Hiān-tāi Sìn-gióng Uí-jîn Pa-te̍k Kàu-siū kán-kài(3)
Lí Tiōng-ga̍k
1963.04.15 P.7
Pa-te̍k Kàu-siū pún-sin bat èng Bí-kok Ki-tok-kàu cha̍p-chì (Christian century) ê iau-kiû, tī 1938 nî ê sî, chi̍t pái chiong i tī 1928 nî kàu 1938 nî (42 hè kàu 52 hè) ê tiong-kan ê keng-kè, kán-tan siá choè chū-toān. āu-lâi kàu 1948 nî ê sî, ū koh chiong i 1938 nî kàu 1948 nî ê 10 nî kú ê keng-kè, siá choè kan-tan ê chū-toān. Kàu choè kūn 1958 nî chiah koh siá chi̍t pái, 62 hè kàu 72 hè ê tiong-kan ê kán-tan ê chū-toān. Tuì chit lāi-bīn lóng oē thang khoàⁿ chhut i ê choè lâng kap i ê sìn-gióng seng-oa̍h ê khài-iàu. Tuì i só͘ siá chit saⁿ pái ê kán-tan ê chū-toān só͘ oē thang khoàⁿ chhut ê chi̍t hāng te̍k-sek, chiū-sī i tuì Sèng-keng ê chin-lí hui-siông giâm-keh, tiong-si̍t, m̄-khéng iông-ún chi̍t tiám-á ê hô͘-tô͘ kap chhò-gō͘.
Nā chiàu Tiong-kok ê kó͘ sèng-hiân Khóng-chú só͘ kóng, " Sù-si̍p jî put-he̍k" chiū-sī kóng kàu sì-cha̍p hè chiū só͘ siūⁿ, só͘ choè boē siū bê-he̍k, boē uī-tio̍h beh soán-te̍k chiàⁿ-lō͘ lâi chhau-hoân. Tú chhin-chhiūⁿ án-ni, Pa-te̍k Kàu-siū kàu tī i sì-cha̍p goā hè hia ê sî, ū nn̄g hāng te̍k-pia̍t hián-tù ê kám-kak, chiū-sī kóng i ê choè lâng si̍t-chāi sī kàu chit-chām chiah toā khai-sí. Koh chi̍t hāng, chiū-sī kàu chi̍t chām si̍t-chè-chiūⁿ ê chek-jīm chiū ke chin tāng. Chiàu i só͘ kóng, tī hit tiong-kan i ê lāu-bú kè-sin, iā i ê choē-choē ê lāu-su, choē-choē ti̍t-ti̍t kè-sì, i ê hō͘-chìn ti̍t-ti̍t chhut-thâu, kàu i 52 hè hit-sî, i ê nn̄g ê hāu-siⁿ lóng í-keng sī teh gián-kiù Sîn-ha̍k ê lâng, sīm-chì í-keng ū nn̄g ê sun-á, iû-kî sī i tī sū-gia̍p-chiūⁿ ū kám-kak tio̍h eng-kai tio̍h hū chek-jīm, choè lâng ê thâu-chêng, choè lâng ê bô͘-hoān, só͘-í ka-kī m̄-bián tui-kiû, iā ū choè boē liáu ê kang teh tán-hāu i, in-uī i tuì i ê choè lâng ê pún-hūn í-keng chai-iáⁿ kàu chin chheng-chhó.
Tī chit tiong-kan i só͘ choè ê, tû-khí kà-chheh kap tù-chheh í-goā, chiàu i ka-kī só͘ kóng, ū kuí hāng khah hián-tù ê, chiū-sī kok-goā ê lú-hêng, í-ki̍p tuì Tek-kok ê kok-ka chú-gī ê tò͘-cheng. I kóng chū i chia̍h kàu 40 kuí hè, chí-ū sī tī Suī-se, Tek-kok kap Hô lân chí 2-3 kok ê lāi-bīn teh seng-oa̍h, chóng-sī kàu 1929 nî thâu pái kàu Ì-tāi-lī, liáu-āu chiū bat kàu Eng-kok, Teng-boa̍t, Ò-tē-lī, chiat-khek chiah ê kok-ka, chiah kám-kak-tio̍h chū kàu-taⁿ bô khì hóng-būn chiah ê kok-ka sī chin bô-chhái. In-uī kàu hit-tia̍p liáu-āu, i chiū koan-sim tī Phó͘-sè Kàu-liân ūn-tōng. Kàu chit-tia̍p i chiah koh-khah bêng-pe̍k sè-kài ê chèng kàu-hoē, goân-lâi sī i ê Sîn-ha̍k só͘ teh ho̍k-bū ê. Koh ū chiah ê chèng kàu-hoē sī chi̍t ê kàu-hoē lāi ê chèng kàu-hoē. Koh hō͘ i bêng-liâu chiah ê chàn-sêng Phó͘-sè Kàu-liân ūn-tōng ê lâng, í-ki̍p bô ài Phó͘-sè kàu-hoē ê lâng ê bô saⁿ-tâng ê só͘-chāi, tuì án-ni i ū koh-khah kám-kak hiàn-sin ê hoaⁿ-hí, lâi uī-tio̍h chit-hāng Phó͘-sè kàu-hoē ūn-tōng tio̍h-boâ, in-uī i khoàⁿ choè che sī sio̍k tī Chú ê chi̍t ê kàu-hoē, í-ki̍p sio̍k tī chit sè-kan ê lóng-chóng ê kàu-hoē pîⁿ-pîⁿ sī bô boē ēng-tit ê.
Tī chit 10 nî kú ê tiong-kan, i ū keng-giām tio̍h sit-khì pêng-iú, tông-chì ê khó͘-thàng, chi̍t hong-bīn chiū-sī goân-lâi chiàu khoàⁿ sī kap i siāng-khoán su-siúⁿ, chú-tiuⁿ ê kuí-nā ê Sîn-ha̍k-chiá, chhin-chhiūⁿ Pin-la̍p(ブルンナー), Ko-ka-ni-tián (ゴーガルテン), á-sī Muî-ní-chû (メルツ) chiah ê lâng, hō͘ i hoat-hiān tio̍h tī sìn-gióng su-sióng chiū ū boē thang it-tì ê só͘-chāi. Chhin-chhiūⁿ Pin-la̍p sī in-uī chhái-chhú chū-jiân Sîn-ha̍k ê hoat-tō͘, hō͘ Siōng-tè ê khé-sī pìⁿ-choè ēng lâng ê tì-sek, lí-sèng oē thang liáu-kái ê, tuì án-ni Pa-te̍k Kàu-siū soà kap i lī-khui. Koh kî-û nn̄g ê chiū-sī in-uī tuì tī tong-sî ê to̍k-chhâi-chiá Hi-thek-lia̍p(ヒトラ) ê kok-ka chú-gī ū kè-thâu thò-hia̍p. Pa-te̍k Kàu-siū chiah kap in lī-khui.
