Chi̍t nî chi kè chāi u chhun
"Se̍k-se̍k, chai-chai" ê sū
Tiuⁿ Khun-oán
1966.01.01 P.9-10

Chit ê toê-ba̍k sī lán lâng put-sî teh thê-khí toê-ba̍k, te̍k-pia̍t sī lán Hàn-bîn-cho̍k lia̍h-choè jîn-seng-tiong tē it tiōng-iàu ê būn-toê, pû-sî teh kóng, put-sî teh lūn, put-sî teh thiaⁿ, thang sǹg choè sī tē it thong-sio̍k, iū-koh sī tē it tio̍h khoàⁿ choè "choè giâm-tiōng" ê būn-toê, sī in-uī pû-sî teh kóng, put-sî teh thiaⁿ, tì-kàu soà pìⁿ-choè "to͘ sī se̍k-se̍k--ê, chai-chai--ê" khò-sio̍k ê chêng-hêng, iā soà poa̍h-lo̍h tī "bô koan-sim," "bô tiōng-sī" chit khoán giâm-tiōng ê chhò-gō͘-kán. "Se̍k-se̍k, chai-chai" ê sim-chêng, soà hông-hāi su-khó（思考）ê ki-hoē, iā chiū bô ū "kè-e̍k" kap chìn-chhú" ê si̍t-hiān.
Sū-si̍t-siōng, ta̍k hāng to͘ chai-iáⁿ chi̍t nî ê tiong-kan só͘ tio̍h choè, á-sī só͘ beh choè ê sū, eng-kai tio̍h seng kè-e̍k, iā só͘ tio̍h kè-e̍k--ê, iā tio̍h tī Sin-chaiⁿ nî-thâu lâi kè-e̍k. Chiū-sī tī chi̍t nî ê siōng khí-thâu, tī thang tit-tio̍h kong-hāu, bô sî, bô choeh, choè m̄-châiⁿ saⁿ nn̄g.
Koan-hē "It liân chi kè, chāi u chhun" ê pit-iàu sèng kap tiōng-iàu-sèng, in-uī lán to͘ lóng chin chai, iā chin se̍k, se̍k kàu pí tāu-chiùⁿ khah se̍k, só-í tī chia bô beh ke siá, oē ke tìn choá-bīn, kan-ta ài tī chia siá 3 tiám, goá ka-kī tō͘-choān ê, nāoē choè tāi-ke ê chham-khó, chiū chin bān-hēng.
1.KÈ-E̍K（計劃）. 2.KOAT-SIM（決心）. 3. JÍM-NĀI KHÌ SI̍T-HÊNG （忍耐實行）, (ū ha̍h á bô ha̍h, chhiáⁿ chu-uī chí-kàu).
1. KÈ-E̍K.
Lâng beh choè chi̍t hāng tāi-chì, á-sī beh keng-êng sū-gia̍p, nā bô tāi-seng kè-e̍k, chhìn-chhìn chhái-chhái chiū khì choè, thang kóng chha-pû-to lóng boē sêng-kong, só͘-í kè-e̍k sī tē it iàu-kín ê chi̍t ê kò-thêng（過程） "Kè-e̍k" ia̍h tio̍h chin chim-chiok, soè-jī kè-e̍k. Lâng beh choè sū-gia̍p, choè tāi-chì, nā ló-ló chhó-chhó, hô͘-hô͘ tô͘-tô͘ khì choè, kap bô kè-e̍k khì choè, chha-pû-to siāng-khoán, iā-sī bô thang ǹg-bāng oē thang tit-tio̍h sêng-kong ê ki-hoē. M̄-nā boē sêng-kong, kiám-chhái hoán-tńg beh siū-tio̍h toā sún-hāi. Ūlâng chin gâu kè-e̍k, chóng-sī uī-tio̍h sió-khoá cheng-chha, tì-kàu tú-tio̍h toā sún-sit iā ū, hô-hòng ló-chhó chún-pī, sīm-chì lóng bô chún-pī, thái-thó oē thang sêng-kong. án-ni, hō͘ lán thang chai, lâng beh choè tāi-chì, tio̍h tāi-seng "kè-e̍k," iā tio̍h chim-chiok "kè-e̍k," nā án-ni, chiū bián kiaⁿ sit-pāi. Só͘-í "KÈ-E̍K" sī tio̍h hui-siông tiōng-sī chiah tio̍h.
2.KOAT-SIM.
"Koat-sim" sī choè tāi-chì ê kò-thêng-tiong chi̍t hāng chin iàu-kín ê sū. Lâng kè-e̍k choè bó͘ hāng sū, nā siūⁿ kóng, "U iā hó, bô iā hó," ēng chit khoán ê sin-chêng choè tāi-chì, tek-khak bô ǹg-bāng oē sêng-kong. In-uī lâng kè-e̍k choè sū, m̄-sī ài bô sêng-kong, bô sêng-kong sī boē ēng-tit. Nā siūⁿ kóng bô sêng-kong "mā bô iàu-kín" hit khoán ê lâng lêng-khó͘ mài kè-e̍k choè sū khah tio̍h. Kiám-chhái soà hō͘ lâng khoàⁿ choè sī siáu-lâng, m̄-nā ka-kī bô lī-ek, si̍t-chāi sī lô-bîn siong-châi（勞民傷財）,iū-koh oē siū û-lûn giâm-hat ê phoe-phêng. Só͘-í kè-e̍k liáu-āu, tio̍h toā koat-sim, "bô kàu sêng-kong boē ēng-tit" ê koat-sim khì choè, chiah oē ta̍t-tò sêng-kong ê toē-tiám.
3.JÍM-NĀI KHÌ SI̍T-HÊNG
Lâng kè-e̍k choè-sū, m̄-sī kiāⁿ-kiāⁿ（件件）kán-tan, khin-khoài, īⁿ-kú（易舉）, ū sî iā oē tú-tio̍h bô phah-sǹg ê chó͘-gāi, sǹg boē tio̍h ê khùn-lân. Tī chit khoán ê chêng-hêng ê ē-bīn, sui-bóng chiân-tô͘ sī ún-tàng, iā ū sêng-kong ê ǹg-bāng. uī-tio̍h tú-tio̍h chó͘-tòng á-sī tú-tio̍h khùn-lân, bô ū chhiong-hun (kàu-gia̍h) ê jín-nāi la̍t, thun-lún khì choè ê le̍k-liōng bô kàu-gia̍h ê in-toaⁿ, tī sêng-kong ê thâu-chêng, sit-pāi í-keng chiong só͘ ū ê kè-e̍k chhia-tó liáu-liáu. Bô-chhái ēng sin kè-kàu, sim-chì kàu iong saⁿ thok sì, kè-e̍k kàu chin oân-choân, iā koat-sim lo̍h-khì choè, ǹg sêng-kong teh pháu-cháu ê lō͘-tiong, tú-tio̍h ū pō͘-hūn ê khùn-lân, tì-kàu boē thang kap khí-thâu só͘ kè-e̍k ê, oân-choân hû-ha̍p, soà kám-kak khó͘-thàng, sīm-chì kàu kám-kak choa̍t-bāng, soà "poàn-tô͘ jî hoè（半途而廢）." Nā án-ni, chiū bô chhái it-chhè ê khó͘-sim, soà pìⁿ-choè chuí-phe̍h, thun-lún, jím-nāi khì choè, sī chin khùn-lân tam-tng ê sū, chóng-sī nā oē jím-nāi tu̍t-phoà choè-āu ê lân-koan, chiū sèng-lī sī lán ê. Hit sî tuì jím-nāi lâi tit-tio̍h ê sêng-kong, iā tuì sêng-kong lâi tit-tio̍h ê khoài-lo̍k, sī choa̍t-tuì boē thang hêngiông tit, chí-ū tit-tio̍h ê lâng chiah ê oē chai hit ê khoài-lo̍k, sī choa̍t-tuì boē thang hêng-iông tit, chí-ū tit-tio̍h ê lâng chiah ê oē chai hit ê khoài-lo̍k ê chu-bī. Só͘-í thun-lún jím-nāi khì choè, choa̍t-tuì oē pang-chān it-chhè ê kè-e̍k kap koat-sim, ta̍t-tò chin-chiàⁿ sêng-kong ê toē-tiám, sīm-chì kàu tit-tio̍h toā sêng-kong.
Í-siōng sī tuì sè-kan it-poaⁿ ê chêng-hêng lâi kóng--ê, nā-sī lán Ki-tok-tô͘ iáu ū chi̍t hāng iàu-kín ê kai-toāⁿ(iàu-sò͘), chiū-sī khún-chhiat kî-tó ê seng-oa̍h. Tong-jiân Siōng-tè Thiⁿ-pē, sī kiò lán tio̍h phah-piàⁿ, chhut-la̍t khì choè só͘ siū kau-tāi ê kang(bô-lūn kong公，su私), chóng-sī siông-siông khoàⁿ-tio̍h lâng sui-bóng chin-chiàⁿ chīn pún-hūn chhut khuì-la̍t khì choè, iáu-kú tú-tio̍h khùn-lân, sīm-chì kàu tú-tio̍h pōng-piah, chìn-chêng bô lō͘, thè-āu bô pō͘,--Ki-tok-tô͘ iā chāi-lāi.-Tī chit khoán chêng-hêng ê ē-bīn, hui Ki-tok-tô͘ to lóng kiâⁿ kàu choa̍t-bāng niá, ū pō͘-hūn ê kiò-choè Ki-tok-tô͘, iā siāng-khoán. Chóng-sī tī chit khoán ê chêng-hêng, Ki-tok-tô͘ -chin-chiàⁿ ê -it-tēng ū toā cheng-chha ê piáu-hiān, in-uī nā chiâⁿ-si̍t ta̍k hāng lóng khoà-chhián, boē thang chìn-chêng ê sî, hui Ki-tok-tô͘ chiū chin-chiàⁿ tio̍h chiong it-chhè ê kè-e̍k pàng hìⁿ-sak, chóng-sī Ki-tok-tô͘-kong-jīn ê-chiū m̄-sī án-ni, uī-tio̍h I só͘ kè-e̍k ê, m̄-nā ti cháu-thâu bô lō͘ ê sî, oē kî-kiû Siōng-tè Thiⁿ-pē ê pang-chān, khui-lō͘, khé-sī, chiū I tī tuì kè-e̍k ê sî khí, chiū sî-siông kî-kiû Sèng Sîn ê ín-chhoā, tì-kàu chām-chām ū kng-bêng ê lō͘ thang kiâⁿ, m̄-nā chi̍t lō͘-chiūⁿ tit-tio̍h kng-bêng, m̄-bián tú-tio̍h khùn-lân, liân it-chhè ê chó͘-gāi, iā oē thang tu̍t-phoà. Kî-tó ê le̍k-liōng, chiū-sī kau-poê Sèng Sîn, oá-khò Chú lâi tit-tio̍h. Sī lán pún-hūn, iā sī lán ê te̍k-koân. Só͘-í lán tio̍h cha̍p-hun ēng kî-tó ê seng-oa̍h, iông-hoà（溶化）tī lán só͘ beh choè ê sū-gia̍p-sio̍k-lêng kap sio̍k jio̍k-thé ê-chiū kiat-kó ún-tàng ū thang tit-tio̍h chin-chiàⁿ ê sèng-lī, sêng-kong.