KÀU-HŌE CHŪ-IÓNG
Kàu-hōe chū-ióng, chiū-sī chū-jiân èng-chīn ê thian-chit. Tâi-ôan kàu-hōe kiàn-siat kàu taⁿ ū 60 gōa nî, nā bô chìn-hêng kàu chū-ióng ê ji̍t, si̍t-chāi chin kiàn-siàu, iā sī bô chīn Ki-tok-tô͘ ê pún-hūn. Nā beh chòe sûn-chūi ê Tâi-ôan Ki-tok kàu-hōe, tio̍h ū ka-kī chū-ióng chū-li̍p; chhin-chiūⁿ lâng kàu tióng-sêng, tek-khak tio̍h ū chū-ióng, thang kiàn-li̍p ka-têng; m̄-thang koh óa-khò pē-bú. Lán m̄ thang kan-ta choan óa-khò bú-hōe teh pang-chān, tio̍h ū chū-ióng ê cheng-sîn chiah ha̍p-gî. Ài beh chū-ióng, iàu-kín tio̍h ū 3 hāng:－
1. Pôe-ióng jîn-châi. Kàu-hōe beh tit-tio̍h chū-ióng, iàu-kín châi-chèng tio̍h ū kàu-gia̍h. Châi-chèng sī tùi tī hōe-iú ê sū-gia̍p kap thêng-tō͘ ê cheng-chha thang tit-tio̍h. Hōe-iú ê thêng-tō͘ beh tit-tio̍h ko-siōng, m̄ sī tùi chhut-sì chiū ū: sī tùi chai-pôe chiah ōe tit-tio̍h; iā m̄-sī it-sî-tek chiū ū, tio̍h sūn-sū lâi chìn. Beh hō͘ kàu-hōe ê thêng-tō͘ ko-siōng, tio̍h siat chōe-chōe ha̍k-hāu.
Chá-sî Tiong-kok ê kàu-hōe bô sím-mi̍h tit-tio̍h ha̍k-chiá lâi sìn, koh nā ū, kiám-chhái nā chìn siù-châi, hō͘ chú-khó nā chai sī sìn-tô͘, chúi-pâi chiū sûi-sî chhú-siau. Kai-chài hit-tia̍p kàu-hōe ū kak-chhíⁿ, chiū kín siat ha̍k-hāu, chiū-sī:－Iù-tī-ôan, Bông-ha̍k-tông, Sió-o̍h, Tiong-o̍h, Tāi-ha̍k, Choan-bûn ha̍k-hāu; siat-pī pí kok-li̍p khah chhù-sū, tùi hit-tia̍p hōe lāi hōe gōa lóng tit-tio̍h siong-tong ê kàu-io̍k, iā thang tit-tio̍h Ki-tok-kàu ê cheng-sîn kap siong-tong ê ha̍k-sek, nā ū Iu-téng seng-sòa kú-chiàn khì Au-bí liû-ha̍k, chut-gia̍p liáu-āu, ū-ê ho̍k-bū kàu-hōe chòe kàu-hōe ê tōa tòng-liông; ū-ê ji̍p chèng-kài, kun-kài, Si̍t-gia̍p-kài. Tī kok lāi só͘ ū ê tōa jîn-bu̍t, lóng-sī Kit ok-tô͘ khah chōe, tùi kàu-hōe tāi-ke chin o̍ah-tāng, kó͘-chhui kàu-hōe chū-ióng chū-li̍p. Chit-tia̍p tī Tiong-kok chū-li̍p-hōe chin ū la̍t.
Pún-tó tùi Tè-kok léng-tâi liáu-āu, chèng-hú ū siat siōng-kip ha̍k-hāu chhin-chhiūⁿ I-ha̍k-hāu, kok-gú ha̍k-hāu, Su-hōan ha̍k-hāu, Lông-sū chhì-giām-tiûⁿ, chiah ê ha̍k-hāu tāi-ke tāi-seng ji̍p ê, khah chōe sī kàu-hōe ê chú-tē. Kin-ná-ji̍t tī ta̍k-ūi ê kàu-hōe teh o̍ah tāng khah-chōe sī sio̍k tī chiah-ê ha̍k-hāu chhut-sin--ê. Án-ni kàu-hōe beh chū-ióng tio̍h óa-khò châi-chèng ê hong-hù, châi-chèng ê hong-hù sī tùi kàu-hōe ê iú-le̍k-chiá, nā beh tit-tio̍h chit-khóan tio̍h pôe-ióng jîn-châi. Só͘-í kàu-hōe tio̍h chéng-tùn Lâm-lú ha̍k hāu hō͘ i chiâⁿ-mi̍h.
2. Kéng ha̍p-gî ê lâng chòe thôan-kàu chiá. Thôan-tō ê kang sī sèng kang, kàu-hōe ê su-piáu, koan-hē si̍t-chāi chin tōa. Nā ū hó Thôan-tō, kàu-hōe chiū heng-khí; Thôan-tō nā pháiⁿ, kàu-hōe tek-khah léng-tām. Thôan-tō nā o̍ah-tāng jia̍t-sim, kàu-hōe tè i án-ni; Thôan-tō nā léng-tām, kàu-hōe iā léng. Khah-chá Kai Bo̍k-su kóng "Thôan-tō nā tuh-ka-chē, kàu-hōe chiū khùn-khì; Thôan-tō nā teh khùn, kàu-hōe chiū sí-khì." Án-ni thang chai kàu-hōe ê heng-soe koan-hē Thôan-tō sī chin-tōa. Só͘-í kéng lâng ji̍p Sîn-ha̍k-hāu tio̍h chin chù-ì; m̄-thang tāi-seng hut-lio̍k, āu-lâi chiah lâi hiâm bōe ha̍h, tio̍h hiu-chit khí bûn-tôe, koh gō͘-tio̍h lâng chiong-sin ê seng-o̍ah; nā-sī ūi-tio̍h jîn-chêng, sòa hāi sí kàu-hōe. Tī pak-pō͘ kàu-hōe, chin-chōe ūi siu khí-lâi, khah chōe sī tùi Thôan-tō ê koan-hē.
Ài beh tit-tio̍h siong-tong ê Thôan-kàu-su ū 4 hāng thang chham-khó:－
a. Tio̍h ū siong-tong ê Sîn-ha̍k-hāu, chiū-sī ū siong-tong ê kàu-su kap ha̍k-khò.
b. Ha̍k-seng tio̍h chiàu Tāi-hōe só͘ tēng, hun chèng-kho-seng kap pia̍t-kho-seng. M̄-thang hun-lōan, ū Tiong-o̍h ê chut-gia̍p-seng, iā ū bô chut-gia̍p--ê, iā ū Kong-ha̍k-hāu chut-gia̍p--ê. Án-ni thêng-tō͘ bô pîⁿ, hō͘ tha̍k ê lâng chin bô chhù-bī, ū-ê chin lēng, ū-ê chin kan-khó͘ tè bōe tio̍h. Nā chiàu it--lu̍t, hō͘ beh chì-gōan ê lâng khah ū tiāⁿ-tio̍h. Koh nā ū Tiong-téng ha̍k-hāu chut-gia̍p liáu lâi tha̍k sī chin-hó.
Au-bí ê Sîn-ha̍k-seng khah chōe sī tùi Tāi-ha̍k chhut-sin liáu. Lán Tâi-ôan tùi Tiong-o̍h chut-gia̍p ê sī bô oh, in-ūi hiān-sî Siā-hōe bûn-hòa teh tōa hoat-ta̍t, kàu-hōe nā bô tè i chìn-pō͘ kiaⁿ-liáu tè bōe tio̍h. Án-ni beh cháiⁿ-iūⁿ hō͘ it-poaⁿ ê lâng lâi tit-tio̍h chin-lí!
c. Tio̍h kéng jia̍t-sim hó phín-hēng ê lâng. It-poaⁿ ê siā-hōe sī teh chù-sîn thôan tō-lí ê lâng. (子曰其身正不令而行其身不正雖令不從) Hōe-iú iā sī teh khòaⁿ Thôan-tō lí ê lâng ê khóan-sit. Chhin-chhiūⁿ hoat-tiān-só͘ tio̍h ū kàu gia̍h jia̍t chiah ōe hoat-tiān, kàu ta̍k ūi, Thôan-tō ê lâng iā sī án-ni.
d. Tio̍h ū ha̍p Thôan-tō jîn-keh. Chiū-sī ū hoaⁿ-hí hiàn-sin tī kàu-hōe.
3. Tio̍h tì-ì kiû Sèng Sîn saⁿ-kap tī-teh. Lán nā kan-ta óa-khò ka-kī ê châi-tiāu, kiaⁿ-liáu só͘-chòe ê hāu-le̍k chin-chió. Chú Iâ-so͘ tī sè-kan, ha̍k-seng 3 nî kú tit-tio̍h 2 ê kà-sī, khòaⁿ I ê sîn-jiah; kàu Iâ-so͘ beh siū lia̍h hit mî, kā I ê ha̍k-seng kóng, "Kin-mî lín lóng beh pàng-sak góa." Ha̍k-seng ta̍k-ê kóng kàu sí bô pàng-sak I, Pí-tek kóng "Chèng-lâng sui-jiân pàng-sak lí, góa kàu sí iā bô beh pàng-sak lí." Iâ-so͘ kóng "Koe bē thî ê tāi-seng lí beh 3 pái kóng m̄-bat góa." Āu-lâi kó-jiân tī kúi-nā ê lú-pī ê bīn-chêng saⁿ pái m̄-jīn Iâ-so͘. Chóng-sī Iâ-so͘ koh-o̍ah liáu-āu, kau-tài ha̍k-seng tio̍h tiàm Iâ-lō͘-sat-léng thèng-hāu Sèng Sîn lîm-kàu, in chiū ū châi-lêng thang thôan hok-im kàu tōe-ke̍k. Kàu Gō͘-sûn choeh Sèng Sîn lîm-kàu, ha̍k-seng kóng ta̍k kok ê khiuⁿ-kháu lâi kan-chèng Iâ-so͘ ê miâ. Hit-ji̍t 3000 lâng niá sóe-lé ji̍p kàu-hōe. Sìn ê lâng piàn bōe bu̍t-sán, iú-bû siong-thong, jia̍t-sim ūi Chú chòe kang. Che sī kàu-hōe chīn chū-ióng ê cheng-sîn. Kàu-hōe nā ū Sèng Sîn ê lêng-le̍k chiū ū sûn-chūi ê Thôan-kàu-chiá kap jia̍t-sim ê Ki-tok-tô͘. Chīn só͘ ōe ê lâi hiàn hō͘ Chú chiū ōe tit-tio̍h chīn chū-ióng chū-li̍p ê ji̍t.
