Kám-siā ê seng-oa̍h
(N̂g La̍k-tiám)
1959年11月851期 p.8-11

Muí nî kàu 11 ge̍h, hō͘ lán oē kì-tit chi̍t hāng chiū-sī kám-siā ê sî-kî. Lán ê kàu-hoē tī 11 ge̍h tē 4 lé-pài teh siú Kám-siā choeh lâi kám-siā Siōng-tè ê toā un-sù, tī chit ji̍t lông-bîn in-uī thó͘-toē chhut boē liáu ê thó͘-sán toà lâi hōng-hiàn tī Siōng-tè ê bīn-chêng, seng-lí-lâng the̍h in ê kim-chîⁿ kap bu̍t-phín kàu tī Siōng-tè ê bīn-chêng lâi piáu-sī in ê kám-siā. Sū, lông, kong, siong, lóng chhin-chhiūⁿ án-ni tuì sim-toé teh kám-siā Siōng-tè, Suí ah! Ki-tok-tô͘ ū chit khoán kám-siā ê sim thang hōng-hiàn tī Siōng-tè ê bīn chêng. M̄-nā Ki-tok-tô͘ ū chit khoán kám-siā nā-tiāⁿ, lán chai kám-siā ê sim bô-lūn tó chi̍t ê bîn-cho̍k á-sī chong-kàu to lóng ū.
Í-sek-lia̍t peh-sìⁿ in kám-siā ê le̍k-sú sī tuì Mô͘-se, á-sī í-chêng chiū khai-sí; in chhut Ai-ki̍p , keng-kè khòng-iá ê lō͘-chām, āu-lâi chìn-ji̍p Ka-lâm toē liáu-āu, Siōng-tè iā siúⁿ-sù in hiah ê thó͘-toē thang chèng-choh, kàu thang siu-sêng ê sî, Siōng-tè chiū bēng-lēng in tio̍h oē-hiáu kám-siā Siōng-tè, só͘-í in muí-nî ū siú nn̄g ê kám-siā choeh, chiū-sī siu-tang khai-sí kap siu-tang chheng-chhó ê sî siú choeh lâi kám-siā Siōng-tè. Chit ê choeh tuì Mô͘-se kàu Iok-su-a, í-ki̍p le̍k-tāi in ê kiáⁿ-sun lóng ū án-ni teh kám-siā, (chit nn̄g ê choeh hóng-hut ná chhin-chhiūⁿ Ji̍t-pún ê 新嘗祭kap神嘗祭).
Mô͘-se siat chit ê choeh ê sî, khí-thâu sī khah iù-tī, in ê kám-siā sī in-uī Siōng-tè ū siúⁿ-sù hō͘, in siat-sú Siōng-tè nā bô siúⁿ-sù, in chiū bô kám-siā, M̄-kú keng-koè choè Siōng-tè peh-sìⁿ ê hùn-liān, m̄-nā tuì siúⁿ-sù oē-hiáu kám-siā, liân tī khùn-lân chhì-liān ê tiong-kan iā oē-hiáu kám-siā Siōng-tè. Che sī kàu Iok-pek ê sî ū án-ni toā chìn-pō͘, i siū hùn-liān chiâⁿ-choè chi̍t ê "oân-choân koh chèng-ti̍t kèng-uì Siōng-tè, lī-khui chiah ê pháiⁿ" ê lâng( Iok-pek 1:1). Chit khoán sìn-gióng ê Iok-pek, kàu tī i it-chhè lóng sún-sit lo̍k-khong ê sî, i iáu-kú oē-hiáu kóng: "Iâ-hô-hoa siúⁿ-sù, Iâ-hô-hoa the̍h khì, i iáu-kú o-ló Iâ-hô-hoa"(1:21). Só͘-í thang khoàⁿ kàu chit ê sî-tāi sìn-gióng ū toā chìn-pō͘, tī chhì-liān tiong iā oē-hiáu kám-siā Siōng-tè.
Taⁿ hiān-sî kàu-hoē só͘ teh siú chit ê 11 ge̍h tē 4 lé-pài ê kám-siā choeh, chiū-sī Bí-kok Lîm-khéng Tāi-thóng-léng ê (1864), chiong muí nî 11 ge̍h choè-āu ê pài 4 chè-tēng choè kám-siā choeh, tuì hit sî khí , Bí-kok lâng lóng si̍t-hêng hong-hêng kàu choân sè-kài; lán Tâi-oân iā ū chiong chit ê tē 4 Chú-ji̍t choè kám-siā ê choeh-ji̍t teh kám-siā Siōng-tè ê un-tián. Pó-lô kóng, "I(Siōng-tè) chiū-sī kiâⁿ hó-sū, kā lín tuì thiⁿ lo̍h-hō͘, chiàu-sî chhut ké-chí , ēng ji̍t-si̍t kap hoaⁿ-hí siúⁿ-sù lín ê sim"(Hēng-toān 14:17). Tuì tī chit ê choeh lán Ki-tok-tô͘ ū pí Í-sek-lia̍t peh-sìⁿ koh-khah thang kám-siā ê, chiū-sī Siōng-tè m̄-nā sī siúⁿ-sù bu̍t-chit-siōng ê hó--chhù ê Siōng-tè nā tiāⁿ, koh-khah thang kám-siā ê, chiū-sī tuì Iâ-so͘ Ki-tok ū oân-sêng kiù-sio̍k ê toā kong-lô, só͘-í lán tio̍h pí Í-sek-lia̍t peh-sìⁿ koh-khah ē-hiáu ta̍k sî ta̍k khek lâi hiàn lán kám-siā ê seng-oa̍h tī I ê bīn-chêng. Lán kám-siā ê seng-oa̍h ū kuí-nā hāng thang siūⁿ:
(1) Kám-siā Siōng-tè hong-hù ê siúⁿ-sù(Si 103:1---5).
Kám-siā choeh chi̍t ê chú-iàu ê ì-sù chiū-sī beh kám-siā
Siōng-tè ê toā siúⁿ-sù, kiáⁿ-jî oē-hiáu tuì sī-toā-lâng , tit-tio̍h ê lâng oē-hiáu tuì hō͘ i ê lâng, Siōng-tè ê peh-sìⁿ oē-hiáu tuì Siōng-tè lâi kám-siā, che sī chi̍t hāng chin suí ê piáu-hiān, iā sī chin iàu-kín. Tuì Siōng-tè ê toā-siúⁿ-sù iā boē-hiáu kám-siā ê, sī chi̍t hāng chin tāng ê choē.
Lán tha̍k Dante tī i só͘ siá ê "Tē-ge̍k-phiⁿ" nih kóng: i bāng-kìⁿ khì iû tē-ge̍k, khoàⁿ-kìⁿ hiah ê bông-un poē-gī ê lâng siū koaiⁿ tī tē-ge̍k ê tē-it ē-kha chàn. Che hō͘ lán put-chí thang gím-bī ê só͘-chāi , in-uī bông-un poē-gī ê lâng sī tē-it khó-òⁿ ê choē-ok, só͘-í Tāi-pi̍t ka-kī bián-lē kóng, "M̄-thang boē kì-tit I it-chhè ê un-huī" (Si 103:2). Lâng boē-hiáu kám-siā sī in-uī i bô teh siūⁿ, bô teh kám-kek Siōng-tè ê hông-un; lán jú su-siúⁿ Chú ê un-huī, chiū oē jú kek-hoat lán ū kám-siā ê sim. Lâng nā ū kám-siā tī i ê lāi-sim teh chhiong-moá, i chiū chū-jiân ū khoài-lo̍k ê seng-oa̍h. Khoài-lo̍k kám-un ê lâng m̄-nā ka-kī khoài-lo̍k, iā oē hō͘ lâng khoài-lo̍k.
Tāi-pi̍t tī Si 103:1-5 ū kú-khí kuí hāng Siōng-tè hong-hù ê un-huī: (1) Sià-choē ê hoaⁿ-hí, "I sià-bián lí lóng-chóng ê choē." (2) Jio̍k-thé ê kiān-khong, "I-hó lí lóng-chóng ê pīⁿ,"(3) Lêng-hûn ê tit-kiù, " Kiù-sio̍k lí ê sìⁿ-miā thoat-lī sí-bô."(4) Seng-oa̍h ū an-tēng, "ēng hó-mi̍h chiok lí ê sim-goān"(5) Pó-hō͘ kap chiàu-kò͘, " ēng jîn-ài kap chû-pi choè lí ê bián-liû"(6) Chhiong-chiok ê le̍k-liōng, "Ho̍k-tò siàu-liân chhin-chhiūⁿ eng-chiáu. Lán khoàⁿ Tāi-pi̍t i án-ni teh kám-siā Siōng-tè ê un-huī , lán tuì i ū tit joā-choē? Sèng-si kóng:
Chú ê un-sù lí tio̍h sǹg, tio̍h siàu,
Chú ê un-sù lí káⁿ sǹg boē liáu,
Chú ê un-sù ta̍k hāng sǹg lâi kì,
ún-tàng moá-sim kám-siā Siōng-tè toā chû-pi.
Goān lán oē-hiáu sǹg Siōng-tè ê un-sù, lâi hiàn lán kám-siā ê seng-oa̍h."
(2) Kám-siā Siōng-tè ê sià-bián (Si 130:4).
Tī lán ê keng-giām tiong siông-siông oē khoàⁿ-kìⁿ siū ê lâng oē hoān-choē. Lâng ū choē ê sî sim chin kan-khó͘, chóng-sī nā tit-tio̍h sià-bián sim chiū hoaⁿ-hí khoài-lo̍k; lâng só͘ hoān ê choē tit-tio̍h sià-choē ê khoài-lo̍k kap hoaⁿ-hí. Si-phian ê tiong-kan kiōng ū 7 phiⁿ ê sià-choē kám-siā si, chiū-sī 6,32 , 38,51,102,130,143 téng 7 phiⁿ. Tē 32 phiⁿ sī biô-siá tit-tio̍h sià-choē ê khoài-lo̍k. Iû-thài lâng tī muí nî ê Toā-sio̍k-choē ji̍t, tek-khak tio̍h tha̍k chit phiⁿ ê si, Lō͘-tek Má-teng chheng chit phiⁿ si choè Pó-lô-hêng ê si, in-uī Pó-lô ê sìn-sek chiū-sī "Jīn-choē tit sià, in sìn tit-kiù" choè tiong-sim.
Si-phian 130 phiⁿ ê chok-chiá ǹg Siōng-tè jīn-choē kiû un, pèng chhiáⁿ siong sìn Siōng-tè sià-bián ê un, in-uī án-ni koh-khah siong sìn Siōng-tè iā hoaⁿ-hí sià-bián choân-kok ê choē , só͘-í khún chhiat khoàn-bián tông-pau kóng, "Í-sek-lia̍t ah, lí tio̍h ǹg-bāng Iâ-hô-hoa, in-uī tī Iâ-hô-hoa, ū chû-ài, tī I ū hong-sēng ê kiù-sio̍k . I tek-khak kiù-sio̍k Í-sek-lia̍t thoat-lī i it-chhè ê choē-ok."Tē 7 chat kóng, " Chóng-sī Lí ū sià-bián ê un, beh hō͘ lâng kèng-uì Lí." Che sī choē-jīn(sic.) tit-tio̍h sià choē ê chi̍t khoán sim kéng, to̍k-to̍k ū chhì kè ê lâng chiah chai chit ê chu-bī, hiah ê bû-ti m̄-bat ê lâng chiah oē kóng, " Ki-tok-tô͘ hoān-choē chí-ū sêng-jīn tī Chú ê bīn-chêng chiū oē tit-sià, che chin lī-piān, oá-khò sià-choē ê Chú chiū thang koh suî-piān hoān-choē, hoān liáu koh kiû sià-bián." Chóng-sī ū keng-giām Siōng-tè sià-choē ê lâng tek-khak m̄-káⁿ koh suî-piān khì hoān-choē , in-uī Siōng-tè ê sià-bián toà chi̍t khoán ê khuì-la̍t, hō͘ lâng oē oàn-hūn choē-ok, m̄-goān koh hoān-choē, só͘-í kóng Siōng-tè sià-bián lâng, hō͘ lâng kèng-uì I. Kèng-uì Siōng-tè chiū-sī m̄-káⁿ koh hoān-choē, m̄-sī tuì kiaⁿ hêng-hoa̍t, sī kiaⁿ-liáu hō͘ Siōng-tè tam-iu; lán in-uī thiàⁿ Siōng-tè, put-jím koh hoān-choē. Tit-tio̍h sià-choē ê lâng sim-tiong tek-khak chhiong-moá kám-siā kap o-ló, lâi tui-kiû sèng-kiat che chiah sī tit-tio̍h sià-choē ê lâng ê sim-kéng. Goán lán tī kám-siā choeh ê sî koat-sim keng-kè sèng-kiat ê seng-oa̍h lâi pò-tap Siōng-tè ê thiàⁿ.
(3) Kám-siā Siōng-tè ê ín-chhoā kap tông-chāi(Si 103:7,23:4)
Tī lán ê seng-oa̍h tiong só͘ thang kám-siā ê, chiū-sī keng-giām Siōng-tè teh ín-chhoā lán, lán ê lō͘-chām sī I só͘ an-pâi, lán ê it-chhè ê cho-gū I kap lán tông-chāi; chá-sī ēng hûn-thiāu, hé-thiāu ín-chhoā Í-sek-lia̍t peh-sìⁿ ê Siōng-tè , tī kin-á-ji̍t I iā teh ín-chhoā lán; kap Tān-í-lí 3 ê pêng-iú saⁿ-kap tī hé-lô͘ ê Chú, kin-á-ji̍t iā chiàu-iūⁿ kap it-chhè tī hoān-lān chhì-liān tiong ê Ki-tok-tô͘ saⁿ-kap tī-teh.
Si-phian 103：7 kóng, "ēng I ê tō-lō͘ chí-sī Mô͘-se." Lán beh tit-tio̍h Mô͘-se án-ni kap Siōng-tè ū chhin-bi̍t ê kau-poê, Siōng-tè chiah oē chiong I ê tō-lō͘ chí-sī lán. Lán kèng pài I ê lâng sī I kiáⁿ-jî, chú beh ín-chhoā . Chú beh chiàu-kò͘(Sài 41:13,42:16). Ū chi̍t pak tô͘, oē nn̄g ê kó͘-chui ê soè-hàn gín-á, m̄-chai guî-hiám, tī chi̍t tiâu teh-beh tn̄g-khì ê kiô-téng teh thit-thô, nā-sī ū thiⁿ-sài tī in ê sin-piⁿ teh pó-hō͘ in. Chhin-chhiūⁿ án-ni Chú iā beh chhoā lán ê lō͘-chām , sui-jiân chhin-chhiūⁿ ū guî-hiám , I beh kap lán tông-chāi, chí-sī lán eng-kai só͘ tio̍h kiâⁿ ê lô͘.Sòng Phok-sū ê té-koa ū kóng:
Tio̍h oá-khò Chú, choan-sim khò Chú,
Tī it-chhè sū-siōng tio̍h jīn-tēng Chú,
I beh chí-sī lí ê lō͘.
Tuì í-siōng chit kuí hāng hō͘ lán thang chai, lán ta̍k ji̍t tio̍h koh-khah oē-hiáu kè-sǹg Siōng-tè ê un-sù, koh-khah ū sèng-kiat ê kiâⁿ-choè, m̄-káⁿ hō͘ Siōng-tè uī lán tam-iu. Sui-jiân tī lán jîn-seng ê lō͘-chiūⁿ ū khó͘-lān , ǹg-bāng lán koh-khah oē-hiáu sìn-nāi Siōng-tè , ēng án-ni lâi kè lán chin-si̍t kám-siā ê seng-oa̍h. A-men.