Choè soè ê chi̍t cho̍k Sài-hā cho̍k
Ông Eng-sè
1963.06.15 P.13-14
Hiān-sî tī Tâi-oân ê san-toē lâng ū 10 cho̍k, kî-tiong choè soè ê cho̍k kiò-choè Sài-hā cho̍k. In ê jîn-kháu iok 1500 miâ, toā-pō͘-hun toà tī Biâu-lek koāiⁿ Lâm-chng hiong, chiū-sī chhut-miâ ê Sai-thâu-soaⁿ koh ji̍p-khì ê só͘-chāi, kî-û iok 70 hō͘ ê sī toà tī keh-piah koāiⁿ (Sin-tek) Ngó͘-hong hiong ê Tāi-ek（大隘）chhoan. In ê ta-po͘ lâng ê thé-keh oé-soè, ná Ji̍p-pún lâng, lâm lú lóng ū suí ê ba̍k-chiu kap phīⁿ: In kap Thài-ngá-ní（泰雅爾）cho̍k ê lâng kāng-khoán, khiā-khí tī chin phian-phiah ê só͘-chāi, koh chin hun-soàⁿ. Chin chhù-bī, iā chi̍t bīn thang khoà-lū ê sū, chiū-sī chiàu goá khoàⁿ chit ê cho̍k tī bô kú ê chiong-lâi oē kap kî-û khah kiông ê cho̍k tông-hoà（同化）khì. ēng khah kū-thé-tek ê oē lâi kóng, sī kóng hun soàⁿ tī chit nn̄g só͘-chāi ê lâng bô joā kú oē pìⁿ-choè Thài-ngá-ní cho̍k, á-sī Kheh-lâng. Ngó͘-hong hiong hiah ê 70 goā hō͘ ê lâng, pún-lâi in iû-goân iā sī tiàm tī Lâm-chng hiong, cháiⁿ-iūⁿ oē poaⁿ-lâi Ngó͘-hong hiong? Hit ê lí-iû khiok goá m̄-chai, chóng-sī ū chi̍t ê sū-si̍t, chiū-sī in ê toā soè só͘ teh kóng ê oē-gú lóng sī Thài-ngá-ní oē, liân toā-lâng iā soà giōng-giōng beh boē-kì-tit in ka-kī ê oē. Kū-nî 6 ge̍h Kàu-hoē-pò San-toē soan-tō te̍k-khan ê lāi-bīn goá ū siá chi̍t phiⁿ "Ngó͘-hong sìn-gióng ê Eng-hiông" hit ê chú-jîn ong Chu Thiam-siū Bo̍k-su, goân-lâi chiū-sī Sài-hā cho̍k ê chhut-sin. Thang chai in poaⁿ-lâi Ngó͘-hong hiong ū siông-tong [sic.] kú ê le̍k-sú. Nā án-ni, Lâm-chng chit pêng neh? In-uī in pêng-siông só͘ chiap-sio̍k ê lâng, toā-pō͘-hūn lóng sī Kheh-lâng, iū-koh chin-choē kheh-lâng toà tī soan-nih teh keng-êng soaⁿ, só͘-í toā-pō͘-hūn ê lâng lóng oē-hiáu kóng, á-sī thiaⁿ kheh-oē. Tī Lâm-chng hiong ê Sài-hā cho̍k, goá ū hoat-kiàn tio̍h chi̍t hāng chin chhù-bī ê sū, chiū-sī ū lâng o̍h lán pîⁿ-toē ê lâng chhāi ngó͘-siōng, sīm-chì ū lâng iā chhāi kong-má-kham teh kā ho̍k-sāi. Tong-jiân in ê kè-chhoā iā chin hūn-cha̍p, ū ê kap Thài-ngá-ní Cho̍k ê lâng, á-sī kheh-lâng, á-sī goā-séng lâng kiat-hun, ū ê tuì-hoán, ta-po͘ ê chhoā chāi-toē Kheh lâng ê cha-bó͘ gín-ná choè-bó͘. In ê chong-kàu sìn-gióng thang kóng, nā m̄-sī Ki-tok-kàu, chiū-sī Thian-chú-kàu, lióng-hong ê sìn-chiá sī lán khah choē. In-uī só͘ toà ê só͘-chāi tī chhim-soaⁿ, kau-thong put-piān ê só͘-chāi, hia 2 hō͘, 5 hō͘; chia 3 hō͘, 4 hō͘, só͘-í beh ji̍p-khì hia thoân-kàu chin khùn-lân.
Tī sió-sió ê Tang-hô chhoan kap Hông-lâi chhoan, in hun-soà[sic.] tī 12 só͘-chāi khiā-khí, tī 3 uī ê só͘-chāi keng-siông teh chū-hoē. Thoân-kàu-su chí-ū chi̍t ê soan-tō-su, kî-û ê só͘-chāi, muí lé-pài ū tuì Sin-tek nn̄g uī san-toē ha̍k-seng khì pang-chān. Pài-tn̂g chí-ū chi̍t keng poàⁿ éng-kiú seng chng-chō ê lé-pài-tn̂g tī Tang-hô. Hông-lâi pún-lâi ū chi̍t keng tek-chō ê pài-tn̂g, chóng-sī í-keng àu-khì, hiān-sî teh kè-e̍k khí sin ê pài-tn̂g.
Lūn khí chit nn̄g keng kàu-hoē, chiū-sī Gô͘ Bêng-chèng Bo̍k-su chêng tī Sin-tek Sèng-keng su-īⁿ teh tha̍k-chheh ê sî khì kó͘-bú khai-siat ê. Hiān-sî Ngó͘-hong kap Lâm-chng nn̄g hiong ê sìn-chiá kap kiû tō-chiá iok ū 800 goā lâng kî-tiong iok ū 500 lâng í-keng siū soé. Taⁿ choè-āu tī chia ài lâi kài-siāu in tuì kó͘-chá lâu lo̍h lâi chin chhù-bī ê chè-tián. chit ê oé-lâng chè-tián（矮人祭典）lēng-goā chi̍t ê miâ kiò-choè PASU TĀI-EK（巴斯大隘）chè-tián, muí nn̄g nî ê lông-le̍k 10 ge̍h 15 ji̍t khí, 3 ji̍t kú, in ū kú-hêng chit ê sēng-tāi ê chè-tián, tī Lâm-chng koh ji̍p-khì ê Tang-hô chhoan Hiòng-thian-ô͘（向天湖）. Tuì Ngó͘-hong, Tek-tang, Sai-thâm téng, kai cho̍k ê lâm-lú, ló-iù, chiâⁿ-kûn kat-tuī chi̍p-oá, tī hái-poa̍t 1200 goā kong-chhioh ê san-toē pîⁿ-iûⁿ chiūⁿ ê Hiòng-thian-ô͘. Liân pa̍t cho̍k á-sī pîⁿ-toē lâng, iok ū 2000 goā lâng, liân-liân 3 mî tī hia chiú-bú kha-ta̍h（酒舞腳踏） kông-ko jia̍t-bú（狂歌熱舞）, hit ê siaⁿ-im hiáng-èng tī soaⁿ-kok, hō͘ thiaⁿ ê lâng kám-kak giâm-siok ê koan-liām. Chit ê chè-tián ê khí-goân sī án-ni, iok 500 nî chêng tī Hiòng-thian-ô͘ chit ê só͘-chāi, ū chi̍t cho̍k kiò-choè oé-lâng chéng-cho̍k, seng-khu ê koâiⁿ-toā chí-ū 3 chhioh, chóng-sī chhong-bêng ióng-kám, muí nî nā siu-koah ê sî, kiò i lâi giām-siu ê sî, koh kè hit nî tiāⁿ-tio̍h kóng hong-siu. Khó-sioh tuì sèng ê hong-bīn bô chèng-keng, thiau-lân san-toē lióng-ka [sic.] hū-lú, tì-sú jiá-khí lâng ê siū-khì, siat kè-tì kā in châu-bia̍t, chóng-sī oé-lâng sí-liáu in ê im-hûn lâu tī soaⁿ-tōng chhim-soaⁿ kok, mî-ji̍t kiáu-chhá, chiah ê soan-pau siūⁿ che sī oé-lâng ê lêng lâi teh pò-oan, só͘-í tuì hit sî khí, muí nn̄g nî in chiū chio-chi̍p in ê cho̍k lâi an-uì chiah ê oé-lâng ê lêng.
Taⁿ goá tī chia beh kiat-sokgoá chit phiⁿ ê bûn ê sî, goá ài thê-chhíⁿ lán tāi-ke kèng-ka lâi koan-sim chit ê tī lán Tâi-oân siōng sè ê cho̍k=Sài-hā cho̍k, Chhun-chhut lán thiàⁿ ê chhiú tī chit ê chì-bî-soè ê bîn-cho̍k, ún-tàng lán iā beh tit-tio̍h Chú ê chheng-ho͘ "Hó ah, hó koh chīn-tiong ê lô͘-po̍k."
Ông Eng-sè.
