Hêng-chhun
1913.12 P.1-2
Kīn-lâi Toā-o̍h chiām thêng, goán phài nn̄g uī ê ha̍k-seng khì toà tī Hêng-chhun thoân-kàu. Ē-té ū ìn in só͘ kià ê siau-sit:
Goán nn̄g lâng tī sin-le̍k 19 goe̍h 6 ji̍t ē-po͘ 2 tiám tuì Táⁿ-káu chē chûn; tī iân-lō͘ ê tiong-kan só͘ khoàⁿ ê soaⁿ-kéng kap hái-bīn ê khoán-sit, sim-koaⁿ ná chhin-chhiūⁿ kiâⁿ tī hêng-siōng goā ê hoaⁿ-hí. Koè bô loā-kú chiū khoàⁿ-kìⁿ Gô-loân-phīⁿ ê teng-tâi, ná kiâⁿ ná kīn-oá. Tī bô phah-sǹg ê tiong-kan chiū kàu káng-kháu. Hit-sî pêng-an chiūⁿ soaⁿ iok-lio̍k peh káu tiám-cheng. Hit-tia̍p ū pún-té tī i-koán se̍k-sāi ê pêng-iú, Tân Kim-êng kap Tân Chāi, jī-uī chhoā goán khì in hia. Kuí-nā ji̍t kú tī-hia pò͘-tō. āu-lâi chiah khì Hêng-chhun siâⁿ beh soè chhù, iā soà khì chhoē Chi-thiaⁿ-tiúⁿ; i put-chí hó-lé chiap-la̍p, sī in-uī Boán Bo̍k-su ū tāi-seng siá phoe khì thong-ti i. Koh pò goán chai tī-chia ū Loē-tē sìn-chiá, ū kiò i lâi kap goán chham-siông soà tàu siat-hoat, iā kiâⁿ-bûn thong-ti ta̍k ê phài-chhut-só͘. Taⁿ chiong goán goe̍h goā ji̍t só͘ keng-koè lâi kóng kuí-nā kù:--
Kéng-tì kap khì-hāu. Lông-kiau ê pîⁿ-iûⁿ tn̂g ū phò͘ goā lō͘, khoah ū sì gō͘ lí. Hêng-chhun siâⁿ sī tī tiong-ng, siâⁿ-lāi ê hoâiⁿ-ti̍t sī khah lím chi̍t Tâi-oân lí, khiā-khí ê peh-sìⁿ ū nn̄g pah chó-iū hō͘; Loē-tē lâng iā chin chē. Nā-sī thong Hêng-chhun Chi-thiaⁿ koán-lāi ê jîn-kháu ū bān-goā. Tī chit ê pîⁿ-iûⁿ ê sì-uî lóng sī soaⁿ, ū-ê soaⁿ lī hái bô chi̍t tn̄g hn̄g, chia ê san-suí kéng-tì lóng hó. iū-koh chia ê chhâ chuí chin lī-piān, sui-bóng tī hái-piⁿ teh chhut ê choâⁿ iā chin chiáⁿ chin tiⁿ. iā tī hái-piⁿ ū chéng-chéng chin suí ê lê-khak kap ló͘-kó͘. iū-koh chia khì-hāu chin hó; hā-thiⁿ bē kàu loā joa̍h, tang-thiⁿ bē kàu loā koâⁿ, chin-chiàⁿ sī ha̍h tī nn̄g-jī Hêng-chhun ê ké-soeh. Chóng-sī tī-chia siāng tē it m̄ hó chiū-sī lo̍h-soaⁿ hong (chiū-sī tang hong); chit ê hong khah siông sī tuì kū-le̍k káu goe̍h khí kàu koè nî saⁿ goe̍h chí. Ū-sî thàu, ū-sî tiām; nā thàu ê sî hâm chhù to beh poe-khì, só͘-í chhù-téng ū-ê an thih-ki, ū-ê kah tek; m̄-kú nā chēⁿ ê sî, soà ū lâng thǹg-pak-theh; chin chhù-bī ah!
Hong-sio̍k. Lūn chia ê hong-sio̍k tāi-khài lâi kóng sī hó, iā sī kap pa̍t uī khah koh-iūⁿ. Chhin-chhiūⁿ bô khit-chia̍h, bô kheh-tiàm, iā put-chí ū lé-sò͘, tī chng-kha ê lō͘-ni̍h sio tú-tio̍h bô lūn se̍k-sāi chheⁿ-hūn khah siông ū sio-mn̄g. iā cha-po͘ lâng kap gín-ná sī chhin-chhiūⁿ khai-hoà kap ho͘N3-ha̍k ê khoán; che toā bīn sī tuì koaⁿ-hú ê ēng sim siat chē-chē ha̍k-hāu kap phài-chhut-só͘ lâi kà in. iū-koh siu-jiân ū-ê sī lāu lâng ián-kú ū chheng-liân ê chì-khì, soà tāi-ke kó͘-bú chheng-liân hoē lâi chìn-pō͘ in ê kiàn-sek.
Chia ê hū-jîn lâng khah chē bô pa̍k-kha, i-chiûⁿ sī phok-sò͘; iā chin gâu chò kang, bô lūn pò͘-chhân koah-tiū lóng ē. In lóng sī ēng thâu-khak giâ-mi̍h, ū-ê giâ pah goā kin; in thâu-chang lóng sī ēng pīⁿ lâi tîⁿ--teh. iā chia ê lâng lóng chin tiōng chiú, hun, pin-nn̂g; chóng-sī kīn-lâi ū chiām-chiām ēng khah chió.
Pò͘-tō ê ki-hoē. Lūn pò͘-tō ê ki-hoē khiok hó. Siōng-téng siā-hoē ê lâng, ū-ê iā chin hoan-gêng lán ê tō-lí, ū chàn-sêng: ū-ê iā soà bián-lē goán tio̍h ū jím-nāi-le̍k m̄ thang sit-chì, kàu boé tek-khak ē chiâⁿ. iā ū chē-chē lâng kóng in chū chhut-sì kàu taⁿ lóng m̄ bat thiaⁿ-kìⁿ tō-lí. Hiān-sî tī siâⁿ-lāi, muí lé-pài àm-sî saⁿ pái pò͘-tō kap kà 18 ê gín-ná ê pe̍h-oē-jī. Kî-û ê ji̍t ū-sî sī chhut-goā.
Hoē-iú. Loē-tē lâng ū saⁿ hō͘: chi̍t-ê Tō-ia̍p kun (Inaba), sī chûn-thâu-hâng ê thâu-ke. Chit pang í, toh, iûⁿ-teng kap tām-po̍h cha̍p-mi̍h sī i siat-hoat. Koh chi̍t-ê sī hiàn-peng, iáu chi̍t-ê Bo̍k-tiûⁿ-tiúⁿ. Pún-tó lâng kū hoē-iú ū gō͘ hō͘: chi̍t-ê sī Gô͘ En̂g-chek, 30 goā nî chêng tī Soàⁿ-thâu ū sìn Chú, kàu chia bô pài-tn̂g soà léng-khì, chit pang chin hoaⁿ-hí beh koh pài Siōng-tè. Koh chi̍t-ê sī Tiuⁿ Bûn-thong-chek, gō͘ la̍k nî chêng tī Kî-āu i-koán tit-tio̍h tō-lí. Koh chi̍t-ê A-chhiong sī tuì Hî-liâu poaⁿ-lâi. Koh chi̍t-ê kong-i Chhoà Chiong-ì, i sī pak-pō͘ ê hoē-iú, chit pang tńg-khì Tâi-pak kong-i káng-si̍p, koh bô kuí ji̍t ē koh lâi. Koh chi̍t-ê Chng Hiáu-lâm kun, i sī ki-liông ê hoē-iú poaⁿ-lâi--ê. Sin ê hoē-iú: chiū-sī Tân Kim-êng, Tân Chāi, Ia̍p Ki-hok chek, Ông Phòng-ku chek, i sī tī-hia chhut-miâ ê hoat-koaⁿ. Lēng-goā iáu kuí-nā kháu-chàu chin him-bō͘ kóng beh lâi
Chheⁿ-hoan. Taⁿ chia lóng thài-pêng lah! Thoân-tō ê mn̂g iā í-keng khui lah! Téng-ji̍t goán ū tī Ku-á-lut hoan-siā keh mê; in ū-ê chin gâu kóng pe̍h-oē, iā put-chí ū lé-sò͘. Koh chit pang tī Hêng-chhun ke ū tú-tio̍h kuí-nā ê Ku-bū-ku̍t siā ê hoan, iā chin ū lé-sò͘; hit tiong-kan kuí-nā--ê chêng nî bat khì Eng-kok, in put-chí o-ló Lûn-tun ê kong-kéng. Koh tī chit pang ū chi̍t ê sìⁿ Phoaⁿ miâ Ló-tia, i pún sī 18 siā hoan thâu-lâng ê kiáⁿ. I lâi thiaⁿ-liáu iā chin kám-sim; soà ài siat-hoat hō͘ chheⁿ-hoan tit-tio̍h tō-lí, kóng ǹg-bāng ē thang pò-tap Siōng-tè ê in bān hūn ê hi̍t hūn. Chhiáⁿ Lia̍t-uī siông-siông kî-tó kiû Siōng-tè khui lō͘ ǹg-bāng ē chiâⁿ.
Tân Tiâu-bêng
Liāu Tit kì--ê.
