Ki-tok-tô͘ lí-sióng-siōng
Tīⁿ Liân-khun
1968.08.15 1036 hō P.5~p.7
Lô-má kun-tuī ê pé-chóng Ko-nî-liû tit-kiù ê kì-sū kì-chài tī Hēng-toān 10: 1-11:18, lóng-chóng ū 66 chat ê tn̂g. án-ni thang kóng Lō͘-ka ēng tē-it tn̂g ê bûn-chiuⁿ lâi siông-sè biô-siá chit ê thang kì-liām ê sū-kiāⁿ. In-uī tuì chit ê sū hok-im beh choán-ji̍p goā-pang-lâng chit ê chin iàu-kín ê choán-ki (轉機). Goá pún-sin chin ài tha̍k chit chām ê kì-sū, in-uī tī chia oē thang khoàⁿ-chhut Ki-tok-hoà ka-têng ê lí-sióng siōng (image 理想像). Lán lâi khiā tī chit ê li̍p-tiûⁿ saⁿ-kap khe-khó chit-chām ê kò͘-sū.
- (1) Ko-nî-liû ê choè-lâng-kèng-khiân koh sī gī-lâng (v.2, 22).
Tng-sî Lô-má ê siā-hoē ê tō-tek hú-pāi sī le̍k-sú-ka só͘ pò lán chai ê sū-si̍t, te̍k-pia̍t tī kun-tuī koh khah sī lī-hāi. Tī chit-khoán khoân-kéng tiong Ko-nî-liû oē thang pó-chhî kèng-khiân ê seng-oa̍h; koh hō͘ lâng sêng-jīn i sī chi̍t ê gī-lâng, tek-khak m̄-sī chin iông-īⁿ ê sū. Tú-tú chhin-chhiūⁿ liân-hoe chai-chèng tī lō͘-kô͘-bê toē, chóng-sī i ê hoe lóng boē siū hit ê o͘-thô͘ lâ-sâm ê éng-hióng, lâi khui ke̍k-kî suí ê hoe chi̍t-iūⁿ. Bô-lûn(lūn?) tī sím-mi̍h khoán khoân-kéng tiong, lán tio̍h pó-chhî kèng-khiân ê seng-oa̍h, án-ni ka-kī oē khiā-chāi, siāng-sî beh lī-ek pa̍t-lâng. Sèng-keng koh kóng i hō͘ Iû-thài choân kok só͘ o-ló (v. 22).
- (2) Choân-ke kèng-uì Siōng-tè (v. 2, 22).
Tī Iû-thài lâng ê siā-hoē lâi khoàⁿ kèng-uì Siōng-tè ê sū, m̄-sī chin hi-kî. M̄-kú choè chi̍t ê goā-pang lâng, te̍k-pia̍t tī hoán Iû-thài ê khì-hun chin kiông-sēng ê Lô-má tè-kok ê kun-tuī tiong beh pó-chhî kèng-uì Siōng-tè, chám-jiân tio̍h ū koat-sim kap kak-gō͘ chiah choè oē lâi. Tī kèng-uì Siōng-tè ê seng-oa̍h tiong tû-khí kat-lé í-goā lóng chhin-chhiūⁿ Iû-thài ê sìn-gióng. Ko-nî-liû put-tàn ka-kī pó-chhî chit-khoán sìn-gióng, chiū-sī chí-tō, éng-hióng i ê choân ka-cho̍k lóng thàn i ê kha-pō͘ lâi kèng-uì Siōng-tè. Chit ê sū si̍t-chāi m̄-sī iông-īⁿ ê sū, te̍k-pia̍t lán ê ka-têng iáu-boē choân-ke kui Chú ê si, á-sī miâ sī Ki-tok-tô͘, ka-têng m̄-kú sū-si̍t siōng bô hit ê si̍t-chāi ê lāi-iông ê ka-têng chin choē ê ko-nî-liû ê chok-hong kap i hó-hó chí-tō i ê ka-têng ê sū.
In-uī kìⁿ-nā kèng-uì Iâ-hô-hoa kiâⁿ tī I ê lō͘ ê, hit-hō lâng ū hok-khì (Si-phian 128:1). Koh kèng-uì Iâ-hô-hoa sī tì-sek ê ê kun-pún (Chim-giân 1:7).
- (3) Choē-choē chín-chè peh-siⁿ (v.2, 4).
Ko-nî-liû ê sìn-gióng m̄-sī chí-ū thâu-náu ê būn-toê, i ê sìn-gióng ū pau-hâm si̍t-chāi ê thiàⁿ-sim. Tī siu-ji̍p bô choē ê chit-gia̍p kun-jîn ê ka-têng nih, iáu-kú oē thang choē-choē chín-chè peh-sìⁿ, tek-khak m̄-sī iông-īⁿ ê sū. Tng-sî ê Iû-thài-kàu khoàⁿ-choè chín-chè sī chi̍t-chióng ê chong-kàu hêng-uî (chhiáⁿ khoàⁿ Má-thài 6:2-9). Nā-sī Ko-nî-liû ê chín-chè tek-khak m̄-sī chi̍t-chióng ê chong-kàu hêng-uî nā-tiāⁿ, in-uī thiⁿ-sài ū pò Ko-nî-liû kóng lí ê chîn-chè í-keng chiūⁿ kàu Siōng-tè ê bīn-chêng choè kì-liām (v. 4). án-ni thang chai Ko-nî-liû ê chín-chè oân-choân sī chhut tī thiàⁿ-sim lâi choè ê. Ko-nî-liû tuì Siōng-tè kap lâng ê thiàⁿ-sim kap hōng-sū chiâⁿ-choè phang-phang ê lé-mi̍h chhèng kàu Siōng-tè ê bīn-chêng lâi choè kì-liām. Tī toē-bīn-chiūⁿ ū chin-choē hó ê sū, m̄-kú oē thang hō͘ Siōng-tè kì-liām ê hêng-uî m̄-sī chin-choē. Chi̍t-bīn thang chai Ko-nî-liû ê thiàⁿ-sim sī chin ê, koh chi̍t-bīn hō͘ lán chai lán só͘ choè ê Siōng-tè khak-si̍t ū teh kā lán koan-sim.
- (4) Siông-siông kî-tó Siōng-tè (v. 2, 4).
Ko-nî-liû oē-thang pó-chhî i ê kèng-khiân, oē thang ín-chhoā choân-ke kui Chú, koh oē thang choē-choē chín-chè peh-sìⁿ, chit-khoán chong-kàu hêng-uî ê āu-bīn ū i ê pì-koat tī-teh, chiū-sī siông-siông kî-tó Siōng-tè. Kin-á-ji̍t ê kàu-hoē siông-siông thiaⁿ-kìⁿ put-pí chá-chêng ê kàu-hoē, chóng-sī hit ê kàu-hoē boē chìn-tián ê si̍t-chāi goân-in tī tá-lo̍h? Goá siong-sìn, chiū-sī sit-lo̍h kî-tó ê cheng-sîn. Chiàⁿ-chiàⁿ tī chit ê sî lán tio̍h saⁿ-kap kóng, Chú ah, kà-sī goán kî-tó. Ko-nî-liû tī saⁿ tiám cheng khoàⁿ-kìⁿ īⁿ-siōng, hit ê saⁿ tiám cheng chiū-sī só͘ tiāⁿ-tio̍h kî-tó ê sî-kan, tī chit-khoán lâng chiah oē thang khoàⁿ-kìⁿ īⁿ-siōng lah. Tī Ki-tok-hoà ka-têng choè iàu-kín ê chiū-sī koh chi̍t pái ho̍k-tò kî-tó ê Sîn chhiong-moá tī lán muí chi̍t ê ka-têng nih.
- (5) Ko-nî-liû ê éng-hióng-la̍t-chit ê kèng-khiân ê peng (v. 7).
Í-siōng só͘ khoàⁿ ê Ko-nî-liû, si̍t-chāi thang choè lán chin hó ê bô͘-hoān, taⁿ tī chia tio̍h chù-ì chi̍t hāng, chiū-sī Ko-nî-liû put-tàn tuì ka-têng ū hó ê chí-tō-la̍t, tī i ê chiu-uî oē-thang kám-hoà Lô-má peng chhin-chhiūⁿ i. Sèng-keng kì-chài kóng kap chi̍t ê kèng-khiân ê peng sî-siông kun-suî i ê. I khak-si̍t sī chi̍t uī ū éng-hióng-la̍t, kám-hoà-la̍t ê lâng, oē thang hō͘ i ê pō͘-hā thàn i ê kha-pō͘ lâi kiâⁿ. Sèng-keng koh kì-chài kóng, chiong chiah ê tāi-chì lóng kā in kóng, chiū chhe in khì Iok-phàⁿ (v. 8). Tuì chit kù thang hō͘ lán chai, chit ê siū ēng-hióng, siū kám-hoà ê peng-teng put-tàn kèng-khiân, koh sī chin lêng-kàn ê lâng, Ko-nî-liû oē thang chiong it-chhè tāi-chì kā i kóng, soà lóng kau-thok i khì pān chiah-nih iàu-kín ê sū. Ko-nî-liû ê ka-têng tuì án-ni í-keng teh hiòng goā chìn-tián lah.
- (6) Thoân-tō ê jia̍t-chêng (v. 24, 27).
Ko-nî-liû í-keng chū-chi̍p i ê chhin-lâng kap hó pêng-iú, teh thèng-hāu in (v. 24). Ko-nî-liû pún-sin ū chin jia̍t-chhiat ê kiû-tō-sim, taⁿ chit ê beh chìn-tián kàu tī jia̍t-chhiat ê thoân-tō sim lah. In-uī i pún-sin ū sin-sin ê kám-kek, i m̄-káⁿ chiong chit ê hoaⁿ-hí pìⁿ-choè ka-kī só͘ iú, i chin ài pun hō͘ koh-khah choē ê lâng, só͘-í tuì chhin-lâng khai-sí, jiân-āu tuì hó pêng-iú lâi thoân-tō, ín-chhoā in lâi teh tán-hāu. Tong-jiân thang khoàⁿ chhut i ê jia̍t-sim, chóng-sī iā tio̍h oē kì-tit i pún-sin pêng-sò͘ ê choè lâng í-keng chiâⁿ-choè chi̍t chióng bû-giân ê thoân-tō, án-ni lâng chiah beh hoaⁿ-hí lâi kàu i ê chhù thèng-hāu. Tī chit ê só͘-chāi Ko-nî-liû ê ka-têng í-keng ū tài chi̍t chióng tī ka-têng ê kàu-hoē ê sèng-chit chhut-lâi lah. Chiong ka-kī ê ka-têng thê-kióng choè thoân-tō ê só͘-chāi, chho͘-tāi kàu-hoē chiū-sī ēng chit ê hong-sek lâi tián-khai chin hó ê thoân-tō sū-kong. Kin-á-ji̍t lán ê ka-têng ū tài chit chióng ka-têng kàu-hoē hoà (家庭教會化) ê sèng-chit á bô?
- (7) Tuì thoân-kàu-chiá ê chun-kèng (v. 25).
Tng Pí-tek kàu uī ê sî, Ko-nî-liû ngiâ-chih i, phak tī i kha-chêng lâi pài i. Tong-jiân tng-sî ê Lô-má siā-hoē ê lâng siông-siông chiong lâng khoán-thāi choè sîn, só͘-í Ko-nî-liû ke-kiám ū siū chit khoán ê éng-hióng iā bô tek-khak. Chóng-sī tng-sî ê Lô-má peng sī chiàm-léng kun, taⁿ hit ê ko-kip chiong-kun teh tuì pī cheng-ho̍k-chiá (被征服者) hián-chhut chit khoán thài-tō͘ sī ke̍k-kî bô chèng-siông ê sū. án-ni thang chai Ko-nî-liû tuì Pí-tek ê chun-kèng kap kheh-khì ê thài-tō͘. In-uī i siong-sìn Pí-tek sī Siōng-tè chhe lâi ê sù-chiá, só͘-í kiong-kiong kèng-kèng lâi chiap-thāi i. Goá bat thiaⁿ chit uī sim-lí ha̍k-ka kóng khí, kàu-hoē ê tióng-chip ê kiáⁿ-jî siông-siông tī kàu-hoē m̄-thiaⁿ oē, hit ê goân-in chiū-sī in tī ka-têng siông-siông teh thiaⁿ choè tióng-chip ê lāu pē-bú tī bô-ì tiong teh phoe-phêng thoân-kàu-chiá, uī-tio̍h án-ni soà sit-lo̍h tuì thoân-kàu-chiá chun-kèng ê sim-chêng. Ká-sú chit ê ì-kiàn nā-sī chin-si̍t, lán kin-á-ji̍t chám-jiân tio̍h koh chi̍t pái kiám-thó. In-uī tī lán ê ka-têng tek-khak tio̍h kó͘-bú tuì Siōng-tè ê sù-chiá chun-kèng ê sim-chêng, án-ni lán chiah oē thang hō͘ lán ê ka-têng chiâⁿ-choè thoân-tō ê só͘-chāi lah.
- (8) Thiaⁿ tō-lí ê thài-tō͘ (v. 33).
Taⁿ goán lóng tī Siōng-tè ê bīn-chêng, ài beh thiaⁿ Chú só͘ bēng-lēng lí lóng-chóng ê oē (v. 33). Ko-nî-liû só͘ kóng chit kù oē chiàⁿ-chiàⁿ sī lán beh thiaⁿ tō-lí ê lâng ê tē-it hó ê bô͘-hoān kiám m̄-sī? Goán lóng tī Siōng-tè ê bīn-chêng, tī chit kù thang khoàⁿ-chhut in cháiⁿ-iūⁿ ê kèng-khiân kap khiam-pi ê sim-chêng. ài beh thiaⁿ Chú só͘ bēng-lēng lí lóng-chóng ê oē, tuì chit kù thang chai in bô lia̍h Pí-tek só͘ kóng ê sī lâng ê oē, in ài thiaⁿ Chú só͘ bēng-lēng thoân-kàu ê lâng só͘ beh kóng-chhut lóng-chóng ê oē. Bô-lūn hit ê oē ê lāi-iông sī chek-pī á-sī khiàn-chek ê oē, in tō hoaⁿ-hí thiaⁿ. Goá teh siūⁿ, choè thoân-kàu ê lâng tī chit kù oē iā tio̍h saⁿ-kap kéng-séng, tàu-tí lán ū si̍t-si̍t chāi-chāi teh kóng-khí Chú só͘ bēng-lēng lán kóng ê oē á bô? Ū teh chú-tiuⁿ ka-kī ê ì-kiàn, ha̍k-soat, á-sī, á-sī kài-siāu sin-bûn kì-sū? Beh cháiⁿ-iūⁿ kóng Siōng-tè ê oē, put-sî tī chit ê chit-būn ê bīn-chêng tio̍h kiaⁿ-hiâⁿ ngia̍uh-ngia̍uh-chhoah chiah tio̍h.
- (9) Choân-ke kui Chú (v. 48).
Ko-nî-liû ê kiû-tō kàu, chit sî beh chhái-chhú chi̍t chióng ê hêng-sek, chiū-sī choân-ke tuì Pí-tek niá soé-lé. án-ni Ko-nî-liû ê, kiû-tō ū ta̍t kàu sêng-kong ê toē-pō͘ lah. Put-tàn i pún-sin niá soé-lé, chiū-sī tāi-ke lóng niá-siū. Ū lâng chú-tiuⁿ soé-lé sī chi̍t chióng ê gî-sek hêng-sek, bô tú-tú tek-khak tio̍h niá-siū, in-uī tī sim-lāi ū sìn chiū kàu-gia̍h. Chóng-sī Ko-nî-liû bô ài chhái-chhú chi̍t khoán thài-tō͘, in-uī i ài hián-bêng i kap i ê ka-têng í-keng ū chiap-siū Iâ-so͘ choè Kiù-chú, só͘-í ài tī Siōng-tè kap lâng ê bīn-chêng khak-si̍t lâi sêng-jīn, soà niá-siū só͘ tiāⁿ-tio̍h ê gî-sek lâi choè in ta̍h-ji̍p sin seng-oa̍h ê piáu-hiān.
Í-siōng goá ū tuì Sèng-keng tiong chhē-chhut kuí hāng iú-koan Ki-tok-hoà ka-têng ê kà-sī, phah-sǹg lán iû-goân beh sêng-jīn chit ê si̍t-chāi sī chi̍t ê lí-sióng ê Ki-tok-hoà ka-têng kiám m̄-sī? ǹg-bāng lán-lóng oē tuì Ko-nî-liû lâi saⁿ-kap ha̍k-si̍p.