Sèng-tek Thài-chú
拾穗生
Khioh Be̍h-suī第10期1966.03.15 P.18-19
iōng-bêng Thian-tông（用明天皇）ê hông-hō͘ Hia̍t-suī-pō͘ hông-lú（穴穗部皇女）, ū chi̍t mî bāng-kìⁿ khoàⁿ tio̍h chi̍t ê n̂g-kim sek ê hê-siūⁿ, goá ū chi̍t ê kai-toāⁿ beh lâi kiù chit sè-kan, lí ê lāi-bīn chiām-sî chioh goá toà. Hông-lú mn̄g I, lí sī sím-mi̍h lâng? Goá sī kiù-sè ê Phô͘-sat, toà tī Se-hong, ún-ku 572 nî, chiaⁿ-ge̍h chhoe-it ji̍t tī khiong-lāi ûn-á sàn-pō͘, kiâⁿ kàu bé-tiâu ê sî-chūn, pak-tó͘ ti̍t- ti̍t chhui-chūn chhin-chhiūⁿ beh siⁿ ê khoán, khoài-khoài siⁿ chhut-lâi ê chiū-sī Kì-hō͘ hông-chú（廄戶皇子）, āu-lâi kiò-choè Sèng-tek Thài-chú.
Kun-suî ê lâng chiū koáⁿ-kín phō ji̍p-khì khùn-pâng（寢殿）. Hut-jiân-kan êng-kng chhàn-lān, phang-bī moá chhú, 4 ge̍h ji̍t kóng oē chiū chhin-chhiūⁿ toā-lâng. Keh-nî ê 2 ge̍h 15 ji̍t chá-khí, ǹg tang-pêng, chhiú ha̍p-ha̍p liām Lâm-bû o-mî-tô-hu̍t. Poeh hè ê sî, tuì Tiâu-sián lâi chi̍t ê chhut-miâ ê hê-siūⁿ kiò-choè 日羅, i ê seng-khu kah ná chhin-chhiūⁿ oē hoat kng, tuì hông-tè, kuì-cho̍k kàu bûn-bú pah-koaⁿ lóng chhut-lâi ngiâ-chih. Thài-chú iā beh chhut-lâi khoàⁿ chit ê hi-hán ê lâng, chiū chhah tiàm chin-choē gín-ná ê tiong-kan, Jit-lô tiâu-kang kiâⁿ oá thài-chú hia, I tio̍h chi̍t kiaⁿ chiū beh cháu, Ji̍t-lô kā i kiâⁿ lé, hit sî Ji̍t-lô seng-khu ê kng siā--chhut-lâi, thài-chú ba̍k-bâi kap ba̍k-bâi ê tiong-kan iā hoat-chhut kng, tāi-ke khoàⁿ liáu chin kî-koài, tuì in nn̄g lâng uî teh kiâⁿ-lé.
Thài-chú kàu I ê a-ko͘推古天皇chē uī ê sî thoè liāu-lí chèng-sū（攝政）, ū sî tuì chá-khí chiū chin-choē lâng khoeh ji̍p gê-mn̂g, tuì thài-chú siōng-sò͘. Thài-chú án-nit siūⁿ, "Chèng-tī chiū-sī thiaⁿ peh-sìⁿ ê siaⁿ, hō͘ i oē oa̍h khí-lâi." Bô-lūn joā-nih hā-chiān ê lâng lâi, i lóng thiaⁿ in kóng, ū sî 10 goā ê choè chi̍t pái lâi. Kū-nî lóng bô hō͘, choh-sit lâng chin kan-khó͘, kin-nî chìn-kòng ê cho͘-chhek chhiáⁿ kiám khah chió. Goán tāi-ke ū chham-siông kóng kè, Goá sī teh phah chio̍h, khí biō hit pêng put-sî teh koáⁿ i tio̍h khah kín, tio̍h kah kín, chóng-sī chha̍k-á bô kàu, chiáⁿ kiò phah thih sai-hū koáⁿ-kín phah. Goá kā lí kóng, cha-ji̍t goá khì Phiàn-kong-soaⁿ hia（片岡山）khoàⁿ-kìⁿ chi̍t ê lâng chhēng chí-sek ê phàu.
Chin iàu-kín, tang-pâng hia ū chin-choē tâng thang ku̍t.
Goá chêng ū kóng kè lah, tio̍h ài khui cuí-tî. Chiah ê lâng choê siaⁿ án-ni kóng, Thài-chú lóng bô iàu-kín, chēng-chēng thiaⁿ in kóng.
Koan-hē chìn-kòng ê cho͘-chhek goá chai-iáⁿ, kū-nî kui nî bô lo̍h-hō͘ goá iā chai, goá oē uī lín phah-sǹg, chha̍k-á bô kàu, m̄-sī phah thih sai-hu ê pîn-toāⁿ. Kā goá thong-ti tang-pêng ū tâng, nā bô lām tâng boē thang choè ióng ê chha̍k-á.
Phiàn-kong-soaⁿ ê lâng goá iā chai, sī chi̍t ê chin khó-lîn ê lâng, chí-sek ê phàu, kî-si̍t sī goá thǹg hō͘ I chhēng ê. Khui tî, tī khòng-hān ê ji̍t iàu-kín tio̍h chún-pī ê, chiah ê chit pêng lóng oē siat-hoat. Thài-chú lâng kā I chheng choè 廄戶豐聰耳皇子, ì-sù sī m̄-sī kan-ta hī-khang thiaⁿ nā-tiāⁿ. Thài-chú ū choè 17 tiâu ê hiàn-hoat, thâu chi̍t tiâu "和為貴". Hô-pêng choè tē it iàu-kín, lâng bô tāi-ke siong-hó boē ēng-tit, choè chèng-tī-ka thâu chi̍t hāng, chiū-sī ài thaiⁿ peh-siⁿ ê siaⁿ, kā I chiap-siū hō͘ kok-ka thài-pêng.
X X X X X
Chú Iâ-so͘ kóng, Hō͘ lâng hô-pêng ê lâng ū hok-khì, in-uī in beh chheng choè Siōng-tè ê kiáⁿ (Thài 5:9). Siōng-tè chin ài lâng hô-hó, lâng nā oē chun-thàn kiâⁿ i ê chí-ì, kap I siāng khoán, chiū-sī I ê kiáⁿ.
Chheh-nih ū kóng=Giâu ê kiáⁿ put-siàu, Sùn ê kiáⁿ iā put-siàu. Put-siàu sī bô sio-siāng, Kóng Giâu kap Sùn nn̄g lâng ê kiáⁿ lóng bô chhin-chhiūⁿ in lāu-pē ê khoán, só͘-í boē kham-tit soà-chiap ông-uī, só͘-í Giâu niū Sùn choè kông-tè, Sùn niū Ú choè hông-tè.
Thài-pêng iûⁿ chiàn-cheng ê sî, Ji̍t-pún kun tī Huī-li̍p-pin kap Má-lâi-a, u chin choē pi-chám ge̍k-thāi ê hêng-uî. Só͘-í chiàn-āu Hui-li̍p-pin lâng, tuì Ji̍t-pún chin bô hó-kám, chóng-sī キリノTāi-thóng-léng, m̄-nā kan-ta tuì Ji̍t-pún phài lâi ê tāi-sài tiàu lâi kìⁿ-bīn kap i khan-chhiú nā-tiāⁿ, bô-lūn sím-mi̍h kai-kip nā lâi lóng kap i khan-chhiú. Ū chi̍t ê Ki-tok-tô͘ khoàⁿ-kìⁿ キリノ Chóng-thóng kap 東久邇成子夫人 khan-chhiú ê siá-chin, chi̍t pêng sī キリノ Chóng-thóng ê cha-bó͘-kiáⁿ, tiong-ng sī 秩父宮妃殿下, kā lâng kóng i kám-kak kàu ba̍k-sái giōng beh lín lo̍h-lâi, chit khoán hô-hâi khan-chhiú ê kong-kéng, si̍t-chāi sī chin suí, tuì Ki-tok ê thiàⁿ eng-kai tāi-ke tio̍h chiâⁿ-choè ci̍t thé, chheh-nih ū chi̍t kù oē kóng, 仁者無敵(tha̍k i Ko 13:4-7). Hō͘ lâng hô-pêng si̍t-chāi sī chin oh-tit ê sū, ū kuí-nā ê si̍t-lē, ū chheng-liân hu-hū chi̍t lâng chip chi̍t phiah kóng lóng boē hó-sè, iā ū ta-ke sim-pū ì-chì boē hô-ha̍p tì-kàu lī-hun (Si 12:7). Goá ài hô-pêng, chóng-sī goá khui chhuì, in chiū beh cheng-chiàn. Hô-pêng khah khoah ê ì-sù sī pêng-an, á-sī an-lêng寧安, chit jī Lêng--jī thiah-khui lâi koé-seh,？=Biân: Chhù-koà, lāi-bīn ū sim-koaⁿ chiū-sī ū lâng, koh lo̍h-khì chiū-sī Huih（血）, ū Chú ê pó-huih. 丁 Koat: Kau-á tuì kau-á lâu ji̍p ta̍k lâng ê sim, chhù-lāi chiū ū an-lêng. 寧jī, Ji̍t-pún oē chiū-sī ヤスラカ.オタヤカ.
Hō͘ lâng 和睦, hô-bo̍k ū lâng e̍k choè chè-chō hô-pêng, lán ta̍k ji̍t kóng oē kiâⁿ-ta̍h lóng sī teh chè-chō, m̄-sī chè-chō hô-pêng, chiū-sī chè-chō kiû-siû, oàn-hūn, siū-khì, saⁿ-chiⁿ, ū sî hō͘ Iâ-so͘ hoaⁿ-hí, ū sî hō͘ Mô͘-kuí hoaⁿ-hí. uī-tio̍h án-ni, lán tek-khak tio̍h ta̍k sî kín-sīn, m̄-thang hō͘ Mô͘-kuí ū phāng thang ji̍p.
Cheng-chú kóng i chi̍t ji̍t séng-chhat 3 pái: (1) uī-tio̍h kā lâng tô͘-bô͘ tāi-chì ū chīn-tiong bô? (2) Kap pêngiú kau-poê ū sìn-si̍t bô? (3) Lâng thoân hō͘ lán--ê ū khì ha̍k-si̍p bô?
Iû-thài lâng chin tuì-tiōng pêng-an, àn-choáⁿ thái án-ni? Tha̍k in ê le̍k-sú chiū oē chai, Chú-chêng B. C. 586 nî, Iâ-lō͘-sat-léng bia̍t-bô liáu-āu, bô chi̍t sî ū pêng-an. Só͘-í bô-lūn saⁿ gū-thâu, á-sī lī-pia̍t, á-sī phoe-sìn lóng kóng pêng-an, Sèng-chheh ū kì chin-choē uī, boē thang lóng siá.
Tāi-piáu-tek ê. Chhòng 29:6, koh tuì in kóng I pêng-an mah? Kóng pêng-an. Tān 4:1, Goān lín toā hióng-siū pêng-an. Iâ-so͘ kà ha̍k-seng iā sī án-ni. ám-thài 10:12, 13, Hit ê chhù nā oē kham-tit, chiū hō͘ lín ê pêng-an kàu tī i, nā boē kham-tit, chiū hō͘ lín ê pêng-an kui tī lín. Iok-hān 20:21, Iâ-so͘ kā in kóng, Goān lín pêng-an. Sin-io̍k 22 tiuⁿ phoe-sìn, biō--iá pêng-an chi u Ngá-kok su kap I Iok-hān 2 chiuⁿ, chóng-sī Ngá-kok 2:16 ū kóng, Thang an-jiân khì, pêng-an ê goân-thâu sī Siōng-tè. Si-phian 29:11, Iâ-hô-hoa beh ēng pêng-an sù-hok I ê peh-sìⁿ. Iâ-so͘ beh lī-pia̍t ê sî kā I ê ha̍k-seng kóng, Goá ēng pêng-an lâu-teh hō͘ lín; goá chiong goá ê pêng-an siúⁿ-sù lín (Iok-hān 14:27). Pó-lô kóng, Siōng-tè ê kok sī gī kap pêng-an kap tī Sèng Sîn ê hoaⁿ-hí (Lô-má 14:17). Tē 2 sè-kài tāi-chiàn káng-hô liáu-āu, lâng chiū phah-sǹg oē eng-oán hô-pêng, bô-gî gō͘ kàu kin-á-ji̍t bô chi̍t sî ê an-lêng. Só͘-í hiān-chāi kiû hô-pêng ê lâng pí-kàu sim-koaⁿ chheng-khì ê lâng khah choē, sī pàng-sak kun-pún, tô͘-bô͘ be-liu.
Siōng-tè ū éng-ún Í-sek-lia̍t lâng kóng, In nā chun-thàn I ê lû-hoat, siú I ê kài-bēng lâi kiâⁿ, chiū beh kā in lo̍h ki̍p-sî ê hō͘, hō͘ thó͘-toē chhut thó-sán chhiū-ba̍k ké-chí, iā beh siúⁿ-sù pêng-an hō͘ in, tó-teh khùn bô lâng oē phah kiaⁿ in, kā in tû-khì ok-to̍k kap to-kiàm, nā tuì-te̍k lâi, lín 5 lâng beh koáⁿ 100 lâng, 100 lâng beh koáⁿ chit bān lâng, tuì-te̍k beh tī lín ê bīn-chêng tó tī to ē.
Goá beh khoàⁿ-kò͘ lín, hō͘ lín seng-ióng chin choē, iā beh kap lín kiàn-li̍p Goá ê iok. Goá beh choè lín ê Siōng-tè, lín beh choè Goá ê peh-sìⁿ (Li-bi-kì 26:3-9, 12).
Iâ-so͘ kóng, Ū goá ê bēng-lēng, koh siú i ê lâng, chit ê chiū-sī thiàⁿ goá; thiàⁿ goá ê lâng, beh tit-tio̍h goá ê Pē thiàⁿ i, goá iā beh thiàⁿ i (Iok-hān 14:21).
Hô-pêng ū nn̄g khoán:
(1) Kap Sîn hô-hó. Che sī hô-epn̂g ê ki-chhó͘, Ki-tok sī hô-pêng ê Jîn-kun (Í-sài-a 9:6). Pó-lô kóng, Ichiong si̍p-jī-kè ê huih lâi sêng-chiū hô-pêng (Ko-lô-se 1:20).
(2) Kap lâng hô-hó. Lán choè Ki-tok-tô͘, tio̍h ài choè hô-pêng ê kang-chok= chhòng-chō hô-pêng, cheng-ka hô-pêng, pó-hō͘ hô-pêng. Lângkap lâng bô ū chin-chiàⁿ ê hô-pêng, chiū-sī lâng kap Sîn bô ū chèng-tong ê koan-hē. Pó-lô kóng, Hō͘ Ki-tok ê hô-pêng tī sim-lāi choè chú (Ko-lô-se 3:15). ēng Í-hut-só͘ 5:1,2 choè kiat-sok: Lín kì-jiân choè Siōng-tè só͘ thiàⁿ ê kiáⁿ, tio̍h o̍h Siōng-tè. iā tio̍h kiâⁿ tī jîn-ài.
