Hiong-chhoan ê Thoân-kàu-chiá
Teng En̂g-lîm
1965.07.15 P.8-14
Lé-pài ê jîn-sò͘ ti̍t-ti̍t kiám-chió, chū-hoē chiām-chiām léng-tām.
----Chit keng hiong-chhoan ê T. M. kàu-hoē tī chiâⁿ cha̍p nî chêng hō͘ lâng khoàⁿ choè sī hoē-iú choē, keng-chè hó, sìn-tô͘ jia̍t-sim ê kàu-hoē; nā-sī kūn-lâi hián-jiân teh soe-thè lah.
Lîm Tiong-iông Thoân-tō kuī tī pài-tn̂g ê káng-tâi chêng teh kî-tó; kau-chi̍p tī i sim-lāi ê thòng-khó͘ thang tuì chhuì-nih ê thó͘-khuì chhám-chhoeh, sīm-chì lâu ba̍k-sái ê siaⁿ piáu-hiān chhut-lâi. Kî-tó soah, chhin-chhiūⁿ chin ià-siān ê khoán-sit, ji̍p-lâi chē tī tha̍k-chheh uī, chhi̍h toh-téng ê ji̍t-kong-teng to̍h, chhiú lám-heng, thâu-khak kia̍h koâiⁿ teh tîm-su; chi̍t-bō͘ chi̍t-bō͘ ê hoê-ek tuì i ê náu-lāi cháu kè-khì.
Nn̄g nî chêng: I chhoā hū-jîn-lâng Siok-cheng kap nn̄g ê kiáⁿ-jî Kèng-it, Sìn-it lâi kàu chit keng kàu-hoē hù-jīm. Hu-hū lóng phāu tio̍h moá-hoâi ê jia̍t chêng beh uī Chú chè kang, sū-si̍t iā án-ni; in ū choân-sim piàⁿ-miā tī só͘ kau-tāi ê chit-hūn. I tek-pia̍t ū pò͘-tō ê un-sù, só͘-í tuì goā ê kang-chok; bô-lūn tāi-chiòng pò͘-tō, á-sī kò-jîn pò͘-tō lóng chīn só͘ oē ê teh choè. àm-sî nā bô chū-hoē, chiū chio hoē-iú, tióng-chip khì ta̍k chng-siā pò͘-tō, choè hoàn-teng, pun pò͘-tō-toaⁿ. Ū sî i ka-kī chi̍t ê lâng khì kap hiah ê boē io̍h-á ê ông-lo̍k-sian chē, tī koe-lō͘ piⁿ káng-kái hok-im, chio lâng lâi tit pêng-an io̍h, hit ê jia̍t-chêng bô khah su hiah ê lâng. Ji̍t-sî tī lō͘-nih, á-sī kok ka-têng khì kap siā-hoē kok-sek, kok-iūⁿ ê bī-sìn-chiá chiap-chhiok tâm-tō...... I án-ni choè, chiū-sī i chai-iáⁿ che sī kin-á-ji̍t hiong-chhoan kàu-hoē bán-kiù thè-pō͘ ê î-it hong-hoat. Ū-iáⁿ! lâng sui-jiân ngī-sim bô hiah khoài lâi sìn, m̄-kú ū choè kang pit-tēng ū siu-sêng, tī chi̍t nn̄g nî bô ià-siān ê kag-chok hā, iā tit-tio̍h 5 hō͘ ê choân ke kap kuí-nā ê chheng-liân lâi bō͘-tō, ū ê iā siū soé-lé, nā-sī án-ni iáu bô hoat-tō͘ thang èng-hù to͘-chhī ê siau-lō͘(供不應求). Nn̄g nî chêng i lâi hù-jīm ê sî kàu-hoē ū 30 hō͘, taⁿ ū ke-thiⁿ 5 hō͘, eng-kai sī 35 hō͘ chiah tio̍h, m̄-kú si̍t-chāi chiah chhun 20 goā hō͘ nā-tiāⁿ, só͘ bô khì ê lâng tong-jiân lóng sī siū sî-tāi ê kip-piàn, kang-gia̍p siā-hoē ê éng-hióng lâu chhut-khì tī goā-bīn lah; jî-chiáⁿ chiah ê lâng toā-pō͘-hūn sī khah jia̍t-sim, keng-chè iā pí-kàu khah hó ê lâng. Chhin-chhiūⁿ choè I-seng ê Lâu Tiúⁿ-ló; choè toā sū-gia̍p ê Tân Tiúⁿ-ló; choè seng-lí ê Ông Chip-sū, á-sī kong-bū-oân Sím Kho-tiúⁿ, Lô͘ Lāu-su téng-téng, in lóng sī kàu-hoē ê toā thiāu-chio̍h. In ê lī-khui ná chhin-chhiūⁿ chi̍t keng chhù ê tòng-liông chiām-chiām siū thiah cháu chi̍t-iūⁿ. Sui-jiân in tī to͘-chhī ê kàu-hoē iû-goân iā kè-sio̍k in ê jia̍t-sim, nā-sī chhân-chng ê kàu-hoē ná lâi ná giâm-tiōng. Lé-pài-ji̍t khoàⁿ-kìⁿ cheng-chheng(清清)bān-bān(慢慢)ê hoē-iú teh choè lé-pài, lāi-bīn 40 liâu í-á kàu-gia̍h hō͘ chi̍t lâng chē chi̍t liâu koh ū chhun. I siu-éng bûn-ngá ê káng-tō hong-sek, boē thag chhì-khek chiah ê lāu-lâng kap kū-jîn-lâng ê siau-hoà; ū sî chí-ū chiâⁿ-hoè chi̍t tiûⁿ ê chhui-bîn-khiok chhiùⁿ hō͘ in an-bîn ji̍p thian-kok nā-tiāⁿ; hoē-iú chi̍t phiàn jia̍t-sêng ê hé ji̍p-lâi kèng-pài, hoán-tg2 toà tio̍h chi̍t tè léng-tām ê peng tńg-khì. In ê sìn-sim kiám-chhái chiū tī chit khoán ê khong-khì tiong léng-tām lah.
Kūn-lâi i chai-iáⁿ hoē-iú chiām-chiām teh bô hoan-gêng i. Che thang tuì tī kî-tó-hoē in ê kî-tó khoàⁿ--chhut-lâi:
"Siōng-tè ah! kiû Lí ê Sèng Sîn chhiong-moá Lí ê kang-lâng, hō͘ i gâu choè kang, hō͘ goán ê kàu-hoē chhin-chhiūⁿ í-chêng ê khoán-sit......"
Kim ē-àm sī i choè kan-khó͘ sim, choè siū chhì-khek ê chi̍t àm, in-uī kî-tó-hoē soah, nî lāu ê Bo̍k Tiúⁿ-ló khoàⁿ tio̍h kî-tó-hoē ê jîn-sò chió kàu chhiⁿ-chhìn, the̍h chhut i ê chèng-gī-kám, tng i ê bīn-chêng bô soè-jī kóng:
"Sian-siⁿ ah! khoàⁿ-māi leh, chiah-nih chió lâng teh chū-hoē, lí kiám bô khoàⁿ-tio̍h?"
"Goá chai, nā-sī goá pí lín khah kan-khó͘ sim, goá pèng m̄-sī bô chīn goá ê khuì-la̍t, chóng-sī m̄-chai goá tio̍h cháiⁿ-iūⁿ choè?"
"Goá ê iau-kiû sī : chí iàu lí hoê-ho̍k chhin-chhiūⁿ nn̄g nî chêng ê chêng-hêng chiū hó."
"Bo̍k Tiúⁿ-ló, kàu-hoē soe-thè ê goân-in, m̄-thang lóng-chióng koài goá, che sī sî-tāi ê hiān-siōng, kin-á-ji̍t ê hiong-chhoan kàu-hoē tāi-pō͘-hūn lóng siāng khoán ê kéng-gū. Kàu-hoē pún-lâi hiah ê toā-chiāu lóng chhut-khì lah, sin lâi ê hoē-iú beh chō-chiū kàu chhin-chhiūⁿ hiah ê lâng, m̄-sī chin khoài ê sū."
"Che sī sū-si̍t, goá m̄-káⁿ hó͘-jīn; m̄-kú lán khoàⁿ chá-sî ê thoân-kàu-chiá uī sím-mi̍h oē thang hō͘ kàu-hoē tit-tio̍h heng-ōng, jî kin-á-ji̍t ê thoân-tō-chiá boē tàng nih? Goá ê ì-sù, sī lán eng-kai tio̍h koh hùn-hoat chiah tio̍h."
"To-siā, goá chiah chīn só͘ oē ê lâi phah-piàⁿ, chhiáⁿ lín iā kap goá ha̍p-chok."
X X X X X
Siok-chēng ê àm-mî ti̍t-ti̍t tò-oá, goā-bīn ê hong hū-hū-háu, nā-sī i lóng bô kám-kak. Hut-jiân i thó͘ chi̍t ê toā-khuì ê siaⁿ kiaⁿ-chhíⁿ teh khùn ê hū-jîn-lâng Siok-cheng.
"ÊN! Tiong-iông, lí iáu-bē khùn, hiān-chāi í-keng sī poàⁿ-mî lah." Siok-cheng tuì bîn-chhn̂g peh khí-lâi, lâi chē tī i ê sin-piⁿ, koh kóng, "Ū sím-mi̍h tāi-chì hō͘ lí sit-bîn?"
"Siok-cheng, goá siūⁿ beh lī-khui thoân-tō ê kang."
"Lí m̄-thang uī-tio̍h Bo̍k Tiúⁿ-ló só͘ kóng hiah ê oē lâi sit-chì." Siok-cheng an-uì i kóng, "Bo̍k Tiúⁿ-ló ê oē sui-jiân ū khah bô kheh-khì, m̄-kú i só͘ kóng ê pèng m̄-sī m̄-tio̍h. I sī lāu toā-lâng, lán sī chheng-liân lâng, i tuì lán ê kéng-kò, sī hō lán khah oē kín-sīn kap kek-khí lán choè kang ê jia̍t-sêng, che tuì lán sī ū lī-ek ê."
"Goá m̄-sī siong-sim Bo̍k Tiúⁿ-ló ê oē, goá sī kám-kak goá bô kàu khuì-la̍t thang hō͘ Chú ēng, m̄-thang khang chiàm thó͘-toē, put-jû lī-khui kàu-kài lâi khì choè pa̍t khoán ê kang-chok. iā ēng lán só͘ choè oē tit kàu ê sî-kan kap kim-chîⁿ lâi hōng-hiàn hō͘ Chú, che kap choè thoân-tō pîⁿ-pîⁿ siāng khoán, jī-chhiáⁿ tuì Siōng-tè kap lâng lóng khah pêng-an."
"án-ni, lí sī m̄ kam-goān kā Chú choè kang, beh tô-pī sù-bēng sī bô?"
"M̄-sī, goá chin chū-kak; goān choè lô͘-po̍k tio̍h siū lâng siat-to̍k chit kù oē."
"Lí ê oē ū mâu-tún." Siok-cheng chhiò-chhiò kóng, "Lí kì-jiân goān choè lô͘-po̍k, lim chit ê khó͘-poe, uī sím-mi̍h iū-koh siūⁿ beh lī-khui sù-bēng khì choè pa̍t khoán ê kang?"
"In-uī goá kám-kak boē thang êng-kng Siōng-tè lī-ek lâng ah."
"Nā-sī án-ni bô iàu-kín, lán ê Chú sī ài mn̄g lán ū teh choè bô? I bô mn̄g choè liáu án-choáⁿ, chí iàu lán tī Siōng-tè ê bīn-chêng bô kiàn-siàu I ê kang, án-ni chiū hó. chóng-sī ká-sú lán nā siam-pi chit ê sù-bēng, it-tēng boē thang tit-tio̍h chiok-hok. Goá siông-siông tian kóng í-chêng poàn-tô͘ jî-hoè ê kang-lâng, kàu bé lóng hō͘ Siōng-tè bô hoaⁿ-hí, tú-tio̍h bô hó kiat-kó."
"Siok-cheng, lí ê kiàn-kài ū tām-po̍h chhò-gō͘, lí kóng nā bô choè thoân-tō, Siōng-tè bô chiok-hok, goá bô chàn-sêng lí chit kù oē. "Thoân-tō chit nn̄g jī m̄-sī pau-hâm ū chip-chiàu ê bo̍k-su, thoân-tō nā-tiāⁿ. Hiān-chāi lán teh kiông-tiau"Sìn-tô͘ kai-peng," "Kang-gia̍p chit-he̍k thoân-tō." Chit ê ì-sù sī kóng "Muí chi̍t ê hoē-iú lóng sī thoân-tō-jîn." Choè chi̍t ê kàu-tn̂g, chhin-chhiūⁿ biō-kong chú-chhî lé-pài, chū-hoē, sûn hoē-iú nā-tiāⁿ, kî-thaⁿ ê ji̍t êng-êng bô choè sū. Kin-á-ji̍t ê sìn-tô͘ eng-kai tio̍h khiā tī ka-kī ê kong-uī siōng lâi choè kng, choè iâm ê sù-bēng, kiàn-chèng Ki-tok. Só͘-í goá siūⁿ hiah ê pêng-sî tī siā-hoē teh ho̍k-bū jîn-kûn, iā siāng-sî tī kàu-hoē teh choè kang ê sìn-tô͘ chiah sī sî-tāi ê thoâng-tō-chiá. Nā án-ni beh án-choáⁿ kóng Siōng-tè bô hoan-hí, hoán-tńg sī hō͘ Siōng-tè toā chiok-hok chiah tio̍h; sū-si̍t goá mā khoàⁿ chit khoán ê lâng chin chiàⁿ hō͘ Siōng-tè chiok-hok ê lâng chin-choē. Put-kò iā ū chin-choē lī-khui kàu-kài liáu-āu, soà lī-khui Siōng-tè ê lâng, goá to m̄-káⁿ kóng."
"Goá chàn-sêng lí chiâⁿ-choè chi̍t ê sî-tāi ê thoân-kàu-chiá, nā-sī bô chàn-sêng lí lī-kui kàu-kài, in-uī goá kiaⁿ-liáu lí chit khoán ê lí-sióng, kàu ū chi̍t ji̍t phian-tiōng tī sè-kan lâi lī-khui Siōng-tè iā bô tek-khak."
"Hó! goá chai lí ê ì-sù, goá goān pē chit ki sî-tāi ê si̍p-jī-kè." Tiong-iông hut-jiân khoàⁿ-kìⁿ nn̄g ê kiáⁿ-jî khùn kàu chin suí, soà kóng, "M̄-kú lán ê kiáⁿ-jî chiong-lâi m̄-thang koh hō͘ in ū hūn chit ê kan-khó͘; goá hiān-chāi chiah chai, uī sím-mi̍h chin-choē thoân-kàu-chiá ê chú-tē chin chió lâng kè-sêng chit ê kang-chok ê goân-in lah."
"Soè-kiáⁿ iáu-bē toā-hàn, lán m̄-chai Siōng-tè chiong-lâi jû-hô kā in an-pâi, lán boē thang kóng sím-mi̍h; put-kò bô-lūn in chiong lâi ū choè thoân-tō-chiá, á-sī choè pa̍t khoán ê kang, lán tī chit ê sî lóng tio̍h hó-hó chai-poê in tuì Siōng-tè eng-kai ū ê sù-bēng-kám chiah tio̍h."
Siok-cheng kóng liáu, Tiong-iông put chí kám-kek i ê sìn-sim, tuì i ê chhiú khan leh, nn̄g lâng chiū kuī tī bîn-chhn̂g téng kî-tó.
Kî-tó soah, khoàⁿ goā-bīn ê thang-á, tuì tang-pêng siā-ji̍p chi̍t tiâu kng-soàⁿ, chiah chai thiⁿ í-keng kng lah.
X X X X X
Kin-á-ji̍t í-keng sī ge̍h-té lah, koè-kè Lô Chip-sū iáu-bē the̍h sin-kim lâi, chiàu í-chêng lóng tī ge̍h-tiong chiū oē the̍h--lâi, sui-jiân boē thang it-tēng ê ji̍t-kî chheng-chhó, iáu kú boē chhin-chhiūⁿ chit pái keng-kè beh 10 ji̍t kú lah. Chá-khí Siok-cheng beh chhut-khì boé chhài, chîⁿ-tē-á lāi péng-lâi péng-khì, chhun 5 kak gûn nā-tiāⁿ, bô hoat-tō͘ thang chhut mn̂g; tī lāi-bīn kiâⁿ-lâi kiâⁿ-khì, sim-lāi iā tio̍h-kip, iā kî-tó nn̄g ê kiáⁿ Kèng-it, Sìn-it ti̍t-ti̍t chhá ma-ma tio̍h koáⁿ-kín khì.
"Ma-ma, kin-á-ji̍t tio̍h kā goán boé bah tńg-lâi o͘h, goán chin kú lóng bô phè bah lah," Kèng-it khiú lāu-bú ê saⁿ-á kóng.
"Ma-ma, tio̍h kā goá boé Tomato tńg-lâi o͘h," Sìn-it iā kóng.
"Hó! Hó! tán chi̍t-ē, ma-ma it-tēng kā lín boé"
Tiong-iông khoàⁿ tio̍h nn̄g ê káⁿ teh chhá lāu-bú, khoàn liáu sim kan-khó͘, chiah tuì Siok-cheng kóng,
"Goá siūⁿ, tio̍h tńg-lâi kā pa-pa chhun tn̂g-chhiú chiah tio̍h."
"M̄-kú chhun 5 kak gûn, beh án-choáⁿ chē chhia tńg-khì the̍h."
"ia̍h bô mā tio̍h siá phoe kiò pa-pa kià 100 kho͘ lâi."
"Tī chîⁿ iáu-bē lâi ê chitⁿg7, saⁿ ji̍t beh án-choáⁿ kè."
"Ū-iáⁿ to tio̍h." Tiong-iông thâu-khak khi-khi teh siūⁿ bô pān-hoat, chin kú chiah siūⁿ-tio̍h.
"Ah! Bêng-jîn hiaⁿ pêng-sî kap lán chin hó, lí seng khì kā i chioh 20 kho͘ hó bô?"
"M̄-thang, choa̍t-tuì m̄-thang; choè thoân-kàu-chiá bô-lūn jû-hô boē ēng-tit kā hoē-iú chioh chîⁿ, oē éng-hióng lán ê jîn-keh."
"Á-sī lâi-khì kā tâng-kang ê Liāu Sian-siⁿ chioh hó bô?"
"Kuí ji̍t chêng i chiah cháu lâi kā lán chioh bô leh, lí soà boē kì-tit."
"Lô Chip-sū kūn-ji̍t tit-tio̍h chi̍t ê eⁿ-á, tāi-khài sī bô-êng kàu boē kì-tit. Goá lâi-khì in tau, chi̍t bīn khoàⁿ i ê eⁿ-á, chi̍t bīn khoàⁿ i oē sūn-soà the̍h hō͘ goá boē?"
"Chit ê pān-hoat hó, chóng-sī i ê chhù chin hn̄g, khì koh tńg-lâi í-keng kè tàu lah, tiong-tàu m̄ tio̍h hō͘ iau?"
"Mā bô hoat-tō͘, goá chiah khiâ chhia khah kín leh, khoàⁿ oē thang tńg-lâi hù tàu boē?"
I ê chhia tú-á beh khiâ chhut-khì, Lô Chip-sū iā tú-hó khiâ chhia ji̍p-lâi.
"Lô Chip-sū pêng-an."
"Pêng-an, sian-siⁿ-niû pêng-an,"
"Pêng-an, chhiáⁿ ji̍p-lâi chē." Siok-cheng ná kóng ná giâ í, 3 ê lâng lóng ji̍p-lâi chē lâng-kheh-hiaⁿ.
"Chin kiong-hí, kám-siā Chú siúⁿ-sù lí koh tit-tio̍h chi̍t ê kong-chú, goá tú-tú be lâi-khì kā lí pài-hóng. Taⁿ Chip-sū-niû kap eⁿ-á lóng pêng-an ho͘N3?"
"Sī lah, tāi-khài koh nn̄g ge̍h-ji̍t."
"Hāi lah, lán kàu-hoē ê keng-chè ná lâi ná bái, chit ge̍h-ji̍t kā lí thoa kè chiah kú, si̍t-chāi chin pháiⁿ-sè; sī in-uī khêng bô kàu thang hō͘ lí, khì tuì hoē-iú ê chhù kā in bō͘-koan, chiah bān kàu kin-á-ji̍t."
"Boē lah, lí hiah-nih bô-êng, koh hō͘ lí tio̍h-boâ, chin to-siā." Lô Chip-sū tuì choá tē-á piàⁿ chhut chi̍t tui ê chîⁿ, ū 10 kho͘--ê 5 kho͘--ê , chi̍t kho͘--ê, 5 kak--ê, iā ū nn̄g kak, chi̍t kak--ê.
"Lâi, lán lâi tàu sǹg, chiah ê sī tēng-kî hiàn-kim, lé-pài hiàn-kim, iā tuì Chú-ji̍t-o̍h hit pêng chioh lâi saⁿ-thiⁿ, khêng-khêng leh tú-á hó."
"Ah! chiah choē chîⁿ, ma-ma, lán ū thang boé chhài lah." Hut-jiân Sìn-it toā siaⁿ hoah chhut-lâi, hō͘ Tiong-iông, Siok-cheng ê bīn lóng âng--khí-lâi.
"Chit ge̍h-ji̍t ê bí, chi̍t kun sī 3 kho͘ poàⁿ; 4 ê lâng 160kun, tú-hó sī 560 kho͘, ha̍p pún-hōng 550 kho͘, lóng-chóng sī 1110 kho͘, lí sǹg khoàⁿ ū bô?"
"M̄-bián, chin to-siā." Tiong-iông chiap hiah ê chîⁿ chiū suî-sî tuì 10 kho͘--ê the̍h 10 tiuⁿ khí-lâi, kóng, "Lô Chip-sū, chit ge̍h-ji̍t ê cha̍p-hūn-chi̍t hōng-hián, goá soà hō͘ lí, chin sit-lé kàu hiān-chāi chiah the̍h hō͘ lí." Jiân-āu chiong hiah ê chîⁿ kau hō͘ Siok-cheng.
"Ah! hó! hó! án-ni chin tú-hó, chiah ê chîⁿ thang the̍h lâi-khì la̍p pún-ge̍h hūn ê tiān-huì, kā lâng khiàm kuí-nā ji̍t, hō͘ lâng lâi chhui kuí-nā pái." Hut-jiân Lô Chip-sū ê bīn pìⁿ giâm-siok khí-lâi, chhin-chhiūⁿ ū oē beh kóng, m̄-káⁿ khui-chhuì, kám-kak chin pháiⁿ-sek3 ê khoán-sit, chin kú chiah kóng.
"Lîm Sian-siⁿ, ū chi̍t hāng tāi-chì chin pháiⁿ-sè kóng, m̄-kú sī siū tio̍h tióng-chip ê kau-tāi, bô kóng iā boē ēng-tit."
"Bô iàu-kín, chí iàu choè oē tit kàu, goá goān chiap-siū lín ê ì-kiàn, chhiáⁿ lí kóng."
"Lô Chip-sū goá seng sit-lé, goá tio̍h lâi-khì boé chhài, chhiáⁿ lí hia chē." Siok-cheng tuì í-á peh khí-lâi.
"Hó! hó! chhiáⁿ lí bô-êng." Lô Chip-sū tàm-thâu liáu-āu chiah ǹg Tiong-iông kóng,
"Cha hng chin àm, goán kuí-nā ê tióng-chip tī Bo̍k Tiúⁿ-ló ê chhù chham-siông kàu-hoē keng-chè ê būn-toê, in lóng kám-kak tio̍h kàu-hoē keng-chè chiah khùn-lân, m̄-chai lí oē thang chiong "pān-kong-huì" hit tiâu 5 chi-chhut siūⁿ pān-hoat khah chiat-séng leh boē?"
"Chit ê ì-sù sī án-choáⁿ, goá bô sím-mi̍h bêng-pe̍k."
"Phì-jū lâi kóng: siok-sià lāi-bīn ê ēng tiān, chhin-chhiūⁿ chú-pn̄g ēng tiān-ko; joa̍h-thiⁿ ēng tiān-hong; àm-sî ê teng tiám chin àm, chiah ê khoàⁿ oē thang khah séng á boē?"
Tiong-iông chai-iáⁿ chit ê ì-sù, nā-sī i tiām-tiām lóng bô ìn, Lô Chip-sū koh kè-sio̍k kóng,
"In iā kóng, chhin-chhiūⁿ it-poaⁿ ê pò-choá, á-sī kàu-hoē ê XX pò, chiah ê lán 5 hoē-iú lóng ū lâng tēng-ia̍t, chiah mâ-hoân lí khì in chhù khoàⁿ; kan-ta Kàu-hoē Kong-pò kap En̂g-kong pò chiū hó, in-uī chit nn̄g ê khan-bu̍t sī lán Tiúⁿ-ló Kàu-hoē bô boē ēng-tit ê; nā án-ni, chi̍t nî oē thang séng kuí-nā pah kho͘, m̄-chai lí ê ì-kiàn án-choáⁿ?"
Hut-jiân lāi-bīn ê khong-khì chin an-chēng, cin kú Tiong-iông chiah chin soè-siaⁿ ìn-tap.
"àm-sî ê teng tiám chin àm, sī goá ê toh-téng hit ki 10 w ê ji̍t kong teng nā-tiāⁿ...... goá m̄-chai be án-choáⁿ. Kì-jiân choè chi̍t ê Siōng-tè ê lô͘-po̍k, boē thang hióng-siū goá só͘ ū ê koân-lī, goá iā m̄-káⁿ ke kóng sím-mi̍h. Put-kò lín eng-kai chai-iáⁿ, hō͘ chi̍t ê thoân-kàu-chiá boē thang koáⁿ tio̍h sî-tāi, hit ê sòng-sit m̄-nā i pún-sin nā-tiāⁿ, chéng-kò kàu-hoē ê sòng-sit koh-khah toā." Chit sî Tiong-iông chin kek-tōng, ná lâi ná toā siaⁿ, ti̍t-ti̍t kóng.
"Goá bat thian tio̍h bó͘ tióng-chip chhin-sin tuì goá kóng, kūn-lâi ê sian-siⁿ, bo̍k-su sī teh thoân-tō͘, m̄-sī teh thoân-tō; khoàⁿ i lāi-bīn ê tiān-khì siat-pī, chhēng-chhah...... nā kap nn̄g chheng nî chêng ê Chú Iâ-so͘, kiâⁿ soé-lé Iok-hān, á-sī Pó-lô in pí-kàu khí-lâi, si̍t-chāi chha thiⁿ kàu toē. M̄-kú bô kuí-ji̍t āu chit ê tióng-chip koh khoàⁿ tio̍h chi̍t ê thoân-tō sian-siⁿ chhēng kah chin kán-tan, i mā kóng, choè kah chi̍t ê thoân-tō, bô sêng chi̍t ê sian-siⁿ pān, i kóng tō-lí mā bô lâng beh thiaⁿ. Lí siūⁿ, beh kiò sian-siⁿ sī choè sî-tāi ê lo̍k-ngō͘-chiá á-sī chiân-hong?"
Chit sî lán teh ko-chhiùⁿ " Hok-im put-piàn, sî-tāi th piàn, thoân-tō tio̍h piàn" ê sî-tāi. Lán ê tióng-chip sī ài-goá khiā tī sím-mi̍h li̍p-tiûⁿ? oē kì-tit goá hù-jīm ê sî, ài lín chhoā goá lâi-khì kap toē-hng ê kok ki-koan siú-tiúⁿ se̍k-sāi; lín kóng kàu-hoē m̄-thang kap sè-kan chham-chhap, āu-lâi goá ka-kī khì chhē in, in ta̍k ê to chin hoan-gêng goá thoân hok-im hō͘ in thiaⁿ. Goá beh chhiáⁿ in lâi káng-ián; lín kóng-m̄-bián thiaⁿ hit khoán sio̍k-sū. Goá beh chio lín chhut-lâi pò͘-tō, lín kóng tāi-seng hō͘ kàu-hoē khah jia̍t-sim chiū hó. chêng-pái goá beh chhiáⁿ lán hiong ê oē-seng-só͘ sán-pô lâi tuì Lú soan káng-ián ka-têng "Chiat-io̍k" būn-toê, hō͘ hiah ê lāu-lâng toā-toā hoán-tuì, kóng goá bô sìn-gióng. Goá beh khui Iù-tī-hn̂g(幼稚園); lín phoe-phêng goá ài beh hō͘ sian-siⁿ-niû choè pó-bó ke thàn chîⁿ. Goá beh khui pó͘-si̍p-pan, gī-bū kà ha̍k-seng; lín kóng goá sī teh tián phòng-hong, ài miâ-siaⁿ, ū ê kóng goá sī teh choè piàn-siòng ê ok-sèng pò͘-si̍p thàn-chîⁿ. Goá kóng lán kàu-hoē tio̍h koan-sim siā-hoē ho̍k-bū siā-hoē lín kóng goá teh thoân siā-hoē hok-im. Goá tī káng-tō kiông-tiau sìn-tô͘ eng-kai tio̍h ēng "Thiàⁿ kap ho̍k-bū lâi kiàn-siat Siōng-tè kok tī toē ná chhin-chhiūⁿ tī thiⁿ-nih; lín kóng goá teh kóng sin Sîn-ha̍k, lóng bô sio̍k-lêng ê seng-oa̍h...... Goá m̄-chai beh án-choáⁿ choè?" Kóng kàu chia i thó͘ chi̍t ê khuì.
"Lîm Sian-siⁿ, chhiáⁿ lí m̄-thang gō͘-hoē goá; tú-chiah ê oē, sī goá khah ke-pô kā lí choán-ta̍t ê, m̄-sī goá ê ì-sù."
"Goá chai-iáⁿ, chin sit-lé; chhiáⁿ goân-liōng goá ê kek-tōng." Siok-cheng tú-á boé chhài tńg-lâi, í-keng 11 tiám lah.
"ia̍h bô, goá khah sit-lé, sî-kan bô chá, tio̍h tńg-lâi khì," Lô Chip-sū tuì í-á peh khí-lâi, saⁿ-sî chiū tńg-khì.
X X X X X
Hit ê-tàu chia̍h-pn̄g, nn̄g ê kiáⁿ khoàⁿ tio̍h toh-téng ū bah, chin hoan-hí, soè-hàn ê Sìn-it phah pho̍k-á kóng,
"Ē-tàu goá beh kám-siā." Sì ê lâng ba̍k-chiu khoeh-khoeh.
"Kám-siā Thiⁿ-pē, siúⁿ-sù bí-niû, koh ū bah hō͘ goán chia̍h, khò Iâ-so͘ ê miâ. A-men."
Nn̄g ê kiáⁿ-jî ná chhin-chhiūⁿ kaⁿ-siû, chia̍h kah chin hoaⁿ-hí; nā-sī Tiong-iông phâng hit oáⁿ pn̄g khí-lâi, khoàⁿ tio̍h Siok-cheng ê pak-tó͘, iû-jiân ba̍k-sái lâu chhut-lâi, nn̄g ê gín-ná lóng bo̍k-bêng kî-biāu, sì luí ba̍k-chiu ti̍t-ti̍t kā i siòng, toā-hàn ê Kèng-it kā lāu-bú kóng,
"Ma-ma, lí kā pa-pa pun siuⁿ chió mi̍h-phè teh háu-à lah.," hit sî Siok-cheng ê ba̍k-sái iā lâu chhut-lâi, nā-sī chhuì soà ài-chhiò.
Hit ê-tàu bô chia̍h pn̄g, Tiong-iông khiâ chi̍t tiám goā cheng ê chhia lâi kàu chhī-lāi chhē i choè hó ê lāu-su, choè oē pang-chān i ê Lí Khí-bêng Bo̍k-su, kìⁿ tio̍h bīn khui chhuì chiū kóng,
"Lí Bo̍k-su, goá bô hoat-tō͘ thang koh jím-siū tī chit keng kàu-hoē choè kang; goá koat-tēng beh sin-chhéng tiāu-tōng."
"Hó, chin hó, chhiáⁿ lí kóng, nā ū chi̍t hāng sū pí Chú Iâ-so͘ só͘ siū tio̍h ê khah toā, goá goān-ì kā lí pang-bâng."
"Lí ê ì-sù sī bô hoaⁿ-hí goá oāⁿ uī."
"oē thang án-ni kóng." Lí bo̍k-su tìm-thâu, "in-uī ū chin-choē ê tông-o̍h lóng chhin-chhiūⁿ lí lâi án-ni tuì goá iau-kiû kè, nā-sī in sêng-siū goá ê khó͘-khǹg, lóng koh tò-tńg khì in ê chit-uī."
"M̄-kú goá siong-sìn, goá nā kóng hō͘ lí thiaⁿ liáu-āu, lí ún-tàng boē chó͘-tòng goá ê iau-kiû."
"Chhiáⁿ lí kóng khoàⁿ-māi."
Tiong-iông chiū ēng kek-tōng koh hùn-khài ê oē tuì lí Bo̍k-su ti̍t-ti̍t kóng, nā chhin-chhiūⁿ chi̍t ê siū un-khut 5 lâng tuì hoat-koaⁿ teh hun-sò͘ chi̍t-iūⁿ, i àn-sǹg chē tī bīn-chêng ê lāu-su oē kap i saⁿ-kap hùn-khài, nā-sī Lí Bo̍k-su thiaⁿ liáu put-tān bô tōng-iông, hoán-tńg ha-ha toa chhiò kóng,
"Lí iáu pí Tiuⁿ Ta̍t-în tông-o̍h khah thang kám-siā, i hō͘ chèng hoē-iú beh koáⁿ chhut-khì, koh kuí-nā ge̍h-ji̍t ê sin-kim bô thang hō͘ i lah."
Pí siōng put-chiok, pí hā iú û(比上不足,比下有餘). Tiong iông ka-kī kám-kak, án-ni goá iáu thang kám-siā, sim chiah tām-po̍h an-uì, m̄-kú i ê sim-lāi iáu chhiong-moá chin-choē gî-bûn, tuì Lí bo̍k-su kóng,
‘uī sím-mi̍h choè chi̍t ê kang-lâng tio̍h án-ni siū-khó͘? uī sím-mi̍h sìn-tô͘ boē thang thé-liōng lán kap lán tâng-sim ho̍k-heng kàu-hoē? uī sím-mi̍h lán boē thang hióng-siū tio̍h sî-tāi ê koân-lī? uī sím-mi̍h lán ê ka-têng boē thang kap in pîⁿ-téng ê thāi-gū, uī sím-mi̍h......"
"Chhiáⁿ lí m̄-thang ti̍t-ti̍t kóng uī sím-mi̍h." Lí Bo̍k-su chám-tn̄g i ê uī sím-mi̍h chiap lâi kóng, "Boē ēng-tit mn̄g Siōng-tè,"
uī sím-mi̍h tio̍h tuì Siōng-tè mn̄g kóng, "Goá tio̍h choè sím-mi̍h?" á-sī kóng, "Lí kā goá hē tī chia sī ài goá choè sím-mi̍h?"
Tiong-iông hō͘ Lí Bo̍k-su kóng án-ni, chhì-chha̍k i ê sim, soà kám-kak chin kiàn-siàu, Lí Bo̍k-su iā bô soè-jī kè-sio̍k kóng,
"Tiong-iông kun, kin-á-ji̍t hiong-chhoan kàu-hoē ê kéng-gū, goá hui-siông ê liáu-kái kap tông-chêng, te̍k-pia̍t sī chiah ê tâng-kang, put-kò goá ū 3 tiám ê kiàn-gī kóng hō͘ lí choè chham-khó, chhiáⁿ lí chiah siông-sè siūⁿ khoàⁿ-māi."
1) Choè chi̍t ê chheng-liân ê thoân-kàu-chiá, tio̍h tāi-seng chū-kak chiah ê tāi-chì sī it-tēng oē pōng-tio̍h ê chhì-phiè. M̄-bián kóng kàu Sèng-keng tiong hiah ê sian-ti, sù-tô, te̍k-pia̍t sī Chú Iâ-so͘, chiū-sī lán hiān-chāi chiah ê toā bo̍k-su chu sian-poè, in ê sêng-kong lóng sī tī chit khoán ê hé-iām tiong jím-siū sêng-kong ê. Chóng-sī kūn-lâi ê kang-lâng ná chhin-chhiūⁿ tuì chit khoán ê khó͘-lān khoàⁿ choè boē koàn-sì, bô eng-kai. Goá jim-uî jú ū chit khoán ê khó͘-lān jú oē thang hián-bêng Siōng-tè tuì lí ê khì-tiōng. Só͘ uī " pi-ài ê só͘-chāi chiū-sī Sèng ê toē." Lí iā chai-iáⁿ sè-kài chhut-miâ ê Sèng-koa:
Goá só͘ sī 5 khó͘-lān, bô lâng chai-iáⁿ,
------------En̂g-iāu Ha-le-lú-iah.
Sī chiah ê o͘-lâng tiàm tī chit khoán thòng-khó͘ ê pi-ai só͘ chhiùⁿ-chhut sèng-lī ê im-ga̍k, só͘-í chhiáⁿ lí m̄-thang tí-khòng būn-toê.
2) Kàu-hoē boē chìn-pō͘, sìn-tô͘ boē thang liáu-kái, keng-chè ê khùn-lân, che sī kin-á-ji̍t hiong-chhoan kàu-hoē pit-jiân ê hiān-siōng, só͘-í m̄-bián kè-thâu siong-sim, chí iàu tī Siōng-tè ê bîn-chêng chin pún-hūn khì choè chiū hó. Lán eng-kai tio̍h ēng tông-chêng ê gán-kong chhè chhut goân-in liáu-kái in chiah tio̍h. Sū-si̍t-siōng chiah ê sìn tô͘ ê sìn-sim á-sī hōng-hiàn, lóng bô khah su tī chho͘-tāi ê sìn-tô͘, put-kò sī sim iú û le̍k put-chiok(心餘力拙)nā-tiāⁿ. Goá khoàⁿ in chin-choē sìn-tô͘ ê keng-chè hiah-nih khùn-lân, sīm-chì bô thang chia̍h, bô thang chhēng, nā-sī khoàⁿ in chi̍t nî ê hōng-hiàn ê sò͘-jī hui-siông ê kiaⁿ lâng, kàu-gia̍h hō͘ siâⁿ-chhī ê sìn-tô͘ kiàn-siàu, hō͘ goá hui-siông ê kám-kek, só͘-í lán tio̍h ū hūn tī in ê kan-khó͘, iā sī eng-kai ê.
3) Choè iàu-kín ê chi̍t hāng: m̄-thang tô-pī sù-beng, choa̍t-tuì m̄-thang uī-tio̍h chiah ê khùn-lân lâi siūⁿ beh tiāu-tōng, án-ni sī hián-bêng lán sī sèng-kang siōng ê pāi-pok-chiá(敗北者). Lán teh kó͘-bú lán ê sìn-sô͘ tī chit ê sî-tāi tio̍h o̍h Chú ê khoán-sit; "Tuì-thiⁿ lâi kàu choē-ok ê sè-kài choè I chín-kiù lâng, thiàⁿ lâng ê kang, sīm-chì chiong chit ki chân-jím khó-phàⁿ ê si̍p-jī-kè pìⁿ-chiâⁿ êng-kng chhàn-lān ê kì-hō, só͘-í tio̍h tī chi̍t ê o͘-àm ê sè-kan choè kng, choè iâm ê sù-bēng." Sū-si̍t chit ê chek-jīm tú-á sī lán tiàm tī hiong-chhoan kàu-hoē Siōng-tè só͘ hō͘ lán thoân-kàu-chiá kim-ji̍t ê khò-toê. Beh án-choáⁿ tiông-sin keng-êng chit keng kàu-hoē hoê-ho̍k chhin-chhiūⁿ í-chêng hiah-nih chhàn-lān ê le̍k-sú? Beh án-choáⁿ kiáu-chèng(矯正)sìn-tô͘ ê kū koan-liām, saⁿ-kap tī sin sî-tāi tâng hū-khí Chú ê kok? che chiah sī kin-á-ji̍t lán tio̍h siūⁿ, tio̍h choè ê būn-toê. Tong-jiân būn-toê m̄-sī hiah-nih kán-tan, iā m̄-sī it-sî chiū oē thang sêng-kong ê, nā-sī chit ê sî-tāi tú-tú sī kū ê beh kè-khì, sin ê teh beh lâi ê chin-khong chōng-thài(真空狀態)hā, chiàⁿ-sī lán choè kang ê hó-ki-hoē, lán nā oē thang tu̍t-phoà ba̍k-chêng ê lân-koan, pâi tī bīn-chêng ê sī sèng-lī kap sêng-kong lah. Goá ê oē lí thiaⁿ liáu oē liáu-kái boē?
Tiong-iông bô ìn, ti̍t-ti̍t tàm-thâu, bīn lō͘ chhut chhiò-iông, thang chai i chi̍t phiàn iu-ut, giâu-gî ê sim ì-keng hō͘ bo̍k-su ê oē chhiong-phoà.
"Bo̍k-su, nā-sī án-ni, ba̍k-chêng choè iàu-kín ê kang-chok sī sím-mi̍h?"
"Hiān-chāi choè iàu-kín ê kang-chok ū nn̄g hāng: Tē 1, tuì goā eng-kai siūⁿ chhut biāu-hoat "Thoân-tō," tú-tú chiàu lí só͘ teh choè ê kè-sio̍k khì choè, m̄-thang ià-siān. Tē 2, tuì lāi, "Kàu-io̍k," sìn-tô͘ ê gō͘-kái kap sêng-kiàn lóng sī khoat-hoa̍t kàu-io̍k ê goân-in."
"M̄-kú pâi tī bīn-chêng ê seng-oa̍h būn-toê boē thang kái-koat, beh kiò lâng án-choáⁿ jím-siū?"
"Sī, che sī choè toā ê būn-toê, goá teh siūⁿ eng-kai tuì 3 hong-bīn lâi kái-koat: Tē 1, tiong-hoē eng-kai koan-sim. Tē 2, to͘-chhī kàu-hoē iā chhiáⁿ chhun-chhut pang-chān ê chhiú lâi. Tē 3, chhut goā ê hoē-iú eng-kai tī keng-chè tńg-lâi oān-chō͘ bú-hoē chiah tio̍h."
"Che sī chin hó ê hong-hoat, m̄-chai in goān-ì kè-lâi pang-chān goán bô?"
"Goá oē chīn só͘ oē ê lâi ho͘-io̍k chit ê kang-chok."
"To-siā bo̍k-su ê chí-sī, taⁿ goá bô beh tô-pī Chú ê sù-bēng, goān giâ chit ki si̍p-jī-kè, lim chit ê khó͘-poe lâi hū-khí sî-tāi ê chek-jīm. Chhiáⁿ bo̍k-su siông-siông thoè goá kî-tó."
Ji̍t-thâu í-keng lo̍h-soaⁿ, chhù-lāi ê tiān-hé to̍h khí-lâi. àm-tǹg hō͘ Lí bo̍k-su chhiáⁿ liáu-āu, i chiū suî-sî lī-pia̍t bo̍k-su.
X X X X X
Goā-bīn sui-jiân àm, lō͘ sui-jiân hn̄g, nā-sī i khiâ hit tiuⁿ phoà-kū ê chū-choán-chhia, chhiong-moá tio̍h bē bat ū ê hoaⁿ-hí kap ǹg-bāng, ti̍t-ti̍t ǹg chhù teh khiâ, lóng bô kám-kak kiaⁿ-hiâⁿ. I ê kha ná teh ta̍h, chhuì ná liām i pêng-sî só͘ ài liām ê chi̍t chat si:
Tī iu-ut hong liâng ê chhiū-nâ lāi,
Bô chhàn-lān ê ji̍t-kng teh chiò;
Chhiⁿ-chhìn ê o͘-iáⁿ kui ji̍t teh tà-oá,
Sìⁿ-miā hoa̍t-phoat ê kì-hō bô lâng khoàⁿ tio̍h.
○○○ ○○○ ○○○ ○○○
Siok-chēng ê lō͘-piⁿ, siⁿ-chhut chi̍t luí kiau-nńg ê hoe-luí;
I m̄-kiaⁿ pháiⁿ ê khoân-kéng pau-uî sin-piⁿ
I chīn só͘ oē chhèng chhut hun-hong ê phang-bī,
iā tián-khui bí-lē ê gân-sek;
Hō͘ kè-lō͘ ià-siān ê lú-kheh,
Tit-tio̍h un-loán in sim-lêng;
iā pàng-khin in tîm-tāng ê kha-pō͘.
Kha ná ta̍h ná kín, i koh siūⁿ-khí Dant ê Sîn-khiok(神曲)khai-thâu ê chi̍t kù oē:
Tī goá jîn-seng ê lú-hêng tiong,
Tī chit ê o͘-àm ê chhiū-nâ-lāi;
Goá chhē tio̍h goá ka-kī.
Put-ti put-kak ê tiong-kan kàu chhù-lah, chhù-lāi ê tiān-hé to̍h chin kng; thiaⁿ-kìⁿ Siok-cheng teh toâⁿ-khîm kà nn̄g ê kiáⁿ chhiùⁿ-koa. I khiā tī mn̂g-khá, tiām-tiām thiaⁿ kàu chhiùⁿ liáu, chiah ēng i ê chhiú phah pho̍k-á chhut siaⁿ kóng,
"Chin gâu chhiùⁿ, chin hó-thiaⁿ."
Nn̄g ê kiáⁿ, chi̍t ê thiaⁿ-tio̍h lāu-pē tńg-lâi, hoaⁿ-hí kàu ke̍k, cháu chhut-lâi hō͘ i phō, chi̍t chhiú phō chi̍t ê; in iā tuì i ê thâu-khak lám-leh, chi̍t ê chhuì-phoé ti̍t-ti̍t kā i chim. Chin kú soè-kiáⁿ Sìn-it chiah khí-thâu sai-nai kóng,
"Pa-pa! ma-ma kóng beh siⁿ chi̍t ê me-me hō͘ goán neh, lán lâi lé-pài, kā Siōng-tè thó khah kín hō͘ lán."
"Tio̍h! hó! taⁿ chē hō͘ hó, lâi choè lé-pài."
(Oân).