JÛ-KÀU Ê LÚ-SÈNG KOAN
Sè-kài ê jîn-sò͘ iok ū cha̍p-gō͘-ek-bān, lāi-tiong chi̍t-poàⁿ thang kóng sī lú-chú. Só͘-í lán nā lâi gián-kiù lūn in ê seng-oa̍h chōng-thài, in ê tē-uī, in só͘ siū ê thāi-gū, kap in tī siā-hoē tiong só͘ kòng-hiàn sī sím-mi̍h, í-ki̍p pa̍t-hāng téng-téng sī chin sim-sek koh iā sī chin iàu-kín. Tuì chá kàu kin-ná-ji̍t, khah choē lâng lūn hū-lú chit hong-bīn lóng bô tì-ì, koh-chài chin khoàⁿ-khin--in. Lūn in tē-uī, thāi-gū, kàu-io̍k téng-téng só͘ siūⁿ tio̍h ê sī chin kē. Taⁿ tī chia só͘ ài siá tām-po̍h choè tāi-ke ê chham-khó ê chiū-sī kan-ta lūn Jû-kàu ê lú-sèng koan nā-tiāⁿ.
Lūn Jû-kàu ê su-siúⁿ, lán chai, thang kóng sī tiōng-lâm kheng-lú. Lán nā khoàⁿ ia̍h-keng chiū chai tī hit lāi-bīn ū kì-chài kóng "Thian-chun tē-pī, khiân-khun tēng......" Koh kóng "khiân-tō sêng lâm, khun-tō sêng-lú." khoàⁿ án-ni chiū bêng-pe̍k. Koh-chài Lia̍t-chú ū kóng "lâm-chun lú-pī, kò͘ í lâm uî(誤字nî) chun" chóng-sī Lia̍t-chú kî-si̍t m̄ sī Jû-phài, iáu-kú su-siúⁿ kap in siāng-khoán; án-ni thang chèng-bêng kóng Tiong-kok tuì kó͘-chá í-lâi it-poaⁿ lóng-sī tiōng-lâm kheng-lú.
Lūn lâm-lú ê lé-gî Jû-kàu ū tēng kóng tuì "chhit-hè liáu-āu ê lâm-lú m̄-thang saⁿ-kap chē saⁿ-oá, ia̍h m̄-thang siâng toh saⁿ-kap chia̍h-pn̄g; koh ia̍h m̄-thang ēng in ê i-chiûⁿ hē tī siâng só͘-chāi"－chit ê kì-chài tī Lé-kì. Lūn Jû-kàu ê kà-sī chiū-sī kóng "Lâm-lú siū-siū put-chhin" Lán nā khoàⁿ lūn-gú, tī lāi-tiong ū kì kóng "Chú oa̍t, î lú-chú ú siáu-jîn, uî-lâm ióng iá, kūn--chi chek put-sūn, oân--chi chek-oàn." Khóng-chú pún-sin khiok hán-tit lūn lú-chú ê sū, chóng-sī khui chhuì chiū lia̍h lú-chú kap siáu-jîn choè siâng-luī ê mi̍h, lóng pîⁿ-pîⁿ choè huì-khì, chiàu-kò͘ ê tô͘-luī. Kok-chài tī Tâi-kî-lé ū kì-chài chin chhut-miâ ê lú-chú-hùn: chiū-sī "hū-jîn chhit-khì." Chiū-sī kóng:－(1) Put-sūn hū-bió chiá khì, (2) Bû-chú chiá khì, (3) îm chiá khì (4) Tò͘-chiá khì, (5) Iú-ok-chi̍t chiá khì, (6) To-giân chiá khì, (7) Chhiap-tō chiá khì. Chiū-sī chit chhit-hāng tiong nā ū hoān-tio̍h chi̍t-hāng chiū thang kā i lî-iân. Chóng-sī chiàu goá siūⁿ kó͘-chá ê sèng-hiân nā khah ū kong-gī ê sim-koaⁿ, chit chhit-hāng chiū tio̍h hō choè lâm-lú chhit-khì chiah ū ha̍p-gî, in-uī sī lâm-lú nn̄g-pêng lóng ū koan-hē ê kà-sī. Phì-jū kóng chhin-chhiūⁿ tē-jī-hāng lūn bô kiáⁿ ê sū－hit ê chek-sêng lóng beh kui hō͘ lú-chú siuⁿ chân-jím. Lūn gín-ná ê seng-sêng chiàu lán só͘ chai sī lâm-lú lóng ū koan-hē.
Chóng-sī lūn kó͘-chá khiok bô chhin-chhiūⁿ hiān-kim chiah nih chìn-pō͘. Kó͘-chá lâng bô kho-ha̍k ê tì-sek, khoàⁿ ta̍k-hāng khah choē lóng-sī tuì keng-giām－chiū-sī tuì ti̍t-koan-tek lâi phoàⁿ-toàn, só͘-í lūn gín-ná lóng-sī tuì lāu-bú siⁿ--ê, iah m̄-bat khoàⁿ-kìⁿ lāu-pē siⁿ-kiáⁿ; só͘-í nā bô kiáⁿ suî-sî siūⁿ kóng sī lāu-bú ê chek-jīm. M̄-kú hiān-sî lán ū tit-tio̍h chióng-chióng(chiong) kho-ha̍k ê tì-sek, chóng-sī iáu-kú choē-choē iû-goân sī teh thàn hit-khoán bô ha̍p tō-lí ê kà-sī teh kiâⁿ; chin-chin sī khó-lîn! Chóng-sī goá khiok m̄-sī teh phoê-phêng sèng-hiân ê kà-sī ê m̄-tio̍h, kan-ta ài hō͘ lia̍t-uī khoàⁿ chit-phiⁿ ê hiaⁿ-chí choè chham-khó ê, chiū sī tio̍h chai sui-jiân sī sèng-hiân só͘ kà-sī ê tō-lí ū nn̄g-khoán: (1) Kan-ta sī ha̍p in hit-sî-tāi ê kà-sī, (2) Koh ū éng-oán ê chin-lí. Kóng khah-bêng chiū-sī in só͘ kà-sī ū ê sī choè chit-sî ê lō͘-ēng nā-tiāⁿ; chhin-chhiūⁿ téng-bīn só͘ kóng hit ê chhit-hùn ê khoán. Tuì kin-ná-ji̍t í-āu hit-khoán ê kà-sī tio̍h khì-sak, in-uī bô kong-lí.
Koh-chài chi̍t-hāng chhin-chhiūⁿ kó͘-chá chheng-choè jī-cha̍p-sì hàu soaⁿ ê chi̍t ê, miâ kiò-choè Gô Béng, i ê iú-hàu-hoat sī ēng pún-sin hō͘ báng kā lâi tit-tio̍h; chóng-sī nā chiàu Khóng-chú ê kà-sī i iû-goân sī put-hàu, in-uī Khóng-chú ê kà-sī kóng "Sin--thé hoat-hu siū-chi hū-bió, put-kám huí-siong" án-ni chiah sī hàu-hēng ê khí-thâu. Só͘-í Gô-béng sui-bóng sī uī-tio̍h lāu-bó ê in-toaⁿ hō͘ báng kā, iáu--kú nā chiàu Khóng-chú ê kà-sī i iû-goân ia̍h sī ū hoān-tio̍h hit ê kè-sit. Só͘ iàu-kín ê lán tio̍h khioh i ê cheng-sîn m̄-sī o̍h i ê hoat-tō͘ Siat-sú hiān-sî nā ū lâng koh o̍h i ê khoán lâi kiâⁿ m̄-nā boē hō͘ lâng o-ló, soà oē siū thí-chhiò. án-ni hō͘ lán thang-chai sui-jiân siâng-khoán ê kà-sī tī kó͘-chá chin ū ha̍p-ēng, iáu-kú tī hiān-sî bô ha̍p.
Taⁿ lán tuì hū-lú ê kà-sī ia̍h sī án-ni, sui-bóng chá-sî hit-khoán "sam-chiông chhit-khì" ê kàu-hùn chin ha̍p-iōng, iáu-kú tuì kin-ná-ji̍t í-āu boē ēng tit lah!
Koh-chài tī Si-keng ê tāi-ngá, hia ū chi̍t-kù kóng "Hū bû kong-sū, hiu(hui)-kî chhâm chi̍t" Hit-ê ì-sù sī kóng lú-chú lūn kong-sū, chhin-chhiūⁿ kóng chèng-tī á-sī pa̍t-khoán sio̍k tī ta-pō͘ só͘-choè ê sū-bū boē ēng-tit chhap-chhuì, kan-ta tiàm chhù-lāi pháng-cheh á-sī choè chhù-lāi ê kang-tiâⁿ chiū-hó. Koh-chài siâng-tī Si-keng ê sió-ngá lāi-bīn ū kì-chài kóng, nā sī siⁿ ta-po͘-kiáⁿ chiū phō i khùn tī bîn-chhn̂g téng, ēng suí-saⁿ hō͘ i chhēng koh ēng gio̍k chiong ê kiû hō͘ i thit-thô, koh kì kóng nā siⁿ cha-bó͘-gín-ná chiū hō͘ i khùn tī tē-nih, ēng chho͘-pò͘ saⁿ hō͘ i chhēng, ia̍h ēng hāu-phiaⁿ-phè hō͘ i thit-thô. Tuì chhut-sì chiū khêng-pia̍t cha-bó͘ ê, ia̍h tuì-tiōng ta-po͘--ê.
Tuì án-ni khoàⁿ-khí--lâi Jû-kàu ê kà-sī thang-kóng bô tuì-tiōng lú-chú, só͘-í lūn kàu-io̍k chit hong-bīn, lú-chú só͘ tit-tio̍h ê chin m̄ chiâⁿ mi̍h. Khiok si̍t-chāi bo̍k-koài, lūn Se-iûⁿ lâng só͘-kóng "better help(halp)" chit-kù tī Jû-kàu ê sìn-chiá tiong boē ha̍p-ēng, in-uī chiàu Jû-kàu ê kà-sī kè-chhoā sǹg sī kan-ta choè chi̍t ê siⁿ-kiáⁿ ê chhiú-toāⁿ nā-tiāⁿ; goân-lâi m̄-sī chhin-chhiūⁿ hiān-sî ê kè-chhoā kóng-sī hó ê tâng-phoāⁿ, bô lūn tō-tek á-sī sím-mi̍h hong-hiòng choè tē it hó ê hó pêng-iú thang kóng sī hu-hū, só͘-í se-iûⁿ lâng chheng-ho͘ ka-kī ê bó͘ kiò choè "khah hó ê chi̍t-poàⁿ" (better help(halp)). Chóng-sī Khóng-chú só͘ siūⁿ ê "better help(halp)" m̄-sī bó͘ chiū-sī pêng-iú. Lán ê hàn-bûn ū chi̍t kù "bún-kèng chi-kau" chit khoán ê pêng-iú sī choè tē-it lí-sióng ê. Chái-iūⁿ chit-khoán lí-sióng ê pêng-iú tī ang-bó͘ tiong boē tit-tio̍h? Sī in-uī Jû-kàu ê kà-sī hu-hū sǹg m̄-sī pêng-téng, "hu-chhiòng hū-suî" chiū-sī ang sī chú-lâng, ia̍h bó͘ sī lú-pī, koh-chài ta-po͘ ū siū kàu-io̍k ia̍h cha-bó͘ bô, só͘-í bô lūn tah-lo̍h chi̍t hong-bīn mā sī su ta-po͘, só͘-í lūn chin ê hó pêng-iú m̄-sī ang-bó͘ sī pîⁿ-pîⁿ ū siū siâng-khoán kàu-io̍k ê ta-po͘ pêng-iú, án-ni sǹg sī bô kî-koài. Koh-chài hōng Jû ê hàn-ha̍k-chiá khah choē sī to-chhe chú-gī, chhin-chhiūⁿ(chiūⁿ) án-ni thái-oē hiáu-tit thang chun-tiōng lú-chú ê jîn-keh!!
