Tāi-seng seng Thian bô sit-lo̍h
1891.05 Tē Chhit-cha̍p-saⁿ Tiuⁿ p.34
Se-kok ū chi̍t ê tha̍k-chheh-lâng,siⁿ nn̄g ê kiáⁿ,chi̍t cha-po͘1,chi̍t cha-bó͘.Cha-bó͘ toā cha-po͘1--ê nn̄g hoè;toā-chí sió-tī cha̍p-hun ê saⁿ-thiàⁿ,pē-bó khoàⁿ-kìⁿ hoaⁿ-hí,bô phah-sǹg cha-bó͘-kiáⁿ chhit hoè chiū sí.Hit-sî cha-po͘1--ê chí-ū gō͘-hoè,cha-bó͘--ê kì-jiân sí,pē-bó put-chí siong-sim;hit ê cha-po͘1--ê bô khoàⁿ-kìⁿ i-ê toā-chí ia̍h sī chi̍t iūⁿ ê iu-būn.
āu-lâi chiàu kui-kí bâi-chòng chhut-soaⁿ;ū chi̍t ji̍t tha̍k-chheh-lâng chhoā hi̍t ê cha-pó͘-kiáⁿ khì soaⁿ-ni̍h chai-hoe chèng-chhiū;kàu bōng-nih hit ê sió-tī bô khoàⁿ-kìⁿ i-ê toā-chí,sì-koè teh chhoē,lāu-pē chiū kā i kóng ,"Kiáⁿ ah,beh kìⁿ lí ê chí-moē,kìⁿ-bē-tio̍h lah". Cha-po͘1 gín-ná thiaⁿ1-kìⁿ che oē chhut-siaⁿ1 toā khàu,siūⁿ i-ê chí-moē í-keng sit-lo̍h.
I ê pē chiū kā i an-uì kóng,"Lí ê chí-moē m̄-sī sit-lo̍h,sī beh koh-oa̍h,ē koh saⁿ-kìⁿ,hiān-chāi put-kò tāi-seng chiūⁿ khì Thian-tông nā-tiāⁿ".Cha-po͘1 gín-ná thiaⁿ-kìⁿ beh koh-oa̍h koh sio-kìⁿ ê oē sim-lāi tài-gî bē-hiáu-tit hit ê iân-kò͘,chia̍p-chia̍p koh mn̄g;i-ê lāu-pē chit sî ia̍h bē liâm-piⁿ kā i kóng-bêng.
Kàu tuì bōng-nih tò-tńg-lâi lō͘-piⁿ keng-koè chi̍t-ê chhián chuí-thâm,sì-uî lóng ū ām ê chhiū-nâ,tn̂g ê tek,chuí-tiong-ng ū lô͘-tek-á kap hia ê chháu-á hoe-á. Hit-sî sī la̍k goe̍h thiⁿ,kok iūⁿ thâng-thoā chiáu-chiah ê oa̍h-mi̍h poe-lâi poe-khì,put-chí hó kéng-tì.
Tha̍k-chheh-lâng chiū kiò cha-po͘1-kiáⁿ lâi chò-hoé chē tī chuí-thâm piⁿ1,têng-thâu kā i kóng-khí koh-oa̍h ê chêng-lí,chiū chiong ba̍k-chiu-chêng só͘ khoàⁿ ê mi̍h chioh lâi phì-jū,chiah kóng,"Ū chit ji̍t thâm-ni̍h chi̍t ê sió-thâng,chiū-sī āu-lâi chhut chuí pìⁿ-chò chhân-eⁿ, hit hō thâng tng hit-tia̍p-á boē pìⁿ ê sî kap hia ê tâng-luī ê thâng tī chuí-tiong-ng thô͘-moâi-ni̍h,sì-koè sô teh chhńg-chhoē-chia̍h,bô êng kàu-bē-kò͘-tit.Chit hō thâng siⁿ-chiâⁿ tī chuí-tiong-ng chū-chāi teh kiâⁿ-iû,to̍k-to̍k ē-hiáu lia̍h chuí chò i-ê thiⁿ,khiok m̄ chai chuí ê téng-bīn iáu-kú ū ke̍k-toā ê sè-kan,
Thâm-ni̍h koh ū chi̍t hāng ê oa̍h-mi̍h hō-chò suí-ke,ū-sî khì tī hoāⁿ-téng,ū-sî ji̍p chuí-tiong-ng,sî-siông chhut-chhut ji̍p-ji̍p. Hu-jiân-kan sió-thâng tuì hia ê thâng-phoāⁿ kóng,"Hit ê suí-ke ū-sî lâi,lán chiah ê lóng khoàⁿ-kìⁿ;ū-sî khì,lán chiah ê chiū khoàⁿ-bē-tio̍h,tàu-tí suí-ke sī tuì tó-lo̍h khì"?
Hit-ê thâng ìn kóng,"I kap lán bô kan-sia̍p,lán chí-koán ta̍k-ê chhoē chia̍h".
Sió-thâng koh kóng,"Goá tek-khak ài bêng-pe̍k chit hō sū,in-uī goá kap lín tī chuí-tiong-ng lóng khoàⁿ-kìⁿ suí-ke,nā beh khì chhoē i,hut-jiân iū bô khoàⁿ-kìⁿ;m̄ chai chuí-bīn-téng iáu-kú ū pa̍t-ê sè-kài á-bô".
Hit ê thâng-phoāⁿ chiū chek-pī sió-thâng,chhiò i ka-tī jiá-chhut hoân-ló,kóng,"Lán put-kò an-jiân hióng-siū hiān-chāi ê sè-kài chiū chiok-gia̍h lah,siáⁿ-sū khì koán goā-bīn pa̍t ê sè-kài"?
Sió-thâng thiaⁿ che oē thêng chi̍t-sî-á-kú m̄-káⁿ koh chò-siaⁿ,ka-tī khì chhoē chia̍h,iân-lō͘ kiâⁿ iân-lō͘ sim-lāi chiàu-kū tài-gî teh siūⁿ suí-ke tàu-tí sī tó-lo̍h-khì. Koh mn̄g pa̍t ê thâng,ia̍h bē-hiáu kā i kóng.
Bô-loā-kú chi̍t boé hî-á kap chi̍t boé siān-hî koè-lâi kiâⁿ-iû,thiaⁿ-kìⁿ sió-thâng teh būn-tap,ia̍h bē-hiáu-tit,ngó͘-jiân ū chi̍t-tīn chuí thiàu suí-ke chhut--lâi.Hia ê thâng khoàⁿ-kìⁿ iū kiaⁿ iū hoaⁿ-hí,chhe sió-thâng cháu-khì thàm-thiaⁿ suí-ke,ǹg-bāng ē-tit bêng-pe̍k.
Sió-thâng chiū kiong-kiong-kèng-kèng,cháu-kīn suí-ke ê bīn-chêng,khiam-pi sè-siaⁿ lâi mn̄g,kóng,"Chhiáⁿ lí kā goá kóng,chuí-thâm goā-bīn iáu ū pa̍t ê sè-kài á-bô"?
Suí-ke thiaⁿ-kìⁿ pa̍t ê sè-kài ê oē ba̍k-chiu chhiⁿ-chin mn̄g sió-thâng kóng,"Lí che oē tuì tó lâi"?
Sió-thâng chiū ìn kóng,"Goán chit ê sè-kài í-goā,m̄ chai iáu ū pa̍t ê sè-kài á-bô".
Suí-ke in-uī sió-thâng chheng chuí-ni̍h chò sè-kài cha̍p-hun ê kî-koài,chiū léng-chhiò kā i kóng,"Che put-kò sī sió-khoá ê chuí-thâm,m̄-thang kóng sī sè-kài".
Sió-thâng un-jiû koh kóng,"Goán chi̍t-sì-lâng tī chuí-ni̍h,chiàu goán teh khoàⁿ chit ê thâm chiū-sī toā ê sè-kài lah".
Suí-ke kóng,"Goā-bīn ia̍h ū ta-tē,ia̍h ū khong-khì,ia̍h ū ta̍k chéng ê oa̍h-mi̍h,chē-chē êng-kng".
Sió-thâng iô-thâu bē-hiáu-tit,tī āu-ê suí-ke kā i kong,"Siat-sú lí beh khì khoàⁿ iā thang lâi khì,lí chē tiàm goá keng-thâu-téng goá chiū chhoā lí lâi khì khoàⁿ".
Sió-thâng khin-khoài,pê tī suí-ke ê ka-chiah-sim chē kàu chū-chāi.Suí-ke tuí chuí-ni̍h chiām-chiām thiàu chiūⁿ koân,tuì lô͘-tek-á-lāi cháu kàu hoāⁿ-piⁿ,tú-tú teh-beh lī chuí suí-ke kah sió-thâng tio̍h hoāⁿ-khi-tiâu,sè-jī chi̍t-ē thiàu,chiū kàu ta-tē ê hoāⁿ,kā i kóng,"Kàu lah,kàu lah",oa̍t-thâu chi̍t-ē khoàⁿ,chhoē m̄-kìⁿ sió-thâng,in-uī sió-thâng chi̍t-ē lī chuí thâu hîn ba̍k àm,liâm-piⁿ lóng m̄ chai lâng,hut-jiân poa̍h-lo̍h chuí-ni̍h chha-put-to kàu sí.āu-lâi cheng-sîn thó͘-khuì chiū kóng,"Goá khó͘ ah!chi̍t-ē chhut-khì chuí-goā ê sè-kài chiū teh-beh sí;goá gō͘ thiaⁿ suí-ke ê oē hiám-hiám sàng sìⁿ-miā,in-uī siūⁿ-tio̍h suí-ke bô iáⁿ chhut chuí,put-kò sī phiàn goá khì siū khó͘,chò i cháu-khì".
Sió-thâng iân-lō͘ chhoē chia̍h tú-tio̍h hia ê thâng-phoāⁿ chiū chiong lóng-chóng ê sū-chêng siông-sè kā i kóng.
Hia ê thâng-phoāⁿ mn̄g sió-thâng kóng,"Lí khoàⁿ suí-ke tó-lo̍h khì"?
Sió-thâng phah-sǹg chuí-goā bô pa̍t ê sè-kài chiū kóng,"Goá siūⁿ suí-ke tāi-khài iáu tī chuí-tiong-ng".Kàu bîn-á-ji̍t suí-ke koh thiàu ji̍p chuí tú-hó lī sió-thâng bô loā-hn̄g,sió-thâng khoàⁿ-kìⁿ chiū toā-kiaⁿ,kóng,"Lí iū lâi lah,lí chá-jit phiàn goá,hāi goá hiám sí,tàu-tí lí bô chhut khì".
Suí-ke kóng,"Goá láu-si̍t kā lí kóng,chá-ji̍t goá it-tēng ū chhut-khì,goá tī hoāⁿ-piⁿ thèng-hāu lí chin kú,goá in-uī bô khoàⁿ-kìⁿ lí,tī lô͘-tek-á-ni̍h thiàu-lâi thiàu-khì teh chhoē;chhoē kàu āu-lâi khoàⁿ-kìⁿ chi̍t hāng kî-sū,goá kā lí kóng,siūⁿ lí nā thiaⁿ-kìⁿ ia̍h sī lia̍h chò kî-koài".
Sió-thâng hong-bông mn̄g-khoàⁿ sím-mi̍h sū.Suí-ke kóng,"Goá teh chhoē lí ê sî tī chuí-téng lô͘-tek-á ê tiong-kan khoàⁿ-kìⁿ chi̍t ê kap lí siāng luī ê sió-thâng,tī lô͘-tek-á-kin ê piⁿ cháu chhut-lâi,tú-á teh lī chuí hut-jiân ka-chiah-chit li̍h-khui chò nn̄g-pêng,tuì khak-lāi cháu-chhut chi̍t ê hó khoàⁿ ê oa̍h-mi̍h,tiap-á-kú chiū ē poe;i ê khoán-sit êng-kng chhàn-lān tī ji̍t-thâu tiong-ng chiò kng chin-chiàⁿ sī suí hō͘ lâng ài khoàⁿ".Chit ê mi̍h tī chuí-bīn-téng miâ chò chhân-eⁿ,goá khí-thâu ia̍h lia̍h chò kî-koài,chù-ba̍k siông-sè khoàⁿ,khoàⁿ i ū sì si̍t put-chí oa̍h-tāng,tī chuí-bīn sì-uî teh poe teh bú.Goá hut-jiân siūⁿ-tio̍h lí,tiâu-tî lo̍h chuí lâi kā lí pò hó siau-sit,khoàⁿ--khí-lâi lí kàu lō͘-boé hit-tia̍p,sî nā kàu ia̍h tek-khak chhin-chhiūⁿ,án-ni-siⁿ beh khì chuí-goā ê sè-kài".
Sió-thâng thiaⁿ-kìⁿ toā-lîm kî-koài.Suí-ke kóng,"Si̍t-chāi chin kî".Chóng-sī sió-thâng iáu ū gî-sim,koh-chài mn̄g suí-ke kóng,"Che sū sī chin á-bô"?Suí-ke ìn kóng,"Chin khó-sioh!lí khí gî-sim kap goá bô kau-sia̍p,put-kò lí nā sìn chiū siū an-uì;nā m̄ sìn chiū sit-bāng".
āu-lâi bô loā kú sió-thâng tú-tio̍h phoà-pīⁿ,seng-khu ià-lán chi chhî bē tiâu,tī chuí-lāi bē thong-khì,giám-jiân ia̍h tuì lô͘-tek-kin ê piⁿ cháu chiūⁿ chuí khì;liâm-piⁿ hoan-thâu siūⁿ-tio̍h suí-ke ê oē chai sī ò-biāu ê sū,sí-liáu beh piān khoàⁿ sī chin á-sī ké.Hit-sî hia ê kok thâng-phoāⁿ lóng chiâu lâi khoàⁿ i.Sió-thâng thê-khí suí-ke ê oē chiū kóng,"Goá taⁿ chin-chiàⁿ ū ǹg-bāng,só͘-í sim-lāi khoàiⁿ-oa̍h an-jiân,hoán-tńg m̄ kiaⁿ sí".
Thâng-phoāⁿ kóng,"Nā-sī án-ni lí káⁿ sī beh chhut chuí lah,goān lí chiàu suí-ke só͘ kóng ê oē tò-tńg lâi kā goán kóng".
Chiū hit-tia̍p sió-thâng khîⁿ tuì lô͘-tek-kin sô chhut-lâi,chiah ê thâng-phoāⁿ toè āu kin-suî i,tāi-ke beh khoàⁿ sió-thâng àn-cháiⁿ-iūⁿ pìⁿ;bô phah-sǹg sió-thâng chi̍t-ē kàu chuí-bīn lī chuí chò i khì.Thâng-phoāⁿ chiū khoàⁿ chuí-goā ê mi̍h.Tāi-ke siong-sim tò-khì,tâng-siaⁿ teh thó͘-khuì,kóng,"Sió-thâng m̄ chai tó-lo̍h-khì,it-ti̍t ńg-bāng i hoê-lâi pò sìn,chiah ē bêng-pe̍k".
Thèng-hāu chin kú lóng bô siau-sit;ū-ê kóng,sió-thâng sī bē-kì-tit;ū-ê kóng,sió-thâng chin-chiàⁿ sī sí;ū-ê kóng,sió-thâng bān-bān káⁿ ē koh-oa̍h tò-tńg-lâi.
Kàu āu-lâi chi̍t-ê chi̍t-ê sî-hāu chi̍t-ē kàu lóng siāng chi̍t-poaⁿ-iūⁿ tī lô͘-tek-á peh chiūⁿ chuí khì,chhin-chhiūⁿ suí-ke só͘-kóng ê oē;to̍k-to̍k iáu tī chuí-tiong-ng ê thâng iû-goân teh kóng,lī-khui chuí-bīn put-kò sī sí;ū-ê kóng,kàu-boé bô sit-bāng,goán beh ǹg-bāng koh-oa̍h;ū-ê teh léng-chhiò;ū-ê kóng,put-kò sī tāi-seng chiūⁿ chuí-bīn,khiok m̄-sī sí;gī-lūn loān-loān bô pêⁿ.
Lūn-kàu sìn suí-ke tāi-seng lī chuí hit ê sió-thâng hit-sî tuì khak-lāi chhut-lâi,cha̍p-hun ê tek-ì chai-kioh chin-chiàⁿ ū êng-kng ê sè-kài,chiah sìn suí-ke ê oē ū iáⁿ,m̄-sī phiàn-lâng. Sî-sî khek-khek m̄ káⁿ bē-kì-tit chuí-lāi ê thâng-phoāⁿ,siông-siông siūⁿ beh khì pò siau-sit hō͘ in; khó-sioh bē-ē koh-chài ji̍p chuí,kan-ta poe-lâi poe-khì tiàm hoāⁿ-piⁿ thèng-hāu;bêng-bêng chai chuí-nih ê thâng sî-chūn nā kàu tek-khak beh chhut-chuí,kàu sî kó-jiân ta̍k-ê lóng khí-lâi,tāi-ke tâng poe tâng iû,cha̍p-hun khoàⁿ-oa̍h.
Tha̍k-chheh-lâng kóng kàu chit-ni̍h thó͘-khuì chi̍t siaⁿ,tuì cha-po͘1-kiáⁿ kóng,"Khó-sioh ah!khó-sioh! hiān-chāi chuí-lāi ê thâng bē-ē chiâu chai chuí-bīn ê pêng-an khoài-lo̍k chhàn-lān êng-kng,chí-ū ē chiong suí-ke ê oē sìn-sim ǹg-bāng.Lán ê lâng ia̍h sī án-ni,hiān-sî siūⁿ-bē-chhut cháiⁿ-iūn ê êng-kng.Lí ê chí-moē put-kò chhin-chhiūⁿ sió-thâng tāi-seng seng--khì,pēng-bô sit-lo̍h.
Sèng-keng Sat-bó-ní kì ē-pún 12 chiuⁿ 23 chat,Tāi-pi̍t ông kóng,"Taⁿ kiáⁿ í-keng sí,goá kìm-chia̍h siáⁿ-sū,kiám ē tui-tò-tńg i-ê lêng-hûn mah?Goá teh-beh kui kiáⁿ ê só͘-chāi,kiáⁿ bē-ē koh-chài chiū-kīn goá".Chiàu án-ni kóng,tāi-seng seng Thian--ê pēng m̄-sī sit-lo̍h sìⁿ-miā,lâng teh iu-chhiû û sím-mi̍h lī-ek leh?
