1956 nî 12 goe̍h p.11-13
Sìn-gióng uí-jîn Muî Joê-liâm Bo̍k-su
(khó͘ Chuí-lō͘)
Ū khoàⁿ-kìⁿ ê sè-kài ê poè-āu, ū bô khoàⁿ-kìⁿ bû-hān ê lêng-kài tī-teh; lâng ê miā ū liân-chiap tī bô khoàⁿ-kì ê lêng-kài lâi siū chō. Só͘-í lâng ê it-seng tiàm tī chit ê piàn-hoà bû-siông ê sè-kài ē tit-tio̍h chin ê pêng-an kap éng-oán ê sèng-lī; chiū-sī tuì sìn-gióng. Sèng Pó-lô kóng, "Siat-sú bô sìn, chiū bē -ē hō͘ Siōng-tè hoaⁿ-hí(Hi-pek-lâi 11:6)." Muî Joê-liâm Bo̍k-su ê it-seng-gâi khak-si̍t ū tit-tio̍h Siōng-tè ê hoaⁿ-hí; Siōng-tè ū thiaⁿ I ê kî-tó, ta̍k pái ū pó͘-chiok I ê khiàm-khoeh. I ê it-seng thang hun chò 5 hāng:
1. Tuì chhut-sì kàu hoé-kái(重生)(1805-1825).
1) I ê chhut-sì: Tī A.D. 1805 nî 9 goe̍h 27 ji̍t chhut-sì tī Tek-kok ê Khap-lú-su-to͘(Haruberstart). I ê lāu-pē sī Kok-sán-kio̍k ê cho͘-soè teng-chi̍p-jîn.
2) I ê siàu-liân sî-tāi: Pē-bó sī pêng-siông lâng, bô jia̍t-sim tī chong-kàu. Só͘-í I tī siàu-liân sî-tāi lim chiú, poa̍h-kiáu, thau-the̍h, hòng-tōng, kau-poê pháiⁿ pêng-iú, Pē-bó bē-hiáu kám-hoà I, pìⁿ-chò put-liông siàu-liân.
3) I ê hoé-kái: Ū chi̍t ji̍t Siōng-tè chhin-kīn I, lâi chó͘-chí I lo̍h tē-ge̍k ê kha-pō͘. Tī pài 6 àm pêng-iú chhoā I khì hù kî-tó-hoē kap cha-keng-hoē. Hit àm I khoàⁿ-tio̍h ta̍k lâng kuī-lo̍h tī Siōng-tè ê bīn-chêng khiân-sêng kî-tó, sim siū toā kám-tōng. Tuì án-ni 180 tō͘ ê choán-hiòng lâi kui-oá Siōng-tè. Hit sî I 21 hoè, chhàm-hoé, jīn-choē , tit-tio̍h têng-thâu-seⁿ. Tuì lok-hān 3:16 chat tit-tio̍h toā kám-kek.
2. Tuì hoé-kái kàu sū-gia̍p khai-sí(1825-1835).
1) I tú-tio̍h toā hoán-tuì. Têng-thâu-seⁿ liáu-āu, tú-tio̍h ka-cho̍k ê lâng, pêng-iú toā hoán-tuì. Chóng-sī I mê-ji̍t pek-chhiat kî-tó, tha̍k Sèng-keng, chhim-sìn Siōng-tè, bān-sū kau-thok Chú, lâi tit-tio̍h toā tek-sèng.
2) I siū Tek-kok ê tāi-ha̍k kàu-io̍k. I hoé-kái liáu jia̍t-sim tui-kiû chin-lí kap tāi-choan kàu-io̍k, chiū ji̍p tī Tek-kok ê tāi-ha̍k tha̍k chheh, iā ū tha̍k Sîn-ha̍k-īⁿ.
3) Khì Eng-kok thoân-tō. uī-tio̍h beh thoân tō-lí hō͘ tiàm tī Eng-kok ê Iû-thài lâng, I chiū tī 1829 nî 8 goe̍h 19 ji̍t kàu Eng-kok ê Lûn-tun siâⁿ. I chò Lé-phûn ê Nāi-má-su kàu-hoē ê bo̍k-su(Debon's Ninemars Church). āu-lâi kui-hoà Eng-kok, chò Eng-kok che̍k ê lâng.
3. Chhut-hoat kàu thoân-tō lú-hêng(1835-1875).
1) I uī-tio̍h beh kóng-thoân hok-im, I chiū siat-li̍p (1) Ji̍t-kan ha̍k-hāu. (2) Chú-ji̍t-o̍h. (3) Toā-lâng ha̍k-hāu.
2) I chiong Sèng-chheh pun hō͘ in.
3)Tī Chú ê phû-tô-hn̂g chò kang ê lâng, lóng kun-kù Sèng-keng, chí-ū kiû Chú pang-chān, bô kiû lâng oān-chō͘.
4) Tī 1835 nî 1 goe̍h kap nn̄g ê soan-kàu-su kàu Tek-kok khì thoân-tō lú-hêng.
5) Tī 1835 nî 11 goe̍h 20 ji̍t siū Siōng-tè ê Sîn kám-hoà, koat-ì beh chhòng-siat ko͘-jî-īⁿ.
6) Chhòng-siat ko͘-jî-īⁿ. 1836 nî 11 goe̍h 28 ji̍t, tī Put-lí-su-to͘(Pristol) ê Ui-lú-sun chhòng-siat ko͘-jî-īⁿ. Í-āu kàu 1866 nî 5 goe̍h, lóng kiōng khai 20,000 pōng kiàn-tiok 5 keng ko͘-jî-īⁿ, siu-iông 2,000 goā miâ ê ko͘-jî. It-chhè ê kiàn-tiok huì kap ko͘-jî-īⁿ ê keng-huì, î-chhî huì, lóng sī tuì I jia̍t-sim kî-tó, Siōng-tè kám-tōng lâng lâi hiàn ê.
4. Thoân-tō lú-hêng kàu soah-boé(1875-1892).
1) I tī 1875 nî 3 goe̍h 26 ji̍t chhut-hoat khì sè-kài chē-chē kok thoân-tō lú-hêng.
2) Tuì 1875 nî 10 goe̍h 14 ji̍t kàu 1892 nî, chiū-sī tuì I 70-87 hoè, kiōng 17 nî kú, 12 pái chhut-goā khì Eng-kok, Tek-kok, Bí-kok, ìn-tō͘, Tiong-kok, Ji̍t-pún, Suī-se, Lô-má, Iâ-lō͘-sat-léng......téng, 42 kok thoân-tō lú-hêng, kiâⁿ 100,000 māi ê lō͘-thêng.
3) Thèng-chiòng chóng-kiōng ū 300 goā bān lâng. Tī Ji̍t-pún kám-tōng 石井十次 siat ko͘-jî-īⁿ.
4) I ê káu-tō. Chhin-chhiūⁿ Su-pò͘-chin(Spurgeon) ê toā lêng-le̍k, chhin-chhiūⁿ Bú-tì(Dwight Lyman Moody A.D. 1837-1899) ê jia̍t-sêng, kám-tōng chin-chē lâng lâi tit-kiù.
5. Thoân-tō lú-hêng ê soah-boé kàu pia̍t-sè(1892-1898).
1) 1892 nî 5 goe̍h 26 ji̍t kap 1893-1896 nî, ko͘-jî-īⁿ ū tú-tio̍h chin toā ê khiàm-khoeh, keng-chè chin khùn-lân, i pek-chhiat kî-tó Siōng-tè, Siōng-tè chiū siúⁿ-sù in kàu-gia̍h.
2) 1894 nî 1 goe̍h 16 ji̍t, sit-lo̍h āu-chhoā ê hū-jîn-lâng, sim siong-pi, pìⁿ chò lāu ko͘-toaⁿ. Chóng-sī i chiong bān-sū kau-thok Siōng-tè.
3) I ê káng-tō. Ikàu 90 hoè iàu chin ióng, tì-le̍k bô piàn, chí-ū sim-chōng bô la̍t. I kàu sí ta̍k lé-pài-ji̍t lóng tī kàu-hoē kóng tō-lí.
4) I ê pia̍t-sè. Choè-āu ê káng-tō chiū-sī tī 1898 nî 3 goe̍h 9 ji̍t, tha̍k Ì-sài-a 6 chiuⁿ, Iok-hān 12:37-41, ēng "Í-sài-a ê īⁿ-siōng" chò tê káng-tō. Pài-it chham-ka kî-tó-hoē, pài-jī uī-tio̍h ko͘-jî-īⁿ ê sū chin bô êng, pài-saⁿ kám-kak khah siān, pài-saⁿ àm tī tē 3 ê ko͘-jî-īⁿ chò kî-tó-hoē ê chú-lí, kî-tó-hoē soah kā tāi-ke chhéng-an kóng, "Tāi-ke an-bîn, tāi-ke chài-chián." Keh chá-khí pài 4 thàu-chá, chú-chia̍h ê phâng sio gû-leng beh hō͘ i chiah, kiò bô ìn, mn̂g sak bē ji̍p, kiông-kiông sak ji̍p-khì, chiah khoàⁿ-tio̍h. Siōng-tè chīn-tiong ê po̍k-jîn Muî Joê-liâm Bo̍k-su hióng-siū 93 hoè, an-jiân lī-khui sè-kan, ji̍p tī Siōng-tè êng-kng thiàⁿ kiáⁿ ê kok, tit éng-oa̍h ê an-hioh. Hit sî 1898 nî 3 goe̍h 11 ji̍t.
5)I ê chòng-sek, 1898 nî 3 goe̍h 13 ji̍t, kò-pia̍t-sek ê sî, 2,000 miâ ê ko͘-jî kap chit-oân, hoē-iú uî tī lêng-khū piⁿ teh khàu, tāi-ke lâu m̄-kam ê ba̍k-sái. Hit ji̍t Put-lí-su-to͘(Pristol) ê chhī-bîn choân-pō͘ hiu-gia̍p, lóng lâi chham-ka i ê chòng-sek.
I ê it-seng liâm-kiat, khîn-lô, choa̍t-tuì sìn-khò Siōng-tè, tiōng kî-tó, ài tha̍k Sèng-keng, chò sè-kài ko͘-jî-īⁿ ê lāu-pē.
