Ki-tok cháiⁿ-iūⁿ pí Liām-hu̍t 念佛 khah-iâⁿ?

 Ji̍t-pún Ki-tok kàu-hoē ū chi̍t ê Bo̍k-su miâ kiò Ku-kok (亀谷).  I sī Pún-goân--sī ê kàu-chó͘ Liân-jû Siōng-jîn (蓮如上人) ê tē 18 tāi sun.  I tuì soè-hàn kàu Tāi-ha̍k chut-gia̍p, phah-sǹg beh sêng-chiap chó͘-sian ê chit, lâi choè Hē-siūⁿ, i ê chut-gia̍p lūn-būn iā sī koan-hē tī hit hong-biān ê gián-kiù,-chiū-sī gián-kiù Liām-hu̍t sìn-gióng ê tāi-sêng-chiá Siān-tō tāi-su (善導大師) ê su.  Chóng-sī chin kî-koài, I siū un-tián ê chhiú ê kéng-tiàu, toān-jiân thoat-chhut hē-siūⁿ ê chit lâi choè Bo̍k-su; sui-jiân ū siū lāi-goā ê pek-hāi chin siong-tiōng, iáu-kú bô lī-khui i ê pún só͘-chāi, choan-sim tī hia soan-thoân Ki-tok ê tō-lí.

I só͘ hoat-hêng ê cha̍p-chì "Si̍p-jī-kè" ū chi̍t-chām teh lūn téng-bīn ê būn-toê; Lâng nā teh boē liáu-kái Ki-tok-kàu kap Hu̍t-kàu ê iu-loat (優劣), tha̍k chit chām oē thang choè chin hó ê chham-khó.

I án-ni kóng:

"Liām-hu̍t sī thang kám-siā, che sī Sek-kia e kà-sī; chhit-ko-cheng (七高僧) ū sìn liām-hu̍t; Chhin-loân kap i ê ha̍k-seng, tù tī liām-hu̍t, lóng ū tit-tio̍h choat-tuì bô chó͘-gāi ê an-sim, che sī sū-si̍t.  Goá iā ū sìn liām-hu̍t ê hó-tek, hô-lî bô giâu-gî ê só͘-chāi.  Chóng-sī tuì goá bat Ki-tok liáu-āu, lūn Ki-tok ê tek iā ū chin thang choè goá ê toā kám-kek.  Lán boē-oē moâ-khàm sū-si̍t.  Ki-tok sī lán to̍k-it ê Kiù-chú, sī Siōng-tè, chi̍t sut-á bô thang giâu-gî.

án-ni goá tī chi̍t-bīn bêng-bêng sī liām-hu̍t ê sìn-chiá, iā chi̍t bīn sī Ki-tok ê sìn-chiá boē ún-khǹg-tit.  Sim sī ài sìn 2 khoán.  Chóng-sī sìn-gióng-sim, sī iau-kiû chi̍t-sim, m̄ iông-ún nn̄g-sim, tio̍h pàng-sak chi̍t-pêng lâi chhú pa̍t-pêng, nā bô chiū boē hō͘ sìn-gióng sim moá-chiok.  Só͘-í chū-jiân tio̍h pàng-sak loat (劣) lâi chiū-kūn iu (優).  Taⁿ Ki-tok kap Liām-hu̍t tó chi̍t pêng khah-iâⁿ?  Būn-toê ê kiat-kio̍k chiū-sī tī chia.  Ki-tok khak-si̍t ū pí Liām-hu̍t khah-iâⁿ.

Tāi-seng kú nn̄g-pêng saⁿ-tâng ê tek lâi-kóng:

1. Bô-lūn sìn Ki-tok á-sī sìn Liām-hu̍t, oē tit-tio̍h kiù, sī tuì sìn-gióng, m̄-sī tuì hêng-uî; m̄-sī tuì ka-kī ê la̍t lâi tit-tio̍h kiù, sī tuì pa̍t ê la̍t; tī chit ê osú-chāi sī saⁿ-tâng.

2. Bô-lūn sím-mi̍h khoán ê choē-jîn oē tit-tio̍h kiù, kiù choē-jîn sī to̍k-it ê bo̍k-tek, che iā sī saⁿ-tâng.

3. Tī lâi-sè oē tit-tio̍h oân-choân ê chín-kiù, che iā saⁿ-tâng.

4. Ki-tok, Liām-hu̍t pún-thé chiū-sī kng, sī oa̍h-miā, sī choa̍t-tuì chū-ài ê pún-goân, che iā sī saⁿ-tnag5.

5. Tuì sìn-gióng kiâⁿ-ta̍h oē chiām-chiām khah hó, chit-khoán ê sū-si̍t iā sī saⁿ-tâng.

6. Kiò I ê miâ ê, oá-khò I ê miâ ê, oē tit-tio̍h kiù chè, iā saⁿ-tâng.

7. Choân jîn-luī lóng sī choē-jîn, bô lūn sím-mi̍h lâng tio̍h siū chín-kiù, che iā sī saⁿ-tâng.

Nā chim-chiok gián-kiù, kiám-chhái iáu ū saⁿ-tâng ê só͘-chāi, chóng-sī nn̄g-pêng kun-pún-tek iàu-kín ê só͘-chāi ū chiah choē hāng saⁿ chhin-chhiūⁿ.

Bô saⁿ-tâng ê só͘-chāi sī sím-mi̍h?

Liām-hu̍t sī pu̍t ê bêng-hō (名號); sī ú-tiū ê kng, sī oa̍h-miā; sī hu̍t ê jîn-keh-tek ê biāu-iōng; ū kî-koài ê tek; ū lêng-biāu ê la̍t.  Chóng-sī koh-khah án-cháiⁿ-iūⁿ lâi soat-bêng iā sī kan-ta chi̍t ê bêng-hō, kan-ta ū giân-kú-siōng ê tek nā-tiāⁿ.  Ki-tok m̄-nā kan-ta sī giân-gú; giân-gú chiâⁿ-choè jio̍k-thé, chhut-sì tī jîn-luī ê tiong-kan, choè-lâng lâi seng-oa̍h; sī lán jîn-luī choè-chhim ê tông-chêng chiá; choè Kiù-chú, sū-si̍t-siōng lâi oa̍h-tāng--ê.

Liām-hu̍t ê chú-thé O-mî-tô-jû-lâi (阿彌陀如來) sī bû-hêng ê jîn-keh.  Ki-tok chiâⁿ lâng ê hêng lâi oa̍h-tāng, sī iú-hêng ê jîn-keh.  Iú-hêng ê Jîn-keh sī pí bû-hêng--ê khah oē choè lán ê la̍t.  Iú-hêng ê chhe-chhau sī pí bû-hêng ê San-tin hái-bī khah oē choè lán sin-thé ê chu-ióng.

Pîⁿ-pîⁿ beh sìn, sìn Ki-tok sī pí sìn Liām-hu̍t kuí-nā pah pē khah iâⁿ.  Liām-hu̍t só͘ ū ê tek, tī Ki-tok ê tek ê lāi-bīn, bô chi̍t-hāng khiàm-kheh, só͘-í sìn Ki-tok bô chi̍t-sut-á ê si̍h-pún.  Siōng-chhiáⁿ tī Ki-tok ê lāi-bīn ū bû-sò͘ khah iâⁿ-kè, tī Liām-hu̍t só͘ boē tit-tio̍h ê bí-tek tī-teh.

I. Liām-hu̍t sī bû-hêng ê lêng.  Ki-tok sī lêng chiâⁿ lâng ê hêng, si̍t-chāi tiàm tī lán toē-chiūⁿ lâi seng-oa̍h--ê.  M̄-sī chhin-chhiūⁿ Liām-hu̍t ê chú-thé O͘-mî-tô Jû-lâi choân-jiân phoâⁿ-kè tī lâng; Ki-tok chin-si̍t sī lâng, sī lâng ê tông-chêng chiá.  Koh-chài O͘-mî-tô Jû-lâi sī phì-jū--ê, Ki-tok m̄-sī phì-jū, sī chin-si̍t seng-oa̍h tī hiān-si̍t lâng ê siā-hoē.  Só͘-í ū hui-siông ê chhin-bi̍t, ū chin-toā ê la̍t.

II. O͘-mî-tô Jû-lâi ê chín-kiù ê khoán-sit sī sio̍k tī sì-sióng (詩想) Ki-tok chín-kiù ê sū-gia̍p sī Sîn ê Ki-tok pún-sin chiâⁿ-choè choē-jîn lâi tèng tī Si̍p-jī-kè, hit khoán le̍k-sú tek sū-si̍t lâi choè kun-toé, só͘-í lūn i ê la̍t, m̄-sī si-sióng ê piáu-hiān (表現) só͘ oē pí tit--ê.

III. O͘-mî-tô Jû-lâi ê chín-kiù sī chiong lâi-sè lâi choè bo̍k-tek.  Chóng-sī Ki-tok pún-sin choè lâng lâi seng-oa̍h, choè bô͘-hoān lâi kàu-ióng--lán.  Liām-hu̍t bô ū hit khoán chiâⁿ-hêng ê lûn-lí-tek ê chí-tō (倫理的指導) tī hiān-si̍t ê jîn-seng.

IV. Liām-hu̍t bô iàu-kín tī jio̍k-thé ê kiù-chè (救濟) Ki-tok ū oân-choân chù-ì tī jio̍k-thé ê kiù-chè.

V. Liām-hu̍t sī ēng kò-jîn-tek kiù-chè choè bo̍k-tek; chóng-sī Ki-tok sī ēng siā-hoē tek kiù-chè (kàu-hoē kiàn-siat) choè bo̍k-phiau.

VI. Liām-hu̍t sī ēng boa̍t-lâi sí-āu choè iàu-kín; nā sī Ki-tok iû-goân ài si̍t-hiān Thian-kok tī toē-chiūⁿ.

VII. Liām-hu̍t ū khàm-ba̍t Thiⁿ-toē ê Chō-bu̍t-chú, nā-sī Ki-tok ū chí-sī bêng-bêng tī lán ê bīn-chêng.

VIII. Liām-hu̍t sī ēng poa̍t-khó͘ ú-lo̍k (拔苦與樂) Jîn-seng ê kun-pún būn-toê, sī chheng-khì á-sī bô chheng-khì ê būn-toê, m̄-sī kan-khó͘ á-sī khoài-lo̍k ê bū-toē.

Nā beh kóng sī kóng boē liáu.  Ki-tok ê kiù-chè nā kap Liām-hu̍t lâi saⁿ-pí, sī khah chiâⁿ hêng, khah chiâⁿ hêng, khah ū la̍t, kun-pún khah chhim, siông-chhiáⁿ hong-hù tī si̍t-chāi ê èng-iōng.

Só͘-í Ki-tok ū khah-iâⁿ Liām-hu̍t, che sī bêng-bêng ê sū-si̍t.  Ki-tok í-goā, si̍t-chāi bô lâng thang chín-kiù choân jîn-luī, che tek-khak m̄-sī khang-khang ê gī-lūn.  Koh-chài Liām-hu̍t só͘ ū hó ê só͘-chāi, tī Ki-tok ê sìn-gióng-tiong í-keng chiâu-pī.  M̄-nā án-ni Ki-tok ū choē-choē khah iâⁿ-kè Liām-hu̍t, khah ū la̍t ê bí-tek, í-siōng í-keng chèng-bêng liáu.  Só͘-í lán tāi-ke èng-kai tio̍h choan-choan kui-oá Ki-tok, in-uī tuì Ki-tok lán khah oē tit chiâⁿ hit-ê khak-si̍t ê bo̍k-tek, koh-chài só͘ tit-tio̍h ê sī boē sǹg--tit.