Tân Bān-liân ê Sió-toān
Tân Thiam-ōng kì
1931.01, no. 550 (KCC, no. 59), pp. 19-20
Khoàⁿ sí ná khùn, lîm-chiong bián-kiaⁿ. Sui-jiân ló-jio̍k pīⁿ chin kú, chóng-sī khoàⁿ I sí chin-chiàⁿ khoàⁿ-oa̍h; kap sun-á kóng oē, kóng kàu seng-khu bô-la̍t àⁿ-thâu lâi sí. Hit chá-khí chiū kā I ê hū-jîn-lâng kóng, goá kin-á-ji̍t bián kàu àm chiū beh hō͘ I hó-sè; chin-chiàⁿ an-jiân kui-thian.
I sī chú-āu 1863 nî; 10 ge̍h 10 ji̍t chhut-sì, kin-nî hióng-siū 67 hè. I ū 4 ê ta-po͘-kiáⁿ, 5 ê cha-bó͘-kiáⁿ, tuì a-hiaⁿ lâi sǹg, ū kàu gō͘-tāi sun.
I ê lâi-le̍k sī bô siáⁿ hó-thiaⁿ, m̄-kú iā ū khó-chhú, só͘-í siá tām-po̍h tī choá-bīn hō͘ lán chai.
I ê chó͘-sian sī keng-lông choè gia̍p, kè-sio̍k bô làng. Chêng sī tiàm Pò-tiúⁿ-khiⁿ, sio̍k Chuì-tńg-kha Kàu-hoē, 1918 nî nn̄g hiaⁿ-tī soá lâi Hōng-lîm, 1921 nî koh soá lâi Thâu-lag5-po͘ (oá tī Toā-chng). Sìn tō-lí ū oá 45 nî; 1889 nî tuì Kai Bo̍k-su niá soé-lé; 1908 ni siū kéng jīm Chuí-tńg-kha ê Chip-sū 11 nî, āu-lâi soá-lâi Tang-pō͘.
Sìn tō-lí ê goân-in ū 2 hāng: (1) Hō͘ kuí-sîn chok-lōng, put-sî hoān thó͘-sîn thó͘-soah, pìⁿ-kàu chin kan-khó͘. (2) Ū tâng-chong phah-sí lâng, kiaⁿliáu hō͘ i liân-luī. (Chheng-tiâu sî-tāi). Hit-sî Tân Hîm (āu-lâi tng Tiúⁿ-ló) chin jia̍t-sim chhoā i kui Chú, khí-thâu i ê lāu-pū ún i ê toā-hiaⁿ thiaⁿ tō-lí, ǹg-bāng lâi tì-ìm choân-ke. Toā-hiaⁿ chai-iáⁿ tō-lí hó, chiū chhoā i ê jī-hiaⁿ khì lé-pài. Só͘-í i ê lāu-pē kóng, saⁿ ê kiáⁿ khì nn̄g ê, iáu ū chi̍t ê thang hoāⁿ hiuⁿ-lô͘ hī. M̄-kú āu-lâi i iā siū ín-chhoā lâi sìn Chú. Chiàu sio̍k chêng lâng kóng, ji̍p-kàu sí bô lâng hàu, bô chó͘-chong bô kong-má, sī choa̍t-sû chi̍t-iūⁿ. Só͘-í i ê lāu-pē, khoàⁿ-kìⁿ saⁿ ê kiáⁿ lóng khì sìn tō-lí, chiū chin siū-khì, sî-siông khún-pek, sió-to boâ lāi-lāi beh thâi kiáⁿ. Saⁿ ê hiaⁿ-tī thiaⁿ-kìⁿ chiū tô-cháu, án-ni kuí-nā pái. Bat chi̍t pái lé-pài-ji̍t kng siak-tháng hē tī chhân-ni̍h, iā saⁿ hiaⁿ-tī saⁿ chhoā khì lé-pài, tì-kàu lāu-pē chin siū-khì. Lō͘-bé pái kè-nî beh thâi in, tì-kàu cháu kàu bô lâng thang thâi ti, kā-kī iū bô hoat-tit, siūⁿ-liáu lâu ba̍k-sái, hit sî chiah chhe lāu-bú kap sió-bē khì kiò; liáu-āu chiah khah bô khún-pek in. āu-lâi i ê lāu-pē chiah ka-kī choè oa̍h kong-tek kià-khò͘, ǹg-bāng sí-āu thang tit. án-ni thang chai, i tuì-tiōng sí-āu ê koan-hē chin chhim.
In hiaⁿ-tī chin tì-ì Chú ê tō-lí, sui-jiân siū goā-kài ê siat-to̍k, lāu-pē ê pek-hāi iā m̄ kam-goān pàng-soah. Sìn Chú liáu-āu, tì-ì o̍h Pe̍h-oē-jī, khûn tha̍k Sèng-keng; m̄-káⁿ tī ke-lāi tha̍k, tio̍h khì tī chháu-liâu kò͘ chha̍t-á ê sî tà tī mî-phē lāi lâi tha̍k, khûn siú an-hioh; chīn-la̍t chhut-iân hû-chō͘ kàu-hoē, tng Chuí-tńg-kha kàu-hoē to̍k-li̍p ê sî-tāi kap jī-hiaⁿ (Tân Sêng Tiúⁿ-ló) thang kóng 4 thiāu tng chi̍t thiāu. Î-ku tī Hōng-lîm iû-goân chīn-la̍t kó͘-bú kàu-hoe; soá lâi Thâu-lâng-po͘ koh kó͘-bú siat pài-tn̂g, chhiáⁿ sian-siⁿ, thang kóng tī ta̍k-sî, ta̍k-uī i ū kūn Chú ê tō-lí.
Beh lâi Tang-pō͘ ê sî ū li̍p-goān kéng 3 hāng:-
(1) ài kūn ū lé-pài-tn̂g. (2) ài kūn ū ha̍k-hāu. (3) ài ū i-seng ê só͘-chāi. Nā ū chit 3 hāng, chiū tuì Sîn, kiáⁿ-sun í-ki̍p jio̍k-thé ū só͘ i-nāi, thang bián hoân-ló; iā kó-jiân chiok in ê sim-goān.
Hiaⁿ-tī chin hô-bo̍k, toā-hiaⁿ chá kè-sì, chóng-sī kap jī-haiⁿ ta̍k-hāng kong-kiōng keng-êng, hó chham-siông. Soá lâi Hōng-lîm ê sî thiaⁿ goā-lâng teh o-ló in chin hô-hó kóng, nā khoàⁿ chi̍t lâng chiū ū nn̄g lâng saⁿ-suî, hán-tit ko͘-toaⁿ.
Soá lâi Thâu-lâng-po͘ liáu-āu, sin-thé ná loán-jio̍k; ke-sū hō͘ kiáⁿ-jî siat-hoat. Ka-kī khûn tha̍k Sèng-keng, gián-kiù Sù-su; nā ū pêng-iú lâi chē chiū kóng tō-lí hō͘ in thiaⁿ. Tì-ì hoan-hù kiáⁿ-jî tio̍h kian-kò͘ siú tō-lí. Kàu 2, 3 nî lâi pīⁿ-chèng ná-tāng; tī 9 ge̍h 25 hō téng-po͘ 10 tiám an-jiân hó-khùn kui-thian. 27 hō ē-po͘ chhut-chòng, hoē-chòng-chiá ū 200 goā lâng. Taⁿ i bêng-pe̍k sè-kan sū, ǹg-bāng kiáⁿ-sun o̍h i hó só͘-kiâⁿ, chhiáⁿ khoàⁿ Pò saⁿ-thiàⁿ hó pêng-iú saⁿ-thoè kî-tó, an-uì ke-lāi toā-soè.
(Chit lâng sī goá ê saⁿ-chek, m̄-sī ài o-ló i, put-kò siá hō͘ lia̍t-uī siong-ti chai-iáⁿ; nā ū khó-chhú chiū hō͘ lán thang o̍h).
