Kà-tit chhui-hêng ê chi̍t hāng sū-kang
PHIAN-CHHIP-SEK
1968.10.15 1040 hō P.13-14
Tī kin-nî 7 ge̍h só͘ tiàu-khai ê Sin Soan lông-chhoan-nî gián-kiù-hoē, í-ki̍p tē 15 kài tē 2 chhù ê Chóng Uí hoē, lóng ū lūn-khí "Thû-thiok hō͘-chō͘-siā" ê būn-toê.
Mê-nî sī Sin Soan lông-chhoan nî, chiàu chhu-sè, Thû-thiok hō͘-chō͘-siā ê kó͘-bú eng-kai chiâⁿ-choè tiōng-iàu chhui-hêng ê chi̍t-hāng bo̍k-phiau.
Chit ê hō͘-chō͘-siā sī tī 1848 nî tī Tek-kok sêng-li̍p ê. Tng-sî ê bo̍k-te̍k sī "Hui êng-lī, hui kiù-chè, sī uī ho̍k-bū" (非為營利, 非為救濟, 乃為服務). Bo̍k-te̍k chiàⁿ, chú-chí hó, só͘-í tī 20 nî kan thoân kàu choân-kiû 80 ê kok-ka, kiōng ū sêng-li̍p 4 bān 9 chheng goā ê hō͘-chō͘-siā, sêng-chek hui-siông hó.
Lán Tiong-kok sī Thian-chú-kàu tāi-seng hióng-èng; tī Bîn-kok 53 nî, Sin-tek chhī Sai-mn̂g-teng Thian-chú-kàu sêng-li̍p thâu ê hō͘-chō͘-hoē, hiān sêng-li̍p thâu chi̍t ê hō͘-chō͘-hoē, hiān-chāi í-keng ū 90 goā ê. Lán Chóng-hoē tī 3 nî chêng chiah tuì san-toē khai-sí kó͘-bú, choè-kūn pîⁿ-toē kàu-hoē iā ū kuí-nā uī teh khai-sí. Hiān-chāi ū chó͘-chit ê só͘-chāi lóng tit-tio̍h toā lī-ek. In-uī chit ê hō͘-chō͘-siā, m̄-nā kà-lâng cháiⁿ-iūⁿ chiat-iok, thû-thiok, iōng-chîⁿ, iā kàu-tō lâng poê-iúⁿ chū-sìn chū-chun, gâu hū-chek; poê-iúⁿ hō͘-chō͘ sìn-nāi, kap lâng chin-sêng ha̍p-chok ê cheng-sîn.
Thû-thiok hō͘-chō͘-siā m̄-sī chong-kàu thoân-thé, chóng-sī i ê tiâu-kiāⁿ tī kàu-hoē lâi si̍t-si chin sek-ha̍p. Lán kiò sìn-tô͘ m̄-thang lim-chiú, chia̍h-hun, chóng-sī bô kà in khah chek-ke̍k, chiong chiah ê chîⁿ cháiⁿ-iūⁿ lī-iōng. Lán chi̍t lé-pài chū-chi̍p chi̍t pái, thang chéng-lí kap pò-kò. M̄-nā bô chó͘-tòng kàu-hoē ê kang-chok, hoán-tńg pang-chān sìn-tô͘ ê ha̍p-chok, lé-pài chhut-se̍k ê cheng-ka, sìn-sim ê cheng-chìn; siau-bia̍t pîn-kiông kap gû-gōng.
In-uī án-ni lán chhiah-sêng hi-bāng Chóng-hoē iú-koan ki-kò͘, kó͘-bú Tiong-hoē sêng-li̍p "Thû-thiok hō͘-chō͘-siā chhui-hêng uí-oân-hoē,"thang choân-bīn-te̍k hú-tō sêng-li̍p hō͘-chō͘-siā, thang hō͘ kok kàu-hoē chià chit ê, hùn-liān sìn-tô͘ ū ha̍p-chok ê cheng-sîn, í-ki̍p kiān-choân ê keng-chè seng-oa̍h.
Thian-chú-kàu
Kìm-chí jîn-kang chiat-io̍k
Kok-toē piáu-sī hoán-tuì
天主教禁止人工節育，各地表示反對
Thian-chú-kàu Kàu-chong Pó-lô 6 sè tī kin-nî 7 ge̍h 29 ji̍t siông-pò͘ "Jîn-luī seng-bēng thong-jū" (人類生命通諭). Loē-iông chiū-sī kìm-chí it-chhè jîn-kang pī-īn hong-hoat (人工避孕方法).
Chit ê thong-jū hoat-piáu āu, kok-toē ê Thian-chú-kàu iú hoán-èng put tông. Ū ê piáu-sī choa̍t-tuì ho̍k-chiông kàu-chong ê koân-ui; tàn-sī toā-pō͘-hūn piáu-sī hoán-tuì. Sui-jiân Thian-chú-kàu pò-choá it-chài ho͘-io̍k tio̍h it-tì, ho̍k-chiông kàu-hoē choè-ko koân-ui; iáu-kú hoán-tuì ê siaⁿ jú lâi jú toā. Chiàu Ko-pún-ha̍p-kun ê siau-sit, Í-tāi-lī ê chi̍t uī Chhu-ki chú-kàu kóng, "Bī-lâi ê kàu-chong tī chiat-chè seng-io̍k hong-bīn, kiám-chhái oē kap Kàu-chong Pó-lô 6 sè ê khoàⁿ-hoat put-tông." Tek-kok lâi ê siau-sit kóng, ū iû-kiú le̍k-sú ê Tek-kok Thian-chú-kàu Kàu-iú tāi-hoē, piáu-sī bô hoat-tō͘ chàn-sêng Kàu-chong Pó-lô 6 sè ê "hoán-tuì sú-iōng jîn-kang chiat-io̍k." Ka-ná-tāi To-lûn-to ū 82 uī tì-sek kai-chân ê Thian-chú kàu-iú hiòng chú-kàu iau-kiû têng-chheng tuì chiat-chè seng-io̍k ê li̍p-tiûⁿ. In-uī ū koá Sîn-hū tī Bí-sat ê káng-tō tiong kóng "jîn-kang chiat-io̍k sī ū choē--ê." Niú-iok lâi ê siau-sit kóng, tē 3 kài Sè-kài Kàu-iú Tāi-hoē (36 uī gī-oân kap 17 uī choan-ka) chham-ka-chiá tiong tī Bí-kok ê 11 uī tāi-piáu kap 9 uī chhoan-ka, tuì Pó-lô 6 sè ê "Khiàn-chek jîn-kang chiat-io̍k ê li̍p-tiûⁿ" piáu-sī īⁿ-gī. Sīm-chì Bí-kok ū 3 chheng ê tāi-piáu chham-ka ê, Kok-ka Kàu-bū kek-sin hia̍p-hoē, iau-kiû Kàu-chong Pó-lô 6 sè, tiàu-khai tē 3 chhù Tāi-kong hoē-gī; thang kái-tû tē 2 chhù Tāi-kong hoē-gī í-āu ê hun-kî (分歧).
