Sió-toān
K. H. B. Chiā Chheng-gî.
1933.05, no. 578, pp. 18-19
Si--sī Niû
(K. H. B. kì)
Chheh kì, "Jîn-seng chhit-si̍p kó͘-lâi-hi", nā-sī Si--sī Niû chia̍h kàu 92 hoè. I sī Hô-bí Kàu-hoē ê Tiúⁿ-ló, N̂g Lò ê lāu-bó.
1841 nî, 1 goe̍h 9 ji̍t, chhut-sì tī Lo̍k-káng, 69 hoè thiaⁿ tō-lí, 77 hoè siū Ko Kim-seng Bo̍k-su ê sé-lé, kin-nî 92 hoè. Tī 2 goe̍h 27 ji̍t, ngó͘-chiân 4 tiám 45 hun, Chú tiàu i tńg-khì Thian-tông.
Saⁿ goe̍h 7 ji̍t, téng-po͘ 10 tiám, tī Hô-bí Pài-tn̂g kú-hêng sēng-tāi ê chòng-sek. Lo̍k-káng Lâu Kî-suí Sian-siⁿ chò su-hoē-chiá; Tāi-kah Chng Sè-kó͘ Bo̍k-su soat-kàu; Pún-tông Khó Hông-bô͘ Sian-siⁿ kóng lio̍k-le̍k. Taiù-sû tiàu-tiān 40 goā thong. Tuì Chiang-hoà, Lo̍k-káng, Tâi-tiong, Khe-ô͘, Toā-tō͘, Hoe-toâⁿ, í-ki̍p pún-tông ê hoē-iú lâi hù chòng-sek.
Hoē-chòng-chiá, chhin-cho̍k 150 miâ, hoē-iú oá 400 miâ, í-ki̍p kî-thaⁿ kiōng oá 600 lâng, thang kóng sī kīn-lâi hán-tit ū ê chòng-sek. Hō͘ kàu-hoē goā chē-chē lâng kám-sim, o-ló hoē-iú chin chê-cháⁿ.
I seng-chiân ū kuí hāng ê hó tek, thang hō͘ lán siàu-liām, iā thang chò lán ê chham-khó:－
1. Chheng-khì kap khín-khiām. Tī chhù-lāi chin chheng-khì. I sui-jiân hiah lāu, iā bô ùn-thùn, ta̍k chá-khí tio̍h sé chhiú-bīn, sé chhuì, chhin-chhiūⁿ siàu-liân chi̍t-iūⁿ. Koh chin khîn-khiām, ta̍k hāng chin khioh-si̍p, sui-sī chi̍t-lia̍p pn̄g ka-la̍uh thô͘-kha, iā khioh hiat tī phun-tháng.
2. Kiàn gī ióng uî. I tit-tio̍h tō-lí, sī i ê kiáⁿ tī I-koán chhiú-suti8 chhiú-kut, i-hó tńg-lâi, teh kóng tō-lí ê pó-poè, i thiaⁿ liáu suî-sî sêng-lo̍k. Sui-jiân sī 69 hoè ê lāu lâng, iā sī bô kò͘-chip, ióng-kám hiòng-chiân, m̄-kiaⁿ sì-uî ê thí-chhiò kap kong-kek. In sī Lūn-boé chng thâu-chi̍t ke lâi sìn Chú.
3. Iú-chì kèng-sêng. I 69 hoè tit-tio̍h tō-lí liáu-āu, chiū khîn-khîn gián-kiù Pe̍h-oē-jī kàu ē hiáu tha̍k. Kó͘-chá So͘ Ló͘-choân 27 hoè, chiah hùn-hoat tha̍k-chheh, lâng o-ló i iú-chì, kā i kì tī chheh-ni̍h. Sio̍k-gú kóng, chia̍h kàu 63, chiah o̍h pûn hāⁿ-haⁿ, nā-sī lán ê lāu chí-moē sī kàu 69 hoè chiah o̍h Pe̍h-oē-jī, thang chò pîn-toāⁿ tha̍k-chheh ê lâng ê hùn-heng-che.
4. Jia̍t-sim ho̍k-sāi Chú. I tuì sìn Chú liáu-āu, tì-ì àm-sî ê ka-têng lé-pài. Muí chá-khí boē chia̍h pn̄g ê í-chêng, i chiū seng tha̍k si, gîm si, kî-tó, kau-poê Chú. Jī-cha̍p goā nî kè-sio̍k bô hioh-khùn. Chú-ji̍t kàu pài-tn̂g, chiū mî-noā kà chí-moā ê Pe̍h-oē-jī. Kàu chit kīn nî lâi, sin-khu khah bô la̍t thang kàu pài-tn̂g. Kàu kū-nî 12 goe̍h 25 ji̍t, i chin him-bō͘ ài kàu pài-tn̂g, i ê kiáⁿ chhiàⁿ kiō kng i lâi pài-tn̂g; che sī i soah-boé pái kàu Sèng-tn̂g.
5. An-jiân kui Thian. Kin-nî 2 goe̍h 1 ji̍t tó-lo̍h bîn-chhn̂g, chiū peh boē khí--lâi, ēng io̍h beh hō͘ i chia̍h, i kóng, goá pak-tó͘ bô kan-khó͘, thâu-khak iā hó-hó. I-seng chèng-bêng i bô pēⁿ, put-kò sī sûn-jiân seng-lí-tek ê sí (生理之死).
I sui-jiân sī 92 hoè ê lāu-toā lâng, ba̍k-chiu chin kim, hī-khang chin lāi. Tī peⁿ-tiong, iáu ta̍k àm kap ka-cho̍k gîm-si lé-pài. I ū kóng uî-giân hō͘ i ê kiáⁿ, sim-pū, sun-á.
iā kóng i ū khoàⁿ-kìⁿ Iâ-so͘ chhēng pe̍h-saⁿ teh thèng-hāu i, i ê sim piān-piān beh kín khì chhoē I.
Beh koè-óng ê sî, ū kā i ê sim-pū kóng, i beh tńg-khì Thian-tông, chiū án-ni khùn--khì, khì Pē tau.
Taⁿ i tī thiàⁿ kián ê kok, hióng-siū bû-hān ê hok-khì. Tī sè-kan i ū kuí-nā pah ê chhin-cho̍k, ū chò kàu thài-chó͘, liân i pún-sin sī 7 tāi lâng.
I ê kiáⁿ N̂g Lò chò Tiúⁿ-ló, jia̍t-sim pang-chān kàu-hoē, i teh bē Hok-im chheh kap thoân tō-lí. Sun, La̍k-tiám, tī Tâi-pak Sîn-ha̍k-hāu, mê-nî chut-gia̍p. Sun-lú Le̍k-tek, tī Tâi-lâm Lú Sîn-ha̍k chō͘ kà, bô kú iā beh chò Chú ê kang. Sim-pū Lí--sī Hî, chò Chú-ji̍t-o̍h hù Hāu-tiúⁿ, sè-hàn lú-sun iáu tī Kong-ha̍k-hāu. Thang kóng i ê uî-cho̍k lóng teh chò Chú ê kang. Goān Chú an-uì i ê uî-cho̍k, sù hok-khì hō͘ in. À-bēng.
Phoaⁿ--sī Lio̍k-hā
(Chiā Chheng-gî)
Phoaⁿ--sī Lio̍k-hā (Lio̍k-hā ché). 1932 nî 9 goe̍h 8 hō pia̍t-sè, hióng-siū 72 hoè. Tī 9 hō kiâⁿ kò-pia̍t-sek, chē-chē lâng lâi hù sek.
Lūn chit ê lāu chí-moā, chē-chē lâng bat i. I sī chò sán-pô, chin gâu kā lâng chō͘-sán, chin chhin-chhiat, bô hun pîn-hù, kiò chiū kiâⁿ. Kim-chîⁿ iā bô toā tuì-tiōng, chò 5 cha̍p goā nî ê sán-pô, sī chin chhut-miâ, hó kau-poê, iā hó khoán-thāi lâng. Hoē-lāi, hoē-goā ê lâng chin o-ló i. Chhut-la̍t hiàn kim hō͘ Siōng-tè. Chò chīn-tiong ê lú chip-sū, gâu tông-chêng thoân-kàu-ka, sī chin-si̍t jia̍t-sim ê lú-tô͘, hoē-tiong chin chun-kèng i.
I gâu ho̍k-sāi tiōng-hū, gâu thiàⁿ-kiáⁿ-sun, tiōng-hu chá koè-sì, kiáⁿ iā chá lī-khui sè-kan, i ê kéng-gū sī hui-siông pi-chhám. Nā m̄-sī sìn-gióng kian-kò͘ ê lâng, kiaⁿ-liáu ē chū-sat, chóng-sī i bô hoân-ló koè-thâu. Chhiò-chhiò kóng, "Siōng-tè ê chí-ì, kéng-gū án-choáⁿ, hoaⁿ-hí tam-tng."
Kàu i pēⁿ siong-tiōng ê sî, i ê bīn ū hoaⁿ-hí ê khoán, kiû Chú kóng, "Goá ài koh tī sè-kan, chóng-sī ài thàn Pē ê chí-ì."
Ah! Si̍t-chāi chin thang kám-sim ê Ki-tok-tô͘. Chú í-keng soah i ê kang-tiâⁿ, chhoā i kàu êng-kng ê só͘-chāi, hok-khì ah!
I ê cha-bó͘-sun Phoaⁿ Gio̍k-liân sàng, bat tī Tâi-lâm Lú-o̍h chò Kàu-oân. Koh nn̄g ê cha-bó͘-kiáⁿ, nn̄g ê kiáⁿ-sài, goā-sun kuí-nā ê.
Phoaⁿ--sī Ka-lah-gu-a-bo̍k
Phoaⁿ--sī Ka-lah-gu-a-bo̍k (Teng-an ḿ ). 1932 nî 10 goe̍h 20 hō pia̍t-sè, hióng-siū 73 hoè. I ê sin-thé lám, chóng-sī ta̍k lé-pài kàu pài-tn̂g ho̍k-sāi Siōng-tè. Nā beh kàu pài-tn̂g tio̍h hō͘ lâng khan. Si̍t-chāi sī chin jia̍t-sim ê lú sèng-tô͘.
Phoàⁿ-pēⁿ ê sî ka-tī kiû Siōng-tè, iā kiò i ê chhin-lâng kiáⁿ-jî, kiû Siōng-tè, hoan-hù kiáⁿ-jî tī kàu-hoē tio̍h chhut-la̍t. Beh lī-khui sè-kan ê sî, ū ǹg-bāng moá-moá beh khì kìⁿ Thiⁿ Pē. Lūn i ê pia̍t-sè, tāi-ke chin m̄-kam, si̍t-chāi sī bô͘-hoān ê lú sèng-tô͘. Taⁿ í-keng soah i ê khó͘-kéng, kàu Pē tau, hióng-siū kú-tn̂g ê hok-khì.
