Ki-tok kap Bûn-hoà
------1960 nî-tō͘ Sîn-ha̍k gián-kiù-hoē ê Sîn-ha̍k hoê-kò͘------
Sòng Choân-sēng
1960年10月862期 6-7
Kàu-hoē ê pún-chit sī sím-mi̍h? Sī m̄-sī kap siā-hoē , kap sè-kài bô kan-sia̍p ê sèng-tô͘ ê chi̍p-thoân? Ki-tok chín-kiù ê hok-im tuì chi̍t ê kò-jîn pún-sin, tuì choân jîn-luī ū sím-mi̍h ì-gī? Siōng-tè ê chín-kiù sī m̄-sī ē thang kā khu-sok tī kàu-hoē ê lāi-bīn? Chò chi̍t ê siū Iâ-so͘ Ki-tok ê si̍p-jī-kè téng ê thiàⁿ kéng-soán ê Ki-tok-tô͘ chin-chiàⁿ ê sù-bēng chāi-tī sím-mi̍h só͘-chāi? Chiah ê būn-tê chiū-sī tuì 7 goe̍h 20 ji̍t kàu 8 goe̍h 31 jit7, tī Sin-ka-pho chian-khai ê Sîn-ha̍k gián-kiù-hoē só͘ thó-lūn ê tiong-sim būn-tê. Chiah ê būn-tê hoat-seng ê le̍k-sú-tek á-sī si̍t-chè-tek poè-kéng , ē thang tuì lán seng-oa̍h ê lāi-bīn lâi chhoē-chhut. Siat-sú lí nā-sī chi̍t ê cheng-eng ê Ki-tok-tô͘, lí ê koan-sim bē thang hān-tiāⁿ tī lí só͘ sio̍k ê kàu-hoē; lí kau-chè ê hoān-uî bē thang bô pau-koat hui Ki-tok-tô͘, chiū-sī pêⁿ-pêⁿ tī Siōng-tè ê chín-kiù ê kè-e̍k ê lāi-bīn ê peh-sìⁿ; oāⁿ oē lâi kóng, lí bē thang chiong chín-kiù ê Iâ-so͘ koaiⁿ-tiâu tī lí ê kàu-hoē á-sī lí ê kò-jîn seng-oa̍h ê lāi-bīn. Siōng-tè tiàu lán thoat-lī chit ê ē pāi-hoāi ê sè-kàn, chiū-sī beh koh chi̍t pái chiong lán sàng ji̍p hit ê sè-kài lâi thoân éng-oán ê oa̍h-miā ê hok-im. Só͘-í muí chi̍t ê Ki-tok-tô͘ eng-kai sî-sî thé-giām "tī chit ê sè-kan," chóng-sī " m̄-sī sio̍k tī chit ê sè-kan" ê mâu-tún kap khó͘-thàng. Ū chit ê thé giām chiah ē thang tuì Ki-tok ū chin-si̍t ê jīm-sek, tông-sî tuì lán só͘ sio̍k ê kok-ka, bûn-hoà ê hoat-seng ū chek-jīm ê chek-ke̍k-te̍k ê chín-kiù ê oa̍h-tāng. Che chiū-sī 1960 Sîn-ha̍k gián-kiù-hoē ê chóng chú-tê "Ki-tok kap Bûn-hoà " ê tiong-sim.
Chóng-sī koh chi̍t-bīn , chit ê būn-tê ê hoat-seng sī tuì hiān-chāi chûn-chāi tī Tang lâm A ê kàu-hoē ê chi̍t ê chin toā ê chek-pī. In-uī kàu-hoē kàu chit ê sî-chūn, chiū-sī tī chi̍t ê kok-ka chú-gī, bîn-cho̍k chú-gī chhiong-sēng ê sî-tāi, iáu bē thang thoat-lī , chí-ū chiâⁿ-chò Au Bí kàu-hoē ê chi-hoē ê sek-chhái, chiong Ki-tok chín-kiù ê hok-im tông-sī (同視) chò Se-iûⁿ bûn-hoà ê chiap-siū , tì-kàu bô hok-im-tek á-sī sîn-ha̍k-tek khì gián-kiù kap kiám-thó Ki-tok keng-koè chi̍t ê Tang-iûⁿ lâng ê chhuì, tuì kî-thaⁿ ê Tang-iûⁿ lâng teh kóng sím-mi̍h. Tuì chit hong-bīn khoàⁿ khí-lâi, Tang Lâm A ê kàu-hoē iáu sī tī iù-tī ê bô chū-kak ê tiong-kan teh ko͘-hū Ki-tok tī si̍p-jī-kè téng só͘ siū ê chín-kiù ê hi-seng . Ki-tok-kàu í-goā ê thaⁿ chong-kàu ê ho̍k-heng, kò͘-iú bûn-hoà ê chài chhiong-sēng , pún-lâi sī chi̍t hāng chū-jiân ê hiān-siōng. Chit ê hiān-siōng tī hiān-chāi ê Tang Lâm A soan-kàu-siōng só͘-í ē chiâⁿ chò chiah-nih toā ê būn-tê, bô m̄-sī teh piáu-bêng kàu-hoē, á-sī khah chèng-khak lâi kóng , Tang Lâm A ê Ki-tok-tô͘ ê bô chīn-tiong , bô chek-jīm kap bô lêng. Chē-chē Tang Lâm A khu ê Ki-tok-tô͘ goān-ì thêng-liû tī goân-sí-tek iù-tī ê sìn-gióng ê lāi-bīn , bô kám-kak sè-bēng khì khai-thok chi̍t tiâu hok-im ê oa̍h-lō͘ tī hiān-chāi put-toān teh chìn-pō͘ ê chū-jiân kho-ha̍k, jîn-bûn kho-ha̍k, í-ki̍p tia̍t-ha̍k chong-kàu su-siúⁿ ê tiong-kan. Só͘-í kàu hiān-chāi tī Tang Lâm A "Ki-tok kap Bûn-hoà" ê saⁿ chiap-thâu ê sî-chūn, kàu-hoē put-tek-put chhái-chhú siau-ke̍k ê thài-tō͘.
Tuì í-siōng só͘ kóng--ê khoàⁿ khí-lâi, tī chit pang ê Sîn-ha̍k gián-kiù-hoē ê lāi-bīn , siōng tāi-seng siū thê-chhut ê būn-tê tong-jiân sī "Tō chiâⁿ jio̍k-thé" ê ò-biāu. Thó-lūn ê tiōng-tiám sī tī "Chiâⁿ jio̍k-thé " chit saⁿ jī, oāⁿ oē lâi kóng, sī Ki-tok-lūn Kiù -sio̍k-lūn ê hō͘-siong koan-hē. Kin-kù Sèng-keng ê kà-sī, tông-sî kin-kù kàu-hoē-sú-siōng ê ló͘-le̍k , lán thang chai Ki-tok ê "jio̍k-thé-hoà" sī Siōng-tè chín-kiù ê choè chhim-ò ê chài chhòng-chō ê sū-si̍t. Chóng-sī chit ê jio̍k-thé , tī sîn-ha̍k-siōng ē thang khoàⁿ chò Siōng-tè choân chhòng-chō kiat-chiⁿ. Tī chit ê kiat-chiⁿ ê lāi-bīn Siōng-tè chín-kiù choân jîn-luī í-ki̍p choân sè-kài ê chí-ì, thiàⁿ-thàng, sū-si̍t, chiâⁿ chò chi̍t-ê teh oa̍h-tāng. Koh chìn chi̍t-pō͘ lâi kóng kó-chá bó͘ chi̍t ê kàu-hū só͘ kóng, "Chí-ū tī kàu-hoē ê lāi-bīn chiah ū chín-kiù " ê kàu-gī, m̄-sī tú-tú "Tō chiâⁿ jio̍k-thé" ê ò-biāu só͘ teh soan-giân ê chin-lí. Siōng-tè chín-kiù ê, chhòng-chō ê, thiàⁿ m̄-sī hiah-nih e̍h, hiah-nih kio̍k-pō͘-tek . Iâ-so͘ Ki-tok tī si̍p-jī-kè téng ê sí, m̄-sī kan-ta uī-tio̍h āu-lâi beh lâi ka-ji̍p tī kàu-hoē ê lāi-bīn ê lâng nā-tiāⁿ. Tuì chit ê chho͘-pō͘ ê jīm-sek, Sîn-ha̍k gián-kiù-hoē koh chìn chi̍t-pō͘ khì thó-lūn " khé-sī" ê būn-tê. Siōng-tè ê khé-sī ū hoān-uî á bô? Kin-kù Sèng-keng ê tō-lí. Ki-tok-tô͘ kiám ē sái chiong Siōng-tè ê khé-sī hān-chè tī bó͘ chi̍t keng kàu-hoē, bó͘ chi̍t ê Ki-tok-tô͘ ê lāi-bīn? Á-sī chhin-chhiūⁿ Siōng-tè tī Kū-iok sî-tāi ū heng-khí chē-chē Í-sek-lia̍t í-goā ê kok-ka, hō͘ in chiâⁿ chò Siōng-tè chín-kiù kap sím-phoàⁿ ê khé-sī-tek khì-kū , lán kiám iā ē thang kóng Siōng-tè iā ū chiong toān-phiàn-tek(斷片的), á-sī tī Hu̍t-kàu, ìn-tō͘-kàu, Hoê-hoê-kàu, Jû-kàu, á-sī kî-thaⁿ ê bîn-kan chong-kàu , kî-thaⁿ ê chong-kàu hiān-siōng ê lāi-bīn? Put-tàn sī chong-kàu hong-bīn, tī chū-jiân kho-ha̍k, bûn-ha̍k , gē-su̍t, chóng kóng tī lâng ê lí-tì ê oa̍h-tāng ê lāi-bīn , lán kiám ē thang khoàⁿ-chhut Siōng-tè ê khé-sī teh chò kang kap ūn-hêng? Chit ê būn-tê bē thang kán-tan ēng "sī " á-sī "m̄-sī " "ū" á-sī "bô" lâi ìn-tap . Chiah ê sī sio̍k tī sîn-ha̍k-siōng ê būn-tê , tuì ū Ki-tok-kàu ê le̍k-sú í-lâi chiū put-toān chiâⁿ chò sîn-ha̍k-siōng lūn-cheng ê tiong-sim. Kiâm-chhái tī lán Tang Lâm A te̍k-sû ê chêng-hêng tī lán lāi-bīn, Ki-tok-tô͘ èng chhái-chhú ê thài-tō͘ sī chi̍t hong-bīn koh chi̍t pái khì kiám-thó Siōng-tè tī lán chûn-chāi ê só͘-chāi kéng-soán lán ê ì-gī, kap chò chi̍t ē Tang-iûⁿ ê Ki-tok-tô͘ ê sìn-gióng ê kin-pún; koh chi̍t hong-bīn, ēng khiam-pi tui-kiû ê kho-ha̍k-tek thài-tō͘ tuì thaⁿ chong-kàu í-ki̍p 20 sè-kí ê kho-ha̍k, su-siúⁿ, ì-sek khì ha̍k-si̍p, tuì án-ni lâi bêng-pe̍k Siōng-tè chhòng-chō ê ì-gī, chín-kiù ê koân-lêng ,khé-sī ê chhim-ò.
Tuì téng-bīn ê thó-lūn, lán it-hoat ē thang jīm-sek Siōng-tè í-keng chiong thoân hok-im ê toā kang kau-tài tī lán Tang-iûⁿ lâng ê chhiú-lāi. Sî-kî í-keng kàu! Siōng-tè keng-koè le̍k-sú, keng-koè lâng ê sêng-chiū kap chhò-gō͘ teh kà-sī lán tio̍h m̄-thang the-sî chit ê sù-bēng. lán tio̍h hó-táⁿ chìn-chêng tī hok-im ê soan-pò͘-siōng, tông-sî chò chit ê soan-kàu ê hō͘-tún ê sìn-gióng-siōng í-ki̍p sîn-ha̍k-siōng, tī Sèng Sîn ín-chhoā ê ē-bīn, khai-chhòng sin ê tô͘-kèng (途徑), thang kap kàu-hoē í-goā ê siā-hoē kap sè-kài hoat-seng kiàn-siat-tek kiù-sio̍k ê koan-hē. Che chiū-sī Siōng-tè tuì 20 sè-kí ê Tang Lâm A Ki-tok-tô͘ ê hō͘-chiàu kap kî-thāi. Kiám-chhái chit ê sî-kan sī Tang Lâm A kàu-hoē ê "chiong-boa̍t-tek sî-kan." Lán tio̍h koh chi̍t pái lâi thiaⁿ, lâi siūⁿ Pó-lô tuì Lô-má ê Ki-tok-tō͘ só͘ kóng ê oē: "án-ni-siⁿ chai chit ê sî-hāu chiū-sī lín í-keng tio̍h kiù, pí khí-thâu sìn ê sî khah kūn".