M̄ kín-sīn ē hāi
1892.04 84 koàn p.26-28
Tāi-eng-kok Lûn-tun siâⁿ-lāi ū chi̍t-ê sió-ô͘, tang-thiⁿ kian-peng ê sî, éng ū siàu-liân gín-á khì hit tiong-kan thit-thô chhéng-hoā; in-uī kian-peng ê só͘-chāi tēng, ū só͘-chāi nńg, kàm-chhat chi̍t-ê ô͘ ê lâng ta̍k-uī khàm-giām kàu bêng-bêng pe̍k-pe̍k, tī hiah-ê nńg bē kiâⁿ--tit ê só͘-chāi, chhāi chhâ-pio chò kì-jīn, chiū-sī beh hō͘ lâng siám-pī, bián-tit hō͘ peng- sng hām-lo̍h--khì.
Ū chit-hō bóng-tóng ê siàu-liân, m̄- chai thang kiám-tiám chú-sè, kò͘-ì kiâⁿ hit ê hiám-tē, tì-kàu chē-chē hām-lo̍h peng-sng lāi koâⁿ sí, che lóng sī tuì siàu- liân siuⁿ ngē-sim, m̄-siū khoán-khǹg; só͘-í ū sin-khu sí-bô ê chai-hō.
Che thang phì-jū lâng tiàm sè-kan, nā kéng tī kian-peng tēng ê só͘-chāi lâi kiâⁿ, thit-thô iā bô guî-hiám; phì-jū lâng tiàm sè-chiūⁿ só͘ kiâⁿ ê lō͘, só͘-chò ê sū pún sī pêⁿ-pêⁿ pāng-pāng, bô guî-hiám kiaⁿ-hiâⁿ, nā án-ni, miâ-siaⁿ thang hián- bêng, seng-khu thang khiā-chāi, chi̍t-sì- lâng an-lo̍k, beh thài-ē chīn; nā-sī lâng kò͘-ì khì kiâⁿ tī peng-sng bô kian-tēng ê só͘-chāi khoàⁿ-tio̍h chhah-pio ê kì-hō, iáu m̄ siám-pī; che sī phì-jū lâng m̄ ho̍k khó͘-khǹg, kiâⁿ put-hoat ê sū, chò hāi-lâng ê tāi-chì, choan ēng khuí-khiat, iōng chīn to̍k-kè; chi̍t-ē pāi-lō͘, siat-sú hit sî ē hiau-hēng bián-sí, m̄-kú thian-tông sit-lo̍h, mn̄g sim m̄ an, miâ-siaⁿ toā pāi, kìⁿ lâng kiàn-siàu; iū koh chiong-lâi lêng-hûn oh tit-tio̍h pì-iū, put-chí thang khó-sioh!
Tuì án-ni thang lio̍h-á kóng-khí kuí- nā hāng lâi kéng-kài lâng, phì-jū ū chit- hō lâng bô pîn-sim kóng-oē, phêng-lūn lâng bô chiàu kong-tō; hoān-sū bô séng- chhat sī-hui, khí-thâu put-kò sió-khoá ê chha-chhok khah bô iàu-kín, lō͘-boé chiū koàn-sì sêng chū-jiân, jú kú jú hāi, kiàn kóng-oē bô chi̍t-kù chin-si̍t, kàu hō͘ lâng lóng chí i chò pe̍h-chha̍t lām-sám ê lâng; khoàⁿ ū kiàn-siàu á-bô kiàn-siàu!
Koh, lâng chi̍t-si-lî-á ê liām-thâu iā tio̍h tî-hông. Nā ū bô chheng-khì ê liām- thâu seⁿ-khí, chhin-chhiūⁿ pàng hoé-chhèng chi̍t-iūⁿ, pàng hoé-chhèng tio̍h saⁿ-hāng chiâu-pī; 1, chhèng; 2, hoé-io̍h; 3, hoé; khiàm chi̍t hāng chiū bē-ēng-tit; hoé chi̍t-ē chhuh tio̍h hoé-io̍h, chhèng chiū tân, chiong hoé chhè hoa, chhèng chiū bē hiáng. Lâng teh chò sū, ū sin-khu, ū sim, ū liām-thâu; sim seⁿ-khí liām-thâu, liām-thâu chi̍t-ē hoat, sin-khu thàn i-ê hō-hēng, liām-thâu bô seⁿ-khí, sin-khu tek-khak bē khì kiâⁿ, nā ē ap-chè bô chheng-khì ê liām-thâu, sin-khu tek-khak bô chò put-hoat ê sū-toan, chhin-chhiūⁿ chhè-hoa hoé, chhèng bô lō͘-ēng, chiū bē hāi lâng lah. Lâng tio̍h sàm-su iáu ū ke̍k pháiⁿ ê hoat-tō͘, chiū- sī choan oē chhun-kiong-tô͘, ke̍k chīn ki- khiáu ê kang-hu, ǹg-bāng thàn toā chîⁿ, bô siūⁿ lâng khoàⁿ tio̍h che tô͘ ē pāi-hoāi sim-su̍t, chhoā lâng îm-io̍k bô pa̍t-hāng pí che khah siong-tiōng; in-uī lâng khoàⁿ tio̍h chit-hō tô͘, put-lūn kiâⁿ chē lóng teh siūⁿ bô an-hūn siú-kí ê sū, tì-kàu lâm-jîn sit tek, hū-lí pāi chiat, pìⁿ chò khîm-siù, put sêng jîn-luī; che lóng tuì oē-tô͘ hō͘ lâng án-ni, kiám m̄ sī ke̍k pháiⁿ?
Koh, chhin-chhiūⁿ poa̍h-kiáu put-chí pāi-hoāi lâng ê kí-tōng, ka-tī chi̍t lâng àm-pō͘ ê kè-bô͘, phah-phiàn chèng lâng ê chîⁿ-châi, sui-jiân ū sî khún chē-chē chîⁿ ka-tī tek-ì, iā sī ū miâ-siaⁿ; kàu boé sin-khu lóng pāi, sīm-chì kheng-ke, hō͘ lâng-lâng phuì-thâm phuì-noā; án-ni iáu ū sím-mi̍h lī-ek? Koh, ū iáu khah lī-hāi, iáu khah thang kiaⁿ--ê, chiū-sī chia̍h a-phiàn, ta̍k lâng lóng chai sī m̄-hó, lóng kiaⁿ hō͘ i hāi-tio̍h; nā-sī khí-thâu kiám-chhái in-uī sió-khoá phoà-pēⁿ bô thang i-tī, siūⁿ chia̍h kuí- poah-á hun, chiām-sî bián kan-khó͘; á- sī kiám-chhái in-uī pêng-iú hó-lé sio- chhiáⁿ, the bē-tit-khì, chiām-chia̍h tām- po̍h bián sit-lo̍h i-ê hó-ì; hit sî khiok bô m̄-hó ê ì-sù, chiām-chiām koàn-sì kàu kú bô chia̍h bē chò-tit, chiū siūⁿ beh chǹg-cháu, í-keng chhin-chhiūⁿ sí-choâ tîⁿ-kha, bô kè thang pak lut; chiū soà kàu hiat-khì ko͘-tâ, cheng-sîn siau-soàⁿ, sin-thé sit la̍t, soà lián-chún chhin-chhiūⁿ sí-sin-si chi̍t-iūⁿ; chai thang siūⁿ chhò to put-ki̍p lah, beh siáⁿ hoat ta-oâ ah!
Koh, chhin-chhiūⁿ lâng ū choē-kò, pún chai tio̍h sūn-thàn Kiù-chú, chin-sim hoán-hoé ké-pìⁿ, m̄-kú sim-lāi iáu-kú khǹg chē-chē iû-î put-hoat ê ì-sù, sui-ū chē-chē hó pêng-iú sio-khǹg, chiū the-thok pa̍t ji̍t--teh, kàu pa̍t-ji̍t iû-goân sī án-ni, chhì-siūⁿ lâng oa̍h ū loā-kú leh, chi̍t-ji̍t-á koè chi̍t-ji̍t, chi̍t-ba̍k-ni̍h kú lāu beh kàu lah, kàu lāu chiàⁿ khang-khang teh pi-siong, chin thang khó-sioh! Hô-hòng lâng oa̍h bô tiāⁿ-tio̍h, siat-sú toán-siū chá sí, chiū siūⁿ beh sìn-thàn hoán-hoé ké-pìⁿ iā put-ki̍p lah, lâng tek-khak tio̍h liōng-chá koat-toàn chú chhâi.
Chí téng-bīn só͘ kóng kuí-hāng, lóng sī thang kiaⁿ ê sū, kha-pō͘ soah m̄-tú-hó, chiū chi̍t-sì-lâng hāi; chiū-sī ē chhin-chhiūⁿ ngē-sim m̄ siū kàu-hoà ê siàu- liân-lâng, kò͘-ì khì kiâⁿ tī peng-sng bô kian-tēng ê só͘-chāi, luī kàu sin-khu sí bô.
Siat-sú lâng hoān-tio̍h téng-bīn hit kuí-hāng, tio̍h thàn-chá sìn-thàn Kiù-chú hoán-hoé ké-pìⁿ, kèng kiû Thiⁿ-pē siúⁿ-sù tì-huī, ke-thiⁿ khuì-la̍t, hó thang sî-sî khek-khek sìn-thàn, chiū thang kiaⁿ ê sū, lóng pìⁿ-chò thang hoaⁿ-hí. Lâng kiám m̄ tio̍h kéng-séng mah?