GOÁ Ê BÚ CHHIN
Iông-bêng
1963.05.15 P.14-16
Koh-oa̍h-choeh ê chêng chi̍t ji̍t sī lán kàu-hoē só͘ tēng sàu-bōng-choeh, tī hit ji̍t goá koh ū chi̍t pái ê ki-hoē thang kap ka-cho̍k ê lâng khì khoàⁿ goá ê bú-chhin ê bōng; iā chiū kó͘-khí ióng-khì lâi sià tām-po̍h ham-bān ê pit-jiah, lâi siàu-liām goá ê bú-chhin.
Goá ê bú-chhin goā-piáu bô chin su-bûn, sī chi̍t ê cha̍p-chiok ê hiong-ē ê hū-jîn-lâng. Bú-chhin sī tuì sè-sio̍k ê ka-têng ji̍p-lâi tī goán sìn Chú ê ka-têng--ê. Tī tong-sî it-poaⁿ ê hū-lú bô siū kàu-io̍k ê sî-tāi, bú-chhin iû-goân bô lē-goā, sī lóng m̄-bat jī. Tuì í-āu bú-chhin chiū kap goán ê ka-cho̍k ê lâng saⁿ-kap hù lé-pài, iā hù Chú-ji̍t-o̍h, tuì B. Chi. Chh. khai-sí tha̍k pe̍h-oē-jī, ta̍k ê lé-pài-ji̍t lóng sī kiâⁿ tiám goā cheng ê lō͘-chām, kè 2,3 tiâu ê thih-lō͘-kiô hù lé-pài ê, kàu tī goá chhut-sì ê sî, í-keng Sèng-si, Sèng-keng lóng oē tha̍k.
Kóng kàu goá ê chhut-sì, m̄-chai sī cháiⁿ-iūⁿ, chhut-sì ê sî chiah ū nn̄g kun poàⁿ tāng nā-tiāⁿ, chha-put-to sī o͘-kan ê toā. Thiaⁿ kóng hit sî lāu-bú ê sim hui-siông ê kan-khó͘, in-uī siⁿ tio̍h chi̍t ê ná niáu-chhú hiah toā ê eⁿ-á chiū phō-lâi phō-khì chhē i-seng. Tú-hó hit sî tī pài-tn̂g chêng ū chi̍t ê sìn-chiá ê i-seng, pē-bú chiū ta̍k lé-pài khì lé-pài, sūn-soà chhoā goá hō͘ hit ê i-seng khoàⁿ, hui-siông sió-sim iúⁿ-chhī goá; iā tuì i ê chiàu-kò͘ sūn-sū toā-hàn. Goá soè-hàn hù Chú-ji̍t-o̍h lō͘ chin hn̄g, kì-tit hit sî nā kàu lé-pài-ji̍t, goá ê bú-chhin lóng sī thâu-chêng pn̄g-khaⁿ chi̍t thâu, āu-piah goá chi̍t thâu, té tī láng-á, kap lāu-pē saⁿ-kap taⁿ goá khì hù lé-pài ê. Hit ê chêng-hêng hiān-kim í-keng oh-tit khoàⁿ-tio̍h. In-uī bú-chhin í-keng oē-hiáu pe̍h-oē-jī, chiū tī chhù-nih ū êng ê sî khûn-khûn kà goá, hō͘ goá tī 8, 9 hè chiū oē tha̍k pe̍h-oē-jī ê Sèng-keng, Si.
Goá ê bú-chhin koh ài goá ū tha̍k-chheh ê ki-hoē, chiū tī 7 hè sàng goá khì kok-bîn ha̍k-hāu. Hit sî-tāi hit ê ha̍k-hāu sī hun-hāu, tha̍k kàu 4 nî, 5 nî í-āu chiū khì khah hn̄g ê pún-hāu ha̍p-pan. Kì-tit hit sî bú-chhin ê thiàⁿ, in-uī ài goá ū hó ê ha̍k-gia̍p, chiū tī thàu-chá i nā khí-lâi chú-pn̄g, chiū soà kiò goá khí-lâi un-si̍p kong-khò; kàu tī 7 nî ê sî, kó-jiân siū soán choè ha̍k-iú hoē-tiúⁿ; hit sî kám-kak bú-chhin chin hoaⁿ-hí. Bú-chhin iā chiū siūⁿ ài hō͘ goá seng-ha̍k, chiong i tām-po̍h ê su-khia chîⁿ beh hō͘ goá choè lō͘-ēng, chóng-sī āu-lâi in-uī ka-kéng m̄ iông-ún, chū án-ni pit-gia̍p ha̍k-hāu.
Keh bô kuí ji̍t, hut-jiân ū kok-hāu ê sian-siⁿ lâi hóng-mn̄g goá, kóng i beh choán-khûn tī Chóng-tok-hú Bûn-kàu-kio̍k. Hit sî bú-chhin sūn ki-hoē tuì goá ê sian-siⁿ pài-thok, khoàⁿ ū sím-mi̍h ki-hoē hō͘ goá bô? Chiū tī bú-chhin khún-chhéng ē, sian-siⁿ tah-èng thoè goá siat-hoat. Kó-jiân tī keh bô kú ê sî, chiū hō͘ goá thang tī i ê sin-piⁿ choè kang, iā soà siat-hoat thang tī àm-sî chiūⁿ iā-hāu. Goá ê bú-chhin ê thiàⁿ, chû-ài ê sim kám-tōng sian-siⁿ, chiū kàu 16 hè thang án-ni kè-khì.
Chóng-sī hó kéng put siông. Tē 2 chhù tāi-chiàn hoat-seng, chiū tī 17 hè tńg-lâi hioh-khùn tiong ê 3 ge̍h bé chiap-tio̍h Bûn-kàu-kio̍k ê tiān-pò, kiò goá tio̍h tī 4 ge̍h 1 ji̍t kàu Ko-hiông chiu Kàu-io̍k-khò pò-tò, thang hù hái-goā ê bó͘ keng su-hoān ha̍k-hāu pò-tò. Hit sî lāu-bú ê sim chi̍t-bīn hoân-ló͘, chi̍t-bīn hoaⁿ-hí; in-uī tio̍h lī-khui ka-têng kàu tī jîn-toē chhiⁿ-so͘ ê hái-goā siū hùn, chóng-sī iā sī ki-oē. Bô phah-sǹg chit ê iā soà chiâⁿ-choè pē-bú tuì goá ê kià-bōng ê kiat-sok. Tī beh lī-pia̍t ê sî, bú-chhin ê sim-chêng oh-tit hêng-iông, chóng-sī tī goá ê hêng-lí tiong i bô boē kì-tit kā goá chún-pī tuì soè-hàn tha̍k koàn-sì hit pún Sin Kū-iok pe̍h-oē-jī Sèng-keng. Bú-chhin tuì goá ê poê-iúⁿ, sui-jiân tī pa̍t hong-bīn bô thang hō͘ goá kàu-gia̍h, chóng-sī tuì sìn-gióng i lóng bô làng chām. Kàu tī hit ji̍t siū ka-cho̍k ê lâng sàng-chhut Ko-hiông káng, hit tiong-kan bú-chhin ê ba̍k-sái kàu taⁿ goá bô boē kì-tit.
Tī hái-goā ê 4 nî goā kú, bô thang khoàⁿ-kìⁿ bú-chhin ê bīn, iáu-kú goá chai i sî-siông uī-tio̍h goá kî-kiû Siōng-tè ê pang-chān pó-hō͘. tī phoe-sìn thong-óng ê tiong-kan, bú-chhin iā bat ēng pe̍h-oē-jī siá bô koàn-sì ê phoe lâi an-uì goá, hō͘ goá tha̍k lâu ba̍k-sái lâi kám-kek i ê thiàⁿ. Chiàn-cheng kiat-sok, tī hái-goā liû-lōng chi̍t nî kú ê seng-oa̍h, goá ê bú-chhin m̄-chai uī goá lâu joā-choē ba̍k-sái, thèng-hāu goá ê hoê-ka. Kó-jiân tī kong-ho̍k ê keh-nî 8 ge̍h tiong, koh-chài ta̍h-tio̍h 4 nî goā kú lī-khui ê Tâi-oân Ko-hiông, chiū tī hia pān-lí it-chhè ê chhiú-sio̍k hó-sè, kap saⁿ-kap tńg-lâi ê pêng-iú sioh-pia̍t lī-khui, moá-sim tāng-tāng chē hé-chhia ǹg só͘ hoâi-liām ê kò͘-hiong, siūⁿ-tio̍h chá-sî lī-pia̍t hit sî ê bú-chhin í-ki̍p ka-cho̍k lóng-chóng ê chêng-hêng, taⁿ keng-kè chi̍t chhù êchiàn-cheng, 4 nî goā kú bô kìⁿ-tio̍h hiah ê ka-cho̍k m̄-chai cháiⁿ-iūⁿ, koh saⁿ-kìⁿ ê sî m̄-chai beh kóng sím-mi̍h oē? sim-lāi ná-chún kiaⁿ-hiâⁿ ê khoán-sit hoaⁿ-hí beh tńg-khì?! Lo̍h Tâi-lâm chhia-thâu ji̍t í-keng beh lo̍h-soaⁿ, iā bô chhia thang chē; chóng-sī só͘ ài kàu ê chhù, só͘ him-bō͘ ê bú-chhin taⁿ koh bô joā-kú oē khoàⁿ-tio̍h, sim ná-chún koh-khah kiaⁿ-hiâⁿ ê khoán (kî-si̍t sī teh hoaⁿ-hí), chiū kiâⁿ chi̍t tiám goā cheng kàu kò͘-hiong. Ta̍h-ji̍p mn̂g-kháu, khoàⁿ-kìⁿ bú-chhin teh chia̍h àm-tǹg, iā tiâⁿ-nih ū chi̍t koá lâng teh chē. iáu tī tiâⁿ-bé thiaⁿ-kìⁿ siaⁿ kóng, kiám-sī khit-chia̍h (in-uī phāiⁿ chi̍t ê リクサツク), hit sî goá ê ba̍k-sái í-keng liàn chhut-lâi, in-uī chêng boē kìm-tit, kiâⁿ khah oá kiò chi̍t siaⁿ A-bú, soà khui-siaⁿ khàu chhut-lâi, iā tāi-ke teh hi-hi hoā-hoā, goá ê bú-chhin hut-jiân oa̍t-thâu kè-lâi khoàⁿ, iā thiaⁿ-kìⁿ ū lâng kiò bô sio-siāng ê A-bú ê siaⁿ, chi̍t ē chiū chông chhut-lâi, jīn-tit sī i kú bô khoàⁿ-kìⁿ ê put-siàu kiáⁿ pêng-an tńg-lâi, chiū tuì goá ê ām-kún lám teh khui-siaⁿ háu, goá iā háu, choē-choē hiaⁿ-tī, lāu-pē lóng teh háu, hoaⁿ-hí ê háu, lâu hoaⁿ-hí ê ba̍k-sái; kî-tiong bú-chhin háu siōng thiám, kàu chám-jiân kú chiah pàng-chhiú lâi so goá thâu-khak, bong goá ê seng-khu, khoàⁿ koâiⁿ khoàⁿ kē, teh khoàⁿ goá pêng-an, iā chiah-nih toā-hàn! soà hō͘ i boē kì-tit thang koh kè-sio̍k chia̍h àm-tǹg, ná chhin-chhiūⁿ teh tîⁿ-tè soè-kiáⁿ ê khoán teh tîⁿ-tè goá, iā hoaⁿ-hí kàu lóng bô oē thang kóng. Tāi-ke soan-hoa chi̍t sî kú, bú-chhin chiū chún-pī kán-tan hoaⁿ-hí ê àm-tǹg hō͘ goá chia̍h, hō͘ goá soé-e̍k, oāⁿ saⁿ. Sui-jiân bô chhin-chhiūⁿ Sèng-keng só͘ kì lōng-chú hoê-thâu hiah nāu-jia̍t ê tiûⁿ-bīn; chóng-sī bú-chhin ê hoaⁿ-hí bô khah su hit ê lāu-pē ê hoaⁿ-hí.
Beh lī-pia̍t kò͘-hiong hit sî, bú-chhin ê sin-thé iáu chám-jiân ióng-kiāⁿ, taⁿ keng-kè 4, 5 nî āu koh saⁿ-kìⁿ ê sî, í-keng ke chin lāu, ke chin sán lah. In-uī keng-kè chiàn-cheng tiong sū-sū ê ap-pek, koh ke-thiⁿ mî-ji̍t hoân-ló su-liām i ê kiáⁿ tī hái-goā chiàn-toē ê iân-kò͘, thiaⁿ kóng ū sî liân pn̄g iā chia̍h boē lo̍h-khì.
Tī kong-ho̍k āu tè 5 nî, i ū jiám-tio̍h put-tī ê pīⁿ. Goán sui-jiân chīn-la̍t chhiáⁿ i-seng kā i i-tī, kî-kiû Siōng-tè lîn-bín lâi i-tī i, iáu-kú sī ji̍t-ji̍t tîm-tāng. Tī pīⁿ tiong goán nā khì khoàⁿ i ê sî, i lóng sī kóng ū khah khoàⁿ-oa̍h, lâi an-uì goán. iā chin hoaⁿ-hí bo̍k-su kap kàu-hoē lāi ê lâng ê saⁿ-thàm, á-sī tī ka-têng choè lé-pài. Goá nā thè-khûn tńg-khì, lóng sī tāi-seng khì khoàⁿ i; iā i chiū kóng-khí bó͘ hoē-lāi ê lâng, á-sī bo̍k-su ū lâi thàm i lâi hoaⁿ-hí. Chóng-sī chīn-la̍t ê i-tī bô hāu, ji̍t-ji̍t ok-hoà, í-keng tó-chhn̂g chiâⁿ nî kú, kàu tī bô ǹg-bāng lah; hit ê khó͘-thàng sī ke̍k-kî--ê, chóng-sī goá nā khì khoàⁿ i ê sî, i lóng sī un-jiû kiò goá, tuì goá kóng kè-khì ê sū-chêng, lâu ba̍k-sái lâi an-uì goá. Taⁿ kàu tī beh lîm-chiong hit mî, goán tāi-ke uî tī i ê chhn̂g-thâu, chhiú lâi bong chi̍t-ê chi̍t-ê, iā bong kàu i ê sun-á. Tāi-ke tī ba̍k-sái ti̍t lâu ê tiong-kan, it-seng uī goán bô ū an-e̍k ê chi̍t ji̍t ê bú-chhin, tī pīⁿ-tiong lâi lī-pia̍t.
Í-āu ta̍k nî ê Bú-chhin-choeh, goá khoàⁿ pa̍t lâng kat âng-hoe, iā khoàⁿ ka-kī ê heng-chêng sī pe̍h-hoe ê sî, chiū siūⁿ khí goá ê bú-chhin ê thiàⁿ lâi àm-lâu ba̍k-sái, su-siúⁿ chá-sî hit ê un-jiû phō goá, taⁿ goá khì pài-tn̂g, kàu toā-hàn lī-pia̍t koh saⁿ-kìⁿ ê sî ê it-chhè ê bú-chhin. Ah! Bú-chhin, taⁿ i í-keng lī-khui goán, goá siong-sìn i ún-tàng tī thiⁿ-nih Chú só͘ uī i pī-pān ê só͘-chāi; sui-jiân tī sè-kan lóng bô thang hióng-siū sím-mi̍h, tian-tò uī goán ê iân-kò͘ tio̍h-boâ, hoân-ló, siū bān-poaⁿ khó͘-thàng, tì-kàu seng-khu loán-jio̍k tì pīⁿ, chiū lī-khui sè-kan. Goá iā sìn Siōng-tè ún-tàng chiap-la̍p i tī thiⁿ-nih, hióng-siū Chú ê khoài-lo̍k ê.
1963. 4 ge̍h 27 siá.
