Goá só͘ Chun-kèng Sìn-gióng chiūⁿ ê Su Iú

Tiuⁿ Khhun-oán [sic.]

1963.06.01  P.12-13、15

  Siū Lí chú-pit ê iau-kiû, chiong téng-bīn ê toê-ba̍k, siá chit phiⁿ, po̍k-lō͘ goá ê jîn-seng tiong tiōng-iàu ê chi̍t toāⁿ, thang choè goá pún-lâng ê kám-siā, nā oē choè khoàⁿ Pò ê hiaⁿ-chí ê chham-khó chiū chin kám-siā.

  Tng goá tha̍k Tiong-o̍h ê sî ê chhong-iú, thiaⁿ-kìⁿ goá tha̍k Sîn-ha̍k-hāu, koh choè "Bo̍k-su," ta̍k ê to͘ kóng, "Chin kî-koài."  In-uī tng 20 hè chêng-āu ê goá, sī hiat-khì kàu-ke̍k hong-kong, put-sî ài chhut hong-thâu, thàn choè "Bo̍k-su kiáⁿ" iu-oa̍t ê tiâu-kiāⁿ, (tng-sî tha̍k Tām Tiong, bo̍k-su kiáⁿ khak-si̍t ū khah piān-lī) lāu-pē choè bo̍k-su ê tì-ìm, kám-kak ke chin ū sè-thâu, só͘-í bô lâng káⁿ siūⁿ goá oē choè "Bo̍k-su," iā oē kham choè "Bo̍k-su."  Chiū goá ka-kī tuì sìn-gióng siōng ê būn-toê, iā sī hōng-hêng kò͘-sū, chí-ū chhin-chhiūⁿ chia̍h-pn̄g, suh khong-khì, bô sím-mi̍h kám-kek, koh khah bô sím-mi̍h "kám-kek" thang kóng, sui-bóng lāu-pē sī bo̍k-su, goá sī toā kiáⁿ, eng-kai tio̍h soà-chiap lāu-pē ê "i-poa̍t," chóng-sī liân-siūⁿ to bô.  Kun-pún hō͘ lâng kong-jīn sī chi̍t ê "pháiⁿ gín-ná," hō͘ ha̍k-hāu chin uî-lân ê chù-ì jîn-bu̍t.

  Put-kò Siōng-tè ê Sèng chí-ì, sī ke̍k kî "kî-biāu--ê."  Goá oē thang khiā-chāi tī sìn-gióng, koh oē thang tuì 1932 nî khí choè thoân-kàu-chiá kàu kin-á-ji̍t, bô làng-cham, si̍t-chāi sī Siōng-tè "ò-biāu" ê chok-uî.

  "Sìn-gióng ê Su, Iú（師，友）sī chin oh chhiau-chhē, sū-si̍t iā sī chin chió.

  Goá 20 hè chut-gia̍p Tām-chuí Tiong-o̍h liáu-āu, ū tī chū-tōng chhia hoē-siā(Bus) kap tī tāi-su ê só͘-chāi chia̍h thâu-lō͘, sī in-uī goá sī toā-kiáⁿ, lāu-pē ài goá kā i tàu pun-phiⁿ ka-têng ê tāng-tàⁿ.

  Tī chit 3, 4 nî ê tiong-kan, sui-bóng ū thàn chi̍t-koá chîⁿ thang hō͘ lāu-pē saⁿ thiⁿ-thiap, chóng-sī goá ê sim lóng bô moá-chiok.  M̄-sī goá m̄-goān choè, sū-si̍t sī in-uī goá ê lāi-sim boē an-chēng.

  Goá iáu tī kong-ha̍k-hāu (Sió-o̍h) ê sî, ū lāu-pē ê hó pêng-iú, kó͘-lē goá khì khó 8 nî chè ê I-choan, ū beh kā goá chhut ha̍k-huì, chóng-sī lāu-bú sī ài goá tha̍k Sîn-ha̍k.  I put-sî to͘ chióng-lē goá, tio̍h chún-pī, thang hō͘ Chú ēng.  Kiat-kó goá bô khó I-choan, sī khó Tām-Tiong, tī Tām-chuí tha̍k 5 nî ê chheh, chut-gia̍p liáu, in-uī tio̍h tàu hū-tam sió-bē, sió-tī ê ha̍k-huì, só͘-í bô khì tha̍k Sîn-ha̍k-hāu.  (Sui-bóng lāu-bú put-sî teh liām), ka-kī iā bô siūⁿ beh tha̍k.  chóng-sī tī chit 3, 4 nî kú, si̍t-chāi sī hui-siông ê khang-hu, sim-sîn lóng boē an-tēng, tī sim-lāi chhin-chhiūⁿ ū hong-éng teh khí-lo̍h!  Lāu-bú bián-lē ê siaⁿ-im, chū-jiân iā tī hit tiong-kan teh ek-lâi, ek-khì.

  Chi̍t sim siūⁿ, tio̍h lâi khì tha̍k Sîn-ha̍k, chóng-sī koh chi̍t sim siuⁿ tio̍h lāu-pē taⁿ tāng-tàⁿ, boē choè-tit khoàⁿ i hō͘ ka-têng teh kah ún-ku lo̍h-khì.

  Tī lióng-lân ê tiong-kan, ū siaⁿ kā goá kóng, "Lí nā sí-liáu beh khì tó-uī?"  Goá chiū kap lāu-bú chham-siông (lāu-pē chhut-chhe bô tī-teh), koh tit-tio̍h Tân Chheng-gī Bo̍k-su kiò goá the̍h-chhut goān-su, (hit-sî tú-hó sī chio-seng kî), goá chiū tī 1928 nî ê 4 ge̍h tit-tio̍h ún-chún, ji̍p tī Tām-chuí ê Tâi-pak Sîn-ha̍k-hāu tha̍k-chheh.  Tha̍k chi̍t ha̍k-kî kàu hioh-joa̍h, siū phài tī Tiong-le̍k kàu-hoē pang-chān nn̄g ge̍h-ji̍t, būn-toê tī chit ê í-āu hoat-seng!

 Chiū-sī tē jī ha̍k-kî khui-o̍h ê í-chêng, goá chiap-tio̍h Bêng Iú-tek Hāu-tiúⁿ ê phoe, kiò goá bān chiah khì siōng-khò.

  Chheng-thian tân toā-luî!!

  Thiaⁿ-kìⁿ ê lâng ta̍k-lâng lóng gông-ngia̍h, chek-sî tiāu-cha, kiat-kó, kóng sī sià-kam sian-siⁿ pò-kò Kàu-siū-hoē kóng, Tiuⁿ bó͘-bó͘ bô thoân-kàu ê cheng-sîn.  Hāu-tiúⁿ iā chiū chhái-la̍p i ê ì-kiàn, bēng-lēng goá m̄-thang khì hù khui-o̍h.

  Tàu-tí sī uī-tio̍h cháiⁿ-iūⁿ chiah oē siū-tio̍h hit khoán ê pò-kò kap chhú-hun?  Chiū-sī uī-tio̍h chhui-sū ê būn-toê.  Ta̍k lé-pài-ji̍t, goán ha̍k-seng in-uī chhut-khì choè kang, ū ê àm-sî oē khah oàⁿ tò-lâi, chóng-phò͘ hiâm huì-khì, chiū tuì sià-kam sian-siⁿ kiò khó͘, tì-kàu sià-kam sian-siⁿ kā chóng-phò͘ kóng, nā kè sî-kan lóng kā i phâng piàⁿ-lo̍h phun.  Tú-tú hit sî, goán kuí-nā lâng tī hia thiaⁿ-kìⁿ, goá chiū hó-táⁿ ìn sià-kam sian-siⁿ kóng, hiah ê lâng khah-oàⁿ tńg-lâi, sī uī-tio̍h khì choè kang oàⁿ tńg-lâi, lâng to͘ chin siān, koh bô thang chia̍h thài oē-ēng-tit.  siat-sú nā boē-ēng-tit chia̍h, mā m̄-thang piàⁿ-lo̍h phun, chin phah-sǹg, keh chá-khí mā oē-thang hoah lin-long (goán ū chit khoán si̍p-koàn).

  uī-tio̍h án-ni, kóng sī bô sūn-ho̍k sià-kam, chiong-lâi bô cheng-sîn thang thoân-kàu.

  Ah!  Thiaⁿ-kìⁿ ê lâng, ta̍k ê to͘ kóng chin kî-koài.  Goá ê tông-ha̍k ta̍k ê to͘ kóng siūⁿ boē chhun, te̍k-pia̍t goá ê ti-iú Chheng-ek kap Tek-kiàn ū khì chhéng-mn̄g hāu-tiúⁿ, tuì i so͘-thong ì-kiàn kóng, "Ū thoân-kàu ê cheng-sîn á-bô, thái ū lâng oē chai.  Tong-jiân iā ū chiong sū chêng pò-kò hāu-tiúⁿ, só͘-í ū tit-tio̍h hāu-tiúⁿ tah-èng beh koh khui Kàu-siū-hoē lâi siat-hoat.  Tek-kiàn kap Chheng-ek in nn̄g lâng, chi̍t bīn ǹg ha̍k-hāu tong-kio̍k kau-sia̍p, so͘-thong; chi̍t bīn siá phoe bián-lē goá m̄-thang sit-chì, thèng-hāu Kàu-siū-hoē ê koat-tēng, in kóng tek-khak ū thang kè-sio̍k tha̍k, sīm-chì Tek-kiàn chhin-sin lâi kap ka-hū kóng-khí chi̍t kiāⁿ sū, iā kó͘-lē goá tio̍h hùn-hoat, thèng-hāu hó siau-sit.

  Khui-o̍h liáu, kó-jiân tit-tio̍h Kàu-siū-hoē ū tiâu-kiāⁿ ê ún-chún, chiū-sī chhì tha̍k, iā thêng-chí chi-kip muí ge̍h ê chióng-ha̍k-kim 7 ge̍h-ji̍t kú.  Kàu-siū-hoē gī-koat liáu, iáu-bē kā goá thong-ti ê í-chêng, goá chiū siu tio̍h chi̍t tiuⁿ tiān-pò tuì Tām-chuí lâi ê, hoat-pò jîn sī Chiam Tek-kiàn, pò goá hó siau-sit, kiò goá kín chun-pī khì siōng-khò.  Goá só͘ siū ê kam-kek, sī boē kóng-tit !!  Sui-bóng liáu-āu siu-tio̍h ha̍k-hāu giâm-lē ê kong-bûn, goá ū hián-chhut lâng ê chêng, siūⁿ m̄ ài khì tha̍k, chóng-sī in-uī goá ê chì-iú Chheng-ek, Tek-kiàn ê kó͘-lē, khut jî  siū-chì, (chì-chió tī hit-sî goá ū án-ni siūⁿ) koh tò-tńg-khì kè-sio̍k tha̍k-chheh.  Sui-bóng ū koh thiaⁿ-kìⁿ sià-kam sian-siⁿ kā goán ê tông-ha̍k kóng, "Tiuⁿ bó͘-bó͘ tha̍k boē chut-gia̍p, nā tha̍k oē chut-gia̍p, choè thoân-tō iā choè bô poàⁿ-nî."  Chit khoán chhàm-gú ê oē hō͘ goá chin siong-sim, iáu-kú uī-tio̍h chiah ê chì-iú an-uì kap kó͘-lē, chiah oē thang tha̍k kàu chut-gia̍p.  Tuì 1932 nî kàu kin-á-ji̍t, bô kàn-toān teh ho̍k-bū tī kàu-hoē, nā m̄-sī ū chia ê chì-iú, ún-tàng oē chiàu sià-kam sian-siⁿ só͘-chhàm-gú ê "THA̍K BOĒ CHUT-GIA̍P."

  Tī chia koh chi̍t ê hō͘ goá siàu-liām ê lâng, chiū-sī Gô͘ Thian-bēng Bo̍k-su.  Tng goá chhì-tha̍k ê kî-kan tiong, goá tio̍h choè khó͘-kang, (pa̍t ê tông-ha̍k lóng m̄-bián choè), chiah ū thang tit-tio̍h tām-po̍h choè huì-iōng.  Gô͘ Sian-siⁿ khó-lîn goá, chi̍t-bīn muí ge̍h nn̄g kho͘ gûn, (hit-sî 150 kun ê hông-lâi-bí sī 6 kho͘ thóng, chi̍t kun chhiah-soa-thn̂g sī kak-jī), pang-chān goá ê keng-chè, kàu-ha̍k-hāu koh hō͘ goá niá uî-chí, koh chi̍t-bīn choè goá ê sian-siⁿ, kà goá Sîn-ha̍k, iā tī kng, tī àm-pang-chān goá ê sìn-gióng, hō͘ goá bián chi̍h-chām.

  Tit-tio̍h Lí Chú-pit Ka-siong Bo̍k-su ài goá siá "goá só͘ chun-kèng ê sìn-gióng chiūⁿ ê Su, Iú" ê sî, goá siá chiah ê lâi siàu-liām goá ê chì-iú Tek-kiàn hiaⁿ, goá ê Sian-siⁿ Gô͘ Thian-bēng Bo̍k-su, kap goá ê lāu-bú, í-ki̍p jím-khó͘ ke taⁿ goá ê tàⁿ, hō͘ goá khì tha̍k Sîn-ha̍k ê goá ê lāu-pē, in lóng tńg-khì Thian-tông lah!

  iā kám-siā goá ê hāu-tiúⁿ kap sià-kam sian-siⁿ, in giâm-lē ê chhú-hun, ū ka-kiông goá ê put-khut ê cheng-sîn.  iā kám-siā Siōng-tè, hō͘ Gô͘ Chheng-ek Bo̍k-su iáu tī-teh, thang kè-sio̍k choè goá ê sìn-gióng ê pang-chān-chiá, goá iā kè-sio̍k kám-siā kap pài-thok i ê chi-chhî.

  Chin khó-sioh!!  Chiok-chiok 31 nî kú goá ê thoân-tō-chiá seng-oa̍h tiong, bô thang chhē-tio̍h tuì goá chhut sìn-gióng ê ké-chí.  chóng-sī goá pek-chhiat khún-kiû Siōng Chú lîn-bín sià-bián goá, hō͘ goá tī boán-liân oē khah ū sêng-chiū.