THOÂN-TŌ SIAN-SIN ê Sió-toān
(N̂g Sìn-kî Sian-seⁿ kì-ê.)
1908.02 275 koàn p.10
1. N̂g Chok-pang
Sian-siⁿ sio̍k tī Ka-gī ê kàu-hoē, Toā-khe-chhù chng ê lâng, chhut-sì tī 1869 nî, chū iù bô pē, chhit, peh hoè chiū bô bó. Kap i ê pau-heng chhut-goā kap lâng toà, hō͘ lâng chhiàⁿ-chò sió-khoá kang. Bat chi̍t pái tú-tio̍h khah tāng ê pēⁿ, po̍k ê Sian-hū chhoā i khì i-koán chiū-kūn I-seng i-tī; i-hó tò-lâi, Sian-hū chhiat-ì khó͘-khǹg i hoán-hoé kui Chú. sian-seⁿ pún sī lêng-khiáu ê lâng, chiū hit-sî hoán-hoé koat-ì toè Chú, iā in-khîn ha̍k-si̍p Lô-má bûn kap Hàn-bûn. Thiaⁿ tō-lí bô loā-kú, chiū jia̍t-sim ho̍k-sāi Chú. Sian-hū khoàⁿ i sìn Chú ê bô͘-iūⁿ, chai i m̄-sī chhin-chhiūⁿ pêng-siông sìn Chú.ê lâng, tuì hit-sî chiū kú-chiàn i ji̍p Toā-o̍h tha̍k-chheh, pī-pān thang chò Chú ê kang.
Sian-seⁿ ê chò-lâng kap lâng bô tâng, i ê nî-hoè sui-jiân sī chió, phín-hēng toan-hong khì-khài. Tuì i ji̍p o̍h chiū in-khîn tha̍k chheh mê-ji̍t bô ià, uī-tio̍h án-ni sin-thé siông-siông lám. Kàu chut-gia̍p Sèng-chheh tō-lí sio̍k-se̍k, hàn-bûn iā toā chìn-pō͘. Tī o̍h-lāi m̄-nā kap pêng-iú hô-hó bô sū, chiū pêng-iú iā put-chí kèng i. Ū-sî pêng-iú bat chheng i chò sèng-jîn, in-uī Sian-siⁿ pêng-sò͘ chió giân-gí, koh tuì sìn Chú liáu-āu, chiah ê kún-chhiò bô ha̍p-gî ê oē m̄ ài kap lâng kóng. Lūn-kàu i ê chò lâng kap sìn Chú ê bô͘-iūⁿ si̍t-chāi ē-kham-tit hō͘ lâng chun-kèng.
Sian-siⁿ tuì chhut o̍h só͘ khì toà ê kàu-hoē chiū-sī Sin-kiat-chng, Lo̍k-káng, Toā-siā chiah-ê. I só͘ toà ê kàu-hoē, hoē-iú put-chí kèng-tiōng siàu-liām i. Chi̍t-hāng sī tuì Sian-siⁿ ê jia̍t-sim sìn Chú ê hó bô͘-iūⁿ; koh chi̍t hāng sī Sian-siⁿ chīn-tiong in-khîn ho̍k-sāi kàu-hoē ê só͘ tì.
Bat thiaⁿ-kìⁿ Sian-siⁿ-niû teh kóng, Sian-siⁿ pêng-sî ho̍k-sāi Chú ê khoán-sit; m̄-nā uī-tio̍h ka-tī kap i só͘ toà ê kàu-hoē pek-chhiat lâi kî-tó, bat siông-siông tī mê-sî khùn-chhéⁿ chiū peh-khí-lâi thè chèng thoân-tō Sian-siⁿ kap i ê chhin-lâng kî-tó.
Sian-siⁿ tī kuí-nî chêng oāⁿ khì toà Toā-sia ê pài-tn̂g, tī-hia iā chin chhut-la̍t lī-ek kàu-hoē. Tī Hô͘-lô͘-tun koh siat chi̍t keng chi-hoē; i pún-sin sui sī chin lám, iáu-kú kam-goān chhut-thâu bé liāu tàu siat-hoat kàu khí hó. Hiān-sî lé-pài-ji̍t iā chin lāu-jia̍t. Sian-siⁿ iā khek-kí bô hiâm tio̍h-boâ, lé-pài-ji̍t chi̍t po͘ ti(sic) Hô͘-lô͘-tun, chi̍t po͘ tī Toā-siā lé-pài. Kàu tī 1907, 9 goe̍h 29 hō ê lé-pài, téng-po͘ Hô͘-lô͘-tun lé-pài. In ê Tiúⁿ-ló kap Hô͘-lô͘-tun lâng kóng Sian-siⁿ hit chá-khí teh kóng tō-lí ê sî sī chin tì-ì chhut-la̍t. Kàu lé-pài soah tò-khì Toā-sia chia̍h ji̍t-tàu, chia̍h pá khì the teh khoàⁿ chheh, hut-jiân phuì tām-po̍h hoeh chiū an-jiân koè-sì.
án-ni thang chai Sian-siⁿ i tī sè-kan kam-goān thoa-pēⁿ tio̍h-boâ ho̍k-sāi Kàu-hoē, kàu i beh tò-khì kó-jiân ū tit-kiù ê pîn-kù thang an-uì lán ê sim. Sèng-chheh kóng, "Chò soah i ê kang, chiū kong-lô iā toè--i."
Taⁿ Sian-siⁿ tò-khì éng-oán An-hioh ê kok, chóng-sī iáu-kú lâu Sian-siⁿ-niû kap saⁿ ê sè-kiáⁿ tī sè-kan; toā-ê la̍k hoè, siāng sè chi̍t hoè. Chhiáⁿ lia̍t-uī Sian-siⁿ kap hoē-iú siông-siông thè Sian-siⁿ-niû kap sè-kiáⁿ kî-tó, ǹg-bāng in chhut-la̍t toè sian-siⁿ ê kha-pō͘ lâi toè Chú kàu chīn chi̍t-sì-lâng. À-bēng.

2. N̂g Huī-ngó͘.
Sian-seⁿ sio̍k tī Ka-gī ê kàu-hoē, Toā-khe-chhù chng ê lâng; chhut-sì tī 1881 nî. Chū sè ho͘N3-ha̍k, ū le̍k-koè sió-o̍h, Tiong-o̍h, Toā-o̍h. Tng tī o̍h-tn̂g in-khîn tha̍k-chheh chhut-la̍t gián-kiù, put-lūn hàn-bûn á-sī tō-lí i ha̍k-si̍p bô ià, in-uī án-ni khah hán-tit ūn-tōng seng-khu tì-pēⁿ. Tuì tī Toā-o̍h chut-gia̍p siū phài khì Chháu-ê-tun ê kàu-hoē, ū chīn i ê pún-hūn lâi ho̍k-sāi kàu-hoē. Khó-sioh sin-thé chiām-chiām khah lám, Kàu-sū-hoē thé-thiap i ê kan-khó͘, phài i lâi Koan-á-niá ê kàu-hoē, ǹg-bāng i toà tī chit soaⁿ-kan ē khah ióng; chóng-sī i ê pēⁿ-chèng hoán-hok, kàu 1907 nî 9 goe̍h kan chiū lo̍h Tāi-lâm lâi chiū-kīn I-seng tiau-tī. āu-lâi ū khah hó; kàu tī 12 goe̍h kan i ê sin-thé chiām-chiām khah sóng-khoài, chiū tī 12 goe̍h 14 ji̍t chhut mn̂g khì ke-á kiâⁿ-kiâⁿ ūn-tōng. Kàu tò-lâi chai i pún-sin ià-siān, chiū khì chia̍h-pn̄g; chia̍h pá chiū áu-hông. Hit-sî Lân I-seng, Pa Bo̍k-su, Bo̍k-su-niû, I-seng ê ha̍k-seng, Toā-o̍h ê ha̍k-seng lûn-liû kò͘ i, chiàu-sî hō͘ i si̍t-bu̍t kap io̍h-hng. iân-chhân(sic) kàu 16 mê-hng poàⁿ-mê āu 3 tiám-poàⁿ khah ke chiū koè-óng.
Tng i iáu-boē koè-sin ê sî, bat ka-tī thó͘-khuì teh kóng i bô phah-sǹg ē hiah chá sí. Siat-sú chit-tia̍p nā sí, chiū ko͘-hū Chú ê in, iā ko͘-hū lâng ê in. Chiàu i só͘ kóng sī in-uī i chhut-o̍h boē kú, boē ū chò-tio̍h Kàu-hoē ê kang. Koh chi̍t hāng i it-seng tuì Sian-seⁿ siū-tio̍h ê kà-sī chin chē, iáu-boē ū the̍h chhut lâi ēng, só͘-í phah-sńg.
Khó-sio̍h chit hō iat-le̍k(sic) iú-chì ê siàu-liân lâng bô hoè-siū tī sè-kan. Taⁿ i tò khì khoài-lo̍k ê só͘-chāi si̍t-chāi thang hoaⁿ-hí; m̄-kú kàu-hoē sit-lo̍h chi̍t ê tiong-iōng ê jîn-châi, lán ê sim iā bē bián-tit ū hoân-ló.