Tiō Sî-hoê ê Sió-toān
1909.10 295 koàn p.84-85
Tiō Sî-hoê Sian-siⁿ, sī A-kâu thiaⁿ sio̍k Tang-káng kàu-hoē Lâm-pêng chng ê lâng. Chhut-sì tī 1864 nî; bô hiaⁿ-tī ū nn̄g ê sió-moē. Sè-hàn ê sî lāu-pē chiū koè-sin; kai-chài i ê saⁿ-chek sī jia̍t-sim pài Siōng-tè ê lâng, ín-chhoā i lâi thiaⁿ tō-lí. Soà siat-hoat hō͘ i lâi Tang-káng kàu-hoē ê sió-o̍h tha̍k-chheh. Sian-seⁿ sui-jiân m̄ sī chu-chit chin koân, iáu-kú sī in-khîn ho͘N3 ha̍k ê lâng. Tī sió-o̍h tha̍k-chheh kuí-nā nî chiū put-chí chìn-pō͘, só͘ tha̍k ê chheh chin chē. Tú-gū Pa Bo̍k-su khì hia sûn-sī Sèng-hoē, khoàⁿ i sī in-khîn khó-chhú ê gín-ná ē chai-poê tit, chiong-lâi thang chò khah ū lō͘-ēng ê lâng, chiū chhoā lâi Hú-siâⁿ hō͘ i chò tām-po̍h kang, sūn ki-hoē kà-sī i bat tō-lí khah chhim. āu-lâi Bo̍k-su ná chai i ê hó phín-hēng, chiū kí-chiàn i ji̍p Toā-o̍h tha̍k-chheh káng-kiù tō-lí. Chāi o̍h ê sî in-khîn ha̍k-si̍p, chun thàn o̍h-kui, kèng-tiōng sian-seⁿ, kap chhong-iú hô-hó hō͘ tāi-ke hoaⁿ-hí.
Tī 1887 nî iáu-kú chò ha̍k-seng ê sî, chi̍t pái hō͘ Kàu-sū-hoē chhe i kap goá khì Phêⁿ-ô͘ ê Tek-ko-oân-sū thoân hok-im, ǹg-bāng ē lēng-goā tī hia kiàn siat lé-pài-tn̂g hō͘ hoē-iú ka-tī chū-chi̍p. In-uī hit só͘-chāi sī ko͘-toaⁿ ê hái-sū, beh lâi Má-keng tio̍h koè hái, óng-lâi put-chí m̄ lī-piān. Bô phah-sǹg hit só͘-chāi ê lâng oàn-hīn tō-lí; chiông-tiong ū Khó͘ Choân-thài put-chí chhut-thâu, so-sú chng bîn ēng chio̍h-thâu tìm lán só͘ soè ê chhù. In-uī án-ni kiáu-jiáu, jiân-āu tì-kàu Sian-seⁿ siū phah put-chí siong-tiōng. Soan-tō-hoē thun-lún bô kap in kè-kàu, iáu-kú Sian-seⁿ kam-goān siū phah bô ai-oàn chhám-chheh ê put-goān. Che sī hián-bêng i pa̍t ji̍t kó-jiân ē kham-tit tng chit hō thoân-tō ê chit.
Tī 1892 nî chut-gia̍p siū phài khì tiàm Ka-la̍h-po͘ ê kàu-hoē. Tī 1893 nî chhoā Kiâm-po͘-á chng jia̍t-sim ê tiúⁿ-ló, Tio̍h-peh ê tē saⁿ cha-bó͘-kiáⁿ. Sian-seⁿ-niû iā bat tī Lú-o̍h tha̍k-chheh kuí-nā nî. Só͘-í kap Sian-seⁿ tâng-sim hoaⁿ-hí chò Chú thoân-tō ê kang, bô lūn oāⁿ khì kàu sím-mi̍h só͘-chāi ê kàu-hoē, nn̄g lâng hô sim chīn pún-hūn. In-uī án-ni chē-chē só͘-chāi ê kàu-hoē tuì in tit-tio̍h lī-ek. Sian-seⁿ bô lūn kàu tó-uī ê kàu-hoē chin ài siat o̍h kà-sī gín-ná, só͘-í hoân i só͘ kàu ê só͘-chāi chē-chē siàu-liân lâng tit-tio̍h i ê kà-sī. Nā khoàⁿ ū hit hō jia̍t-sim khó-chhú ê siàu-liân lâng chiū koh khah tì-ì kó͘-bú in tio̍h chhut-thâu lâi chò thoân-tō kiù lâng ê kang. Goá chai kuí-nā lâng ji̍p Toā-o̍h siū kà-sī chiū-sī Sian-seⁿ kó͘-bú ê khuì-la̍t.
Koh Sian-seⁿ pún-sin sui-sī sàn-hiong lâng, iáu-kú chin gâu khek-kí khoán-thāi lâng; ū sî ū hoē-iú kan-khó͘ chiū chiàu i só͘ ē chò ê khuì-la̍t lâi chiu chō͘ i. Koh i chò lâng sèng-chêng oa̍h-tāng khin-khoài; nā chai sím-mi̍h hoē-iú ū tú-tio̍h hoân-ló kan-khó͘ ê sū, siông-siông tì-ì kàu uī khì an-uì i. Tuì án-ni put-lūn Sian-seⁿ só͘ kàu ê só͘-chāi, tāi-ke ài thiaⁿ i ê kà-sī; sui-jiân oāⁿ khì pa̍t-uī, iáu-kú hoē-iú ta̍uh-ta̍uh siàu-liām i. Kuí-nā nî chêng ū jiám tio̍h hì-pēⁿ, ná kú ná siong-tiōng, ū sî iā áu-hông chin chē, liân-liân kuí-nā ji̍t. Tuì án-ni sù-chi lo̍h bah. Put-lūn hiaⁿ-tī á-sī pêng-iú khì khoàⁿ, tāi-ke thè i khó͘-lîn, iáu-kú m̄ bat thiaⁿ i ū ai-oàn khó͘-chheh ê siaⁿ-soeh. Goá kuí-nā pái khì thàm i, m̄ bat tuì goá kóng i ê pēⁿ ū sím-mi̍h kan-khó͘. Khah siông sī gī-lūn i tiāⁿ-tiāⁿ tó tī bîn-chhn̂g, Lé-pài ji̍t bē ē khí-lâi kóng tō-lí, ko͘-hū kàu-hoē ê kau-thok, bó͘ hoē-iú léng-sim, bó͘ hoē-iú hán-tit lâi lé-pài, goá lóng bē ē khì bián-lē in, si̍t-chāi chin thang thó͘-khuì, sim-koaⁿ siông-siông thè in hoân-ló. Chiok-kiàn Sian-seⁿ chin koan-sim tì-ì só͘ tio̍h chò ê kang.
Kuí-nā nî chêng Kàu-sū-hoē khoàⁿ i ê sin-thé hiah lám, chiū kā i oāⁿ lâi Tang-káng ê kàu-hoē, in-uī hit só͘-chāi sī hái-kîⁿ, phah-sǹg tiàm hia sin-thé ē chiām-chiām khah ióng. M̄-kú in-uī i ê sin-khu chin lám; koh tī kū-nî 7 goe̍h kan áu-hông kuí-nā ji̍t, chū phoe hit sî chiū lī-khui sè-kan, chóng-sī Thiⁿ-pē lîn-bín hō͘ i khah hó tām-po̍h. Tī kin-nî chiaⁿ goe̍h chai i tiāⁿ-tio̍h bē hó, chiū tuì Kàu-sū-hoē sî-chit. Tī i ka-tī só͘-chāi khí chhù, jī goe̍h kan chiū poaⁿ tò-khì. Kàu tī sin-le̍k 8 goe̍h 5 hō, (kū-le̍k 6:20) téng-po͘ 10 tiám cheng chiū hō͘ Chú tiàu i tò-khì; hióng-siū 45 hoè, kàu 21 ji̍t chhut-chòng, hoē-iú chiâⁿ pah lâng lâi sàng.
Taⁿ sian-siⁿ koè-sin sī thoat-lī kan-khó͘, hiáng-siū thiaⁿ--ni̍h ê êng-kng. M̄-kú sian-siⁿ-niû kap saⁿ-ê hāu-seⁿ, chi̍t-ê cha-bó͘-kiáⁿ, toā hāu-seⁿ kin-nî chiah ū cha̍p-jī hoè, koh bô siáⁿ-mih chhin-chiâⁿ thang oá-khò, si̍t-chāi oh tit koè-ji̍t, ǹg-bāng khoàⁿ pò ê hoē-iú thè in kî-tó, hō͘ in siū an-uì. Koh ài lán lia̍t-uī thoân-tō ê tâng-phoāⁿ oē o̍h i chò kàu-hoē ê kang chi̍t-sì-lâng.
(Lâu Chùn-sîn kì)
