Kò͘ Bān Ko͘-niû ê Lâi-le̍k
Lô͘ Jîn-ài
1933.05, no. 578, pp. 10-11

Bān Chin-chu Ko͘-niû, tī 1862 nî 12 goe̍h 16 ji̍t, chhut-sì tī So͘-kek-lân ê pak-pêng. I iáu sè-hàn ê sî, in pē-bó poaⁿ khì Aberdeen, chiū-sī So͘-kek-lân bûn-be̍k ê só͘-chāi; káⁿ sī ài hō͘ in ê kiáⁿ-jî ū khah hó ê ha̍k-hāu thang bián-kióng. In-uī Bān Ko͘-niū ū chi̍t ê a-hian kap chi̍t ê sió-tī, iā ū chi̍t ê sió-moē. Bān Ko͘-niû tī-hia tha̍k Sió-ha̍k-hāu chut-gia̍p. āu-lâi ū khì Lûn-tun siâⁿ tha̍k Ko-téng ha̍k-hāu, iā ū ji̍p Sîn-ha̍k.
Tī 1888 nî, chiū-sī i 25 hoè ê sî, chiū tuì Eng-kok Lú Soan-tō-hoē chì-goān koè-lâi Tâi-oân. Hōng Lú Soan-tō-hoē ê bēng-lēng, tī hit ê tang-boé 11 goe̍h kan, ū tuì An-pêng káng chiūⁿ-lio̍k kàu Tâi-lâm Hú-siâⁿ. Thiaⁿ-kìⁿ kóng, chiūⁿ Tâi-oân soaⁿ chi̍t lé-pài kú, ū chih-tio̍h chhù-ni̍h ê phoe kóng, in a-hiaⁿ kap sió-tī ū jiám-tio̍h tn̂g-chek-hu-su ê pēⁿ lóng koè-óng--khì. Tī hit-sî, Bān Ko͘-niû ê sim ún-tàng chin kan-khó͘, iáu-kú bô sit-chì, chhut-la̍t o̍h Tâi-oân ê khiuⁿ-kháu kàu bêng-pe̍k, chiū kap Chu Ko͘-niû, Bûn Ko͘-niû saⁿ-kap lûn-liû kà Lú-o̍h.
Tī 1895 nî ê sî-chūn, ū ke chhòng-siat chi̍t keng Hū-o̍h, tuì hit-tia̍p khí, in Ko͘-niû ê kang ū pun chò saⁿ pō͘-hūn, Lú-o̍h, Hū-o̍h kap khì chháu-tē kà chí-moā, chiàu lûn-liû chi̍t lâng chi̍t goe̍h-ji̍t.
Kàu 1910 nî, Chu Ko͘-niû kap Bûn Ko͘-niû in ū oāⁿ khì Chiang-hoà chò kang, tuì hit-tia̍p liáu-āu, Bān Ko͘-niû choan kang kà Hū-o̍h, liāu-lí lāi-bīn it-chhè ê sū, làng kang ê sî, chiū khì sûn hoē-iú á-sī khì thàm hiah ê boē sìn Chú ê lâng, put-chí gâu ín-chhoā in, hiān-sî iáu ū chin-chē jia̍t-sim sìn Chú ê lâng tī lán kàu-hoē lāi, sī Bān Ko͘-niû só͘ ín-chhoā ê. Chīn-la̍t chò kang, thâu-boé 45 nî kú, hoê-kok hioh-jīm 5 pái, 1920 nî ū tò-khì Eng-kok, kàu 1921 nî koh-lâi chiū-jīm, í-āu lóng m̄-bat koh tò-khì, in-uī pē-bó kàu hit-sî lóng koè-óng lah! Koè bô loā-kú, thiaⁿ-tio̍h in sió-moē hut-jiân koè-óng, tuì hit-tia̍p liáu-āu, Bān Ko͘-niû ê sin-thé chiām-chiām lám, khah bô chhin-chhiūⁿ kū-sî ê khoán, kàu tī 1926 nî, ū tuì Chó͘-ke ê Lú Soan-tō-hoē sî-kang, kàu chit-sî bô sím-mi̍h chhin-lâng, chí-ū chhun nn̄g ê goē-seng-á, hiān-sî tī Ka-ná-tāi chò sū-gia̍p, bô tī Eng-kok.
Bān Ko͘-niû lia̍h Tâi-oân chò i ê chó͘-ke, ài toà chit Tâi-oân. Só͘-í sî-kang liáu-āu, ū khì khiā tī Sin-lâu pēⁿ-iⁿ ê khàn-hō͘-hū lâu; chi̍t hāng chiū-kīn I-seng ê chiàu-kò͘ khah lī-piān, sin-thé nā khah khoàⁿ-oa̍h ê sî, iû-goân sī ài ín-chhoā lâng, ài chò Chú ê kang, ū-sî kà lâng tha̍k Lô-má jī, ū-sî ēng siá-phoe, ū-sî kià chheh hō͘ lâng, chéng-chéng ê hoat-tō͘ lâi kap lâng kau-poê, chin-chiàⁿ gâu siūⁿ-tio̍h pa̍t-lâng, gâu chò Chú ê kang. Chit bô joā-kú, ū ka-tī khí chhù tī Sin-lâu Chheh-pâng ê āu-bīn.
Lūn Bān Ko͘-niû tì-pēⁿ kàu-taⁿ, thâu-boé 8 nî kú, ū-sî o͘-àm-hîn, ū-sî khah hó. Chit pang tī bô phah-sǹg ê tiong-kan chiām-chiām lám, tī 6 hō (pài-it), ē-po͘ hut-jiân khí kan-khó͘, pài-jī iáu ū kóng tām-po̍h oē, kàu pài-saⁿ chiū lóng bô kóng-oē, chin tiām, chin an-jiân, chóng-sī lóng bô sit cheng-sîn ê khoán, kàu tī hit àm, 8 hō 8 tiám 15 hun an-jiân koè-óng. I-seng, Khàn-hō͘-hū kap chiàu-kò͘ i ê lâng chīn-la̍t bô chhái-kang. An-sim toè lán ê Chú chiūⁿ thiⁿ, lâi hióng-siū éng-oán ê pò-siúⁿ. Khé-sī-lio̍k 14: 13 só͘ kì, "Sī lah, hō in soah in ê tio̍h-boâ lâi an-hioh, in só͘-chò ê kang iā toè in."