Lô͘ Ko͘-niû ê Sió-toān
Lîm--sī An
1933.07, no. 580, pp. 5-6

Lô͘ Jîn-ài Ko͘-niû tī 1870 nî 5 goe̍h 28 ji̍t chhut-sì tī Bala ê siâⁿ-chhī. Bala sī tī Ui-le̍k-sū kok, chiū-sī Eng-kok keh-piah kok. Hit cho̍k ê peh-sèⁿ iáu ū ka-tī ê oē, Lô͘ Ko͘-niû nā kóng i pún-hiuⁿ ê khiuⁿ-kháu, goán chiū thaiⁿ lóng bô. Chóng-sī tuì gín-ná ê sîkhah m̄-bat ēng.
I ê lāu-pē sī chò Bo̍k-su, ia̍h Jîn-ài sè-hàn ê sî, choân-ke ū poaⁿ tī Eng-kok ê toā po͘-thâu, kiò-chò Liverpool. I tī-hia tha̍k Sió-ha̍k-hāu, Ko-téng ha̍k-hāu. āu-lâi ū ji̍p Liverpool ê chi̍t keng chhut-miâ ê Su-hoān Ha̍k-hāu, chiū-sī Edgehill Training College. Chut-gia̍p liáu, chiū khì Eng-kok chi̍t ê toā to͘-chhī, kiò-chò Leeds kà Kong-ha̍k-hāu, iā āu-lâi ū chò hāu-tiúⁿ. Chit-sî i ū chin jia̍t-sim tī kàu-hoē, iā kàu-sî Siōng-tè khui i ê lō͘, hō͘ i thang lī i ê chó͘-ke koè-lâi Tâi-oân. Tī 1903 nî 12 goe̍h 15 ji̍t ū kàu Tâi-lâm, kap Chu Ko͘-niû, Bûn Ko͘-niû, Bān Ko͘-niû chò-hoé toà. Siāng hit-sî ū chi̍t uī Ko͘-niû tuì siāng hit ê pài-tn̂g koè-lâi Soàⁿ-thâu, chò Chú ê kang. Hit uī Ko͘-niû hiān-sî iáu tī Soàⁿ-thâu. In nn̄g-ê chò put-chí chhin-bi̍t ê pêng-iú. In ê phoe-sìn ta̍k lé-pài ū teh lâi-óng.
Tuì 1903 kàu 1910 nî, Lô͘ Ko͘-niû ū tàu pang-chān kà Lú-ha̍k-hāu, iā ū-sî khì toà kàu-hoē tiong kà chí-moē, in-uī hit-sî bô it-tēng Lú-ha̍k-hāu ê hāu-tiúⁿ, saⁿ-sì uī Ko͘-niû lóng ū lûn-liû lâi koán. Kàu tī 1910 nî, Chu Ko͘-niû kap Bûn Ko͘-niû ū khì toà Chiang-hoà, ia̍h Bān Ko͘-niû ū chò Hū-o̍h ê Hāu-tiúⁿ, ia̍h Lô͘ Ko͘-niû ū chò Lú-ha̍k-hāu ê Hāu-tiúⁿ. Chit ê kang i ū tam-tng kàu 1927 nî. Tī hit 17 nî ê tiong-kan, ha̍k-hāu ū toā chín-heng, ha̍k-seng ê jîn-sò͘ ū ke-thiⁿ tuì 50 kàu oá 250 miâ. Koh Lô͘ Ko͘-niû ū siat-hoat beh khí sin ê Lú-ha̍k-hāu iā ū sì-kè khì bō͘-chi̍p kim. Tī 1923 nî chiū hiān-chāi ê Lú-ha̍k-hāu tit-tio̍h oân-kang khí hó, ia̍h sī chin ha̍h-ēng.
Bān Ko͘-niû sî kang liáu-āu, Lô͘ Ko͘-niû siū-thok beh chhòng-siat Lú Sîn-ha̍k, chiū chiong kū ê Lú-o̍h kap Hū-o̍h hêng-kang kái-chō, lâi pìⁿ-chò sin ê Lú Sîn-ha̍k. Chit ê kang i ū chò kàu bêng-pe̍k, ia̍h tī 1928 nî ê 4 goe̍h ū Khai-hāu-sek. Tī chit 5 nî kan, Lô͘ Ko͘-niû ū put-chí chhut-la̍t tī Lú Sîn-ha̍k, ū phah hó ê tē-ki. M̄-nā án-ni, tuì kàu-hoē ta̍k hong-bīn ū put-chí jia̍t-sim, bô lūn sī chhòng-siat Chú-ji̍t-o̍h, kà Sèng-chheh-hoē, thàm chí-moē, pò͘-tō ê kang. I lóng bô sím-mi̍h pó-sioh i ê sin-thé, ū-sî chò kang kàu koè-thâu.
Toà Tâi-oân ê sî, i ū saⁿ pái tńg-khì hioh-jīm. Thâu-chi̍t pái, tē-jī pái ê hioh-jīm, i ê sin-thé toā khiàm-an, tio̍h koáⁿ-kín hō͘ i-seng chhiú-su̍t. Tē-saⁿ pái bô tāi-chì, put-chí hoaⁿ-hí tit-tio̍h an-jiân ê hioh-jīm.
Chit pang tī bô phah-sǹg ê tiong-kan, khí sió-khoá pēⁿ, ia̍h lia̍h-chò bô sím-mi̍h iàu-kín, iû-goân chhut-la̍t tī i ê kang. Chêng lé-pài pài-gō͘ i khì hō͘ i-seng khoàⁿ. I-seng hoan-hù tio̍h tó bîn-chhn̂g, lâi chēng-ióng, i ìn kóng, "Bē chò-tit! Goá tio̍h kà 6 tiám cheng kú," ia̍h ū khì kà, chóng-sī ko͘-put-chiong kàu poàⁿ-po͘ tio̍h tńg-khì chhù-ni̍h tó bîn-chhn̂g. Tuì hit-sî ná siong-tiōng, kàu tī pài-it ê-hng jia̍t chin koân, sim-chōng put-chí bô la̍t, chóng-sī I-seng ēng chin-chē chù-siā hō͘ i tit-tio̍h khah sóng-khoài, khah bô jia̍t. Sui-jiân lâng ti̍t-ti̍t kò͘ i, bô hoat-tō͘, kàu pài-saⁿ poàⁿ-mê í-keng m̄-chai lâng, iā tī pài-sì, 5 goe̍h 18 ji̍t téng-po͘ 9.55, ū hō͘ Siōng-tè tiàu i tńg-khì. Hit mê kò͘ i ê lâng, ū thiaⁿ i kóng, "Taⁿ bêng-pe̍k lah. Taⁿ soah lah! Ta̍k hāng chiâⁿ." I-seng khoàⁿ i chin siong-tiōng ê sî, ū bêng-bêng kā i kóng kiaⁿ-liáu bē hó, i ū ìn kóng, "Khó-sioh! Lūn goá pún-sin goá lóng hó. Chóng-sī uī-tio̍h nn̄g hāng, nā ha̍p Siōng-tè ê chí-ì, goá ài oa̍h: Chi̍t hāng, goá nā ū thang kà ha̍k-hāu koh chi̍t nî, chiū pa̍t lâng khah bē huì-khì; tē-jī hāng, goá chin ài koh chi̍t pái kap chhin-lâng saⁿ kìⁿ-bīn."
Lô͘ Jîn-ài Ko͘-niû thâu-boé toà Tâi-oân oá 30 tang, ia̍h kiám 10 ji̍t chiū 63 hoè chiok.
Taⁿ i ê kang bêng-pe̍k lah! Thang kóng i chò Chú chīn-tiong ê lú-pī. Goá kán-lio̍k kóng-khí i chiah ê lí-le̍k hō͘ tāi-ke chai, lâi saⁿ siàu-liām i.