Chòng-sek ê ì-gī kap pān-hoat
Khó͘ Tek-khiam
1963.02.15 P.6-8
A) Chòng-sek ê ì-gī.
Ū chiap-tio̍h chú-pit kóng, ū sìn-tô͘ teh chhéng-mn̄g chòng-sek choè lí-sióng ê hong-sek kap sūn-sū. ài sió-tī siá tām-po̍h lâi choè chham-khó. Koan-hē Kì-tok-tô͘ song-sū ê chí-tō. Lán kàu-hoē tián-lé ū kui-tēng hit ê pān-hoat, í-ki̍p "Ki-tok-tô͘ kap Tâi-oân koàn-sio̍k" hit pún chheh iā ū só͘ chí-sī. Taⁿ lán ài tit-tio̍h lí-sióng ê hong-sek kap sūn-sū ê í-chêng ài lí-kái chóng-sek ê ì-gī.
Lūn kàu sí-sit sī jîn-seng só͘ boē bián-tit choè ui-giâm ê sū-si̍t. Lán ū sìn kè-sin ê lâng, i ê lêng-hûn í-keng khì tī Siōng-tè hia, iáu-kú i ê uî-thé ài an-chòng, ài tī Siōng-tè kap uî-cho̍k, chhin-lâng, pêng-iú ê tiong-kan lâi kú-hêng kò-pia̍t lé-pài. chòng-sek sī teh siàu-liām kò͘-jîn, iáu-kú sī uī-tio̍h uî-cho̍k, chhin-chiâⁿ, pêng-iú chiah ê oa̍h-lâng.
Tuì chóng-sek, hō͘ lâng chai lâng chhin-chhiūⁿ hoe, chháu, khoài ta, khoài siā, tio̍h ài sìn-khò oa̍h-miā ê goân-thâu Siōng-tè. Tī pi-ai ê tiong-kan gióng-bōng Ki-tok ê un-tián, kap I ê lêng-le̍k, chiū oē thang chiap-siū I ê koh-oa̍h kap oa̍h-miā, m̄-sī tuì kú-hêng chong-sek[sic. 應該是葬式] ê lé-pài oē-thang hō͘ sí-lâng tit-tio̍h kiù, á-sī oē-thang chhiau-tō͘. In-uī tit-kiù sī chāi tī Siōng-tè. Tuì sí-sit ê khoàⁿ hoat, Sin-iok Sèng-keng ū pò lán chai, lán sìn Chú ê lâng kap īⁿ-kàu ū koh-iūⁿ ê khoàⁿ-hoat.
ĪN-kàu khoàⁿ sí-sit sī chin lī-hāi, sí-āu ê sū m̄-chai, tuì sí chin kiaⁿ-hiâⁿ, chin bô pêng-an. Chóng-sī Ki-tok-tô͘ tuì chho͘-tāi kàu-hoē í-lâi, tuì sí-sit ê khoàⁿ-hoat kap īⁿ-kàu ê lâng ê khoàⁿ-hoat toā-toā ū koh-iūⁿ.
ĪN-kàu ê lâng tuì sí-sit ū chin kiaⁿ-hiâⁿ, chóng-sī Ki-tok-tô͘ tuì sí-sit ū chhiau-oa̍t ê thài-tō͘, chiū-sī khoàⁿ sí-sit sī sìn-tô͘ ê sèng-lī, beh tńg-khì Thian-kok sī choè khoài-lo̍k ê sū, só͘-í chit ê sí-sit kap Ki-tok ê koh-oa̍h ū koan-hē. Ki-tok-tô͘ ài sìn-khò ki-tok lâi khah-iâⁿ sí-sit, Iâ-so͘ ki-tok sí-koh-oa̍h, che sī Siōng-tè tuì Mô͘-kuí sí-sit ê sèng-lī.
Sí-sit m̄-sī jîn-seng choè-āu ê kái-koat, sī kap lán choân-oa̍h-miā ū koan-hē. Ū lâng sin-thé ióng-kiāⁿ, chóng-sī i ê lêng-sèng í-keng sí, sui-jiân i chin oa̍h-tāng, iáu-kú i ê lêng-sèng kap sí-lâng chi̍t-iūⁿ. Ū lâng sui-jiân i ê sin-thé í-keng sí, iáu-kú i ê lêng-hûn iáu oa̍h teh.
Sèng Hoat-lân-se-su ê kî-tó ê tiong-kan, ū chi̍t chām teh kî-tó kóng, " Goá kám-siā Siōng-tè, siúⁿ-sù goá it-chhè ê mi̍h-kiāⁿ, iā tâng-sî kám-siā Siōng-tè hō͘ goá ê sin-thé oē sí oân-choân kap Chú chhin-kūn." Sí-sit m̄-sī kan-ta kap lāu-lâng, pīⁿ-lâng ū koan-hē nā-tiāⁿ, kap siàu-liân, chheng-liân lóng ū koan-hē. Pó-lô kóng, goá ta̍k ji̍t kap Chú tâng sí, iā kap Chú tâng oa̍h. Che sī pò lán tit-tio̍h lêng-tek ê oa̍h-miā ê hoat-tō͘. Sí-sit sī seng-oa̍h choè-āu ê bo̍k-phiau. Taⁿ chit ê chòng-sek, sī chi̍t chéng sîn-pì ê gî-sek. In-uī sí-sit sī chi̍t chéng sîn-pì ê sū-chêng. Chòng-sek ū pau-hâm sèng-lī ê ì-gī, chóng-sī lán it-seng tio̍h tuì sìn-gióng lâi khek-ho̍k it-chhè ê khùn-lân. Taⁿ tuì sí-sit lán beh lī-khui khó͘-lān ê sè-kan, beh kap Chú saⁿ-kap khoài-lo̍k, che sī sèng-lī ê ì-gī, che sī chi̍t chéng sîn-pì ê sū-chêng. Choè ū ì-gī ê, sī lán tī lé-pài-tn̂g choè chóng-sek ê lé-pài, chi̍t-bīn sī sèng-lī kám-siā ê lé-pài, chi̍t-bīn sī kò͘-jîn kap lán iáu oa̍h teh ê lâng choè lī-pia̍t ê lé-pài.
Tī lé-pài tiong lán siong-sìn Iâ-so͘ ēng sí hoè-bô sí, lán sìn Chú ê lâng iā beh tit-tio̍h sin-thé ê koh-oa̍h. Sí ah! lí ê khah-iâⁿ tī tá-lo̍h? Sí ah, lí ê lī-hāi tī tá-lo̍h? Chóng-sī kám-siā Siōng-tè, I hō͘ lán tuì lán ê chú Iâ-so͘ Ki-tok tit-tio̍h khah-iâⁿ (I Ko 15 :55, 56)
Chóng-sī chi̍t bīn piáu-bêng Ki-tok-tô͘ ê sèng-lī, chóng-sī iáu-kú chi̍t-bīn, chiū-sī tuì sè-kan lâng jîn-chêng ê koan-hē. In-uī kò͘-jîn kap lán kú-kú tī sè-kan ū hó ê kau-poê, ū lâng tit-tio̍h kò͘-jîn ê thiàⁿ, ū lâng thiàⁿ kò͘-jîn. Kám-siā Siōng-tè, ín-chhoā kò͘-jîn kè-khì hit pêng kap Chú tiàm, ji̍p thian-tông hok-khì. chóng-sī tī jîn-chêng-siōng, lán-bián ū siong-sim. Te̍k-pia̍t i ê uî-cho̍k, chhin-lâng, pêng-iú m̄-kam. In-uī tī seng-oa̍h i bô ki-hoē thang koh choè-hé. Tuì jîn-chêng ū kan-khó͘ sim ê só͘-chāi, tī chia ū su-iàu Siōng-tè ê an-uì kap sìn-gióng ê kó͘-lē, só͘-í chòng-sek chi̍t hong-bīn kap sí-lâng ū koan-hē. Kám-siā Siōng-tè, hō͘ i sèng-lī ji̍p tī Chú ê éng-oa̍h.
Koh chi̍t hong-bīn sī uī-tio̍h oa̍h-lâng, uî-cho̍k, chhin-lâng, pêng-iú, tông-sìn, tông-tō ê hiaⁿ-chí oē thang tit-tio̍h an-uì, ū ǹg-bāng chiong-lâi ê hok-khì, hiān-chāi pun-khui sī chiām-sî nā-tiāⁿ. Ū chi̍t-ji̍t beh éng-oan tī Siōng-tè ê bīn-chêng choè-hé.
Só͘-í chòng-sek ài giâm-siok, tī chia ū Sîn-pì ê ì-gī, khek-ho̍k sè-kan ê ì-gī, ū éng-oán oa̍h ê ì-gī.
B) Chòng-sek ê pān-hoat.
Koan-hē chòng-sek ê pān-hoat, bô-lūn ji̍p-bo̍k-sek, kò-pia̍t lé-pài, á-sī bâi-chòng-sek lóng tio̍h chiàu kàu-hoē ê tián-lé, kun-kù Sèng-keng só͘ kà-sī ê chin-lí kap sîn-ha̍k-tek ê ì-gī choè ki-chhó͘ lâi choè. iā tio̍h chiok-liōng bô īⁿ-toan khiàn-sńg ê hoān-uî lāi, khó-lū toē-hng ê hong-sio̍k, si̍p-koàn lâi choè. Chóng-sī song-ka hoān-sū ài kap kàu-hoē ê bo̍k-tióng liân-lo̍k, ho̍k-chiông in ê chí-sī. Nā án-ni chiū khah oē-thang êng-kng Siōng-tè.
(1)
Ji̍p-bo̍k-sek iû-goân chiàu kàu-hoē ê tián-lé lâi kú-hêng. Koan-bo̍k nā kàu-uī, sìn Chú ê lâng m̄-bián ēng pê, á-sī kuī lâi ngiâ-koan liām īⁿ-toan khiàn-sńg ê oē. Kè-sin ê lâng ê sin-chhēng bô it-tēng tio̍h chhēng kuí niá, nā sī chhēng pe̍h-saⁿ sī khah ha̍p-sek. Koan-bo̍k lāi-bīn m̄-bián hē sím-mi̍h mi̍h-kiāⁿ. Ū lâng hē saⁿ khò͘, chîⁿ, kim-khì, ū lâng hē i ê Sèng-si, Sèng-keng tī lāi-bīn. Che sī bô su-iàu. In-uī tī hit-pêng bô khiàm-ēng sè-kan ê mi̍h-kiāⁿ. Kò͘-jîn ê Sèng-si, Sèng-keng khah hó thang hō͘ kiáⁿ-sun, uî-cho̍k choè kì-liām. Nā-sī beh hē uî-thé tī koan-bo̍k ê sî, nā m̄-sī ū thoân-jiám-pīⁿ, khah hó i ê uî-cho̍k kā i hó-lé ēng pò͘ hû lo̍h-khì koan-bo̍k-lāi. Nā ū su-iàu pa̍t-lâng pang-chān iā thang. Teh hē ê sî, hù-hoē ê lâng lâi gîm Sèng-si (251 siú), ná gîm ná hē iā sī ū hó ì-sù.
(2)
Koan-hē chòng-sek lán thang chiàu tián-lé lâi kú-hêng. iā tio̍h chham-khó hit pún "Ki-tok-tô͘ kap koàn-sio̍k" khah hó.
Chòng-sek ê tián-lé phó͘-thong sī toà tī kàu-hoē, á-sī tī ka-têng, sî-kan sī chi̍t tiám cheng í-lāi choè lí-sióng. In-uī nā siuⁿ kú tāi-ke oē ià-siān, oē chhut-chhut ji̍p-ji̍p, sit-lo̍h giâm-siok. Chòng-sek ê iân-sia̍h tio̍h hoè-chí. In-uī lōng-huì koh bô ì-gī, chí-ū hō͘ khah hn̄g ê uî-cho̍k, chhin-lâng ēng kán-tan ê pn̄g-thng hō͘ in chia̍h chiū hó.
Hong-teng tio̍h ēng tióng-chip, á-sī sìn-tô͘, m̄-bián siat chú-sun teng, iā m̄-thang ēng kuī ê lé, í-ki̍p tuì kò͘-jîn kóng-oē, kóng tiàu-sû, nā ū lâng beh kóng an-uì ê oē, khah hó tī song-ka. Tuì kò͘-jîn ê siōng á-sī koan-bo̍k m̄-thang kiâⁿ-lé, liam-hiuⁿ, kuī-pài á-sī thoè sí-lâng kî-tó. In-uī kè-sin ê lâng i ê lêng-hûn í-keng kàu tī Siōng-tè hia. In-uī tī lé-pài tiong lán ê sìn-gióng ê tuì-siōng sī Siōng-tè, lán ê Chú Iâ-so͘ Ki-tok m̄-thang ū koh lēng-goā hit ê tuì-siōng choè ngó͘-siōng hō͘ lán kèng-pài. In-uī Siōng-tè sī lán ê chó͘-sian ê goân-thâu, lán chí-ū kèng-pài I chiū hó.
Koan-hē chhái-iōng im-ga̍k ê sū, kó͘-ga̍k m̄-thang ēng, choè lí-sióng, bô ēng ga̍k-tuī sī khah hó, nā-sī ài ēng ga̍k-tuī, khah hó tio̍h chiàu Sèng-si ê tiāu lâi chàu. Ki-tok-kàu ê song-sū ài giâm-siok, an-chēng, m̄-sī beh lāu-jia̍t lâi pho͘-tiuⁿ, se̍h-ke hêng-lia̍t lâi hō͘ lâng khoàⁿ, choè uî-cho̍k ê thé-biān lâi sī-ui tī lâng ê bīn-chêng lâi êng-kng ka-kī, sī beh an-uì lâng, êng-kng Siōng-tè, chiat-séng koh ū ì-gī bô lōng-huì, nā lōng-huì oē tì-kàu hō͘ uî-cho̍k ke-thiⁿ tāng-tàⁿ, ū ê uî-cho̍k keng-chè-siōng ū khùn-lân, in-uī song-sū ài hó-khoàⁿ lāu-jia̍t, lōng-huì tio̍h chioh-chîⁿ hū-chè, tì-kàu chin kan-kkhó͘, kî-si̍t tī hit pêng ê sian-jîn bô teh iàu-kiû án-ni; chí-ū chhin-chiâⁿ gō͘-cha̍p, á-sī tē saⁿ chiá ê ì-kiàn teh chó-iū. Ki-tok-tô͘ tio̍h ài sè-jī siú-kí an-hūn. Nā-sī ū ê lâng i iā thang chiat-séng keng-huì lâi choè choē-choē hó-sū. Goá bat tī chi̍t keng kàu-hoē tú-tio̍h hoē-iú kè-sin, chiàu kàu-hoē ê chí-sī pān-lí chiat-séng koh ū ì-gī, āu-lâi in ê uî-cho̍k the̍h 5000 kho͘ lâi kàu-hoē kóng beh choè kàu-hoē chín-chè sòng-hiong lâng ê lō͘-ēng. Kî-thaⁿ 5000 kho͘ sī beh choè kàu-io̍k ê chióng-ha̍k-kim, chit tiâu chîⁿ sī pān-lí song-sū liáu, chiàu i ê sī-toā lâng chāi-siⁿ ê hoan-hù chiat-séng song-sū ê keng-huì beh choè hó-sū--ê. Chit ê sū hō͘ choân kàu-hoē siū kám-tōng, choè hó ê bô͘-iūⁿ.
Chóng kóng song-sū ê lé-pài ài giâm-siok, chiat-séng keng-huì choè hó-sū, tī pi-ai ê tiong-kan tit-tio̍h Siōng-tè ê oē an-uì, í-ki̍p ǹg-bāng chiong-lâi ê koh-oa̍h, koan-hē kò-pia̍t-sek lé-pài ê sūn-sū chiàu ē-bīn choè chham-khó.
1) Chàu-ga̍k. 2) Sèng-si. 3) Kî-tó.
4) Sèng-keng. 5) Káng-tō. 6) Kî-tó.
7) Sèng-si. 8) Kò͘-jîn lio̍k-le̍k.
9) Sèng-si. 10) Tiàu-koa á-sī kò͘-jîn ài gîm ê Sèng-si.
11) Chēng-be̍k(siàu-liām kò͘-jîn, uī song-ka kî-tó).
12) Ai-siā (song-ka tāi-piáu). 13) Siōng-êng. 14) Chiok-tó.
(C) Koan-hē bâi-chòng-sek iû-goân chiàu tián-lé lâi kú-hêng.
Put-kò lo̍h khòng ê sî m̄-thang liām pa̍t-khoán ê oē, ū bê-sìn ê hêng-uî. In-uī lán í-keng ū tha̍k Siōng-tè ê oē, gîm-si kî-tó chiū hó. Lo̍h-khòng iā m̄-bián khoàⁿ sî. Chóng-kóng lán chí-ū sìn-khò Chú, êng-kng Chú ta̍k hāng chiū bián khoà-lū. chòng-sek sī beh êng-kng Siōng-tè, siàu-liām kò͘-jîn, an-uì song-ka kap hoē-chiòng. Beh hō͘ tāi-ke tì-ì téng-bīn ê sū, ǹg-bāng koh-oa̍h ê oa̍h-miā.
(Pit-chiá: Tâi-lâm Bîn-cho̍k-lō͘ kàu-hoē bo̍k-su. Lé-tián Uí-oân-hoē chú-se̍k).