Goá só͘ siàu-liām sìn-gióng siōng ê su-iú
Iûⁿ Hûn-liông
1966.12.01 P. 10-11

Goá só͘ siàu-liām ê sian-siⁿ sī lāu Lân I-seng. Sî-kan sī goá tú-tú pit-gia̍p i-ha̍k, ti̍t-tio̍h Bān Chin-chu Ko͘-niû kài-siāu ji̍p Chiong-hoà i-koán, kun-tè lāu Lân I-seng si̍t-tē ha̍k-si̍p hùn-liān i-su̍t, tuì án-ni chiah kap i chiap-chhiok.
Lân I-seng chin khiam-pi, iā chin chun-tiōng lâng ê jîn-keh, i ê thāi jîn chiap-bu̍t, hō͘ jīm-hô lâng to kám-kak sī ēng un-jiû, ēng thiàⁿ-sim, ēng lé-māu teh chih-chiap lâng; bô-lūn pîn-hù, put-lūn kai-kip, lâm hū ló iù, hoān-nā kìⁿ i ê bīn to kám-kak chin khó-ài, chin hoaⁿ-hí thang chhin-kūn. I sī sian-chìn ê Eng-kok lâng, iā sī i-seng, tān-sī lóng bô iu-oa̍t-kám, iā bô kiau-ngō͘-khì; goán choè i ê pō͘-hā, khoàⁿ i pèng bô chū-chun sī īⁿ-tiúⁿ, sī chí-tō-chiá; goá nā chhéng-kàu i, chiū ēng khiam-pi ê thài-tō saⁿ-kap gián-kiù, chun-tiōng lâng ê jîn-keh kap chu-keh: Nāi ê ha̍k-seng ū sî choè chhò-gō͘, iā m̄-bat tng-bīn chek-pī, lóng ēng un-jiû chí-tō; hō͘-sū nā chhò-gō͘, chiū chin khin siaⁿ kā i kà, kóng, āu-pái ài soè-jī ò͘! Bat chi̍t pái, teh chhiú-su̍t chi̍t ê hū-jîn-lâng, phoà pak, ha̍k-seng teh kā i phīⁿ bê-io̍h hō͘ i khùn, in-uī sit chim-chiok, ū kè-liōng, tì-kàu sit-sū sí-khì, Lân I-seng iā bô chek-pī i, kan-ta iô-thâu, chhuì cha̍p lè cha̍p lè nā-tiān, che sī i chin siū-khì ê piáu-hiān, nā thian Lân I-seng ê chhuì teh cha̍p lè, teh iô-thâu, án-ni sī i ê toā siū-khì.
Lân I-seng ū chin kheh-khì, ho̍k-bū pa̍t lâng ê cheng-sîn chin kiông, thang kóng sī chi̍t ê bô͘-hoān ê i-seng, i ê i-su tō-tek sī chèng-lâng só͘ kong-jīn ê, iā ū chin koân-tō͘ ê phiau-chún, i uī-tio̍h pīⁿ-lâng ê kan-khó͘ choè i pún-sin ê kan-khó͘, uī-tio̍h siong-tiōng pīⁿ-lâng hoè chhím si̍t（廢寢食）, sî-siông an-ni choè, iā beh choè kang ê tāi-seng, beh chhiú-su̍t ê chìn-chêng, ēng chin pek-chhiat khiân-sêng ê sim kî-tó, thang chai i lóng tuì kî-tó kiû Chú ê pang-chān choè i ê khuì-la̍t, bô lia̍h ka-kī choè gâu.
Thiàⁿ pīⁿ-lâng ê sin-thé tòng choè ka-kī ê sin-thé.
I ū si̍t-hêng jîn-ài hō͘ chèng-lâng, iû-kî-sī hō͘ pīⁿ-lâng chin kám-tōng, chiū-sī I ê thiàⁿ ê khip-ín-la̍t（吸引力）chin toā.
Ta̍k pái hoê-chín pīⁿ-pâng, I chiū kap ū khah hó ê pīⁿ-lâng kóng-chhiò, iā kap kan-khó͘ iu-chhiû ê kóng an-uì, tông-chêng ê o͘ē, iā kap pīⁿ-lâng chē choè-hoé, chhin-chhiūn hiaⁿ-tī chí-bē ê sim-chêng, tuì goā-kho ê pīⁿ-lâng oāⁿ io̍h ê sî, chiū àⁿ lo̍h-khì phīn hit ê khang-chhuì ê bī, thang phoàⁿ-tēng ū khah hó á bô? Chiàu goá ê koan-kám, che iā sī thiàⁿ ê piáu-hiān, thiàⁿ pīⁿ-lâng ê sin-thé tòng choè ka-kī ê sin-thé, che iā sī i-su tō-tek ê choè-ko piáu-sī ê chi̍t-bīn.
Chi̍t chām chhut-miâ ê sū-si̍t.
Ū chi̍t ê chin chhut-miâ, iā thang kó͘-lē thang siàu-liām ê sū-lē, chiū-sī hiān-sî tī Ko-hiông iâm-tiâⁿ kàu-hoē ê Chiu Kim-iāu Bo̍k-su, i tī soè-hàn ê sî, siū Lân I-seng kap I-seng-niû ê ài-kò͘, thiàⁿ i ná choè ka-kī ê kiáⁿ, Chiu Bo̍k-su kha ū pīⁿ, noā kàu lóng bô phê, boē hó, i-seng-niû chiū chiong i ê phê koah khí-lâi, hō͘ Chiu Bo̍k-su pó͘ phê kàu oân-choân, Lân I-seng kā i chhiú-su̍t chin hó-sè. Che iā thang kóng sià kí sêng-jîn（捨己成仁）ê hó bô͘-hoān, thang chai Lân I-seng, I-seng-niû ê tâng-sim ha̍p-chok lâi sêng-chaôn choè ko-tō͘ ê jîn-su̍t jîn-sim（仁術仁心）ê piáu-hiān kap kó͘-lē. Chiah ê sī teh chèng-si̍t sìn-gióng seng-oa̍h ê si̍t-chāi, hō͘ lán thang ha̍k-si̍p. Lāu Lân I-seng tī sìn-gióng seng-oa̍h siōng muí lé-pài nn̄g ji̍t, pài 2 pài 3 ê chū-hoē, á-sī tī pīⁿ-īn lāi ê lé-pài chū-hoē, jia̍t-sim sū Chú. Goá siūⁿ, sìn-gióng m̄-sī lí-lūn, in m̄-sī kan-ta kóng, chhin-chhiūⁿ phah lô, phah lâ-oa̍h, kan-ta siaⁿ teh tân nā-tiāⁿ, ài ū si̍t-chè hêng-tōng lâi piáu-hiān.
Goá teh tha̍k i-ha̍k ê sî, teh kà goán siu-sin kho（修身科）ê lāu-su, sī Ko-bo̍k Iú-ki（高木友枝）. I kā goá kóng, beh o̍h i-seng ài tāi-seng o̍h choè lâng, án-ni goá kak-tit tuì Lân I-seng o̍h i-su̍t, o̍h choè lâng, iā o̍h tè i kiâⁿ sìn-gióng seng-oa̍h ê tō-lō͘. In-uī goá tuì Lân I-seng m̄-nā ha̍k-si̍p, iā ū i ê éng-hióng-le̍k（影響力）teh kó͘-lē goá, goá tī Kiâm-chuí-káng teh hêng-i（行醫）ê sî, m̄-nā ji̍t-sî bô-êng, mî-sî iā sî-siông ū pīⁿ-lâng lâi kiò khí-lâi nn̄g saⁿ pái, sui-jiân kang-chok bâng, chin siān ài khùn, m̄-kú goá siūⁿ pīⁿ-lâng tek-khak sī pí goá khah kan-khó͘, chiah thàu mî lâi chô-chak goá, án-ni chiū koh thun-lún lâi èng-hù pīⁿ-lâng ê iau-kiû. Lân I-seng 80 goā hè tī Eng-kok kè-sin, chóng-sī tī goá ê ìn-siōng tiong kap i ê éng-hióng-le̍k hō͘ goá thang o̍h, thang siàu-liām ê chin-choē.
Si̍t-hêng Chú ê kà-sī.
I chin-chiàⁿ ū siú Chú ê kà-sī, iā ū si̍t-hêng tī se-kan choè kng, choè iâm, êng-iāu Siōng-tè. I tī Tâi-oân ê tiong-pō͘ khai-thok i-liâu thoân-tō, kòng-hiàn hia̍p-chō͘ tiong-pō͘ ê thoân-tō sū-kong put siáu, iā khai-thok i-liâu thoân-tō, kòng-hiàn hia̍p-chō͘ tiong-pō͘ ê thoân tō sū-kong put siáu, iā khai-thok léng-tō kòng-hiàn I-kài, chiū-sī ēng se-iûⁿ i-ha̍k, i-liâu, i-su̍t choè sian-hog lâi chō-hok jîn-kûn, thang kóng sī lâng eng-kai chheng-chàn, á-sī li̍p chio̍h-pi lâi siàu-liām chiah hó（有口皆碑）. Tâi-lâm chhī choè chho͘ ê khai-gia̍p se-i, Gân Chín-seng I-su, Ko Chài-tek I-su, lóng sī tuì lāu Lân I-seng ha̍k-si̍p ê. Sit-chāi i sī Se-i ê Choè sian-poè, sī sian-hong-tuī. Kiat-bé lâi kóng, lāu lân I-seng m̄-nā goá ài siàu-liām, m̄-nā hoē-iú, chiū-sī Tâi-oân lâng lóng éng-kai tio̍h siàu-liām, iā lâi o̍h i ê hó tek.
Pē kiáⁿ sū-gia̍p saⁿ chiap-soà.
Goá ài koh siá lāu Lân I-seng ū uí-tāi ê kòng-hiàn lâi sêng-choân kin-á-ji̍t Chiong-hoà pīⁿ-īⁿ, chhin-chhiūn án-ni, lâu Lân I-seng tuì chheng-liân sî lâi Chiong-hoà kiàn-siat i-koán, it-seng chīn-chuī(盡瘁), kuí cha̍p nî kú chhin-chhiūⁿ chi̍t ji̍t, huì chīn sim-le̍k, hi-seng tio̍h-boâ kiàn-li̍p chi̍t ê put-tōng（不動）ê pīⁿ-īⁿ ê ki-hhó͘, liáu-āu chiū kau-tāi hō͘ i ê kiáⁿ. Siàu-liân ê Lân I-seng lâi thang kè-sêng, thang kóng sī hū chok chí, chú su̍t chí（父作之，子述之）iā sī chú sêng hū gia̍p（子承父業）, chin thang kám-sim kap siàu-liām. Lāu Lân I-seng m̄-nā hiàn-sin chi̍t-sì-lâng tī Chiong-hoà i-koán ê kang-chok, koh hiàn i ê kiáⁿ lâi kè-sêng i ê sū-gia̍p.
I tong-chho͘ lâi Tâi-oân, tuì-siōng sī bûn-hoà chin kē, tì-sek bī khai（知識未開）ê tó-bîn, chū-jiân oē-seng lóng m̄-bat, iā bô siú; hong-thó͘-pīⁿ（風土病）, un-e̍k chin chhiòng-hêng, sī tī chit khoán pháiⁿ ê khoân-kéng tiong lâi hêng-I tī-pīⁿ, phò-tû bê-sìn, léng-tō khai-hoat oē seng khoân-kéng, m̄-sī iông-īⁿ, jî-chhiáⁿ tuì thoân-tō-kài, i-ha̍k-kài sī un-jîn.
Phian-chiá:
Siāng chit ê toê-ba̍k iáu ū Kang Thian-sūn Bo̍k-su kap Chiu Siok-huī Lú-sū só͘ siá ê, āu-kî oē chhut. Chhiáⁿ kî-thāi.