Piān Sîn-chú Lūn
1887.03 TĒ JĪ-CHA̍P IT TIUN p.23-24

(Sī Ia̍p Bo̍k-su chò--ê.)
(Chiap chêng-tiuⁿ tē 13 bīn.)

Tē-gō͘ toāⁿ
Siat-li̍p Sîn-chú ê m̄-tio̍h.

Taⁿ kó͘-chá tè-ông siat-li̍p sîn-chú ū nn̄g-hō, chi̍t-hō sī si-chú, chi̍t-hō sī bo̍k- chú; chí nn̄g-hō lóng bô ha̍p chêng-lí, tāi-lio̍k ū nn̄g-chân. Tē it chân, lūn si- chú ū nn̄g-hāng ê bô ha̍p chêng-lí. Tē- it hāng, chiū-sī kàu hiàn-chè ê sî ēng i- ê toā-sun chng choè chó͘-chong ê si- siōng chiàⁿ-chiàⁿ teh chē, hō͘ tâng-cho̍k ê lâng pâi chè-mi̍h hiàn-chè kuī-pài, piáu-bêng hàu-kèng ê ì-sù; koh ū īⁿ-sèng ê chhin-chhek pêng-iú thang lâi chō͘- chè. Só͘-í kó͘-chá ke̍k tuì-tiōng chit-hō si-chú, chhin-chhiūⁿ Thêng-chú ū kóng, " Kó͘-jîn chè-sū ēng si, ke̍k ū chhim ì ". In-uī lâng sí, hûn-khì í-keng soàⁿ, hàu- chú kiû i-ê chó͘-chong ê sîn lâi hiàn-chè, nā bô si-siōng chiū boē-oē hióng-siū, in- uī sí ê lâng boē-oē chia̍h; só͘-í ēng si-siōng thoè i hióng-siū. Chhin-chhiūⁿ Si-keng Seng-bîn hû-i ê phiⁿ ū kóng, " Kong-si lâi iàn lâi lêng ", ì-sù sī kóng, Chó͘-chong ê si-siōng lâi hióng-siū i-ê chè-mi̍h, soà kàng-lo̍h hok-khì. Chhin-chhiūⁿ án-ni, sui-jiân kóng beh hiàn-chè í-keng sí ê chó͘-chong, si̍t-chāi sī chè-tio̍h iáu-kú oa̍h ê sun-á. Che sī siat-li̍p si-chú bô ha̍p chêng-lí ê thâu chi̍t hāng.
Tē-jī hāng, chiū-sī ēng toā-sun chng choè chó͘-chong ê si-siōng, hō͘ thong ke ê lâng hiàn-chè kuī-pài, chiū i-ê pē-bú ê pài si-siōng, sī pài tio̍h i-ê kiáⁿ; nā-sī kiáⁿ siū i-ê pē-bú kuī-pài kiám m̄ sī poē ngó͘-lûn mah ? Phì-jū choè-hì ê lâng pē-kiáⁿ tâng chi̍t pan, chiūⁿ-pîⁿ poaⁿ-hì, ū-sî pē chng choè kiáⁿ, kiáⁿ chng choè pē, boē bián-tit pē tio̍h pài kiáⁿ; che sī hì-hiok ê lâng ê só͘ choè, chèng-keng lâng tek-khak m̄ goān khì choè, hô- hòng tè-ông kong-hô͘ tāi-hu kun-chú ê lâng khéng choè chit-hō hì-hiok ê tāi- chì mah ? Che sī siat-li̍p si-chú tē-jī hāng ê bô ha̍p chêng-lí.
Tē-jī chân : Lūn siat-li̍p bo̍k-chú ū gō͘- hāng ê bô ha̍p chêng-lí. Tē-it hāng; khe- khó kó͘-chá chí-ū tè-ông chu-hô͘ oē tit thang siat-li̍p bo̍k-chú; tuì kheng tāi-hu í-hā, lóng-chóng boē tit thang siat-li̍p bo̍k-chú. Hiān-sî chèng peh-sìⁿ lóng- chóng ū siat-li̍p bo̍k-chú, che sī chhiàm- koân kiâⁿ tè-ông chu-hô͘ ê lé. Koh tè- ông ê siat-li̍p bo̍k-chú, kàu chhit-tāi chiū soah, chu-hô͘ gō͘-tāi, tāi-hu saⁿ-tāi, hiān- sî hiuⁿ-siā ê sû-tn̂g siat-li̍p bo̍k-chú chīn choē, ū-ê kàu kuí-nā cha̍p tāi. Koh m̄- nā choè pē-bú kong-má chó͘-chong ê lâng sí-liáu oē tit thang siat-li̍p bo̍k-chú, liân siàu-liân iáu-siū ê lâng sí-āu ia̍h ū siat-li̍p bo̍k-chú, sī koh-khah poē-lí. Che sī siat-li̍p bo̍k-chú bô ha̍p chêng-lí ê thâu chi̍t hāng.
Tē-jī hāng; siat-li̍p bo̍k-chú ê lâng, ì-sù sī beh hō͘ i choè chó͘-chong sîn-hûn ê siū; to̍k-to̍k bô siūⁿ lâng oa̍h, i-ê seng- khu oē iông-ún tit sîn-hûn--ê, in-uī ū sim-tn̂g chōng-hú ngó͘-koan sù-chi; kàu sí-liáu sîn-hûn lī-khui seng-khu ji̍p im- kan, siōng-chhiáⁿ boē koh ji̍p seng-khu lâi koh-oa̍h hō͘ kiáⁿ-sun hōng ióng, beh thái oē ji̍p tī sîn-chú hō͘ kiáⁿ-sun hiàn- chè ah ? In-uī bo̍k-chú to̍k-to̍k sī chi̍t- phìⁿ chhâ, sai-hū só͘-choè, beh thái oē hō͘ pē-bú kong-má chó͘-chong choè sîn-hûn ê siū lâi hioh ah ? Che sī siat-li̍p bo̍k-chú bô ha̍p chêng-lí ê tē-jī hāng.
Tē-saⁿ hāng; lâng kam-goān ēng chîⁿ khì kā bo̍k-chú sai-hū boé chi̍t-sian bo̍k-chú, chheng-choè pē-bú kong-má chó͘-chong, m̄-chai kam-goān chheng bo̍k-chú sai-hū choè sí-chó͘ mah ? Goá chai tek-khak m̄ kam-goān; í-keng m̄ kam-goān chheng sai-hū choè sí-chó͘, siáⁿ-sū kam-goān chheng sai-hū só͘ choè ê bo̍k-chú choè pē-bú kong-má chó͘-chong ah ? Che sī siat-li̍p bo̍k-chú bô ha̍p chêng-lí ê tē-saⁿ hāng.
Tē-sì hāng; lâng nā bô kiáⁿ, oē ēng- gûn boé pa̍t-lâng ê kiáⁿ lâi choè ka-kī ê kiáⁿ. iúⁿ-chhī kàu toā-hàn thang hōng- ióng pē-bú, kap thoân hō͘-sû; che sī jîn-chêng ê só͘ saⁿ-tâng ài--ê. Chhin-chhiūⁿ sio̍k-gú ū kóng, ióng-jî thāi ló, siⁿ-kiáⁿ thoân-hō͘. Siat-sú nā bô pē-bú kong-má chó͘-chong oē kam-goān ēng gûn boé pa̍t-lâng lâi choè pē-bú kong- má chó͘-chong mah ? Che sī jîn-chêng só͘ m̄ kam-goān. Kì-jiân m̄ kam-goān ēng gûn boé pa̍t-lâng lâi choè pē-bú kong-má chó͘-chong, siáⁿ-sū khì boé chi̍t- sian bo̍k-chú lâi choè pē-bú kong-má chó͘-chong, lâi hàu-kèng kuī-pài ? Sui- jiân kóng sī beh kèng pē-bú kong-má chó͘-chong, si̍t-chāi sī bú-bān--i; kiám m̄-sī chin gōng mah? Che sī siat-li̍p bo̍k-chú bô chêng-lí ê tē-sì hāng.
Tē-gō͘ hāng; siông-siông khoàⁿ-kìⁿ sè-sio̍k lâng chi̍t-ke kuí-nā cha̍p sian bo̍k-chú, ū-ê sī chó͘-chong, ū-ê sī kong- má, ū-ê sī pē-bú, ū-ê sī ta-koaⁿ ta-ke, ū- ê sī kiáⁿ cha-bó͘-kiáⁿ, ū-ê sī sim-pū, toā- soè bô pîⁿ, lâm-lú saⁿ-chham, lóng-chóng tâng chi̍t-kham; chhin-chhiūⁿ án-ni, lâm-lú bô hun-pia̍t, toā-soè bô chhù-sū. Siat-sú chiah-ê lâng oa̍h ê sî oē saⁿ-kap khiā chi̍t-keng chhù, saⁿ-kap chia̍h chi̍t tè toh, saⁿ kap khùn chi̍t tiuⁿ bîn-chhn̂g mah ? Tek-khak boē oē. Che sī siat-li̍p bo̍k-chú bô ha̍p chêng-lí ê tē-gō͘ hāng.
(āu-tiuⁿ beh koh ìn.)