Siā-lūn
Chheng siàu-liân kap sìn-gióng
Chhoà It-sìn
1962/2/15 880 kî 2-3
Tuì Tâi-oân kong-ho̍k í-lâi, kàu-hoē tuì tī chheng siàu-liân ê sìn-gióng būn-tê só͘ choè ê ló͘-le̍k, tī cho͘-chit-siōng, á-sī ūn-hêng-siōng, ū tit-tio̍h chin toā ê hāu-kó. Kàu hiān-chāi, tû khì ke̍k sió-sò͘ ê jio̍k-sió kàu-hoē í-goā, lóng ū chheng-liân thoân-khè ê cho͘-chit, hō͘ chheng-liân kap kàu-hoē ū si̍t-chè chiap-chhiok tiám, tī kàu-io̍k ê hong-bīn iā ke-thiⁿ kuí keng ēng Ki-tok cheng-sîn choè tiong-sim ê Tāi-ha̍k, á-sī Tiong-o̍h, chit hāng sū-si̍t sī thang hoaⁿ-hí ê hiān-siōng.
Chóng-sī kàu-hoē chi̍t-bīn iā tio̍h bi̍t-chhiat lâi gián-kiù hiān-sî siā-hoē ê chheng-liân tōng-hiòng, thang choè chí-tō kàu-hoē chheng siàu-liân ê ki-chhó͘.In-uī choè-kīn, chit ê būn-tê í-keng chiâⁿ-choè siā-hoē só͘ te̍k-pia̍t koan-chhiat ê tiong-sim, chit ê kheng-hiòng m̄-sī siā-hoē khiā tī tō-gī chiūⁿ lâi koan-sim, hoán-tńg sī in ê hêng-tōng hō͘ siā-hoē put-tek-put tio̍h lâi koan-sim ê. In tuì kū thoân-thóng si̍p-koàn ê hoán-khòng, siā-hoē ki-pún tō-tek koan-liām ê biáu-sī, ka-têng pē-bó koân-ui ê bû-sī sèng, í-ki̍p tuì goā-kài chhì-kek só͘ siⁿ ê put kui-chek-tek boán-chiok kông, ū giâm-tiōng ín-khí siā-hoē ka-têng ê guî-ki . Kīn-lâi û-lūn kài á-sī kàu-io̍k kài só͘ lūn, kò͘-sêng che giâm-tiōng sū-si̍t ê kiù-kèng in-sò͘, sī in-uī ha̍k-hāu kap ka-têng kan liân-tài chek-jīm ê sang-kái, put-liông ê goā-kài chhì-kek. Koh-khah iàu-kín ê , chiū-sī khoat-ha̍t chi̍t chióng cheng-sîn léng-tō le̍k-liōng. Te̍k-pia̍t kīn-tāi sîn-ha̍k-ka, chhin-chhiūⁿ Má-khek-sun (Carl Michalson) kiông-tiau che sī tuì hiān-tāi Hi-bû chú-gī só͘ sán-seng ê guî-ki. Chit khoán "put-an," "choē-chek"(罪責), "giâu-gî, " "chit-gia̍p," "kiat-hun, khó͘-lān, sí, téng; chhit hāng guî-ki, giâm-tiōng éng-hióng kàu tī kīn-tāi chheng-liân. I kóng, tī chit khoán ‘hān-kài chōng-hóng' tiong, lâng chiū sit-lo̍h chûn-chāi ê ióng-khì, ēng hu-ké(虛偽) lâi boán-chiok in ê oa̍h, chit ê hu-ké chiū hō͘ in siⁿ chhut
(1)Hoán-khòng hêng(The rebellio͘s type)
(2)Chū-pi hêng(The recessive type)
(3)Chū-pō chū-khì hêng(The resigned type)
téng ê sèng-keh chhut-lâi
Taⁿ tī chit khoán hiān-tāi Hi-bû chú-gī guî-ki tiong, beh pó-chhî kàu-hoē chheng siàu-liân ê sûn-chèng sìn-gióng m̄-sī kán-tan, só͘-í kàu-hoē chí-tō-chiá bo̍h-tit uī-tio̍h cho͘-chit siōng ê chiu-choân lâi chū boán, eng-kai tio̍h khó-lū kàu in ê su-siúⁿ kap cheng-sîn khoân-kéng būn-tê. Chhin-chhiūⁿ siū hiān-tāi ha̍p-lí chú-gī, Si̍t-chèng chú-gī, á-sī Î-bu̍t-lūn tek bû-sîn-khoân-kéng tiong siū kàu-io̍k chheng siàu-liân tio̍h choáⁿ-iūⁿ khì chí-tō in khak-li̍p sìn-gióng, á-sī tī ok-loat ê siā-hoē khoân-kéng tiong beh choáⁿ-iūⁿ kiàn-li̍p in ê sìn-gióng seng-oa̍h! Hiān-sî lán kàu-hoē bô pá-ak tio̍h chit tiám, kàu-hoē chí-ū koan-sim tī choáⁿ-iūⁿ chí-tō Ki-tok-tô͘ seng-oa̍h ê ‘siā-hoē kho-ha̍k gián-kiù'. Só͘-í kiám-chhái chheng-liân oē chiàu sè-si̍p(世襲) tek khéng-tēng chong-kàu lâi chham-ka lé-pài, chóng-sī in hiān-si̍t ê koan-sim sī tī sè-chêng sū. Taⁿ kàu-hoē m̄-chai ū thiat-té liáu-kái in só͘ siūⁿ, iau-kiû kap put -an bô?
Choè-kīn Ji̍t-pún kàu-kài, uī-tio̍h chit ê būn-tê, choè chhim-khek ê choân-bīn-tek hoán-séng, ū khan-chài tī 福音と世界 1961 nî 11 goe̍h hō. Chin kî-thāi lán Tâi-oân kàu-hoē iā ū chit khoán ê hoán-séng kap gián-kiù.
(1) Hiān-chāi kip-piàn ê siā-hoē ū éng-hióng lông-chhoan kàu-hoē ê chheng siàu-liân uī-tio̍h chhoē chit-gia̍p, á-sī seng-ha̍k, toā-to-sò͘ chi̍p-tiong kàu siâⁿ-chhī khì. In chū-jiân chiū tio̍h lī-khui pē-bú ê sin-piⁿ, kiâⁿ ka-kī bī sêng-se̍k ê chū-chú (自主) to̍k-li̍p hêng-uî, só͘-í chin iông-īⁿ hām-lo̍h.iú-he̍k lâi lī-khui sìn-gióng. án-ni, tī chia chhī-khu ê kàu-hoē ū tiōng-tāi ê chek-jīm kap kang-chok chûn-chāi.
(2) Chheng siàu-liân sìn-gióng poê-iúⁿ ê tiōng-iàu tiûⁿ-só͘ sī tī ka-têng. Kū-iok sî-tāi ê pē-bú tio̍h hū-khí chit ê chek-jīm. Khó-sioh kin-á-ji̍t ê pē-bú tuì kiáⁿ-jî ê chong-kàu sìn-gióng chhái-chhú put-kan-sia̍p sèng, chí-ū iau-kiû kiáⁿ jî tio̍h choè chiong-lâi keng-chè an-tiāⁿ ê ki-pún tōng-sán, iô chîⁿ-chhiū, á-sī chū-ka thoân-thóng bêng-ū ê uî-hō͘ choè bo̍k-tek. Pē-bú kap kiáⁿ ê tiong-kan bô ū jîn-keh ê kiat-liân, chí-ū ēng ‘bu̍t-chit iau-kiû' choè koan-hē, kiáⁿ-jî chiâⁿ-choè uī-tio̍h beh thó pē-bú hoaⁿ-hí ê seng-sán-bu̍t. Koh chi̍t-bīn pē-bú uī-tio̍h châi-chèng kap í-keng chiâⁿ-choè seng-lí hoà(商業化) ê siā-hoē èng-siû koan-hē tiong, chiū tuì kiáⁿ-jî sit-lo̍h chiap-chhiok kap koan-sim ê ki-hoē. Tī chit khoán ‘Ka-têng Lú-koán hoà'(家庭旅館化) ê hiān-si̍t chōng-thài tiong, beh choáⁿ-iūⁿ ū sìn-gióng poê-iúⁿ ê tiûⁿ-só͘ kap sî-kan? Tī lia̍p-pí ê kà-sī ū kóng, ‘Kiáⁿ-jî ū 3 ê chhin, chiū-sī pē, bú kap Siōng-tè.' Lí ê kiáⁿ-jî kiám m̄-sī tī sìn-gióng siōng chiâⁿ-choè chi̍t ê ko͘-jî mah? Si̍t-chāi í-keng si̍t-lo̍h Ki-tok-kàu ka-têng ê si̍t-chit-tek ì-gī. ǹg-bāng koh chi̍t pái hoán-séng, bêng-pe̍k Iâ-hô-hoa só͘ sù chiok-hok ê sán-gia̍p sī tī kiáⁿ ê sìn-gióng ki-chhó͘ siōng, lâi thê-chhiòng ka-têng lé-pài ê ho̍k-oa̍h kap kàu-io̍k.
(3)Kīn-lâi ê kàu-io̍k ū chi̍t chióng mâu-pēng. Kàu-io̍k pìⁿ choè uī-tio̍h sek-èng siā-hoē it-poaⁿ thong-sio̍k koan-liām------chit-gia̍p tē-uī------ê piān-lī kai-toāⁿ, chit khoán kàu-io̍k chiū tio̍k-tiōng tī Î-bu̍t-lūn tek ‘Ki-su̍t ūn-iōng' kàu-io̍k, hó͘-tēng cheng-sîn hong-bīn ê tiōng-iàu sèng. Taⁿ lán ê kàu-hoē ha̍k-hāu kiám thang toè in chit khoán ‘Kàu-io̍k siong-gia̍p-hoà' ê lō͘-soàⁿ kiâⁿ mah? Lán eng-kai tio̍h kun-choa̍t chit ê koan-tiám, ke̍k-le̍k lâi ín-chhoā chheng siàu-liân chiū-kūn Chú ê jîn-keh kàu-io̍k choè iàu-kín. Choè-kīn tī Tâi-oân ê Ki-tok-tô͘ kàu-io̍k-chiá ū jīn-sek che būn-tê, cho͘-chit Ki-tok-tô͘ Kàu-io̍k-chiá liân-gî-hoē, sī thang hoaⁿ-hí ê sū.
Kin-nî chin kî-thāi kàu-hoē chí-tō-chiá oē thang hióng-èng pah chiu-nî poē-ka ūn-tōng hoat-khí chheng siàu-liân kui Chú ūn-tōng ê pit-iàu. Chú nā tuì kàu-hoē iau-kiû chheng-liân, kàu-hoē boē thang chiong in hiàn hō͘ Chú kiám m̄-sī tuì lán ê Chú bô chīn-tiong mah?
Taⁿ lán kàu-hoē tio̍h si̍t-chit-tek khiā tī in sìn-gióng kap seng-oa̍h si̍t-chè léng-tō tiong-sim, hō͘ in thiu-siōng(抽象) tek ê sìn-gióng thong-koè seng-oa̍h hêng-uî tit-tio̍h sìn-gióng ê hiān-si̍t(現實). Koh tio̍h tī in chêng só͘ oá-khò ê koân-ui---(bûn-bêng, kàu-io̍k, chèng-tī, keng-chè, chú-gī kho-ha̍k)---téng, chiap-soà sit-khì i ê kè-ta̍t ê sî, chhoā in koh chi̍t pái lâi kiong thiaⁿ;------Î-it (唯一) choa̍t-tuì thang oá-khò ê Chú Iâ-so͘ ê siaⁿ. Koh tio̍h hó-táⁿ tuì in soan-giân kóng; "Lí tio̍h tī siàu-liân ê ji̍t, kì-liām chhòng-chō lí ê Chú, chiū-sī hoān-lān ê ji̍t iáu-boē kàu, iā lí só͘ kóng, goá bô thang tī i khoài-lo̍k, hiah ê nî iáu-bē kūn ê sî". (Thoân-tō 12:1)
