Beh cháiⁿ-iūⁿ chō-chō͘ Jîn-châi
Tiuⁿ Hông-chhiong
1965.06.15 P.33-34
Kám-siā Siōng-tè hō͘ lán ê kha oē thang khiā tī chit ê Soan-kàu pah chiu-nî ê sî-tāi, tī chit sî lán chi̍t bīn beh hoê-kò͘ kè-khì lâi kám-siā Siōng-tè ê hông-un kap choē-choē sian-jîn lâu- huih kap koāⁿ ê toā kong-lô, tâng-sî iā sī beh chiam-bōng tī kng-bêng ê chiong-lâi, só͘-í lán ê phiau-gú chiah tēng kóng, "Kè-óng khai-lâi."
Taⁿ beh kè-sêng lán choē-choē sian-jîn ê uî-gia̍p, chi̍t bīn beh khai-thok lán ê chiong-lâi ê sî, hō͘ lán thâu chi̍t ê oē kám-kak tio̍h ê, chiū-sī su-iàu jîn-châi kap jîn-châi ê chō-chiū. Lán siông-siông teh kóng, "Tàng-kiat ê chu-pún" ê só͘-uī chu-pún, tek-khak sī teh kóng, tī lán kàu-hoē bu̍t-chit tiong só͘ ū ê choè toā ê chu-pún kiám sī "Lâng." Tī lán ê kàu-hoē ê hoat-tián siōng hoat-kiàn jîn-châi, chō-chiū jîn-châi chit hāng sū tek-khak boē thang hut-lio̍k, in-uī tû-khí Siōng-tè ê un-tián í-goā, lâng sī beh hō͘ lán ê kàu-hoē hoat-tián ê choè toā ê in-sò͘. Sui-bóng lán í-keng ū chiong-kūn chi̍t chheng keng ê kàu-hoē, í-ki̍p choē-choē kî-thaⁿ ê siā-hoē sū-gia̍p, chiah ê nā bô ióng-sêng chin sek-tòng ê jîn-châi lâi siat-hoat sī boē ēng-tit ê. Te̍k-pia̍t tī chit ê tē jī sè-kí ê sî-tāi, lâng siông-siông teh kóng, tio̍h chhiong-si̍t loē-iông, tio̍h khoàⁿ-tāng Ki-tok-kàu kàu-io̍k ê sî, hō͘ lán jú kám-kak chō-chiū jîn-châi ê tiōng-iàu. "Sū chāi jîn-uî"(事在人為)keng-giām kā lán kóng, pîⁿ-pîⁿ chi̍t hāng tāi-chì, ū lâng hoān liáu būn-toê pek-chhut, m̄-nā boē chìn-pō͘, hoán-tńg thè-pō͘, chóng-sī ū tú-hó ê lâng lo̍h-khì siat-hoat ta̍k hāng lóng sūn-sū, lâng chin iàu-kín, sek-tòng sī koh-khah iàu-kín, chiū-sī só͘-uī "Sek-châi sek-só͘."
Taⁿ tī lán Chóng-hoē ū chi̍t ê Soán-sàng Uí-oân-hoē, chit ê hoē ê bo̍k-tek khah m̄-sī tuì lāi, sī tuì goā teh soán-poa̍t tú-hó ê lâng thang sàng chhut-khì goā-kok chō-chiū. Kūn-lâi "Chhut-kok jia̍t"(出國熱), sī phó͘-piàn tī lán choân Tâi-oân, kàu-hoē iā bô lē-goā. Tī chia lán ài lâi siūⁿ ê, chiū-sī koan-hē chit ê soán-sàng sī ū 3 hong-bīn ê koan-hē. Tē it, sī beh sàng chhut-khì ê kàu-hoē, koh chi̍t bīn sī beh chhut-khì ê lâng, chóng-sī iáu chit bīn, sī beh chiap-la̍p ê tuì-hong.
Thâu chi̍t hāng ài lâi siūⁿ beh sàng lâng chhut-khì ê kàu-hoē á-sī kong ki-koan. Chi̍t ê lâng nā beh chhut-khì, lóng tio̍h keng-kè I só͘ sio̍k ê ki-koan, á-sī Tiong-hoē ê chhui-chiàn, kè-khì só͘ chhui-chiàn lâi Soán-sàng uí-oân-hoē ê lâng lâi khoàⁿ, tong-jiân goá m̄-káⁿ kóng lóng sī án-ni, iáu-kú toā pō͘-hūn hō͘ lâng oē kám-kak sī khah thàn jîn-chêng, bô si̍t-chāi teh uī-tio̍h choân-thé ê kàu-hoē teh siūⁿ. Tuì chit-tia̍p khí, lán nā ài lán ê kàu-hoē tit-tio̍h chin tú-hó ê jîn-châi, lán tek-khak tio̍h tāi-seng chhē chin tú-hó ê jîn-châi, si̍t-si̍t chāi-chāi beh uī-tio̍h kàu-hoē ê lâng sàng chhut-khì. Oāⁿ oē lâi kóng, lán í-keng kàu tī tio̍h ài ū choân-poâⁿ ê kè-e̍k, chiū-sī chéng-kò ê kàu-hoē kang-chok ê kè-e̍k, tī chit ê kè-e̍k, lán chiah lâi chhiau-chhē tú-hó ê lâng, jiân-āu sàng in khì goā-kok chhim-chō. In-uī chhe-hoē nā siu tio̍h lán ê chhéng-kiû chióng-ha̍k-kim ê sî, in tek-khak beh mn̄g, chit ê lâng tńg-lâi beh choè sím-mi̍h? In tek-khak m̄-sī beh chhut chin hō͘ lâng khì koan-kong, in ê chióng-ha̍k-kim iā sī thong-kè sìn-tô͘ ēng kî-tó lâi hiàn, sī beh hō͘ Siōng-tè ê kok oē thang kóng-khoah tī chit ê toē-chiūⁿ. Tī Soán-sàng Uí-oân-hoē lán ū tēng 3 ê hoān-tiû.
(A) hoān-tiû chiū-sī tuì ki-koan, á-sī Tiong-hoē só͘ chhui-chiàn lâi kóng, in sit-chāi ū su-iàu bó͘ lâng chhut-khì ha̍k-si̍p bó͘ chióng ê ha̍k-būn, āu-lâi uí-oân-hoē iā jīm-tēng khak-si̍t ū chit khoán pit-iàu, chiah thoè in chhē tú-hó ê chióng-ha̍k-kim. Chit hāng lán tio̍h kè-sio̍k ka-kiông lâi choè, hō͘ lán oē thang si̍t-chāi lâi pó͘-moá lán ê kàu-hoē ê khiàm-kheh, chit ê kang sī chin khùn-lân, chóng-sī iā sī bô án-ni choè boē ēng-tit. uī-tio̍h beh án-ni choè, lán tāi-seng tek-khak tio̍h ū choân-poâⁿ ê kè-e̍k, chhin-chhiūⁿ lán lióng Sîn-ha̍k-īⁿ choè-kūn ū chi̍t ê 1- nî ê kè-e̍k, in hiān-sî sī kun-kù chit ê kè-e̍k teh chún-pī lâng, teh chhē lâng. Tī chia sūn-soà iā ài pò lán chai ê, chiū-sī uí-oân-hoē chit pêng ū chi̍t ê koat-tēng, chiū-sī chit ê (A) hoān-tiû ū beh hān-chè sî-kan, in-uī sio̍k tī chit ê hoān-tiû ê lâng tek-khak tio̍h ài Eng-bûn ê khó-chhì, chit ê khó-chhì sī chi̍t nî nn̄g pái, iā sio̍k tī chit ê hoān-tiû ê lâng, chí-ū nn̄g nî ê koân-lī nā-tiāⁿ. Oāⁿ oē lâi kóng, keng-kè 4 chhù ê Eng-bûn khó-chhì nā bô tong-kè chiū sit-lo̍h hit ê chu-keh. (Nā tī goā kok ê lâng chí-ū chi̍t nî ê koân-lī nā-tiāⁿ). Goán án-ni koat-tēng, sī ài hō͘ sin-chìn ê lâng ū ki-hoē, nā bô án-ni, chiū ū chu-keh ê lâng chi̍t bīn khó-chì boē thong-kè, iā chi̍t bīn put-sî beh pó-chhî hit ê koân-lī, chiū āu-lâi ê lâng chin oh-tit siat-hoat, koh í-āu sio̍k tī (A) hoān-tiû ê lâng lóng kiò in choè "Hāu-pó͘-chiá" tán khó-chhì thoang-kè liáu-āu chiah oē thang tit-tio̍h hit ê si̍t-chāi ê chu-keh.
(B) hoān-tiû sī tāi-seng ū chióng-ha̍k-kim, āu-lâi kong-bō͘ hō͘ lâng chì-goān lâi khó-chhì chiah lio̍k-chhú ê, chit ê í-āu oē chiām chiām khah choē.
(C) ê hoān-tiû sī lán chí-ū choè "Kiô" hō͘ in kè, chiū-sī in í-keng ka kī khì thó chióng-ha̍k-kim, āu-lâi tī uí-oân-hoē kā in kè táu-kài nā-tiāⁿ.
Taⁿ lūn beh chhut-kok ê lâng, goá sī ǹg-bāng lâng-lâng lóng ū ki-hoē thang chhut-kok tit-tio̍h chhim-chō ê ki-hoē, in-uī chhut-kok ê sî, m̄-nā tit-tio̍h ha̍k-būn ê chō-chiū, chiū-sī oē ke-thiⁿ kiàn-sek, tit-tio̍h oa̍h-oa̍h ê ha̍k-būn. Chóng-sī tio̍h ài hoán-séng ê, sī lán tio̍h ū chin bêng-khak ê bo̍k-phiau lâi chhut-kok, tek-khak m̄-thang uī-tio̍h chhut-kok ê chhut-kok. Kè-khì ū chi̍t pō͘-hūn khak-si̍t sī án-ni, só͘-í kàu lō͘-bé chiū uī-tioh bo̍k-tek bô kéng chhiú-toāⁿ, nā ū thang chhut-khì chiū hó, ū lō͘ thang kiâⁿ chiū hó, sīm-chì hit ê lō͘ bêng chai sī bô eng-kai kiâⁿ ê sî, iā sī beh kiâⁿ.
Lūn beh chiap-la̍p ê tuì-hong (toā-poàⁿ sī lán iú-koan chhe-hoē), lán chin kám-siā in, hoaⁿ-hí chiong chióng-ha̍k-kim lâi sàng lán, chóng-sī in iā sī ū tiâu-kiān ê, hit ê tiâu-kiān m̄-nā kan-ta Eng-bûn khó-chhì ê ki̍p-keh, in chin ài lán ū thong-poân ê kè-e̍k, bô kè-e̍k, kan-ta hàm-hàm ê sàng lâng chhut-kok sī boē siū hoan-gêng ê. Tī chia iā sūn-soà ài pò lán chai ê, chiū-sī chhe-hoē kūn-lâi ū chi̍t khoán sin ê hong-chiam, chiū-sī in só͘ beh hō͘ lán ê chióng-ha̍k-kim bô tú-tú tio̍h khì Bí-kok, in chin goān-ì chiong chióng-ha̍k-kim hō͘ lán, hō͘ lán iā thang tī Bí-kok í-goā, chhin-chhiūⁿ Ji̍t-pún, á-sī Hiong-káng, Hui-li̍p-pin téng ê toē-khu liû-ha̍k, sīm-chì tī Tâi-oân iā sī hó. Só͘-í lán m̄-thang siūⁿ kóng liû-ha̍k chiū-sī chí-ū chí-khí Bí-kok nā-tiān, kî-thaⁿ ê toē-khu iā thang, só͘-í būn-toê sī lán si̍t-chāi ê su-iàu sī sím-mi̍h? Lán tio̍h kè-e̍k, hoat-kiàn hit ê si̍t-chāi ê su-iàu, iā hit ê su-iàu m̄-sī kan-ta tī Bí-kok chiah oē thang ta̍t-tò hit ê bo̍k-tek, ū sî khì Ji̍t-pún kiám-chhái koh-khah ha̍h si̍t-chè. Só͘-í í-āu lán ê kàu-hoē tio̍h koan-sim tī choân-thé ê kàu-hoē ê su-iàu, chhē-chhut si̍t-chāi sek-tòng ê lâng lâi sàng khì tú-hó ê só͘-chāi, iā hit ê só͘-chāi kiám-chhái sī tī Tang-iûⁿ á-sī Au-chiu. Lán tio̍h tû-khì liû-ha̍k, chiū-sī khì Bí-kok chit khoán ê chhò-gō͘ ê koan-liām, iā ǹg-bāng chhut-kok ê lâng tek-khak tio̍h tāi-seng ū bêng-bêng ê bo̍k-phiau, si̍t-chāi ài beh kòng-hiàn Tâi-oân ê kàu-hoē êng-kng Siōng-tè, hō͘ I ê kok tī tē jī sè-kí oē thang koh-khah toā hoat kong-chhái tī lán chit ê tó-sū.