1. Siōng-tè ê chńg-thâu-á(Lō͘-ka 11:14-28)
Tiⁿ Liân-khun
1968.07.01 1033 hō P.3~p.5
Tit-tio̍h Kong-pò-siā chú-pit sian-siⁿ ê hó-ì, ài goá khai-sí hū-chek 12 chhù ê Sèng-keng káng-kái, kak-tit bû-siōng ê kong-êng, m̄-káⁿ the-sî hó-táⁿ kia̍h-pit lâi chhì-khoàⁿ. In-uī choan-bûn teh gián-kiù ka-têng būn-toê, só͘-í siūⁿ beh thong-kè Sèng-keng ê káng-kái lâi koan-liân kàu Ki-tok-hoà ka-têng būn-toê, m̄-chai án-ni choè oē pìⁿ-choè siang-kha ta̍h siang-chûn ê guî-hiám á-boē? Nā oē thang it-kiam jī-kó͘ sī chhim-chhim só͘ teh kî-thāi ê. Ū kéng 12 uī ê Sèng-keng lâi saⁿ-kap siūⁿ, chhiáⁿ tāi-ke oē koh khah tì-ì ài khûn-tha̍k Sèng-keng, saⁿ-kap chhiau-chhē lāi-bīn ê pó-poè, koh thong-kè Sèng-keng ê oē lâi kiám-thó lán ê ji̍t-siông seng-oa̍h, chit ê káng-kái ê bo̍k-tek oân-choân khǹg tī chit ê só͘-chāi, chhiáⁿ saⁿ-thoè kî-tó kah to-to chí-kàu.
(1)Iâ-so͘ i-hó é-káu ê lâng.
Kap chit ê sio-siâng kì-sū ū kì-chài tī Má-thài 9:32-34, 12:22-32, 43-45; Má-khó 3:20-30. Iâ-so͘ ū chi̍t-pái koáⁿ chi̍t ê é-káu kuí, hō͘ hit ê lâng oē kóng-oē, tì-kàu chèng-lâng toā kî-koài. Bô phah-sǹg Iâ-so͘ ê tuì-te̍k lâi kong-kek I kóng, Iâ-so͘ sī khò kuí-ông teh koáⁿ-kuí. Sīm-chì ū lâng sūn hit-ê ki-hoē lâi chhì Iâ-so͘, kiû Iâ-so͘ tio̍h tuì thiⁿ lâi ê sîn-jiah hō͘ in. Tī chit khoán tiûⁿ-bīn, Iâ-so͘ chiū lâi soat-bêng I ê koân-ui m̄-sī tuì kuí-ông chhut, in-uī nā-sī oá-khò kuí-ông lâi koáⁿ-kuí, án-ni kuí chiū ka-kī mâu-tún, I só͘ oá-khò ê sī bān koân-lêng ê Siōng-tè, só͘-í kuí siū koáⁿ-chhut ê lâng teh beh thé-giām tio̍h Siōng-tè ê chi-phoè, chiū-sī Siōng-tè ê kok í-keng lîm-kàu, Siōng-tè hong-hù ê chiok-hok beh tī i ê sin-chiūⁿ. Kè-khì lâng siū Mô͘-kuí khún-pa̍k, m̄-kú chit-chūn ū pí Mô͘-kuí khah toā ê Iâ-so͘ kàu, só͘-í Iâ-so͘ beh khah-iâⁿ i, tuì án-ni liân i ê chiàn-khì iā beh kā chhiúⁿ-khì. Iâ-so͘ koáⁿ kuí ê sū iā sī án-ni. Iâ-so͘ koh chìn chi̍t-pō͘ lâi kóng I ê i-tī put-tàn sī sio̍k tī jio̍k-thé-chiūⁿ ê sū, tek-khak tio̍h siūⁿ kàu lêng-sèng hong-bīn, só͘-í kóng-khí siâ-sîn lī-khui lâng liáu-āu koh chhoā pí I khah pháiⁿ ê chhit ê kuí lâi khiā-khí, tì-kàu hit-lâng lō͘-bé ê kéng-hóng pí khí-thâu khah chhám. In-uī chí-ū koáⁿ-kuí, lāi-bīn pàng khang-khang, bô hō͘ Iâ-so͘ choè Chú, án-ni sī chi̍t-sî ê hoaⁿ-hí, liáu-āu beh tú-tio̍h koh khah chhiⁿ-chhám ê kiat-kó. Iâ-so͘ tuì hoán-tuì I ê lâng chit-khoán ê ìn-tap, hō͘ teh thiaⁿ ê chit-uī hū-jîn-lâng hui-siông siū kám-tōng, só͘-í toā-siaⁿ piáu-sī i tuì Iâ-so͘ ê lāu-bú him-soān ê oē kóng. Siⁿ lí ê pak-tó͘, hō͘ lí suh ê lin-thâu ū hok-khì ah. Nā-sī Iâ-so͘ sūn hit ê ki-hoē ài hō͘ tāi-ke chai, m̄-sī chí-ū kut-jio̍k ê chhin ê Má-lī-a chiah ū hok-khì nā tiāⁿ, kìⁿ-nā ū lâng hoaⁿ-hí thiaⁿ Siōng-tè ê tō-lí lâi siú ê, lóng beh hióng-siū sio-siâng ê hok-khì. Í-siōng chiū-sī chit-toāⁿ Sèng-keng ê kò͘-sū, taⁿ lán saⁿ-kap tuì chit ê lâi khe-khó tit-tio̍h khah chhim ê kà-sī.
(2) Saⁿ-khoán ê chhù
Lán nā chù-ì khoàⁿ chit-chām ê Sèng-keng ê sî, lán oē khoàⁿ-tio̍h Iâ-so͘ ê kà-sī tiong ū ēng saⁿ-khoán ê chhù lâi soat-pêng(bêng) í-siōng ê chin-lí.
a) Lāi bīn hun-lia̍t ê ka-têng. Tī 17 chat kóng chhù chù keng chi̍t Pa Bo̍k-su tī chù-kha ê só͘-chāi ū te̍k-pia̍t chù-ì, ū lâng hoan-e̍k, ke ka-tī cheng-piàⁿ, tó- koh chham-khoàⁿ Má-thài 12:25 sī kóng, kìⁿ-nā siâⁿ á-sī ke ka-kī cheng piàⁿ, tek-khak khiā boē tiâu. Chū-jiân Iâ-so͘ tī chia ài kóng ê sī, I m̄-sī khò kuí ông koáⁿ-kuí, in-uī kuí-ông koáⁿ kui-kha sī chū-bia̍t nā-tiāⁿ. Put-kò chit ê tāi-seng hō͘ lán siūⁿ-khí choē-choē ka-têng siông-siông sī chit-khoán hun-lia̍t ê chōng-thài, hu-hū kan, téng chi̍t-tāi kap ē chi̍t-tāi, ta-ke kap sim-pū, hia-tī kap......; si̍t-chāi chit-khoán ê sū sī chin put-hēng. Kiám-chhái sī uī-tio̍h ì-kiàn ê koh-iūⁿ, á-sī uī-tio̍h kiàn-siat-tek ê chú-tiuⁿ tì-kàu saⁿ tuì-li̍p, nā-sī án-ni sī beh tui-kiû chìn-pō͘ lō͘-tiong, khah m̄-bián khoà-lū. M̄-kú lán tio̍h chù-ì Chú Iâ-so͘ só͘ kóng, khiā boē tiâu, chi̍t keng chi̍t keng tó-hoāi ê kéng-kò.
b)Ū goā lâi kong-kek ê guî-hiām ê ka-têng. 21,22 chat ū kóng-khí koh chi̍t-khoán ê ka-têng, sī ū lâng teh kò͘-siú ê ka-têng, m̄-kú beh ū pí the kò͘-siú ê khah ióng ê beh lâi, án-ni hit-keng chhù iā beh suî-sî lō͘-hiān hit ê loán-jio̍k. Iâ-so͘ tī chia só͘ kóng khah béng ê kàu sī beh chí-khí I pún-sin, tuì I ê lâi-lîm Mô͘-kuí sui-jiân teh kò͘-siú, iáu-kú beh pāi-hoāi. Taⁿ chit ê sū lâi siūⁿ kàu tī lán ê ka-têng ê sî, lán beh kám-kak lâng só͘ kiàn-li̍p ê ka-têng sī hô-téng ê loán-jio̍k, te̍k-pia̍t tuì goā-bīn lâi ê in-sò͘ joā-choē teh éng-hióng lán ê ka-têng. Sui-jiân lâi ū teh kò͘-siú, m̄-kú it-tàn goā-bīn lâi ê in-sò͘ chhin-chhiūⁿ keng-chè, hong-sio̍k, si̍p-koàn, pa̍t-lâng ê phoe-phêng á-sī hong-siaⁿ, it-poaⁿ ê liû-hêng, sio̍k-hoà ê khong-khì téng-téng, nā chhim-ji̍p lán ê ka-têng ê sî, ū joā-nih choē ê ka-têng lō͘-hiān loán-jio̍k soà sit-pāi khì. Te̍k-pia̍t tī sìn-tô͘ ê ka-têng tio̍h liû-sim ê, chiū-sī Mô͘-kuí beh siông-siông ēng bān-poaⁿ ê hong-hoat lâi kong-kek lán, ǹg-bāng lán ê ka-têng hō͘ I chhiúⁿ-khì.
c) Khang-hi ê ka-têng. Kap í-siōng nn̄g-khoán ka-têng saⁿ pí-kàu ê sî, goá sī lia̍h-choè chit ê sī khah giām-tiōng. In-uī it-tàn chiong lāi-bīn ê kuí ū kā koáⁿ chhut-khì, m̄-kú lāi-bīn piàⁿ-sàu choê-chéng bô lâng teh choè chú, án-ni ū chi̍t-ji̍t tek-khak beh pí í-chêng koh khah giām-tiōng ê guî-hiám beh lâi-lîm. Bô oá-khò Siōng-tè, bô chhiáⁿ I kè-sio̍k tiàm tī lāi-bīn, án-ni sī hui-siông guî-hiám ê sū. In-uī lāi-bīn bô ū le̍k-liōng, chí-ū goā-phê ê kái-chō sī khang-khang ê. Ki-tok-hoà ka-têng ê kháu-hō sī Ki-tok sī ngó͘ ka chi Chú(基督是我家之主), taⁿ chit ê sū m̄-sī chí-ū koà chit chióng ê phiau-gú ê pâi-pián tī chhù-lāi chiū oē ta̍t-chiâⁿ ê. Nā m̄-sī chin-chiàⁿ choân ka-têng si̍t-chāi sêng-jīn Iâ-so͘ choè Chú. ngiâ-chih I choè ka-têng ê Chú, ka-cho̍k ê muí chi̍t-lâng ê giân-hēng kú-chí ū I ê lîm-chāi kap pang-chān, bô hiah-nih iông-īⁿ ko͘-sêng ê.
Tī Kū-iok sî-tāi Í-sài-a bat chi̍t pái mn̄g Hi-se-ka kóng, In tī lí ê ke ū khoàⁿ-kìⁿ sím-mi̍h?(II Lia̍t-ông-kì 20:15). Goá siông-siông siūⁿ-tio̍h chit kù oē ka-kī séng-chhat. Ká-sú kin-á-ji̍t nā beh cháiⁿ-iūⁿ ìn-tap? Sī tī lāi-bīn the hun-lia̍t ê ka-têng á m̄-sī? Sī uī-tio̍h goā-bīn lâi ê kong-kek tì-kàu lō͘-hiān loán-jio̍k soà pāi-hoāi ê ka-têng á m̄-sī? Á-sī tī lāi-bīn khang-khang bô ū Chú Iâ-so Ki-tok, í-chêng teh kiaⁿ kuí, kiaⁿ sîn, taⁿ soà pìⁿ- choè bô kiaⁿ sîn bô kaiⁿ kuí á m̄-sī?
(3) Siōng-tè ê chńg-thâu-á.
a) Siōng-tè ê chńg-thâu-á(V. 20)
To̍k-to̍k goá nā khò Siōng-tè ê chhiú koáⁿ kuí, chit kù oē tī goân-bûn sī ēng choè Siōng-tè ê chńg-thâu-á(the finger of God),(呂振中譯「上帝手指頭」). Khiok tī Má-thài 12:28 sī ēng-choè Siōng-tè ê Sîn. Taⁿ chit ê sī teh chí-khí Kū-iok ê Chhut Ai-ki̍p-kì 8:19 ê kò͘-sū. In-uī tng-sî Mô͘-se beh chhoā Í-sek-lia̍t peh-sìⁿ chhut Ai-ki̍p- kap Hoat-ló kè-kàu ê sî, ū oá-khò Siōng-tè ê khuì-la̍t kiâⁿ sîn-jiah, ēng koáiⁿ-á phah toē-nih ê thô͘-hún hō͘ I piàn-choè sat-bú ê sî, hiah ê Ai-ki̍p ê phok-sū kóng, Mô͘-se sī oá-khò Siōng-tè ê chńg-thâu-á lâi choè chit ê sū(khiok lán ê Sèng-keng sī e̍k choè Siōng-tè ê chhiú-toāⁿ). Iâ-so͘ tek-khak siūⁿ-tio̍h chit ê sū, só͘-í tī chia kóng ēng Siōng-tè ê chńg-thâu-á koáⁿ-kuí. Chit ê sī beh chí-khí Siōng-tè ê koân-lêng kap khuì-la̍t. Taⁿ kin-á-ji̍t tī lán ê lán ê ka-têng ū teh thé-giām tio̍h chit ê Siōng-tè ê chńg-thâu-á á-bô? Lán si̍t-chāi chin khiàm-kheh chit-khoán Siōng-tè ê khuì-la̍t kap koân-lêng kiám m̄-sī?
b) Siōng-tè ê kok(V. 20)
Chiū Siōng-tè ê kok í-keng kàu tī lín. Iâ-so͘ chit khoán ê soan-giân sī hui-siông chhù-bī ê. Siōng-tè kok sī tuì Iâ-so͘ ê lîm-chāi kap I ê kang-chok í-keng hiān-chāi kàu tī chit ê só͘-chāi. Tī Sèng-keng tiong teh pò lán chai, Siōng-tè kok ê hiān-chāi sèng tē-it tù-hiān ê só͘-chāi chiū-sī chit ê só͘-chāi. Iâ-so͘ tī chia só͘ kóng ê Siōng-tè kok m̄-sī teh chí-khí chiong-boa̍t só͘ beh si̍t-hiān hit ê Siōng-tè kok, chiū-sī beh chí-khí Siōng-tè ê chi-phoè, Siōng-tè ê Kiáⁿ beh tit-tio̍h sèng-lī ê ì-sù. Ū lâng kóng ka-têng sī thian-kok ê iáⁿ, chóng sī chit ê ì-sù sī ū si̍t-chāi Siōng-tè teh chi-phoè hit ê ka-têng chiah oē si̍t-hiān ê. In-uī ū chin-choē ka-têng hoán-tńg teh chiâⁿ-choè oa̍h tē-ge̍k, hō͘ lâng kan-khó͘ kàu-ke̍k. Ki-tok hoà ka-têng put-tàn sī Siōng-tè ê chńg-thâu-á teh hoat-hui hit ê khuì-la̍t kap le̍k-liōng ê só͘-chāi, chiū-sī tī hit ê só͘-chāi beh khoàⁿ-chhut Siōng-tè sèng ê chi-phoè, tuì án-ni lán beh thé-giām tī hiān-sè í-keng ū Siōng-tè kok ê hoaⁿ-hí kap khoài-lo̍k.
c) Siōng-tè ê tō-lí(V. 28)
M̄-ta̍t-tio̍h thiaⁿ Siōng-tè ê tō-lí lâi siú ê khah ū hok-khì. Siōng-tè ê chńg-thâu-á teh choè-kang, ū Siōng-tè ê kok, hit ê kū-thé-tek ê piáu-hiān chiū-sī lâng beh tī sî-sî khek-khek sió-sim chù-ì thiaⁿ Siōng-tè ê oē, koh hoaⁿ-hí chun-siú Siōng-tè ê tō-lí. Si̍t-chāi ê hok-khì m̄-sī kiàn-li̍p tī bu̍t-chit, chi̍t-sî ê kám-chêng, khì-hun á-sī sêng-kong ê téng-bīn. Chú tī chia toàn-jiân beh soan-pò chin-si̍t ê hok-khì sī chāi-tī Siōng-tè ê tō-lí. Ka-têng ê hok-khì m̄-sī ū joā-choē chîⁿ, joā-choē châi-sán, ū joā-choè kiáⁿ-jî, toē-uī, miâ-siaⁿ, tn̂g hè-siū lâi choè phiau-chún. Te̍k-pia̍t Ki-tok-hoà ka-têng ê hok-khì ê phiau-chún tek-khak beh khǹg tī cháiⁿ-iūⁿ him-bō͘ ì-ài Siōng-tè ê oē, koh cháiⁿ-iūⁿ khek-kí lâi chun-siú I ê tō-lí ê téng-bīn. Só͘-í téng-bīn khoàⁿ-kè saⁿ chióng ê ka-têng, taⁿ lán koh khah tio̍h chù-ì chit saⁿ-hāng iú-khoan Siōng-tè ê sū.
Í-āu kè-sio̍k beh kap lán saⁿ-kap siūⁿ cháiⁿ-iūⁿ lâi thiaⁿ Siōng-tè ê tō-lí, koh cháiⁿ-iūⁿ lâi siú I ê kà-sī tī lán ê ka-têng seng-oa̍h ê téng-bīn. Goān Siōng-tè chiok-hok muí chi̍t uī Ki-tok-tô͘ só͘ kiàn-li̍p ê ka-têng, oē chiâⁿ-choè bí-boán Ki-tok-hoà ka-têng thang êng-kng kui hō͘ I sī chhim-chhim só͘ ǹg-bāng.