Sin Chè-tō͘ kap sin thiau-chiàn
Tīⁿ Choân-seng
1968.09.01 1037 hō P.3~p.5
Kū-nî tī lán chū-iû Tiong-kok ū hoat-seng chi̍t kiāⁿ le̍k-sú-tek ê toā tāi-chì, chiū-sī lán ê chèng-hú soan-pò͘ tuì kin-nî 9 ge̍h khí beh chiong kok toē-hng phó͘-piàn siat-tì Kok-bîn Tiong-ha̍k lâi sek-èng chit ê iau-kiû.
- 1. Sin chè-tō͘ sin būn-toê.
Taⁿ chit ê tāi-chì ê koat-tēng khak-si̍t ū pang-chān tī ok-sèng pó͘-si̍p ê kái-tû, hō͘ jî-tông tuì pó͘-si̍p ê thòng-khó͘ tháu-pàng chhut-lâi. Nā-sī tuì lēng-goā chi̍t hong-bīn lâi kóng, khiok sán-seng liáu sin ê būn-toê. In-uī jî-tông tuì pó͘-si̍p siū tháu-pàng chhut-lâi liáu-āu, in khiok m̄-chai beh jû-hô khì siān-iōng hiah ê tuì bô pó͘-si̍p só͘ tit-tio̍h ê gia̍h-goā sî-kan. Koh chit ê sū, phoè-ha̍p tio̍h in loān-iōng chū-iû ê sim-lí, tì-kàu ū lâng thong-ji̍t chuì-bê tī hiah ê iú-hāi bû-ek ê liân-khoân-tô͘, siong-hāi jî-tông sim-lí ê tiān-iáⁿ, í-ki̍p liû-peng-tiûⁿ téng-téng ê kong-kiōng gû-lo̍k tiûⁿ-só͘, sīm-chì ka-ji̍p pang-phài lâi tō͘-kè hiah ê sî-kan kap hoat-lō͘ chhò-gō͘ ê eng-hiông khì-phek.
Tuì kàu-hoē hong-bīn lâi khoàⁿ, tuì kái-tû ok-sèng pó͘-si̍p
liáu-āu, Chú-ji̍t-o̍h ê ko-ki̍p jî-tông cho͘ khak-si̍t ū cheng-ka
lâng-gia̍h; tān-sī lán khiok chin iông-īⁿ khoàⁿ-chhut in chiong hit khoán tuì pó͘-si̍p thàu-pàng chhut-lâi ê bô an-tēng sim-lí chōng-thài toà lâi teh chham-ka chū-hoē. Tì-kàu bô-lūn sī ha̍p-pan á-sī hun-pān to ke-thiⁿ put-siáu ê kiáu-jiáu hō͘ lāu-su thâu-thiàⁿ.
Kok-bîn Tiong-ha̍k ê siat-tì, khó-lēng iā oē hō͘ kàu-hoē ke-thiⁿ Chho͘-tiong seng ê oa̍h-tāng, chóng-sī siāng-sî iā toà-lâi hō͘ kàu-hoē toā ê siok-toê, chiū-sī tio̍h jî-hô lâi léng-tō in tī sìn-gióng kap seng-oa̍h ê it-tì, chit ê sū si̍t-chāi m̄-sī iông-īⁿ.
- 2. Kàu-hoē ū sím-mi̍h chún-pī bô?
Taⁿ lán ê kàu kin-á-ji̍t í-keng keng-kè chi̍t nî goā kú ê sî-kan, nā-sī chiàu khoàⁿ lán liân sim-lí-siōng to bô sím-mi̍h chún-pī.
- A. Chú-ji̍t-o̍h ū sím-mi̍h chún-pī.
Chēng kàu-taⁿ chha-put-to bē bat thiaⁿ-kìⁿ ū uí-oân-hoē teh gián-kiù tuì-chhek, iā bē bat thiaⁿ-tio̍h jīm-hô tuì-chhek, iā bē bat thiaⁿ-tio̍h jīm-hô ê lâng chek-ke̍k teh chhui-hêng hong-àn. án-ni si̍t-chāi sī chin khó-sioh, in-uī chit kiāⁿ tāi-chì thang kóng sī chin iàu-kín ê choán-ki, iā sī sù hō͘ Tâi-oân kàu-hoē ê chi̍t ê toā ki-hoē, lán kiám thang bô chù-ī chit ê tāi-chì lâi chhò-kè hó ê ki-hoē? Lán kiám thang pàng hiah ê lêng-hûn ê iù-biâu hō͘ i tuī-lo̍h? Kiám thang hō͘ chit ê ki-hoē chiâⁿ-choè bái ê chhut-hoat, tì-kàu chiâⁿ-choè oh-tit bán-hoê ê té-tì?
ǹg-bāng thàn iàu-bē siuⁿ bān ê sî, koáⁿ-kín tī Chú-ji̍t-o̍h ê kok hong-bīn chhui-hêng chiu-tò ê kè-e̍k.
- (1) Chó͘-chit koán-lí siōng:
Kè-khì uī-tio̍h pó͘-si̍p soà bô khì ê kok-hāu 5, 6 nî kip, taⁿ tio̍h koh tiông-chéng kî-kó͘, phian-ji̍p tī Ko-kip jî-tông-cho͘, iā Kok-tiong ê ha̍k-seng tio̍h phian-pâi tī siàu-liân-cho͘ lâi si-kàu. Chóng-sī choè iàu-kín ê iáu-kú sī su-chu, in-uī lán ê Chú-ji̍t-o̍h m̄-sī kan-ta beh thoân-siū Sèng-keng siông-sek hō͘ ha̍k-seng, chiū-sī beh poê-iúⁿ in chiâⁿ-choè Ki-tok ê ha̍k-seng. án-ni, nā bô têng-thâu-siⁿ lâi hiàn sin koh siū kè hùn-liān ê lâng sī m̄-nā gō͘-tio̍h lâng ê chú-tē, jî-chhiáⁿ sī ko͘-hū Siōng-tè ê kau-tāi. M̄-thang chiong Kok-tiong ê ha̍k-seng kap kok-hāu ê ha̍k-seng lām teh siōng-khò, in-uī nā án-ni choè, m̄-nā oē sún-hoāi tio̍h hiah ê Kok-tiong ê ha̍k-seng ê chū-chun-sim, iā oē chó͘-gāi tio̍h in ê thàm-chhek-sim. Kiám-chhái ū lâng teh hoaⁿ-hí beh ū khah choē Kok-tiong ê ha̍k-seng thang ēng lâi tam-jīm kàu-oân, chóng-sī nā án-ni choè sī lán Tâi-oân kàu-hoē ê pi-ke̍k. In-uī chiah ê Kok-tiong ha̍k-seng iáu chin su-iàu toā-toā ê pang-chān kap ín-chhoā, ná-lí thang ēng in lâi tam-jīm Chú-ji̍t-o̍h ê kàu-oân.
Ū hū-chek ê Chú-ji̍t-o̍h kàu-oân it-tēng chin koan-sim beh ēng sím-mi̍h khò-thêng kap kàu-chhâi, í-ki̍p kàu-ha̍k-hoat khì si-kàu. Nā beh má-má hu-hu lâi keng-kè lé-pài-ji̍t Chú-ji̍t-o̍h ê sî-kan, chiū thang suî-piān phoàⁿ lâi boē, chiong ka-kī bô siau-hoà ê bô kám-tōng ê kò͘-sū ke chham chi̍t koá hâm-kó͘ kap kuí-á kó͘ lâi phiàn gín-ná; chóng-sī nā beh tuì Chú hū-chek, lêng-khó͘ tio̍h ēng sî-kan lâi kî-tó, tha̍k keng kap chún-pī chhâi-liāu. Tī chit tiám, ū siu-kái kè ê Tang Lâm A Chú-ji̍t-o̍h khò-thêng Siàu-liân cho͘ khò-pún put-chí sek-ha̍p Kok-tiong ha̍k-seng ê Ki-tok-kàu kàu-io̍k.
Í-siōng chiah ê thang kóng sī kàu-hoē tuì kok-hāu 5, 6 nî í-ki̍p Kok-tiong ha̍k-seng só͘ oē tàng choè ê chong-kàu kàu-io̍k ki-pún hùn-liān. Nā-sī lán só͘ chai, chi̍t lé-pài chí-ū chi̍t tiám goā cheng ê kàu-ha̍k sī chin bô kàu-gia̍h, só͘-í eng-kai tio̍h lī-iōng kî-thaⁿ ê ki-hoē lâi pó͘-kiù, che iā-sī kàu-hoē siat-tì Siàu-liân thoân-khè ê lí-iû chi-it.
- B. Siàu-liân thoân-khè ū sím-mi̍h chún-pī?
Kì-jiân tuì pó͘-si̍p tháu-pàng chhut-lâi, siuⁿ kè ū sî-kan teh bô tāi-chì choè, lán kiám thang kan-ta tuì in thê-sī âng-teng kiò in m̄-thang chìn-chêng khì? Kàu-hoē sī m̄-sī ū le̍k-teng ê só͘-chāi thang iông-ún chiah ê siàu-lâin-lâng khì hióng-siū? Che chiū-sī Siàu-liân thoân-khè só͘ tio̍h hū-khí ê chek-jīm. Lí kan-ta kiò i m̄-thang khì sím-mi̍h só͘-chāi, m̄-thang choè sím-mi̍h, iā bô siat-hoat hō͘ in thang khì ê só͘-chāi kap hō͘ i thang khì tín-tāng lâi hoat-tián i ê sim-sin, án-ni lí put-kò sī teh kiò i m̄-thang oa̍h. Só͘-í Siàu-liân thoân-khè só͘ beh ēng ê chí-tō chí-tō chhâi-liāu eng-kai sī tio̍h hû-ha̍p chit khoán iau-kiû. Goā-lāi ê liân-khoân-tô͘ nā m̄-hó, siáⁿ-sū lán bô beh chhut-pán, á-sī kài-siāu iú-ek ê liân-khoân-tô͘ hō͘ chiah ê siàu-liân-lâng khoàⁿ? (Kong-pò-siā ū-tēng nî-té oē chhut-pán bān-oē ge̍h-khan (phian-chiá). Suî-piān khoàⁿ tiān-iáⁿ nā-sī ū hāi, siáⁿ-sū lán bô beh kài-siāu hó ê tiān-iáⁿ hō͘ in khoàⁿ? Goá siūⁿ tha̍k-chheh hoē, teng-san, oán-chiok, ha̍p-chhiùⁿ, ga̍k-tuī, bí-su̍t, chiàu-siōng, thé-io̍k téng-téng, á-sī kî-thaⁿ chèng-tong ê gû-lo̍k lóng thang an-pâi tī Siàu-liân thoân-khè ê nî-tiong hêng-sū nih, bián-tit só͘ ū ê kè-e̍k kap chiat-bo̍k tan-tiāu. Chit khoán ê kè-e̍k su-iàu chi̍t pún choân nî ê chí-tō chhiú-chheh thang choè toē-hng kàu-hoē Siàu-liân thoân-khè chí-tō-chiá ê pang-chān.
Chóng-hoē só͘ tēng ê Siàu-liân thoân-khè hoē-oân nî-hè sī 13 kàu 16 hè. án-ni sī Chho͘-tiong 1 nî kàu Ko-tiong 1 nî thêng-tō͘ Taⁿ tī chit khoán gī-bū kàu-io̍k iân-tn̂g, ok-sèng pó͘-si̍p kái-tû, hiah ê ko-kip jî-tông teh bô tāi-chì choè ê sî, goá ài kiàn-gī tio̍h chiong Siàu-liân thoân-khè hoē-oân liân-lêng thê-chá 2 nî, hō͘ hiah ê m̄-bián pó͘-si̍p ê kok-hāu 5, 6 nî seng thang chham-ka oa̍h-tāng. Kin-nî Thài-pêng-kéng Siàu-liân thoân-khè kú-pān hā-lēng-hoē ê sī ū chún chi̍t ê kok-hāu 5 nî kip ha̍k-seng chham-ka, Kiat-kó bô-lūn tī thoân-thé seng-oa̍h, á-sī su-jîn ê hêng-tōng to bô khah su kî-thaⁿ ê Chho͘-tiong 1 nî ê ha̍k-seng. koh tī choè-āu hit àm iā chū-tōng chhut-lâi hiàn-sim. Che chèng-bêng hō͘ kok-hāu 5, 6 nî kip chham-ka siàu-liân oa̍h-tāng sī iú-ek ê.
Kin-á-ji̍t Siàu-liân thoân-khè hoat-tián siōng ê chó͘-gāi, choè-toā ê iáu m̄ sī chāi tī bô sek-tòng ê chhâi-liāu, thang kóng sī in-uī bô sek-tòng ê chí-tō-chiá. Kè-khì lán bô chún-pū, tì-kàu lán kin-á-ji̍t teh khiàm-kheh. Kin-á-ji̍t tī chit ê sin chè-tō͘ thang kóng sī tuì lán Tâi-oân kàu-hoē ê thiau-chiàn. Hiah ê siàu-liân lâng teh mn̄g khoàⁿ lán ū sím-mi̍h chún-pī, ū sím-mi̍h kè-e̍k, ū sím-mi̍h pān-hoat, iā ū sím-mi̍h lâng thang khì léng-tō in. Lán beh cháiⁿ-iūⁿ ìn-tap? Lán kiám bô thiaⁿ-kìⁿ, bô khoàⁿ-kìⁿ in ê chit-būn?
- 3. Ka-têng ū sím-mi̍h chún-pī bô?
Kè-khì in-uī pó͘-si̍p, pē-bú kiáⁿ-jî chha-put-to bô ki-hoē thang thoân-chū, sīm-chì liân kóng-oē to bô. Taⁿ in-uī jî-tông tuì pó͘-si̍p siū tháu-pàng, chiū khah ū ki-hoē thang thoân-chū, iā khah ū sî-kan thang kap pē-bú kóng-oē. Che iā sī sin ê choán-piàn. Pē-bú m̄-thang kè-thâu bô-êng tī sū-gia̍p lâi sòng-sit kap kiáⁿ-jî kóng-oē ê ki-hoē, te̍k-pia̍t sī beh chún-pī chìn-ji̍p Chho͘-tiong ê sî kàu Chho͘-tiong 2, 3 nî ê tiong-kan. Pē-bú nā kè-thâu bô-êng tī sū-gia̍p bô ki-hoē thang kap kiáⁿ tâm-oē, kàu bé oē sit-lo̍h kiáⁿ. Chi̍t lé-pài kú ê tiong kan kiám boē tàng chhē-chhut chi̍t ê sî-kan thang choân-ke khì kau-iû, á-sī saⁿ-kap thit-thô. Koh tī ka-têng kiám boē thang lī-iōng bô pó͘-si̍p só͘ chhun ê sî-kan lâi saⁿ-kap lêng-siu á-sī gû-lo̍k? Ka-têng nā boē hō͘ siàu-liân-lâng liû-loân, si̍t-chāi í-keng sit-khì chu-bī. Chiah ê tuì pó͘-si̍p tháu-pàng chhut-lâi ê siàu-lâin-lâng teh mn̄g í-chêng ha̍k-hāu ū hō͘ goán pó͘-si̍p kā goán chún-pī seng-ha̍k, taⁿ goán tò-lâi tī chhù-ni̍h, goán ê ka-têng m̄-chai beh hō͘ goán sím-mi̍h, m̄-chai oē kā goán chún-pī choè lâng bē? Chiah ê siàu-liân-lâng tuì pē-bú teh thiau-chiah3, khoàⁿ beh tit-tio̍h in á-sī sòng-sit in. Tàu-tí lán ê ka-têng oē thang uī in choè sím-mi̍h?
Kin-á-ji̍t lán Tâi-oân kàu-hoē kap sìn-tô͘ í-ki̍p kok ka-têng biān tuì chit ê sin hut-jiân sán-seng chhut-lâi ê sin chè-tō͘ kap só͘ hoat-khí ê thiau-chiàn, khoàⁿ beh tit-tio̍h in á-sī sòng-sit in. Tàu-tí lán ê ka-têng oē thang uī in choè sím-mi̍h?
Kin-á-ji̍t lán Tâi-oân kàu-hoē kap sìn-tô͘ í-ki̍p kok ka-têng biān tuì chit ê sin hut-jiân sán-seng chhut-lâi ê sin chè-tō͘ kap só͘ hoat-khí ê thiau-chiàn, tio̍h sêng-jīn lán si̍t-chāi sī bô chún-pī ê chōng-thài tiong. Chhiáⁿ mn̄g, lán sím-mi̍h sî chiah beh khai-sí chún-pī lâi èng-hù chit ê thiau-chiàn ah?
