ê kì-liām-ji̍t tuì pún-īⁿ ê su-seng, iā goá siong-sìn tuì lán kàu-hoē ê hiaⁿ-chí, m̄-bat chi̍t pái suî-suî piān-piān kè-khì. Chi̍t hong-bīn chit ê sī goán tuì sim-té kám-siā ê ki-hoē. Goán nā khoàⁿ-tio̍h Siōng-tè cháiⁿ-iūⁿ teh ēng goán chin bô oân-choân, chin ham-bān, chin gû-gōng chiah ê khì-kū teh choè I soan-iông hok-im ê kang-chok ê sî-chūn, goán si̍t-chāi ū moá-sim ê kám-siā. Si̍t-chāi Siōng-tè ê un-tián poâⁿ-kè lâng ê gû-gōng kap khiàm-kheh, Siōng-tè ê khuì-la̍t iâⁿ-kè lâng ê loán-jio̍k kap ham-bān. Goán ê kám-siā siâng-sî sī uī-tio̍h lán kàu-hoē choân-thé tâng-sìn ê hiaⁿ-tī chí-bē ê put-toān chi-chhî kap oān-chō͘. Lín tāi-ke chhut tī thiàⁿ Chú ê sim, thoè goán kî-tó, thoè goán chún-pī kim-chîⁿ, hō͘ goán oē thang kè-sio̍k kàu-hoē só͘ kau-tāi goán ê kang-chok. Tâi-lâm Sîn-ha̍k-īⁿ sī lán kàu-hoē ê, in-uī che sī Siōng-tè thong-kè lán ê kàu-hoē siat-li̍p beh lâi ióng-sêng kap hùn-liān ha̍h tī chit ê sî-tāi ê kang-lâng ê tiûⁿ-só͘. Goán bô-lūn tuì Siōng-tè ê un-tián. tuì kok-uī hiaⁿ-chí ê tāi-tó kap hōng-hiàn, si̍t-chāi ū boē thang ēng oē piáu-ta̍t ê kám-siā kap kám-kek.
Tī muí nî ê Tâi-lâm Sîn-ha̍k-īⁿ ê kì-liām-ji̍t, goán boē bián-tit chin sêng-si̍t lâi kiám-thó kap hoán-séng goán sī m̄-sī ū chīn choè toā ê khuì-la̍t teh chō-chiū Siōng-tè só͘ khiàm-ēng ê kang-lâng á bô? Tàu-tí goán ê Sîn-ha̍k kàu-io̍k ê hong-chiam ū chèng-khak á bô? Kàu-ha̍k ê loē-iông ū teh kiû kái-chìn á bô? uī-tio̍h lán ê kàu-hoē ū teh hū-khí Sîn-ha̍k ê sù-bēng á bô? Ū kap lán ê kàu-hoē saⁿ-kap teh ló͘-le̍k chiâⁿ-choè Siōng-té ê sian-ti tī chit ê sin ê sî-tāi á bô? Tuì chiah ê būn-toê hō͘ goán kám-kak goá eng-kai tio̍h tī kin-nî ê kì-liām-ji̍t kap kok-uī thiàⁿ Chú ê hiaⁿ-chí lâi siūⁿ "Sîn-ha̍k kàu-io̍k ê soan-iông sù-bēng"chit ê būn-toê. Chin ǹg-bāng tuì chit ê būn-toê ê thó-lūn, hō͘ lán oē thang khah bêng-pe̍k Tâi-lâm Sîn-ha̍k-īⁿ ê sî-tāi sù-bēng lán choân-thé kàu-hoē só͘ tio̍h kiōng-tông lâi hùn-tò͘ ê bo̍k-phiau sī sím-mi̍h? iā chìn chi̍t pō͘ koh-chài lâi hoàn-khí tuì chit keng Sîn-ha̍k-īⁿ ê chek-jīm sī sím-mi̍h?
Thâu chi̍t hāng, goá ài kiông-tiau ê chiū-sī: Sîn-ha̍k-īⁿ pún-sin chiū-sī soan-iông hok-im ê thoân-khè. Chāi-lâi lán lóng siūⁿ kóng Sîn-ha̍k-īⁿ sī sī uī-tio̍h chiân-soàⁿ ê kang-chok teh hùn-liān jîn-oân ê tiong-sim. Goá siūⁿ chit ê bô m̄-tio̍h. Tuì chia pit-gia̍p chhut-khì ê tâng-kang, lóng kàu kàu-hoē kap siā-hoē ēng choē-choē bô sio-siāng ê hong-sek teh hōng-sū hok-im. Chóng-sī goá siūⁿ chit khoán ê siūⁿ-hoat bô kàu-gia̍h. uī(Ui)-tio̍h sím-mi̍h goân-in? Sîn-ha̍k-īⁿ m̄-sī chûn-chāi tī kap sè-kài keh-lī ê chin-khong ê lāi-bīn, iā m̄-sī khì toà tī bô lâng kàu ê lāi-soaⁿ táu-té ê só͘-chāi. Sîn-ha̍k-īⁿ chiū-sī tī chit ê oa̍h-oa̍h ê, teh chìn-tián, teh kái-piàn ê siā-hoē tiong-kan. Sîn-ha̍k-īⁿ chiū-sī hō͘ chit khoán chiu-uî ê sè-kài pau-tiâu leh. Tī chit khoán ê chōng-thài ê lāi-bīn, Sîn-ha̍k-īⁿ boē thang chhái-chhú koaiⁿ-mn̂g chèng-chhek teh kiâⁿ ka-tī ê lō͘. Sū-si̍t-siōng kap Siōng-tè só͘ beh chín-kiù ê chit ê sè-kài thoat-lī ê Sîn-ha̍k kàu-io̍k í-keng m̄-sī chin-chiàⁿ ê Sîn-ha̍k kàu-io̍k. Chin-chiàⁿ ê Sîn-ha̍k kàu-io̍k, goá siong-sìn, sī sî-sî khek-khek chiong só͘ thiaⁿ-tio̍h ê Siōng-tè ê oē chek-sî lâi si̍t-giām tī chit sè-kài kap siā-hoē ê Sîn-ha̍k kàu-io̍k. Oāⁿ oē lâi kóng, Sîn-ha̍k kàu-io̍k pún-sin eng-kai chiū-sī soan-iông hok-im ê kang-chok. Só͘-í Sîn-ha̍k kàu-io̍k ê loē-iông kap bo̍k-tek, sī tuì Ki-tok-tô͘ soan-iông hok-im ê sù-bēng lâi ê. Tuì án-ni, Tâi-lâm Sîn-ha̍k-īⁿ it-hiòng ló͘-le̍k beh cháiⁿ-iūⁿ chiong tī khò-sek lāi Sîn-ha̍k ê gián-kiù kap it-chhè ê kang-chok táⁿ chi̍t-phìⁿ. Goán sī ǹg chit ê bo̍k-phiau teh ló͘-le̍k.
Tē jī hāng, nā kóng kàu soan-iông hok-im ê sù-bēng, suî-sî chiū siūⁿ kàu soan-iông hok-im ê"tiûⁿ-só͘"būn-toê. Tàu-tí chit ê chín-kiù ê hok-im beh soan-iông tī sím-mi̍h khoán ê só͘-chāi? Siat-sú nā bô bêng-khak khì jīm-sek soan-iông hok-im ê"tiûⁿ-só͘",lán só͘ choè ê beh kui tī khang-khang. Nā án-ni, soan-iông hok-im ê tiûⁿ-só͘ sī sím-mi̍h? Chiū-sī lán só͘ tiàm ê ū choē-choē chong-kàu sìn-gióng, ū kho-ha̍k ki(kî)-su̍t teh chìn-tián ê chit ê lâng ê sè-kài. Chit ê chiū-sī sin ê sè-kài, sin ê sî-tāi. Oāⁿ oē lâi kóng, soan-iông hok-im ê tiûⁿ-só͘ chiū-sī chit ê put-toān teh hiān-tāi-hoà ê sin sè-kài. Chā-hng ê tì-sek kap hong-hoat kin-á-ji̍t í-keng bô lō͘-ēng; kū-nî siūⁿ hoat kap ki(kî)-su̍t kin-á-ji̍t boē thang sek-iōng. Che chiū-sī soan-iông hok-im ê tiûⁿ-só͘. Sîn-ha̍k-īⁿ chiū-sī beh ióng-sêng tī chit khoán tiûⁿ-só͘ ê lāi-bīn lâi soan-iông hok-im ê kang-lâng. Tuì án-ni, goán chīn chin-toā ê ló͘-le̍k beh lâi jīm-sek chit ê sin ê sè-kài, tuì án-ni, oē thang iú-hāu-tek lâi soan-iông Siōng-tè chín-kiù ê hó siau-sit. Kú chi̍t ê lē lâi kóng, kin-á-ji̍t lán Tâi-oân tī ko-téng kàu-io̍k ê chìn-tián si̍t-chāi sī oē kiaⁿ lâng. Lán kàu-hoē ê bo̍k-tiúⁿ, hoē-iú, lóng ū chú-tē tī chiah ê Tāi-choan teh siū chō-chiū. Chóng-sī lán ū teh siūⁿ, ū tàu chhut-la̍t, beh hō͘ lán chit keng Sîn-ha̍k-īⁿ chiâⁿ-choè chi̍t keng hiān-tāi-hoà ê"Sîn-ha̍k-īⁿ"á bô? Sîn-ha̍k-īⁿ hoat-tián kàu chit ê kai-toāⁿ, kiám-chhái ū choē-choē lâng beh kóng, í-keng kàu-gia̍h, chóng-sī chit khoán ê siūⁿ-hoat tuì Sîn-ha̍k kàu-io̍k ê chìn-tián sī tì-miā-siong ê siūⁿ-hoat. Sū-si̍t-siōng, lán tī beh lâi ê kuí nî ê tiong-kan, nā bô chit keng Sîn-ha̍k-īⁿ tī kui-bô͘-siōng, chè-tō͘-siōng téng, ū chin toā ê chìn-tián, choè chi̍t ê kàu-io̍k ki-koan ê Sîn-ha̍k-īⁿ, oē kiâⁿ tī lo̍k-ngó͘ ê lō͘. M̄-nā kan-ta kui-bô͘, á-sī chè-tō͘ siōng sī án-ni, koh-khah iàu-kín ê chiū-sī lán kàu-hoē ê choân-thé hiaⁿ-tī chí-bē, nā hia̍p-le̍k chiong lán iu-siù ê chú-tē lâi hiàn hō͘ Siōng-tè, chìn-ji̍p Sîn-ha̍k-īⁿ, hō͘ in chiong lâi chiâⁿ-choè lán kàu-hoē ê thiāu-chio̍h, siat-sú lán nā bô án-ni khì choè, put-tàn sī lán ê Sîn-ha̍k-īⁿ, chiū-sī lán ê kàu-hoē, boē thang kè-sio̍k tī chit ê sin ê sî-tāi lâi choè Siōng-tè ê kiàn-chèng. Che sī chi̍t hāng chin giâm-tiōng ê sū. Só͘-í goán nā jú jīm-sek chit ê sin ê sè-kài, goán nā jú-kám-kak chit ê sè-kài tuì Sîn-ha̍k kàu-io̍k, tuì kàu-hoē ê thiau-chiàn hui-siông toā. Sè-kài nā jú kiâⁿ tī m̄-jīn(jîn) Siōng-tē ê lō͘, kàu-hoē jú tio̍h thoân chhòng-chō kap chín-kiù ê Siōng-tē. Sè-kài nā jú lī-khui kàu-hoē, kàu-hoē tio̍h siūⁿ pān-hoat khì chiū-kūn sè-kài. Nā-sī beh án-ni, kàu-hoē tī chè-tō͘-siōng, tī ki-kò͘-siōng, tio̍h kū-pī hiān-tāi-hoà ê tiâu-kiāⁿ. Hiān-chāi lán ê Sîn-ha̍k-īⁿ beh chìn-ji̍p chit khoán ê sè-kài iáu si̍t-chāi chin bô kàu-gia̍h. Tī keng-chè-siōng chin bô kàu-gia̍h, tī jîn-châi-siōng iā chin bô kàu-gia̍h. Só͘-í chit ê Tâi-lâm Sîn-ha̍k-īⁿ ê kì-liām-ji̍t, m̄-sī kan-ta ài chhiáⁿ kok uī hiaⁿ-chí hùn-hoat lâi uī-tio̍h Sîn-ha̍k kàu-io̍k lâi hōng-hiàn kim-chîⁿ, siāng-sî iā ài hoàn-khí tāi-ke chiong lán ū chì-khì, ū jia̍t-sêng, ū sù-bēng ê chheng-liân chú-tē, sàng kàu tī Sîn-ha̍k-īⁿ thang chham-ka Siōng-tè ê kok ê kang-chok tīn-lia̍t.
Tē saⁿ hāng, nā chin-chiàⁿ jīn-chin teh siūⁿ kàu-hoē soan-iông sù-bēng ê sî, goá boē bián-tit lâi kóng-khí soan-iông hok-im ê chi̍t ê choè-toā ê iàu-kiāⁿ chiū-sī kàu-hoē, á-sī sìn-tô͘ chin-chin chiàⁿ-chiàⁿ ê ha̍p-it. Tī chia ū Sîn-ha̍k kàu-io̍k eng-kai hū-khí ê chin-toā ê chek-jīm. Sîn-ha̍k kàu-io̍k ê tiōng-tāi sù-bēng nā-sī soan-iông hok-im, tī chit ê toē-khu ê Sîn-ha̍k kàu-io̍k, eng-kai tio̍h tī hêng-thé-siōng, chó͘-chit-siōng, lâi hián-chhut ha̍p-it ê si̍t-chāi. Thong-kè chit ê ha̍p-it ê Sîn-ha̍k kàu-io̍k, lán beh chō-sêng tâng sim-chì ê hok-im ê tò͘-sū, bô uī-tio̍h toē-hng sèng ê lī-ek, tām-po̍h ê gō͘-kái, siong-tuì ê le̍k-sú poē-kéng téng lâi hun-lia̍t, tì-kàu hō͘ lán ê khuì-la̍t hun-sàn, hō͘ chit ê ti̍t-ti̍t teh giâu-gî chong-kàu chin-lí-sèng, hok-im chin-si̍t-sèng ê sè-kài, koh-khah lī-khui Siōng-tè chín-kiù ê hok-im. Kàu-hoē chin-si̍t ha̍p-it, goá siong-sìn sī tuì Sîn-ha̍k kàu-io̍k ê chin-si̍t ê ha̍p-it khai-sí. Che sī choè ki-chân ê kang-chok, te̍k-pia̍t tī Tâi-oân ê chêng-hêng sī án-ni. Só͘-í tī Tâi-lâm Sîn-ha̍k-īⁿ ê kì-liām-ji̍t teh siūⁿ Sîn-ha̍k kàu-io̍k ê soan-iông hok-im ê sù-bēng ê sî, goá m̄-sī kan-ta teh siūⁿ Tâi-lâm Sîn-ha̍k-īⁿ ê būn-toê, m̄-sī kan-ta teh siūⁿ Tâi-lâm Sîn-ha̍k-īⁿ ê chìn-tián. Goá koh-khah koan-sim ê, sī lán Tâi-oân ê kàu-hoē ê chìn-tián, lán Tâi-oân kàu-hoē só͘ teh pān ê chéng-kò ê Sîn-ha̍k kàu-io̍k ê chìn-tián. Chit ê goá siong-sìn sī lán kàu-hoē tī chit ê sin ê sè-kài kap sî-tāi lāi-bīn ê chi̍t ê kip-bū. Só͘-í tī chit ê Tâi-lâm Sîn-ha̍k-īⁿ ê kì-liām-ji̍t, goá ài te̍k-pia̍t hiòng kàu-hoē tong-kio̍k, tuì chiông-sū Sîn-ha̍k kàu-io̍k ê tâng-kang, hoat-chhut chi̍t ê chin kín-kip iā sī chin sêng-khún ê ho͘-siaⁿ: Lán tio̍h tī Sîn-ha̍k kàu-io̍k-siōng kiâⁿ it-tì ê pō͘-tiau, chi̍p-tiong le̍k-liōng kap khuì-la̍t, lâi tô͘-bô͘ Sîn-ha̍k kàu-io̍k ê chhiong-si̍t kap chìn-tián, hō͘ lán ê kàu-hoē, tī chit ê ko-téng kàu-io̍k kè-sio̍k teh chìn-tián, tī chit ê kín-sok teh kè-sio̍k hiān-tāi-hoà ê sè-kài, sán-seng chi̍t ê bêng-hû kî-si̍t ê "Sîn-ha̍k-hú,"chiâⁿ-choè ióng-sêng choē-choē iu-siù ê Siōng-tè ê kang-lâng ê tō-tiûⁿ. Chit ê kang-chok, lán hiān-chāi tio̍h chek-sî khai-sí lâi choè. Chit chūn nā bô choè, siat-sú lán koh chià chióng-chióng ê lí-iû lâi siám-pī chit ê sî-tāi ê thiau-chiàn, Sîn-ha̍k kàu-io̍k tī Tâi-oân beh sòng-sit soan-iông hok-im ê sù-bēng! Sî-chūn, hiān-chāi chiū-sī!
Khún-kiû Siōng-tè ê Sîn kiâⁿ sîn-jiah tī lán Tâi-oân kàu-hoē ê téng-bīn hō͘ lán oē oân-choân"oāⁿ sin,"chiâⁿ-choè Siōng-tè chín-kiù hok-im ê khì-kū, sī sim só͘ goān.
