Tióng-êng Lú-o̍h ê Kì-liām-ji̍t
（Hāu-tiúⁿ: Lâu Chú-an）
1958年2月830期 p.4-5

(1) Tióng-êng Lú-chú tiong-ha̍k tī 1887 nî siat-li̍p í-lâi, kàu taⁿ í-keng keng-koè 71 nî. Pún-lâi tī kū-nî tio̍h ài kú-hêng khèng-chiok 70 chiu-nî ê kì-liām tāi-hoē. Nā-sī in-uī kok-chióng chún-pī ê koan-hē, pún-hāu Hāu-iú-hoē ū koat-tēng kin-nî 3 goe̍h 13-15, saⁿ ji̍t beh tī pún-hāu kú-hêng khèng-chiok tāi-hoē, Hāu-iú-hoē tuì chá chiū ū siá phoe phèng-chhiáⁿ í-chêng ê hāu-tiúⁿ, hiān-jīm Bó-hoē Lú Soan-tō-hoē ê chóng-kàn-sū, Gô͘ Le̍k-chì Ko͘-niû lâi chham-ka chit eê ū ì-gī ê tián-lé. Gô͘ Ko͘-niû í-keng tī 12 goe̍h 9 ji̍t lī-khui Eng-kok, ū-tēng 1 goe̍h 25 ji̍t beh kàu Tâi-pak ê hui-ki-tiûⁿ. I lâi Tâi-oân liáu-āu, iā ū beh hù lán kàu-hoē ê Chóng-hoē. Thiaⁿ kóng beh toà Tâi-oân 6 lé-pài kú. Tû chhut-se̍k Chóng-hoē kap Lú-o̍h ê khèng-chiok tāi-hoē í-goā, chīn-liōng beh ēng i só͘ ū sî-kan lâi hóng-būn hāu-iú.
(2) Pún-hāu tī koè-khì 70 nî ê tiong-kan, siū-tio̍h Bó-hoē ê poê-iúⁿ, só͘ tit-tio̍h ê pang-chān, sī hui-siông ê toā. Chāi bu̍t-chit ê hong-bīn, Bó-hoē pang-chān pún-hāu ê kim-chîⁿ, í-keng ū sò͘ pah bān kho͘. Koh ta̍k nî kè-sio̍k ū nn̄g-uī soan-kàu-su tī pún-hāu chò kang. In m̄-nā ín-chhoā ha̍k-seng bat Iâ-so͘ ê hok-im kap chin-lí, koh ū ēng in ê hiàn-sin ê seng-oa̍h lâi chò ha̍k-seng ê bô͘-hoān, lâu chē-chē hó ê kám-hoà hō͘ ha̍k-seng kap hāu-iú siông-siông teh siàu-liām. Hoê-kò͘ pún-hāu 70 nî ê le̍k-sú, bē bián-tit siūⁿ-tio̍h Bó-hoē ê hó-ì, lán èng-kai tio̍h chhim-chhim kám-siā Thiⁿ-pē kap in ê thiàⁿ-thàng.
(3) Tâi-oân Ki-tok Tiúⁿ-ló Kàu-hoē, koè-khì 70 nî kú, tuì-pún-hāu ê kòng-hiàn iā sī chin toā. Te̍k-pia̍t tuì 5 nî chêng í-lâi, lán ê Tāi-hoē, á-sī Chóng-hoē ū siat-tēng iōng muí-nî 2 goe̍h tē-jī lé-pài-ji̍t chò Tióng-êng Lú-o̍h ê kì-liām-ji̍t. Chiū-sī tī chit ê lé-pài-ji̍t, kok kàu-hoē só͘ tit ê hiàn-kim lóng ū kià hō͘ Tióng-êng Lú-o̍h chò ha̍k-hāu ê lō͘-ēng. Koè-khì 5 nî kú, pún-hāu tuì chit ê hiàn-kim só͘ tit-tio̍h ê kim-chîⁿ, iok ū 50000 kho͘. Toā-pō͘-hūn sī ēng chò bé-siu thó͘-tē, kiàn-tiok hāu-sià, ha̍k-seng siok-sià kap tô͘-su-koán ê lō͘-ēng. iā ū chi̍t-pō͘-hūn ēng chò chong-kàu oa̍h-tāng ê lō͘-ēng.
(4) Lán ê kàu-hoē koè-khì tuì pún-hāu, koh ū chi̍t hāng ê kòng-hiàn. Chiū-sī siông-siông ū bo̍k-su, tióng-chip á-sī hoē-iú, chiong in ê ka-cho̍k, chhin-chiâⁿ, pêng-iú ê iu-siù ê kiáⁿ-jî, sàng lâi pún-hāu tha̍k-chheh. Chit khoán ê ha̍k-seng ē thang chiong in hó ê sìn-gióng kap phín-hēng lâi kám-hoà kî-thaⁿ ê ha̍k-seng. Hiān-sî pún-hāu ê ha̍k-seng iok ū 650 miâ, kî-tiong sìn-chiá ê ka-têng lâi--ê, chí-ū chha-put-to 5 hun chi it. Chóng-sī ta̍k pái tī ha̍k-hāu lāi soán-kú bô͘-hoān ha̍k-seng ê sî, toā-phoàⁿ lóng sī soán-tio̍h bo̍k-su, tióng-chip, á-sī sìn-chiá ê kiáⁿ-jî. Ū-sî lán ê bo̍k-su , á-sī hoē-iú, ū kài-siāu bī-sìn-chiá ê kiáⁿ-jî lâi pún-hāu tha̍k-chheh. Chit khoán ê ha̍k-seng m̄-nā pún-sin tit-tio̍h sìn-gióng , chiū-sī lī-khui ha̍k-hāu liáu-āu, siōng-chhiáⁿ ín-chhoā in ê ka-cho̍k kap pêng-iú lâi kui Chú. Iok 30 nî chêng, tī Tiong-o̍h teh kà ha̍k-seng ê Lîm Bêng-hái Sian-siⁿ ū tuì Tek-san chhoā chi̍t uī cha-bó͘ gín-á lâi pún-hāu tha̍k-chheh. Chi̍t ê ha̍k-seng ê ka-têng sī bī-sìn-chiá. Chóng-sī m̄-nā i pún-sin lâi thiaⁿ tō-lí , choân-ke tī i ê hiong-tìn lāi ū kiàn-siat chi̍t keng sin ê kàu-hoē, in hu-hū lóng chò tiúⁿ-ló, uī-tio̍h chit keng sin ê kàu-hoē hui-siông chīn-la̍t. Iok 20 nî chêng, tuì Gī-tek kap Chhì-tông, kok ū chi̍t uī ha̍k-seng lâi pún-hāu tha̍k-chheh. In nn̄g uī lóng sī bī-sìn-chiá, chit nn̄g uī ê chí-moē hiān-s5 lóng sī Hó͘-boé kàu-hoē ê hoē-iú , m̄-nā sian-siⁿ, thài-thài lóng tng-chit, Hó͘-boé ê bo̍k-su kóng in nn̄g ke sī kàu-hoē ê toā-thiāu, chin gâu pang-chān kàu-hoē kap hoē-goā ê hiaⁿ-tī. Kap í-siōng só͘ kì siāng-khoán ê si̍t-lē chin-chē, chhin-chhiūⁿ lán Tâi-oân só͘ chhut-sán ê koé-chí, chē kah sǹg bē liáu.
(5) Lán ê kàu-hoē tuì pún-hāu koh chi̍t hāng ê oân-chō͘, chiū-sī ū chin-chē hoē-iú, te̍k-pia̍t pún-hāu ê hāu-iú siông-siông uī-tio̍h ha̍k-hāu teh kî-tó. Koè-khì 70 nî kú, pún-hāu ē thang sūn-sū pêng-an keng-koè, koh ē thang kiat chē-chē hó ê koè-chí, bô m̄-sī Thiⁿ-pē ê in-tián kap lia̍t-uī hiaⁿ-ché kî-tó ê tì-ìm. ǹg-bāng chhú-āu ē thang kè-sio̍k tit-tio̍h chu-uī sian-siⁿ ê oān-chō͘ kap kî-tó , hō͘ lán chit keng ēng Chú ê miâ só͘ siat-li̍p ê ha̍k-hāu ē thang chiâⁿ chò Siōng-tè só͘ hoaⁿ-hí ê ha̍k-hāu . Tì-ì kā tāi-ke chhéng-an kap seh-siā.