Lē-lú-ha̍k
1902.11 212 koàn p.86-87
(Ông Chiap-thoân hoan-e̍k Ji̍t-pún pò.)
Chū khai Tâi í-lâi í-keng nn̄g-pah- goā nî lah. Nā sī ko͘-toaⁿ chit-ê hái-sū, bûn-hong iā chin-chió. Tng hit-tia̍p iáu-boē ji̍p Ji̍t-pún Tè-kok pán-tô͘ í- chêng, chiū chi̍t-pah ke ê gín-á ji̍p-o̍h tha̍k-chheh tāi-iok bô kàu 10 ke; chiū 10 ke ê tiong-kan ē bat-jī cheng-kong kàu ē chò-bûn siá-phoe-ê, kiaⁿ-liáu khah-bô chi̍t-ke. Cha-po͘ gín-á siōng-chhiáⁿ án-ni, nā-sī cha-bó͘ gín-á koh- khah chió. Tuì ji̍p Ji̍t-pún pán-tô͘ ê liáu-āu, Koaⁿ-hú ū siat-li̍p Ha̍k-hāu, put-lūn sòng-hiong hó-gia̍h ê chú-tē lóng ū thang ji̍p-o̍h siū kàu-hùn; chiū ná chiām chìn bûn-hong ê khì-siōng. Nā m̄-sī hit-hō chhiⁿ-mî, ngī-sim, sí- siú ê lâng, iā tek-khak chai chú-tē ji̍p- o̍h siū kàu-hùn ê iàu-kín. Taⁿ lūn kàu cha-po͘ gín-á ji̍p-o̍h, ta̍k-nî ke-thiⁿ. Nā-sī cha-bó͘ gín-ná lâi ji̍p-o̍h tha̍k-chheh iáu chin chió; cháiⁿ-iūⁿ ē hiah chió? Chhuí-mô͘ i-ê iân-kò͘, ū 4 hāng ê pè-toan.
(1)Tâi-oân ê hū-jîn-lâng bô koàn-sì chhut-goā, nā kìⁿ-tio̍h cha-po͘-lâng chiū uì; che sī tuì pē-bó hiaⁿ-tī chū sè-hàn chiū giâm kìm-chí i, m̄-thang lâm, lú, chhap-cha̍p ê iân-kò͘; che sī chi̍t-hāng ê pè-toan.
(2) Tuì sè-hàn chiū kā i pa̍k-kha, bô hoân-ló i-ê kan-khó͘ kiâⁿ, kap siong-hāi sin-thé, kan-ta óng-lâi chiū tiàm tī chhù-lāi, teh chng-thāⁿ i-ê seng-khu; che sī nn̄g-hāng ê pè-toan.
(3) Liû-thoân kóng, Hū-jîn-lâng nā ji̍p-o̍h tha̍k-chheh bat-jī bô lō͘-ēng, kiaⁿ-liáu ū sún-hāi; nā kè-lâng ê liáu-āu, chí-ū sī giâ cheng-khū-thuî cheng-bí, the̍h poà-ki poà-bí, sàu-tē, ho̍k-sāi ang ko͘, iúⁿ-chhī kiáⁿ, chiū kàu-gia̍h chīn hū-jîn-lâng ê pún-hūn lah, bat-jī bô lō͘-ēng; che chiū-sī saⁿ-hāng ê pè-toan.
(4) Tuì-tiōng cha-po͘ khoàⁿ-khin cha- bó͘; pē-bó nā siⁿ cha-po͘ chiū hoaⁿ-hí, siⁿ cha-bó͘ chiū iàm-o͘N3, sī kóng nā siⁿ cha-po͘ ū thang chhoā-bó͘, siⁿ cha-bó͘ tio̍h kè pa̍t-lâng. Tāi-ke án-ni saⁿ-tham saⁿ liû-thoân, chiah khǹg chit-hō khoàⁿ- khin ê sim, bô ài thè cha-bó͘ gín-á siat-hoat hō͘ i ji̍p-o̍h siū kàu-hùn; che sī sì -hāng ê pè-toan.
Taⁿ tāi-khài lâi kóng cha-po͘ lâng ê koân koè-thâu tī hū-jîn lâng. Tuì chheng-pah nî chêng kàu-taⁿ, hū-jîn-lâng siū bû-lí ê ap-chè; kàu hiān-kim iā sī án-ni. Chhin-chhiūⁿ cha-po͘ tuì hū-jîn-lâng ū tò͘-hīn ê sim, ū khǹg-siâ ê sim, ū hì-lāng ê sim, ū khi-bú ê sim, chit sì hāng ê só͘ kiâⁿ sī khoán-thāi hū- jîn-lâng kheng-po̍k chì-ke̍k. Koh chi̍t hāng, kìm-chí i chhut-goā, khoán-thāi i chhin-chhiūⁿ chiáu-siù koaiⁿ tī chiáu- lang; ēng kha-pe̍h pa̍k i-ê kha, khoán- thāi i chhin-chhiūⁿ chhâ-siōng teh hì- lāng.
Koh chi̍t hāng, lâng kiám m̄-bat kiò hū-jîn lâng chò loē-chō͘? Nā hū-jîn gín- á bô siū kàu-hùn, kàu toā-hàn thái- thó ē pang-chān ke-lāi, chéng-chê ke- lāi bú-ióng sè-kiáⁿ? In-uī tī ke-lāi chéng-chê bú-ióng sè-kiáⁿ, kap tī o̍h-tn̂g ê kàu-hùn pêⁿ-pêⁿ iàu-kín. Lán ài ǹg- bāng kiáⁿ-jî cheng-kong tì-sek, sûn- choân, chiū m̄-thang bô tī ke-lāi kà-sī; tī ke-lāi kà-sī lóng-sī oá-khò lāu-bó ê chek-sêng. Nā-sī chò lāu-bó sè-hàn m̄- bat siū kà-sī, kiám ē kà-sī i-ê kiáⁿ-jî mah? Koat-toàn bô chit-ê lí-khì. Kó͘- chá lâng khah ū tì-sek ê, iā ū khoà-lū chit-ê tāi-chì, bat tù Lú-ha̍k chheh. Chhin-chhiūⁿ Lâu Hiòng ê Lia̍t-lú toān. Kīn-sè ê lâng chhin-chhiūⁿ Nâ Téng-goân iā bat tù Lú-ha̍k chheh chi̍t-phō. Lán kiám m̄ tio̍h siūⁿ kó͘-chá ū tì-sek ê lâng tù-chheh kám-kek sim mah? Taⁿ lūn-kàu tuì-tiōng cha-po͘ khoàⁿ-khin cha-bó͘ hong-sio̍k, m̄-nā chi̍t-ji̍t nā-tiāⁿ, nā-sī chiong goá chi̍t- lâng lâi thòng-kái bián-lē, iā-sī khang- khang tio̍h-boâ. Só͘-í goān chèng-lâng ē bêng-pe̍k, lâi tû-khì chit hō mâu- pēng.
Koh chhì-mn̄g chi̍t-hāng. Chhin- chhiūⁿ siⁿ cha-bó͘ tio̍h kè pa̍t-lâng, chiū khoàⁿ-khin i, nā siⁿ cha-po͘ ū thang chhoā-bó͘ chiū tuì-tiōng i, ta̍k-ke bô hun- pia̍t chit-ke hit-ke, lóng sī kóng chhī cha-bó͘ sī pa̍t-lâng ê, só͘-í lóng bô hō͘ i ji̍p-o̍h siū kà-sī; cha-po͘ chhoā pa̍t-ke ê hū-jîn-lâng, chiū lóng bô siū kà-sī ê, chèng-lâng lóng siū chit-hō pè-toan, beh tuì tó-uī khì chhoā gâu ê hū-jîn-lâng mah?
án-ni thang chai m̄-thang sit-lo̍h thiⁿ só͘ siúⁿ-sù ê tek-hēng. Hiān-kim tang-sai ta̍k-kok, mn̂g-hō͘ toā-khui, ū siat-li̍p sin-bûn-pò thang thong sè-kài ê siau-sit; hoān-nā miâ-siaⁿ kok, cháiⁿ-iūⁿ jîn-ài, hó hong-sio̍k, kok-ka cháiⁿ-iūⁿ heng-ōng, m̄-bián chhut-mn̂g ē thang chai. Hiān-sî sè-kài bûn-bêng kok ē heng-khí, ū siat Lú-o̍h-tn̂g, Lú-sin-bûn, í-ki̍p Lú sian-siⁿ, Lú I-seng, hū-jîn-lâng ē kà-sī bián-lē, ē kia̍h-pit siá-jī chò bûn, cháiⁿ-iūⁿ ē thang tit-tio̍h chit-hō tì-huī ê hok-khì? chiū-sī chiàu pêng-siông ê jîn-luī lâi khoán-thāi cha-bó͘ lâng, hō͘ i ji̍p-o̍h siū kà-sī, chiū ū tit-tio̍h chit-hō tì-huī, pêⁿ-pêⁿ thang chò toā lō͘-ēng ê lâng.
Khó-sioh Tâi-oân ê cha-bó͘ gín-á, khah chē bô ji̍p-o̍h, sī tuì chò pē-bó ê lâng bô ài hō͘ ji̍p-o̍h tha̍k-chheh. Taⁿ toā bián-lē chò pē-bó ê lâng tio̍h khoán- thāi i-ê cha-bó͘-kiáⁿ kap hāu-siⁿ pîⁿ-pîⁿ iàu-kín, hō͘ i ji̍p-o̍h siū kà-sī, chiàⁿ ē hō͘ hū-jîn-lâng thang poah-khui hûn-bū, khoàⁿ-tio̍h chheng-thiⁿ, bián-tit kú-tn̂g tiàm tī o͘-àm ê tē-ge̍k-tiong.
