Loē-tē Kiàn-bûn-kì
(Liāu Tit)
1933. 02, no. 575, pp. 04-05
Ka-tī Kàu-io̍k
Ū chi̍t kháu-chàu, sī Tang Tāi chhut-sin ê Hoat-ha̍k-sū, chhoā Lú Ko-su ê chut-gia̍p-seng ê Ki-tok-tô͘ ka-têng.
Chhù ka-tī khí, sit ka-tī choh, saⁿ-khò͘ ka-tī chò, pn̄g ka-tī chú; kiáⁿ iā ka-tī kà (bô hō͘ i ji̍p ha̍k-hāu) : ta̍k hāng ka-tī, bô i-nāi pa̍t lâng.
Ki-tok-kàu ê Tē-uī
Choân-kok ê Loē-tē lâng, la̍k chhit chheng bān ; chóng-sī Iâ-so͘-kàu ê sìn-tô͘ chiah ū cha̍p-goā bān lâng nā-tiāⁿ. M̄-kú Ki-tok-kàu sī phó͘-ki̍p tī choân Ji̍t-pún : chhin-chhiūⁿ Kim-siōng Pē-hā, chêng khì Eng-kok ê sî, ū chò Ki-tok-kàu Chheng-liân-hoē Bêng-ū hoē-oân ; koh chêng lâi sûn-sī Tâi-oân ê sî, tī ta̍k ê hoé-chhia-thâu, tuì hoan-gêng ê toā-lâng gín-ná lóng hoê-lé ; téng-nî ē-po͘-sî siông-siông khì thàm pîn-bîn-khut ê peh-sèⁿ ; hiān-sî iā bô chia̍h chiú, bô chia̍h hun. Chhin-ông iā chē-chē ū teh káng-kiù tō-lí ; ū-ê tī Eng-kok kóng ū sìn Chú. Hiān-sî ê Cháiⁿ-siòng kap Bûn-siòng ê hu-jîn, lóng sī Kàu-hoē Lú-o̍h ê chhut-sin-chiá ; Siong- siòng ê bó͘-kiáⁿ teh lé-pài kap tha̍k Chú-ji̍t-o̍h ; Lāi-siòng ê cha-bó͘-kiáⁿ sī Ji̍t-pún Ki-tok Kàu-hoē ê sìn-chiá, iā i ê chêng-bó͘ iû-goân sī Kàu-hoē ê Lú-o̍h ê chhut-sin-chiá. Goā-siòng ê hu-jîn sī jia̍t-sim ê Ki-tok-tô͘ ; Chông-siòng kóng tuì siàu-liân kàu taⁿ, ta̍k ji̍t lóng teh tha̍k Sèng-keng, Lông-siòng sī Hù-sū-kiàn-teng ê hoē-iú, thâu-hoê Chiòng-gī-īⁿ Gī-tiúⁿ Tiong-tó ê kiáⁿ ; Thok-siòng sī Bí-í-bí Kàu-hoē ha̍k-hāu ê chhut-sin-chiá, sī Ji̍t-pún Ki-tok Kàu-hoē Bo̍k-su ê kiáⁿ-sài ; koh chit pang Boán-chiu kok ê Châi-bū-pō͘, iā chhiáⁿ Ji̍t-pún Ki-tok Kàu-hoē Seng-iá Bo̍k-su ê kiáⁿ khì liāu-lí ; iā Tâi-oân chá kàu taⁿ, bô lūn Chóng-tok ê hu-jîn, Chóng-bū Tiúⁿ-koaⁿ, I-ha̍k-hāu-tiúⁿ, Thiaⁿ-tiúⁿ-niû, Kūn-siù, Chhī-ún, Khò-tiúⁿ, chē-chē iā sī Ki-tok-tô͘.
Koh seng-lí hong-bīn ū Siáu-lîm ê Sai-á-phiau khí-hún; Sim-éng ê Gû-leng-thn̂g; Ho̍k-pō͘ ê sî-cheng téng, lóng sī it-liû.
Kè-chhoā Kái-liông
Ná bûn-bêng kok ê lâng ê kiat-hun-sek, chîⁿ khai ná séng, lé-sek ná kán-sek, chió lâng chhut-se̍k, tāi-lio̍k chhin-chhiūⁿ ē-té:－
Kok-miâ chi̍t nî ê siu-ji̍p Kiat-hun-huì
Eng-kok
Bí-kok 1000 gîn 100 gîn
Tek-kok
Hoat-kok
Ì-tāi-lī " 400 "
Ngô͘-lô " 800 "
Ji̍t-pún " 2150 "
Tiong-kok " 3000 "
Kīn-lâi Loē-tē ū lâng kám-kak-tio̍h nā beh toà-sè-kan kap lâng chò lâng, sî-kan kim-chîⁿ nā m̄-sī toā chiat-séng bē ēng-tit. Só͘-í hiān-sî kiat-hun-sek ū lâng kái 15 hun cheng kú, iā sin-niû káiⁿ-sài ê chhin-chiâⁿ pêng-iú, chi̍t lâng chhut chi̍t kak gîn bé tê-piáⁿ, kiat-hun-sek liáu, lâi chhiáⁿ sin-niû kiáⁿ-sài, kā in kiong-hí, tê-piáⁿ chia̍h liáu chiū sì-soàⁿ, kiat-hun-sek chheng-chhó.
Kàu-hoē Liân-ha̍p
Cha̍p-chhit nî chêng, Si̍t-chhoan Bo̍k-su hi-bōng Tâi-oân ê Ji̍t-pún Ki-tok Kàu-hoē kap Tâi-oân ê Ki-tok Tiúⁿ-ló Kàu-hoē tio̍h ha̍p-chò chi̍t ê Kàu-hoē; bo̍h-tit hun-piat Loē-tē lâng kap Pún-tó-lâng, in-uī siāng chi̍t ê Tâi-oân, koh sī siāng chi̍t ê kàu-phài. Ū kah i ê ha̍k-seng, Tâi-pak Siōng Bo̍k-su, Ko-hiông I-tîn Bo̍k-su, (Pîn-tong I-kang Bo̍k-su iû-goân sī i ê ha̍k-seng), tio̍h chiàu chit ê cheng-sîn chìn-hêng. Chit pang Tāi-hoē To-tiân Gī-tiúⁿ iā-sī chit khoán ê hi-bōng.
Che si̍t-chāi sī chin lí-sióng : chá nî Ē-mn̂g Sam-kong-hoē, sui-jiân ū-ê bô siāng phài, iáu-kú ū ha̍p-chò chi̍t ê kàu-hoē; hiān-sî Tiong-kok chin-chē kàu-phài ū liân-ha̍p chò chi̍t ê Tiong-hoa Ki-tok Kàu-hoē; Ka-ná-tāi ê Tiúⁿ-ló, Bí-í-bí, Cho͘-ha̍p, iā liân-ha̍p ; Loē-tē ū kàu-phài í-keng liân-ha̍p.
Khó-sioh Tâi-oân in-uī kéng-gū, im-gú, chu-keh, keng-chè, lâng-gia̍h, lóng bô pêng-kin ; soà bē-tit sūn sè-kài ê tiau-liû, lâi si̍t-hiān chit khoán ha̍p-it ê lí-sióng.
Chiàu 13 nî chêng Hō-chhoan Sian-seⁿ tuì goá kóng, "Tâi-oân sìn-chiá khah chē lóng sī uī-tio̍h sàn-hiong, phoà-pēⁿ, hoān-tio̍h kuí, kiâⁿ bô lō͘ ; chiah cháu lâi hō͘ Iâ-so͘ kiù. Che chiàⁿ-chiàⁿ sī Iâ-so͘ sî-tāi ê kàu-hoē. "
Chit 6, 7 cha̍p nî kú, lóng sī Eng-kok ê sin-sū siok-lú, kuí cha̍p lâng teh pe̍h chān kang ; iā Eng-kok Soan-tō-hoē nî-nî oān-chō͘ káng cha̍p-bān gîn teh î-chhî só͘-huì : (Kū-nî Táng-sū kóng, "Eng-kok Tiúⁿ-ló-hoē Soan-tō-hoē chi̍t nî phó͘-thong ê hiàn-kim, lâm--ê 30 bān kho͘ ; lú--ê 15 bān gîn ; Tâi-oân sī Eng-kok Tiúⁿ-ló-hoē Soan-tō-hoē, 5 ê soan-tō-tē ê chi̍t ê toā soan-to-tē").
Chhin-chhiūⁿ án-ni, Tâi-oân Kàu-hoē sī sio̍k tī tē-it sè-kí thâu ê Iû-thài-sek kàu-hoē ; beh thài ē kap 20 sè-kí ê Ji̍t-pún Ki-tok-kàu ê toā-kiáⁿ Ji̍t-pún Ki-tok Kàu-hoē liân-ha̍p, lâi toè sè-kài ê tiau-liû neh!
Lán tio̍h kak-gō͘! hiān-sî lán lī in í-keng 1900 nî kú ê hn̄g! M̄-chai beh jiok kàu sím-mi̍h sî, chiah ē chò sè-kài-tek Ki-tok Kàu-hoē, lâi kap lâng ū pêⁿ-chē-khiā, ē sái-tit ha̍p-it ho͘N3?
