Ki-tok kàu kap Hu̍t-kàu ê gián-kiù.
Sè-kan ê chong-kàu, m̄-nā chi̍t-khoán, phài-piat(pia̍t) chin choē, chiàu ha̍k-chiá só͘ gián-kiù, chū-chi̍p kui-luī, thang kong(kóng) ū 3 toā-luī.
I Bân-cho̍k-teh(tek) chong-kàu.
II It-kok-tek chong-kàu.
III Sè-kài-tek chong-kàu.
Sím-mi̍h hō chò Bân-cho̍k-tek chong-kàu? Chiū-sī chhin-chhiūⁿ Hé-kàu, To-sîn-kàu.
Sím-mi̍h hō-choè It-kok-tek chong-kàu? Chiū-sī chhin-chhiūⁿ Hi-lia̍p-kàu, Tō-kàu. iā sím-mi̍h hō-choè Sè-kài-tek chong-kàu? Chiū-sī Ki-tok-kàu, Hu̍t-kàu, Hoê-hoê kàu chit-khoán.
Taⁿ chit saⁿ ê kàu, sui-jiân pîⁿ-pîⁿ chheng-choè Sè-kài-tek chong-kàu, chóng-sī bô lóng-chóng ū kiù-sè chú-gī ê chong-chí tī-teh. Hoê-hoê kàu tī Tâi-oân bô, m̄-bián kóng, kan-ta chiong Ki-tok-kàu kap Hu̍t-kàu lâi kóng:
Chiàu lán só͘ chai Ki-tok-kàu sī Kiù-sè chú-gī ê chong-kàu, Hu̍t-kàu sī iàm-sè chú-gī ê chong-kàu. Taⁿ chiong 2 kàu lâi gián-kiù kuí-nā khoán, pâi-lia̍t tī ē-toé:-
- (1) Lūn nn̄g-kàu ê hoat-goân-toē. Ki-tok-kàu ê hoat-goân-toē tī Iû-thài-kok, Hu̍t-kàu ê hoat-goân-toē tī ìn-tō͘-kok. Kok sui-jiân bô saⁿ-tâng, chóng-sī Chiu saⁿ-tâng, pîⁿ-pîⁿ tī A-se-a chiu ê lāi-bīn. Lâng teh kóng Ki-tok-kàu sī goā-î ê kàu, sû-put-ti Hu̍t-kàu iā sī goā-î ê kàu.
- (2) Lūn nn̄g kàu ê Kàu-chú. Hut-kàu ê kàu-chú sī Sek-kia, koh miâ. Jû-lâi, iū miâ Sek-ka mo͘-nî, sī în-tō͘ Mô͘-ka-tô kok chēng-hoān-ông ê thài-chú, i 19 hè chhut-ke. Lūn i chhut-sì ê ji̍t, chiàu chhâ-khó bô saⁿ-tâng; ū lâng kóng sī Chiu-chong-ông chāi-uî tē 9 nî, ū lâng kóng sī Chiu-chiau-ông chāi-uī tē 24 nî, lóng bô saⁿ-tâng. Lūn i ê sí-ji̍t, ū chi̍t-soat kóng sī tāi-seng Iâ-so͘ 2426 nî, ū chi̍t-soat kóng sī tāi-seng Iâ-so͘ 370 nî; án-ni cheng-chha 2056 nî, chin-chiàⁿ thang hō͘ lâng kî-koài; chóng-sī chiàu hiān-kim it-poaⁿ ê ha̍k-chiá só͘ kóng, tāi-khài sī tāi-seng Iâ-so͘ 500 nî, chóng-sī boē tit thang kóng sī khak-si̍t. Ki-tok-kàu ê kàu-chú chiū-sī Ki-tok, koh miâ Iâ-so͘, á-sī kóng Iâ-so͘ Ki-tok, chiū-sī Siōng-tè to̍k-siⁿ ê kiáⁿ, kàng-lo̍h sè-kan choè lâng, ū Sîn, Jîn lióng-sèng. I 30 hè chhut-lâi thoân-tō, bô cheng-chha. Lūn i chhut-sì ê ji̍t, chiū-sī 1926 chêng, Lô-má hông-tè Kai-sat a-kó͘-su-tok, kap Iû-thài-ông Hi-lu̍t ê sî-tāi, bô cheng-chha. Lūn I sí ê ji̍t, chiū-sī tī 1926 nî chêng lo̍h lâi 33 nî, tú-tio̍h tèng tī Si̍p-jī-kè, tī Iû-thài chóng-tok Pí-lia̍p-to ê sî-tāi, bô cheng-chha.
Lūn Sek-kia chhut-sì ê só͘-chāi kap sí ê só͘-chāi; Ū lâng kóng i sī tī Kiau-sat-lô͘ kok ê Ka-pí-lô siâⁿ chhut-sì, ū lâng kóng sī tī Sek-lân-tó, lóng bô saⁿ-tâng. Sí ê só͘-chāi, ū lâng kóng sī tī Khu-si siâⁿ hù-kūn ê pho-lô chhiū-hn̂g, ū lâng kóng tī siang-chhiū ē, iā lóng bô saⁿ-tâng. Ki-tok chhut-sì ê só͘-chāi sī tī Iû-thài kok ê Pek-lī-hêng siâⁿ, thang koat-toàn kóng; sí ê só͘-chāi tī Iâ-lō͘ sat-léng ê kau-goā Kok-kok-thaⁿ, iā thang koat-toàn kóng.
Lūn chit 2 ê sí liáu-āu ê chōng-hóng cháiⁿ-iūⁿ? Sek-kia sí liáu-āu chiū-soah, éng bô koh khoàⁿ-kìⁿ; Ki-tok sí liáu-āu 3 ji̍t koh-oa̍h 40 ji̍t chiūⁿ-thiⁿ, choē-choē lâng khoàⁿ-kìⁿ thang choè kan-chèng.
- (3) Lūn nn̄g kàu ê ho̍h-sāi Sîn.
Hu̍t-kàu ū ho̍k-sāi sîn á-bô? Chiàu gián-kiù bô. Tek-kok ū chi̍t-ê gián-kiù Hu̍t-kàun ê chhut-miâ lâng, i ê miá Koppen, ū kóng Hu̍t-kàu bē-ū bû-sí bû-chiong ê Sîn; koh chi̍t ê miâ Miier iā kóng Hu̍t-kàu m̄-jīn ū chō bān-mi̍h--ê, iā m̄-jīn ū chū-jiân jî-iú--ê. Koh chiàu Hu̍t-keng ū kì-chāi kóng, "Sîn kap lâng ê tiong-kan, goá iáu-bē khoàⁿ-kìⁿ ū goá eng-kai pài--ê". (神人之間吾未見有吾所當拜者) Koh chài kóng "thiⁿ-téng toē-ê to̍k-to̍k goá tē-it chun-kuì". (天上地下惟我獨尊) án-ni thang chai Hu̍t-kàu m̄-sìn thiⁿ-tèng ū chi̍t ê chin-sîn. Hiān-kim ê Hu̍t-kàu ū kái-liông, soà kóng in iu-goân ū ho̍k-sāi Sîn,goá bat thiaⁿ-kìⁿ chi̍t ê chhut-miâ ê pún-tó hē-siūⁿ kóng, in só͘ ho̍k-sāi ê sîn hō-choè bû-ke̍k thài-chó͘.
Ki-tok-kàu ū ho̍k-sāi Sîn á-hô? Ū! Ho̍k-sāi sím-mi̍h Sîn? To̍k-it chin ê Sîn, Ú-tiū bān-mi̍h ê toā chú-cháiⁿ, sè-kài jîn-luī ê Toā-lāu-pē.
- (4) Lūn nn̄g kàu ê kàu-lí.
Hu̍t-kàu ê kàu-lí, hō͘ lâng oh bêng, in kóng in ê hoat-bûn ū poeh-bān sì-chheng, lâng boē tit-thang suî-piān chai-iáⁿ. Bô kî-koài, in-uī in ê Kàu-lí ū pau-hâm chin choē chéng, pa̍t ê chong-kàu bô chhin-chhiūⁿ án-ni. Sui-bóng Hu̍t-kàu ê choan-bûn-ka, iā boē tit-thang chai kàu thiat-tí. I ê keng-tián sī tuì I ê ha̍k-seng Ká-thok Hu̍t ê chhuì lâi choè, só͘-í kî-tiong bô si̍t ê oē chin-choē. Chhin-chhiūⁿ kóng, "Jû-lâi seng 33 thiⁿ". Chit ê sī sio̍k tī bô-iáⁿ ê oē.
Ki-tok kàu ê kàu-lí, chí-ū Ki-tok ho̍k-lîm, kap sè-kài boa̍t-ji̍t ê ū-giân, chit-khoán ê kàu-lí chin-chhim, beh siông-sè hun-thiah, tuì kó͘-chá í-lâi ê Sîn-ha̍k-chiá, iā oh bêng-pe̍k. Tû-khì chit khoán í-goā, Ki-tok-kàu ê kàu-lí, thang bêng-pe̍k thàu-thiat; in-uī Ki-tok choē-choē ēng phì-jū, ēng pêng-siông ê oē, sui-bóng bô ha̍k-būn ê lâng iā thang tit-tio̍h liáu-kái. I ê keng-tián ū 66 pún, chiū-sī tuì thiⁿ thoân-siū, tuì Sîn ê khé-sī. Pí-tek kóng "Sèng-keng tāi-seng kóng ê oē, m̄-sī lâng só͘ oē hiáu kóng, in-uī Kó͘-chá tāi-seng kóng ê oē, pún m̄-sī liōng-iok ê oē, sī Siōng-tè ê Sèng-jîn siū Sèng-sîn kám-tōng lâi kóng'.
- (5) Lūn nn̄g kàu ê Kài-lu̍t. Hu̍t-kàu ê kài-lu̍t ū 10 tiâu:
- 1. M̄-thang thâi oa̍h-mi̍h 勿殺生
- 2. M̄-thang kóng pe̍h-chhat(chha̍t) 勿謊言
- 3. M̄-thang thau-the̍h 勿竊取
- 4. M̄-thang îm-io̍k 勿淫慾
- 5. M̄-thang lim-chiú 勿飲酒
- 6. Tio̍h siú chai-kî 守齋期
- 7. M̄-thang chhah-hoe 不可插花
- 8. M̄-thang khùn koân-toā ê bîn-chhn̂g 勿睡高大之牀
- 9. M̄-thang thiaⁿ ga̍k-khì 不可聽樂器
- 10. M̄-thang ēng kim-gûn 不可用金銀
Ki-tok-kàu ê kài-lu̍t iā ū 10 tiâu;
- 1. Siōng-tè í-goā bô pa̍t ê Siōng-tè. 上帝以外無別有上帝
- 2. M̄-thang tiau-khek ngó͘-siōng勿雕刻偶像
- 3. M̄-thang lām-sám chheng-ho͘ Siōng-tè ê miâ. 勿妄稱上帝之名
- 4. Tio̍h siú an-hioh-ji̍t 宜守安息日
- 5. Kèng lí ê pē-bú 敬爾父母
- 6. M̄-thang thâi lâng 毋殺人
- 7. M̄-thang kiâⁿ kan-îm 毋行淫
- 8. M̄-thang thau-the̍h 毋攘竊
- 9. M̄-thang lâm-sám kan-chèng 勿妄証
- 10. M̄-thang tham lâng chhù-the̍h 毋貪人宅第
Chiong nn̄g-pêng ê kài-lu̍t lâi gián-kiù, Hu̍t-kàu bô kà-sī lâng pài Sîn, iā bô kà-sī lâng hàu-kèng pē-bú.
- (6) Lūn nn̄g kàu tit-kiù ê lō͘.
Hu̍t-kàu tit-kiù, ê lō͘ sī kóng lâng tit kiù tio̍h chún-siú pat-tō (八道) :-
- 1. Chin sìn 真信
- 2. Chin giân 真言
- 3. Chin-chì 真志
- 4. Chin-hēng 真行
- 5. Chin-tō͘-ji̍t 真度日
- 6. Chin bián-lē 真勉勵
- 7. Chin kì-sim 真記心
- 8. Chin be̍k-liām 真默念
I-siōng chiah ê pat-tō chiū-sī Hu̍t-kàu tit-kiù ê mn̂g hō͘: lóng sī tuì kong-lô lâi chiâⁿ. I só͘ kóng chit ê chin-sìn (真信), chiū-sī sìn ū 4 thê (四諦).
- 1. Sìn hoān-nā ū oa̍h-miā ê tek-khak tio̍h siū khó͘.
- 2. Sìn khó͘ sī tuì Io̍k lâi chū-chi̍p.
- 3. Sìn io̍k sī tuì khó͘ lâi bia̍t-bô.
- 4. Sìn ài koáⁿ io̍k, tio̍h kiâⁿ pat-tō.
Koh-chài i só͘ kóng chit ê chin-chì (真志), chiū-sī kóng tio̍h li̍p-chì chhut-ke. iā kóng chin-tō͘-ji̍t (真度日), chiū-sī kóng ū-thang chia̍h chiū hó, m̄-thang sat-seng.
Lūn Ki-tok-kàu tit-kiù ê lō͘, sī óng lâng ài tit-tio̍h kiù, tio̍h sìn-hô Iâ-so͘. Sèng-chheh kóng nā chhuì jīn-Iâ-so͘ choè Chú, sim sìn Siōng-tè hō͘ i koh-oa̍h, chiū thang tit-tio̍h kiù; koh kóng hoān-nā kiû-kiò Chú ê miâ--ê, lóng thang tit-tio̍h kiù; koh kóng pàng-sak chit ê, bô pat ê Kiù-chú, in-uī thiⁿ-ē jîn-kan bô koh siúⁿ-sù pa̍t ê miâ thang hō͘ lâng tit-tio̍h kiù. Chit ê chiū-sī Ki-tok-kàu tit-kiù ê mn̂g-hō͘; lóng sī tuì sìn lâi chiâⁿ.
- (7) Lūn nn̄g kàu ê hoat-tián toē. Hu̍t-kàu ê hoat-tián toē tī ìn-tō͘, Biān-tiān, Tiong-kok, Ko-lê, Ji̍t-pún. Kūn-lâi Sin-bûn teh kóng Hu̍t-kàu ū hoat-tián kàu Bí-kok, Tek-kok, che put-kò sī khí chi̍t-poàⁿ kengbhiō tī hia hō͘ lâng chham-khó ná-tiāⁿ; nā-sī Bí-kok Ka-chiu, Hu̍t-kàu tī hia bô kî-koài, in-uī Lāi-toē lâng tī hia chin-choē. Ki-tok-kàu ê hoat-tián toē, m̄-bián kóng ta̍k-lâng chai-iáⁿ, í-keng kàu thong sè-kan, toā-chiu, hái-sū, kûn-tó͘, khah-choē lóng ū kàu, thang khoàⁿ lán só͘ tiàm chit ê Tâi-oân sī soè-soè ê hài-sū, iáu-kú tō-lí kàu-chia í-keng 60 goā nî kú lah!
- (8) Lūn nn̄g kàu ê kiat-kio̍k phêng.
Hu̍t-kàu sī Iu, pi, chū-chè, ê kàu, sī pi-koan chú-gī, huí-seng bia̍t-io̍k; I só͘ kiû sī bia̍t-bô. Ki-tok-kàu sī khoài-lo̍k hi-bōng ê kàu, sī lo̍k-koan chú-gī; I só͘ kiû sī oa̍h-miā.
Tuì án-ni lâi khoàⁿ, Hu̍t-kàu kap Ki-tok-kàu sui-jiân pîⁿ-pîⁿ sī sè-kài-tek ê chong-kàu, iáu-kú kap Ki-tok-kàu boē pí--tit.
Ki-tok-kàu ū Kè-khì, hiān-chāi, bī-lâi ê lūn-lí. Hu̍t-kàu chí ū Kè-khì, bī-lâi nā-tiāⁿ. Só͘-í in put-chí khoà-jū, tī Lāi-toē siông-siông chio Ki-tok-kàu kap in liân-ha̍p, chóng-sī Ki-tok-kàu m̄. Kūn-lâi in ū tuì Ki-tok-kàu o̍h put-chí choé-hāng khì,- chhin-chhiūⁿ Ji̍t-iāu ha̍k-hāu, soat-kàu, hū-jîn-hoē, chheng-liân-hoē, chàn-bí-koa téng; chiah ê m̄-sī Hu̍t-kàu pún-jiân ū--ê. Hiān-sî in put-chí chhut-la̍t teh kó͘-bú ìn ê kàu tī Tâi-oân, só͘-í ài siá tām-po̍h hō͘ tāi-ke sió-khoá liáu-kái chit nn̄g kàu só͘ bô saⁿ-tâng ê só͘-chāi, in-uī siông-siông bat thiaⁿ-kìⁿ Hu̍t-kàu ê hē-siûⁿ teh kóng, "tāi-ke sī siâng-khoán bô choa̍h; lín Ki-tok-kàu sī kà lâng pài Siōng-tè goán Hu̍t-kàu sī kà lâng pài bû-kek thài-chò͘ pîⁿ-pîⁿ sī saⁿ-tâng; lín tuì chit ê mn̂g ji̍p goán tuì hit ê mn̂g ji̍p, kiat-kio̍k sī pîⁿ-pîⁿ kàu-uī". Nā sió-khoá gián-kiù chiū chai sī bô siâng tiâu lō͘, saⁿ-lī put-chí hn̄g.