CHÍN-KIÙ (Soà-chiap Chêng-hō)
Cha-bó͘ gín-ná khoàⁿ hé-chhia kàu bô khoàⁿ-kìⁿ, oa̍t-thâu beh tńg-khì ê sî, khoàⁿ-kì hn̄g-hn̄g lāu-pē gia̍h chi̍t-ki hō͘-soàⁿ teh lâi, chiū cháu-oá khì kóng, A-pà, A-bú bô choè pháiⁿ, lí àn-choáⁿ kā koáⁿ chhut-khì? Lín A-bú to hó-táⁿ káⁿ khì niá sé-lé. A-pà, goá kin-ná-ji̍t mā kap A-bú pîⁿ sé-lé, lí ná bô beh hō͘ goá kap-goán A-bú choè-tīn khì: Ah! A-liân ah! Goá chin thiàⁿ lí m̄-kam lī-khui lí! Lí kóng ū niá sé-lé, bô iàu-kín, goá chiah kā lí niá chhut lâi; lí sè-hàn khah khoài niá. Lí nā kā goá niá chhut-lâi, goá beh lâi khì goán A-bú hia. Lāu-pē chai gín-ná ê sim-koaⁿ chin jia̍t, chiū ìn i kóng, m̄ niá.
Kè bô kuí-ji̍t tú-tn̄g lé-pài-ji̍t ē-hng, lāu-pē teh lim chiú ê-sî, thiaⁿ-kìⁿ hn̄g-hn̄g cha-bó͘-kiáⁿ teh chhiùⁿ-koa chin hó-thiaⁿ, chiū kiò i oá-lâi mn̄g-khoàⁿ sī sím-mi̍h koa hiah hó-thiaⁿ? ìn kóng, che Sèng-si koa neh, lí lé-pài-ji̍t to m̄ khì choè lé-pài, lí nā hioh-khùn khì choè lé-pài mā ū thang chhiùⁿ chiah hó thiaⁿ ê koa. Lāu-pē kiaⁿ tio̍h kóng, Kiò goá lé-pài-ji̍t hioh-khùn!? Goá chhin-chhiūⁿ kuí-nā nî chêng hiah hó-gia̍h, goá, m̄-nā lé-pài-ji̍t, ta̍k-ji̍t mā teh hioh-khùn. Chóng-sī chím-á lé-pài-ji̍t nā hioh-khùn soà bô thang chia̍h. Chuí-liân chiū kā i ê lāu-pē kóng, A-pâ, goá, kā lí kóng siāng-thong ê hoat-tō͘, lé-pài-ji̍t, m̄-bián choè kang koh ū thang chhun-chîⁿ ê hoat-tō͘ hō͘ lí thiaⁿ. Lí, hohN! Lé-pài-ji̍t hit-ji̍t só͘-thàn ê chîⁿ tek-khak boē pí chi̍t lé-pài só͘ boé ê hun kap chiú ê chîⁿ khah chē. Lí nā khiām hiah ê hun kap chiú ê chîⁿ, lé-pài-ji̍t m̄-bián choè-kang iā oē chhun-chîⁿ. Ū thong bò!? Lí ū thong goá koh bô thong leh. Lāu-pē suî-jiân ìn àn-ni, sim-lāi chin kiàn-siàu, iā chin hoaⁿ-hí ū chi̍t ê kiáⁿ chiah gâu.
Ū chit ê tāi-chì liáu-āu bô kuí-ji̍t, Chuí-liân koâⁿ-tio̍h, thâu-khak gông, bô la̍t thang peh khí-lâi; iáu-kú i ê sim iā siūⁿ beh khì ha̍k-hāu; nā-sī i ê lāu-pē kìm--i, i chiah bô khì. Koh kè nn̄g ji̍t pīⁿ bô khah hó, ti̍t-ti̍t siong-tiōng, seng-khu soe-lám, i-seng iā chù-ì kóng tio̍h chin sè-jī chiàu-kò͘, m̄-thang hō͘ gín-ná siū-khì, in-uī sió-khoá guî-hiám ê khoán. Bó͘ bô tī-teh, Chèng-ti̍t haiⁿ ū chhiàⁿ chi̍t ê lāu-pô; chóng-sī hit-ê a-pô só͘-choè, só͘ chí ê lóng boē hō͘ Chèng-ti̍t hiaⁿ boán-chiok. Chuí-liân chiū pang-chān lāu-pô chí-chia̍h kap chhù-lāi ta̍k-hāng tāi-chì; nā-sī Chuí-liân chin chai ka-kī lāu-pē ê sèng-chit, chiū só͘ choè lóng oē tit-tio̍h lāu-pē hoaⁿ-hí. Só͘-í tuì bó͘ lī-khui chhù í-lâi, koh-khah thiàⁿ koh-khah sioh chit ê cha-bó͘-kiáⁿ. Chím-á thiaⁿ-kìⁿ gín-ná guî-hiám, sim-koaⁿ kàu-ke̍k hoân-ló.
Hit ē-hng sian-siⁿ kap bo̍k-su khoàn-kò͘ chit ê gín-ná kàu àm-àm. Thoè gín-ná kî-tó soah, chiū beh tńg-khì, kàu mn̂g-nih ê sî, Chèng-ti̍t hiaⁿ ná-chún hut-jiân siūⁿ-tio̍h ê khoán, chiū cháu-oá, tuì bo̍k-su kóng, Chuí-liân ê sé-lé hêng goán, thàn gín-ná iáu oa̍h-leh. Nn̄g ê thiaⁿ-tio̍h chiū chhiò. Chóng-sī bo̍k-su liâm-piⁿ! ēng ui-giâm ê oē kóng, Chèng-ti̍t hiaⁿ lí siⁿ i ê jio̍k-teh2, lí kiám ū siⁿ i ê lêng-hûn, i ê jio̍k-teh2 oē ēng tit chāi lí ê chhiú, i ê lêng-hûn m̄-sī chāi tī ê lí chhiú. Lí tio̍h mn̄g gín-ná pún-sin. A-pâ. Chit ê gín-ná, chhin-chhiūⁿ pīⁿ lâng ê hīⁿ-á-éng khah lāi, lóng ū thiaⁿ-tio̍h in ê ìn-tap, chiū kiò chhut-siaⁿ, Chhiáⁿ lâi leh!
Lāu-pē ko͘-put-chiong kā sian-siⁿ iok kóng kè-ji̍t beh khì koh kap in kau-sia̍p, chiū hō͘ in tńg-khì. Lāu-pē ji̍p gín-ná ê pâng-keng ê sî, gín-ná chiū kóng, Lí nā thó goá ê sé-lé tńg-khì, goá beh lâi khì A-bú hia. Bô lah! Choè lí khùn, m̄-bián hoân-ló. Kiaⁿ Chuí-liân siū-khì. Só͘-í kóng án-ni. Chuí-liân chin pek-chhiat tuì i ê lāu-pē kóng, goá chin lám, lí chai bô? Lí m̄-chai ū thiàⁿ goá, lí nā bô thiàⁿ goá, goá oē sí. Lí nā thiàⁿ goá khah kín thoè goá kî-tó, hō͘ goá oē hó, A-liân-á choè lí an-sim khùn. Lí bô kî-tó goá boē khùn-tit, khah kín leh, thoè goá kî-tó lah, A-pà. Lāu-pē thiaⁿ-kìⁿ gín-ná ê siaⁿ chin siān, iā bô ài hō͘ Chuí-liân bô hoaⁿ-hí, ko͘-put-chiong khui-chhuì kiû in ê sîn-bêng pó-pì. Ah! A-pà. Ah! A-pà! Lí kiû he beh hō͘ goá sí sī-m̄!? Lí tio̍h kiû Siōng-tè chiah ū chhái-kang. Khah kín leh. Goá iā beh thoè lí kî-tó, in-uī lí pí goá koh-khah siong-tiōng. Goá bô phoà-pīⁿ lí àn-choáⁿ kóng goá khah siong-tiōng? A-pà, lí ê lêng-hûn ê phoà-pīⁿ, pí goá ê sin-teh2 khah guî-hiám. Lí chai m̄? Goá beh thoè lí kî-tó lí ê lêng-hûn thang tit kiù, lí iā tio̍h thoè goá kî-tó, goá seng-khu oē hó. Khah kín leh heh, tio̍h toā siaⁿ heh, tio̍h kuī-teh, chhin-chhiūⁿ tú-á bo̍k-su teh kî-tó ê khoán. Kóng àn-ni chiū kî-tó kóng, Thiàⁿ-thàng goán ê Siōng-tè, kiû lí hō͘ goán A-pâ oē kín hoán-hoé ké-pìⁿ lâi pài lí, oē kín jīn-choē lâi choè lí ê kiáⁿ. Kiû lí kiù i ê lêng-hûn chhin-chhiūⁿ kiù goá ê sin-teh2, khò Iâ-so͘ ê miâ sim só͘-goān. Gín-ná kî-tó bē soah ê sî Lāu-pē í-keng siū kám-tōng, kuī-teh, chiū chhut toā-siaⁿ kiû Siōng-tè hō͘ gín-ná ê pīⁿ bīn-ná-chài oē tit-tio̍h i-hó. I tuì m̄-bat ê Siōng-tè àn-ni kî-tó; chóng-sī Siōng-tè bô m̄ chiap-la̍p i. Kî-tó soah, m̄-chai sím-mi̍h in-toaⁿ sim kan-ta chin chheng chin hoaⁿ-hí.
Keh chá-khí Chuí-liân ê pīⁿ kó-jiân hó, chin hoaⁿ-hí chiū kín thiàu khì lāu-pē hia, ài beh pò i chai. Lāu-pē kóng, I-seng kiò lí lóng m̄ thang tín-tāng, lí ná chiah chá tio̍h peh khí-lâi kiâⁿ? A-pà m̄-bián hoân-ló, Siōng-tè ū thiaⁿ lán ê kî-tó, goá hó-lah! Sím-mi̍h? Lí hó lah!? Ah! Siōng-tè iā ū beh thiaⁿ goá chit-hō lâng kî-tó! Goá taⁿ beh pài i lah! Ū-iáⁿ, goá tio̍h lâi khì sian-siⁿ hia jīn-choē, iā pò i chit ê hó siau-sit, goá tio̍h kín lâi- khì, goá taⁿ beh pài lín ê hó Siōng-tè lah! Saⁿ, chhēng-teh chiū ti̍t-ti̍t cháu. Pún-sī beh koáⁿ chit ê sian-siⁿ, chím-á ài beh chiū-kīn i. Ah! Gín-ná ê pīⁿ hó nā oē tit kóng sī sîn-jiah, lāu-pē ê piàn-sim iā koh-khah thang kóng sî Sîn-jiah. Siōng-tè ê Un-huī thang o-ló thang o-ló.
Chèng-ti̍t hiaⁿ kàu sian-siⁿ in tau chiū phah mn̂g, ná chhoán ná kóng, goá Chèng-ti̍t lah! Khah-kín kā goá khui-mn̂g. Sian-siⁿ tú teh tha̍k Sèng-keng, thiaⁿ-kìⁿ Chèng-ti̍t hiaⁿ lâi, sim-koaⁿ siūⁿ kóng, Hāi lah! Chèng-ti̍t hiaⁿ chiah chá tio̍h beh lâi thó gín-ná ê sé-lé tńg-khì. Mn̂g khui-khì ê sî, Iú-uî sian-siⁿ koh-khah tio̍h-kiaⁿ, chiū-sī khoàⁿ-kìⁿ Chèng-ti̍t hiaⁿ kuī tī hō͘-tēng kiû kóng, Goá m̄-tio̍h lah! lí tio̍h sià-bián goá, tio̍h sià-bián goá! Chèng-ti̍t hiaⁿ sī sím-mi̍h tāi-chì? Lâi khì lāi-bīn chē. Lí nā ū sím-mi̍h m̄-tio̍h, tio̍h kā Siōng-tè jīn-choē, thài-thó kā goá hē m̄-tio̍h! Chèng-ti̍t hiaⁿ kóng cha-àm sian-siⁿ tńg khì liáu-āu ê tāi-chì hō͘ i thiaⁿ. Sian-siⁿ chiū hian-khui Sèng-keng, Kiû chiū tit-tio̍h......(Má-thài 7:7) thiah bêng hit ê ì-sù hō͘ I ná kian-kò͘. Kóng chin choē hāng ê tō-lí hō͘ thiaⁿ, in-uī chai Chèng-ti̍t hiaⁿ chím-á chin ài thiaⁿ Iâ-so͘ kàu ê ò-biāu. Hit chá-khí Chèng-ti̍t hiaⁿ soà hō͘ sian-siⁿ chhiáⁿ, chia̍h pá Sian-siⁿ chiū koh chiap-soà kóng, Lán lâng tio̍h sí 2 pái. Chi̍t-pái sī jio̍k-teh2-siōng, chi̍t-pái sī lêng-bûn-siōng. Nā-sī ū siⁿ 2 pái chiū sui-jiân jio̍k-teh2 khuì tn̄g, lêng-hûn iáu-kú oa̍h. Goá chin hoaⁿ-hí chím-á teh pīⁿ-kiáⁿ, bô kú beh siⁿ lêng-hûn, chin kám-siā Siōng-tè.
Hit ē-hng tó tī bîn-chhn̂g, Chèng-ti̍t siūⁿ tio̍h ka-kī ê bó͘, chha-put-to boē khùn-tit Ah! Goá ná bô khah chá hoat-kiàn. Pó-ge̍k kap a-liân tuì khì lé-pài í-lâi, pí chêng ke chin gâu khoán-thāi goá! Ah! nā khah-chá hoán-hoé, chiū m̄-bián koáⁿ i chhut-khì! ah! goá m̄-tio̍h; hit ê sian-siⁿ chin-chiàⁿ chhin-chhiat, m̄-sī kan-ta tuì cha-bó͘, ah! goá chêng só͘ giâu-gî ê lóng m̄-tio̍h. Chhin-chhiūⁿ án-ni iáu koh ti̍t-ti̍t siūⁿ ka-kī ê chhò-gō͘.
Keh ji̍t Chuí-liân chia̍h pá khì sian-siⁿ hia kóng, Lí chîⁿ chi̍t-sut-á chioh goá, goá beh lâi khì chhoā goán a-bú tńg-lâi, goán a-pa tek-khak chin ài i tńg-lâi. Só͘ chioh ê chîⁿ goá ē-hng chiah tehh8 hêng lí. Ah! sian-siⁿ! kin-a-ji̍t Kiù-chú Sèng-tàn hohN, sian-siⁿ lí ē-hng chiah lâi chio goán khì khoàⁿ hó bô? Chit 2 hāng sian-siⁿ lóng ún--i. Chuí-liân chiū lī-khui sian-siⁿ khì hù-chhia.
Chit ji̍t ê tiong-tàu Chèng-ti̍t só bô chia̍h. koāⁿ chi̍t-ê pau-ho̍k, ko͘-toaⁿ teh phiau-lōng, kàu chhân-hoāⁿ ê sî hn̄g-hn̄g khoàⁿ-tio̍h chi̍t ê cha cha-bó͘ gín-ná, kiâⁿ tuì chia lâi, chin suí chin sêng Chuí-liân, sim-lāi iā hoaⁿ-hí iā hoân-ló. A-liân m̄-chai ū pêng-an bô, goá chin ài kap i koh saⁿ-kìⁿ, Ah! Chi̍t-pêng chi̍t-ê cha-bó͘ gín-ná iā hut-jiân khiā tiām ti̍t-ti̍t chîn Chèng-ti̍t só-á, sim-lāi siūⁿ kóng nā-sī ka-kī ê lāu-bú tek khak khah suí, tek-khak bô chiah siān ê khoán, iā thài-thó ka-kī chi̍t-ê koāⁿ pau-ho̍k teh kiâⁿ.
Chuí-liân sui-bóng án-ni giâu-gî, iáu-kú teh siūⁿ kóng àn-choáⁿ oē chiah sêng lāu-bú. Chóng-sī 2 pêng koh kiâⁿ khah oá ê sî Chuí-liân chai m̄-sī pa̍t-lâng sī ka-kī ê lāu-bú, chiū kín cháu-oá khì.
A-bú! Ah! Chuí-liân lo͘h! Nn̄g ê án-ni hut-jiân tú-tio̍h, boē bián-tit in tiap-á-kú ê tiong-kan tiām-tiām lâu ba̍k-sái. Chóng-sī chit pang só͘ lâu ê sī hoaⁿ-hí ê ba̍k-sái. Thêng tiap-á kú lāu-bú chiū khui-chhuì kóng, goá bô siūⁿ lí oē chiah chá lâi chhoâ goá. A-bú, A-pa teh tán lí khah kín tńg-lâi-khì, pau ho̍k goá kā lí koāⁿ. Chuí-liân kóng in lāu-pē àn-choáⁿ hoán-hoé hō͘ i thiaⁿ. Lāu-bú tán i kóng soah chiah kóng, goá hit-ji̍t hiah àm tńg lâi. A-kong, a-má chin giâu-gî, iā sì-koè chhâ-mn̄g goá ê tāi-chì. Tú-tú chá-khí, tuì lán hia lâi chi̍t ê lâng thiaⁿ-kìⁿ kóng goá sī khì pài Iâ-so͘ kàu chiah hō͘ lín a-pà koáⁿ chhut lâi. Lín A-kong thiaⁿ tio̍h boē kóng-tit, siū-khì. Chiū suî-sî kiò goá khì mn̄g, kóng goá siáⁿ-sū chiah put-hàu, chi̍t ke lóng hō͘ goá tài-tài tio̍h. iā mn̄g goá nā beh koh pài Iâ-so͘-kàu, chhù, chiū m̄ hō͘ goá tiàm. Chóng-sī goá ê sim í-keng chin koat-ì, goá boē lī-tit Ki-tok-kàu, só͘-í ko͘-put-chiong chiah chhut lâi. Goá chi̍t lō͘ ti̍t-ti̍t kî-tó. Goá tú-tú teh siūⁿ, beh tuì tó-uī khì, tio̍h àn-choáⁿ choè, teh siūⁿ bô lō͘ ê sî Siōng-tè ū chhoā lí lâi chhoā goá! Ah! Siōng-tè lóng ū kap lán tī-teh, chai lán ê khiàm-khoeh. I ê un, lán kám-siā boē chīn Goá ê sim, hoaⁿ-hí, kám-siā moá-moá.
Nn̄g-ê beh-àm-á kàu chhù, oē iáu-kú kóng boē chīn ê sî, lāu pē tuì chhī-tiûⁿ tńg lâi. Chuí-liân khoàⁿ-kìⁿ lāu-pē ji̍p lâi, chiū koáⁿ-kín kiò i ê lāu-bú chhiáⁿ khì ka-kī ê pâng-keng, chiah chhut lâi mn̄g in pâ, A-pà lí tńg lâi haⁿh? Lāu-pē bin iu-iu kóng, ah! Goá tī chhī-á pān m̄-chiâⁿ tāi-chì, tiāⁿ-tiāⁿ siūⁿ tio̍h lín a-bú. M̄-chai tio̍h àn-choáⁿ khì kiò i tńg lâi? iā i m̄-chai beh tńg-lâi bô? Goá chin hoân-ló. Cha-bó͘-kiáⁿ ìn kóng. A-pà lí chhia-chîⁿ the̍h hō͘-goá, goá lâi-khì chhoā i tńg lâi. A-bú nā thiaⁿ-kìⁿ lí hoán-hoé tek-khak chin hoaⁿ-hí. Hó-hó goá lâi khì tha̍h chîⁿ. Lāu-pē ji̍p khì pâng-keng the̍h chîⁿ ê sî, Iú-uî sian-siⁿ tú ji̍p-lâi. Chuí-liân khoàⁿ-kìⁿ ê sî ēng chéng-thâu-á pí chhuì kiò sian-siⁿ tio̍h tiām-tiām. Lāu-pē the̍h chîⁿ chhut lâi. Chuí-liân chih hiah-ê chîⁿ chiū kóng beh khì chhoā, kiò i chhiáⁿ kap sian-siⁿ kóng-oē. Lāu-pē kóng chhiáⁿ bān leh! Lí nā chhoā i tńg lâi goá tio̍h seng siūⁿ khoàⁿ tio̍h àn-choáⁿ kā lín a-bú hē m̄-tio̍h. Lí choè lí siūⁿ goá lâi khì chhēng khah sio leh. Lāu-pē thiaⁿ tio̍h chi̍t-kù chiah kóng. Ah, ū-iàⁿ, goá soà boē kì-tit í-keng àm lah. A-liân ah, bīn-á-chài chiah khì. Chóng-si７ Chuí-liân chhoā lāu-bú chhut-lâi kóng. Goá chē Hui-hêng-ki khì chhoā tńg lâi lah, chiū tuì sian-siⁿ kóng, Sian-siⁿ chin to-siā, chîⁿ hêng lí, chin lô͘-la̍t Lāu-pē khoàⁿ liáu gông-gia̍h. Bó͘ tuì i kóng. M̄-bián siūⁿ beh hē m̄-tio̍h, goá lóng ū thiaⁿ tio̍h ta̍k-hāng tāi-chì, goá í-keng kiû Siōng-tè sià-bián lí liáu lah. Sî-kan teh-beh kàu lah, goá tio̍h kín lâi-khì tàu-chí chiū tuì chàu-kha khì. Chuí-liân iā khì koāⁿ tê chhut lâi chhiaⁿ sian-siⁿ bīn chhiò-chhiò. Sian-siⁿ o-ló i ê tì-sek. Lāu-pē iā hoaⁿ-hí ū chit-hō kiáⁿ.
Chia̍h pá sì-ê saⁿ-chhoā chiū kàu lé-pài-tn̂g. Hit ē-hng ê Kiù-chú Sèng-tàn chin lāu-jia̍t chin chhù-bī, gín-ná ta̍k-ê chin oa̍h-tāng chin hoaⁿ-hí. Chuí-liân khoàⁿ kah chin hoaⁿ-hí, chóng-sī kàu bé-chhut, ta̍k ê tâng-phoāⁿ teh pun siúⁿ-phín ê sî hut-jiân thó͘-khuì siūⁿ kóng, Ah! Goá mài phoà-pīⁿ-------!
Chóng-sī kàu ta̍k-ê pun-liáu ê sî, Iú-uî sian-siⁿ hut-jiân peh chiūⁿ tâi-téng kóng, Goá chím-moá beh kóng chi̍t-ê bô͘-hoān ê Chú-ji̍t-o̍h ha̍k-seng hō͘ lín thiaⁿ. I ê miâ kiò-choè Tân sī Chuí-liân, kóng soah beh chiong tē-it hó ê siúⁿ-phín, kim-kîⁿ ê Sèng-keng sàng i. Sian-siⁿ chiū kóng Chuí-liân àn-choáⁿ bat khiām kuí nā ge̍h ji̍t ê chîⁿ boé chi̍t pún si, iā àn-choáⁿ chhoā i ê lāu-bú lâi sìn tō-lí, iā àn-choáⁿ chhoā i ê lāu-pē lâi hoán-hoé, iā kóng kin-ná-ji̍t cha-bó͘ gín-ná ēng sím-mi̍h hoat-tō͘ chhoā i ê lāu-bú tó-tǹg lâi, soá-bé kéng chi̍t ê gín-ná kàu-gia̍h choè in ê bô͘-hoān. Chit ê tiong-kan Chuí-liân ti̍t-ti̍t kiàn-siàu. Sian-siⁿ kiò i khì lâi the̍h siúⁿ-phín ê sî bīn í-keng chin âng. Chèng-lâng ti̍t-ti̍t phah phok-á, Chuí-liân bīn âng-âng kā in kiâⁿ chi̍t-lé chiū kín lo̍h lâi.
Chuí-liân chin kú ê tiong-kan teh siūⁿ bô hoat-tō͘ thang tit-tio̍h chi̍t pún Sèng-chheh. Nā-sī chím-á hut-jiân-kan tit-tio̍h, i ê hoaⁿ-hí lán boē-oē chhek-liōng-tit. Chuí-liân chin sioh chit pún chheh, iā bô chi̍t ji̍t bô tha̍k tio̍h. Chuí-liân ê lāu-pē bô kú niá sé-lé choè kàu-hoē chin ū lō͘-ēng ê lâng. Lāu-bú iā thiaⁿ-kìⁿ kóng ū koh khioh kuí-nā ê kiáⁿ. Chi̍t-ke ta̍k-ê chin oân-boán, ta̍k-ji̍t ēng kám-siā teh kè-ji̍t.
(Oân)
