Un-kò͘ ti-sin

(Koa Î-su)

194001 658 hō p.30-31

Un-kò͘ ti-sin (溫故知新)-un-si̍p kū--ê (kè-khì--ê) chiū chai sin--ê (hiān-chāi ê) sū. Tha̍k-chheh ia̍h sī án-ni, káng-kiù sū-bu̍t, séng-chhat sú-kì ia̍h sī án-ni. Kàu-hoē ê sū ia̍h sī án-ni.

  Lán tha̍k Hok-im-toān, chiū chai Chú Iâ so͘ tng-sî thoân Hok-im siū choē-choē kan-khó͘, choē-choē lâng m̄ sâng-siū; tha̍k Sù-tô͘ Hēng-toān, chiū chai sù-tô͘ thoân-kàu siū choē-choē khún-tio̍h, hām-hāi.

  Tuì chá kàu taⁿ, le̍k-tāi thoân-kàu, lóng sī tú-tio̍h kan-lân, khún-tio̍k, chó-tòng......Thang chai hian8-kim thoân-kàu nā ū tú-tio̍h chó͘-gāi, ia̍h sī bô kî-koài.

  (Tuì Chhòng-sè-kì kàu Khé-sī-lio̍k, mô-kuí put-sî bô êng teh choè mô͘-kang, beh hām-hāi Siōng-chú ê sèng kang). Só͘-í thoân-kàu tú-tio̍h kan-lân, khún-tio̍k, m̄ bián lia̍h choè kî-koài, tio̍h it-hoat chhut-la̍t chìn-chêng. Lán tio̍h chai thoân-kàu ê kang m̄-sī khoài-khoài ê sū, sī put-chí uî-lân ê kang. Put-kò lan8 tio̍h chìn-chêng chiū-sī. Tuì chá kàu taⁿ, ta̍k só͘-chāi thoân hok-im sait kàu-hoē, tú-tio̍h kan-lân, khún-tio̍h, gō͘-kái, iâu-giân, huí-pòng, tiòng-siong.

  Pak-pō͘ siat-kàu ê sî, só͘ tú-tio̍h ê kan-khó͘, lán nā koh siūⁿ, chiū oē choè lán toā-toā ê bô͘-iūⁿ.

  Un-si̍p kū--ê, oē hō͘ lán chai sin--ê. Siat-kàu tī Gō͘-kó͘ khiⁿ, khí pài-tn̂g ê sî, ū lâng tuì Tiong-kok koaⁿ kóng sī teh chō phàu-tâi, āu-lâi Tiong-kok koaⁿ khì khoàⁿ chiah chai m̄-sī.

  Siat-kàu tī Sin-káng siā, khí pài-tn̂g ê sî, tú-tio̍h toē-tāng, hō͘ lâng iâu-giân huí-pòng, chóng-sī kàu bé ū khí-hó. Siat-kàu tī Báng-kah ū tú-tio̍h chin kan-khó͘, pài-tn̂g siū thiah 3, 4 pái.

  Siat-kàu tī Saⁿ-kak-éng, Kai Bo̍k-su hō͘ lâng tìm chio̍h-thâu.

  Siat kai I-koán, io̍h hō͘ lâng bián chîⁿ, lâng ia̍h iâu-giân kóng hē to̍k-io̍k lâng m̄-káⁿ lim, io̍h piàⁿ hiat tiu, chóng-sī ài tihN8 io̍k-kan; in-uī hit-sî chiu chhú-sim-koaⁿ khì choè io̍h.

  Se-á-hoán(Hoat-kok phah Tâi-oân ) ê sî, lâng huí-pòng koh-khah hui-siông, bû-loā sìn-chiá thong-hoan. Só͘-í mi̍h chhiúⁿ, lâng lia̍h khì kho͘ thâu-kho (Chuí-tńg-kha Chan Un). Ū ê pek lo̍h chuí sí (Sin-tiàm hoē-iú). Hit-sî kàu-hoē tú-tio̍h toā khún-tio̍k. Ū ê thiau-tî chià hit ê ki-hoē ài chó͘-tòng thoân-kàu ê kang. Hit-sî lé-pài-tn̂g hō͘ lâng thiah 8 keng, hoē-iú sì-soàⁿ, kàu-hoē tú-tio̍h toā hām-hāi. Chóng-sī hit-sî ê thoân-kàu-chiá kap sìn-chiá hó-táⁿ khiā-chāi. Hit-sî sī Kai Bo̍k-su chi̍t lâng lâi Pak-pō͘ siat-kàu. I sûn kàu-hoē, ia̍h siū lia̍h kàu Hoat-kok ê chiàn-chûn kìⁿ Thê-tok Ko-poa̍t cha-mn̄g, chóng-sī āu-lâi in hoán-tńg hó khoán-thāi i. iáu-kú khì tò ê lō͘ sī chuí-peng khan, in-uī ū ēng chhiú-kun ng ba̍k-chiu, boē-oē khoàⁿ poàⁿ hāng mi̍h. Thang chai siū giâu-gî, iâu-giân, cha-mn̄g, sī hoán-tńg oē pang-chān in liáu-kái thoân-kàu ê kang.

  Thoân Hok-im siū lâng gō͘-kái, sûn kàu-hoē hō͘ lâng cha-mn̄g, m̄-sī kî-koài ê sū, m̄-thang lia̍h choè būn-toê, tio̍h chāi. Pa̍t lâng kàu bé oē bêng-pe̍k. Hó-táⁿ ê thoân-kàu-chiá bô kiaⁿ lâng háng-hoah, cha-mn̄g. Chin-si̍t ê sìn-chiá, bô siū hong-pho lâi iô-tāng, chit hāng si̍t-chāi oē choè lán chin hó ê bô͘-iūⁿ, hō͘ lán thang o̍h. Bô siū siā-hoē iâu-giân, huí-pòng lâi iô-tāng, hoán-tńg hó-táⁿ khiā-chāi. Só͘-í lán iàu-kín m̄-thang hō͘ hong-siaⁿ, iâu-giân lâi bê-loān, tì-kàu iô-choah. Nā tú-tio̍h sím-mi̍h khùn-lân kan-khó͘, tio̍h siūⁿ chá-chêng ê lâng ê hó-táⁿ khiā-chāi. Siat-sú ū hong-siaⁿ iâu-giân, lán bo̍h-tit khin-sìn, tio̍h sím-si̍t, gián-kiù, m̄-thang siū bê-loān, tio̍h khiā-chāi, nā-sī loān sìn, loān kóng oē sit-lo̍h lán chèng-gī ê phoàⁿ-toàn. Lán só͘ sìn--ê, só͘ thoân--ê, kì-jiân sī chin, lán mih-sái iô-tāng? Lán kiám thang sit-chì.

  Sin-nî-thâu hoê-sióng chá-sî ê kàu-hoē ê hó-táⁿ, khiā-chāi ê bô͘-iūⁿ, ǹg-bāng oē pang-chān lán chiong-lâi oē hó-táⁿ khiā-chāi.