Lūn un-e̍k ê sū
1897.06 147 koàn p.46-47
(Ko Thian-sù siá.)
Un-e̍k sī Siōng-tè só͘ kàng ê chai-hō, ài kiò chhéⁿ lâng ê sim. Chhin-chhiūⁿ chāi-chá Í-sek-lia̍t peh-sèⁿ tī khòng-iá bat tú-tio̍h un-e̍k ( Bîn . 25 : 9 ) , Tāi-pi̍t-ông ê sî Iâ-hô-hoa iā bat kàng un-e̍k ( I I Sat . 24 : 15 ). Che lóng-sī hián-bêng lâng tek-choē Siōng-tè, Siōng-tè chiū siū-khì , kàng chai-ē tī in tiong-kan .
Nā-sī án-ni, sìn Chú ê lâng, Siōng-tè kiám ū siū-khì in mah ? Chit hāng goá m̄-káⁿ koat-toàn kóng. Chóng-sī goá chai sìn Chú ê lâng nā chin-chiàⁿ kèng- khiân ho̍k-sāi Chú, Siōng-tè tek-khak bô siū-khì in . Taⁿ nā sī lâng kèng-khiân ho̍k-sāi Chú, in iû-goân ē tú-tio̍h un-e̍k mah ? Ē . Chú sī kiù lán lī-khui choē-ok, iáu-boē hō͘ lán lī-khui sè-kan ( Iok- hān 17 : 15 ). Ū chi̍t-ji̍t i ē hō͘ lán lī- khui sè-kan, kap I éng-éng saⁿ-kap tiàm , lóng bô ū pēⁿ-thiàⁿ sí-sit ê tāi-chì . Chóng-sī hit ê sî iáu-boē kàu, lán iáu tī sè-kan ê sî, iû-goân tio̍h kap sè-kan ê lâng pêⁿ-pêⁿ saⁿ-kap tú-tio̍h kan-khó͘. Goá chit-pái lâi Tn̂g-soaⁿ , thàm-thiaⁿ chit-pêng ê siau-sit, chai chit ê O͘-sí-chèng, Chiang Choân ta̍k só͘-chāi chha-put-to lóng ū. Ē-mn̂g put-chí chē, Tâng-oaⁿ iā chin chē; Chio̍h-bé chin siong-tiōng. Chiang-chiu tú-á teh heng. Kî-û chhin-chhiūⁿ Choân-chiu Oaⁿ-hái , í-ki̍p koè-chuí ê hiuⁿ-siā, lóng soàⁿ-soàⁿ ū. Tī chit ê un-e̍k ê tiong-kan, lán sìn Chú ê lâng sit-lo̍h bô chió. Che hō͘ goá ê sim thàng-thiàⁿ, put-tek-í tio̍h siá kuí- jī , thong-ti lán Tâi-oân ê hiaⁿ-tī chí-moē .
Goá chai Tâi-oân hiān-sî ū un-e̍k, iā chin hoaⁿ-hí boē ū thiaⁿ-kìⁿ sìn Chú ê lâng sí tī chit ê un-e̍k. Chóng-sī goá siūⁿ tio̍h chin sè-jī , nā bô chīn lán ê pún-hūn, chiū kiaⁿ-liáu lán iā ē jiám-- tio̍h. Chiàu lâng só͘ káng-kiù ê hoat- tō͘, ū kuí-nā-hāng sī lâng ê pún-hūn só͘ tio̍h chò .
Tē-it-hāng , Tio̍h chheng-khì-siùⁿ . Goá chin kî-koài chit-hāng ta̍k-lâng chai, chóng-sī Tn̂g-lâng chi̍t-pah-lâng bô chi̍t lâng kam-goān chò. Sui-bóng khui io̍h- tiàm ê lâng, tē-it bêng-pe̍k chit ê lí-khì , koh ta̍k ji̍t teh khǹg pa̍t-lâng chheng- khì-siùⁿ, iáu-kú ka-tī iā sī bô chheng- khì-siùⁿ . Goá ka-tī iā-sī un-thun ê lâng, put-kò ài o̍h chheng-khì-siùⁿ nā-tiāⁿ. Goá chai chheng-khì-siùⁿ sī hó , só͘-í goá ài o̍h . Goá teh o̍h chheng-khì-siùⁿ ê sî, chai beh chheng-khì-siùⁿ tio̍h kut-la̍t, koh tio̍h liáu tām-po̍h chîⁿ. Kut-la̍t chiū-sī tio̍h ta̍k-ji̍t in-khîn piàⁿ-sàu, khah m̄-bat ēng ê mi̍h tio̍h siông-siông the̍h chhut-lâi pha̍k-ji̍t . Mn̂g-khiā, pîn- tó͘ , bîn-chhn̂g, í-toh , tio̍h siông-siông jiû-sé . Chàu-kha tio̍h siông-siông piàⁿ, m̄-thang chhâ á-sī chià-phoh tiāⁿ-tiāⁿ hē chi̍t-uī lóng-bô poaⁿ-soá . Thô͘-kha tio̍h siông-siông sé. Chhù-téng chi̍t-nî tio̍h chhéng-thûn nn̄g-pái; chhin-chhiūⁿ chit- hō un-e̍k ê sî, chi̍t-nn̄g goe̍h-ji̍t chiū tio̍h chhéng-thûn chi̍t-pái. Sàu-tè tio̍h sàu-kàu ta̍k-uī chheng-khì, m̄-thang chek-chū lâ-sâm tī chhù-lāi . Seng-khu tio̍h siông-siông sé, m̄-thang cha̍p-goā-ji̍t chiah sé chi̍t-pái. I-chiûⁿ iā tio̍h siông-siông sé, m̄-thang cha̍p-goā-ji̍t chiah sé chi̍t-pái saⁿ. Chú-chia̍h ê lâng tio̍h chek-tok, m̄-thang chhài sé bô-chheng-khì chiū lo̍h-khì chú. Toh-pò͘-chiap m̄-thang tih lo̍h-khì oe-á. Chhit- oáⁿ ê toh-pò͘ tio̍h put-chí chheng-khì . Lāi-bīn siau-tháu ê khì-khū lóng tio̍h chin téng-chin , tio̍h sé chin chheng-khì, koh tio̍h khàm chin bā. Nā ē bián-tit, chiū tio̍h lēng-goā hē chi̍t-uī, pâng-lāi m̄-thang khǹg chit-hō mi̍h. Chhù-lāi ê kau-âm tio̍h siông ēng chuí chhiâng. M̄-nā chhù-lāi tio̍h chheng-khì, chhù-goā iā tio̍h án-ni. Mn̂g-kháu m̄-thang chek-chū pùn-sò, m̄-thang hō͘ lâng un-thun . Nā ū kau-á, á-sī chhàu-chuí-khut , tio̍h siat-hoat m̄-thang hō͘ i-ê to̍k ji̍p lán ê chhù-lāi. Chiah ê sū put-kò tio̍h kut-la̍t nā-tiāⁿ, lóng m̄-bián liáu-chîⁿ. Nā lâng phah-sǹg kut-la̍t kan-khó͘, bô kut-la̍t bô tek-khak ē sí,hit-hō lâng sī bô chīn pún-hūn , goá put-chí thè i kiaⁿ .
Lūn tio̍h liáu-chîⁿ, chiū-sī chhin-chhiūⁿ téng-bīn só͘-kóng chiah ê, nā ka-tī bô kàu-gia̍h kang thang-chò, chiū tio̍h chhiàⁿ lâng lâi pang-chān. Chuí tio̍h ēng khah-chē , nā-bô kàu tio̍h ke tām-po̍h chîⁿ chhiàⁿ lâng taⁿ . Seng-khu tio̍h ēng iû-kho͘ á-sī sat-bûn sé , chiah khah ē chheng-khì . Saⁿ iā-tio̍h sé sat- bûn á-sī iû-kho͘. Bīn-pò͘ toh-po͘tìoh khah siông oāⁿ. Siau-tháu ê khì-khū , nā ēng siuⁿ-kú , tio̍h hiat-ka̍k, koh bé sin--ê. Chhù-lāi nā bô thang-hong, tio̍h chhiàⁿ thô͘-chuí sai-hū lâi ke-khui kuí-nā ê thang-á, chiah ē thong-khì . Nā chhù siuⁿ-sip, lâ-sâm ū to̍k-khì , tio̍h soè pa̍t-keng , sui-bóng khah ke chîⁿ iā tio̍h hō͘-i . Che lóng-sī tio̍h liáu tām-po̍h chîⁿ ê tāi-chì . Chóng--sī sìⁿ-miā sī pí chîⁿ khah kuì-khì , ài pó-hō͘ sìⁿ-miā ê lâng, tek-khak tio̍h kam-goān liáu tām-po̍h chîⁿ . Téng-bīn só͘-kóng, lóng-sī lūn chheng-khì-siùⁿ ê tāi-chì .
Tē-jī-hāng , Tio̍h ēng kái to̍k ê io̍h . Chit-hō un-e̍k ê to̍k-khì , chiàu lâng káng-kiù sī ū chi̍t-chéng ê to̍k-thâng, ba̍k-chiu khoàⁿ bē-tio̍h, tio̍h ēng hián- bî-kiàⁿchiah ū khoàⁿ-kìⁿ. Chit-hō to̍k-thâng nā li̍p lâng ê seng-khu, chiū hit- ê lâng sǹg sī jiám-tio̍h hit-hō chèng , liâm-piⁿ hoat-jia̍t hoat lia̍p-á , bô loā-kú chiū-sí. Chin lī-hāi ! Taⁿ ū io̍h thang thāu chit-hō thâng hō͘ i sí , chiū-sī Ka- pò͘-le̍k-sng kap kuí-nā hāng pa̍t-hāng ê io̍h . Nā ēng chit-hō io̍h hiù tī thô͘-kha , chiū chhù-lāi khah bô to̍k ; nā ēng chit-hō io̍h sé seng-khu, chiū seng-khu bô to̍k; nā ēng chit-hō io̍h sé saⁿ, chiū bô to̍k; nā ēng chit-hō io̍h piàⁿ tī tháng- á-lāi chiū tháng-á-lāi bô to̍k. Siat-sú lâng nā ū chîⁿ, chiū tio̍h bé chit-hō io̍h khì ēng, chin-chiàⁿ sī ū lī-ek, m̄-sī khang-khang . Che sī siám-pī un-e̍k ê tē-jī hāng .
Tē-saⁿ-hāng , Tio̍h chia̍h-pá , chhēng-sio, chò-kang m̄-thang koè-thâu , khùn m̄-thang bô chiok-bîn . Lâng nā iau khah ài jiám-tio̍h, lâng nā koâⁿ iā khah ài jiám-tio̍h; lâng nā chhut-la̍t koè-thâu, á-sī khùn bô kàu-bîn, tì-kàu seng- khu siān , iā khah ài jiám-tio̍h . Chiah ê iā put-chí iàu-kín .
Tē-sì-hāng, Nā un-e̍k siong-tiōng, chiū-tio̍h cháu. Cháu, tē-it ún-tàng, bô pa̍t-mi̍h pí chit-hāng khah hó . Tio̍h cháu-khì bô un-e̍k ê só͘-chāi, chiū ún pêng-an .
Tē-gō͘-hāng , Tio̍h kî-tó . Nā lâng chin-chiàⁿ chiàu goá téng-bīn só͘ kóng lâi kiâⁿ, chīn pún-hūn í-keng chīn, goá ún-tàng káⁿ kóng hit ê lâng khah bē jiám-tio̍h. Chóng--sī goá m̄-káⁿ kóng i koat-toàn bē jiám-tio̍h , in-uī sèⁿ-miā sī tī Siōng-tè ê chhiú-thâu, seⁿ-sí lóng sī I teh chiáng-koán. Só͘-í tio̍h kî-tó . Lán ū choē, tio̍h jīn. Siōng-tè sī lîn-bín ê Siōng-tè, lán nā hoán-hoé choē, ēng sêng-si̍t khiam-pi ê sim lâi kiû I,ǹg-bāng I ē soah I ê siū-khì,lâi thiaⁿ lán ê kî-tó . Chhin-chhiūⁿ chāi-chá lîn-bín hiah ê kî-û ê peh-sèⁿ, hoan-hù Châu-bia̍t ê Thiⁿ-sài " thêng i ê chhiú " , ǹg-bāng I chit-tia̍p iā lîn-bín lán, hō͘ chit- ê un-e̍k kín-kín soah , bô kàu tī sìn Chú ê lâng ê tiong-kan. Che sī goá só͘ toā ǹg-bāng.