THOÂN-KÀU-CHIÁ CHÚ-LÚ Ê KHÓ͘ LO̍K
Hoe-toâⁿ kàu-hoē: Siā Liông-hui.
1963.11.15 P.8-9
Kám-siā Chú, tit-tio̍h Kong-pò-siā hó-ì, ài goá siá chit ê toê-ba̍k, sui-jiân put-phoè, iáu-kú oē hoàn-khí goá choē-choē ê kám-siā kap hoê-sióng, só͘-í chiàu goá choè gín-ná sî ê ìn-siōng, kám-kak, thán-pe̍h lâi toā-táⁿ chhó-pit chiū-sī.
Chit ê toê-ba̍k, in-uī ta̍k lâng só͘ siū ê khoân-kéng kap cho-gū bô siāng, chū-jiân hit ê khó͘, lo̍k iā bô sio-siāng. Só͘-í ēng goá choè lē lâi kóng, iā choē choē khoài-lo̍k sī kiàn-li̍p tī khó͘-kéng ê téng-bīn, só͘-í beh ha̍p teh kóng.
I. Sim-lêng-siōng ê khó͘-thàng kap khoài-lo̍k.
A. In-uī sī thoân-kàu-chiá ê kiáⁿ.
Thoân-kàu-chiá ê kiáⁿ tio̍h pí it-poaⁿ ê gín-ná khah koai, gâu, ū lé-sò͘, hó kui-kú; sī it-poaⁿ kàu-hoē lāi-goā ê kò͘-tēng su-sióng. Só͘-í goá 5 hè ê sî, ta̍k ji̍t chì-chió tio̍h tha̍k saⁿ jī ê lô-má-jī, nā boē jīn jī kap se̍k-liū, chiū bô thang cha̍ih-pn̄g, á-sī hoa̍t khiā, hoa̍t kuī. iā ta̍k ji̍t tio̍h thiaⁿ hó kui-kú, ū lé-sò͘, koai ê hong-hoat, só͘-í siông-siông oàn-chhoeh, boē thang chhin-chhiūⁿ it-poaⁿ ê gín-ná, thang chū-iû chū-chāi thit-thô oa̍h-tnag7. Só͘-í ū sî hō͘ lâng hoat-kiàn tio̍h só͘ chheng "pháiⁿ" ê sî, nā ū lâng mn̄g kóng, "lí sím-mi̍h lâng ê kiáⁿ" goá chiū oē chin put-moá ìn kóng, "Kò͘ lé-pài-tn̂g ê kiáⁿ!" Chóng-sī 6 hè, goá tī Tâi-lâm Toā-oan kàu-hoē Sèng-tàn-choeh ê sî, tī tâi-téng, chhiú the̍h Sèng-keng, hō͘ tâi-kha ê hoē-chiòng chí-tēng só͘-chāi lâi tha̍k, thiaⁿ tio̍h tâi-kha phah-chhiú hat-chhái kap niá tio̍h jû soaⁿ ê chióng-phín ê khoài-lo̍k, sī seng-gâi-tiong boē thang boē kì-tit ê sū.
Tī lé-pài-ji̍t, Chú-ji̍t-o̍h kóng chi̍t kù oē, hoat chi̍t kù khah kî-khá ê chit-mn̄g, á-sī tī koe-lō͘, ha̍k-hāu siū tio̍h loé-mē, bú-jio̍k; goá nā hoán-kek chi̍t kù, á-sī ín-khí oan-ke, put-koán goân-in, kiat-kó lóng sī bo̍k-su kiáⁿ ê m̄-tio̍h. Só͘-í siông-siông siū óng-khut, kā-gê chhiat-chhí ê khó͘-thàng, m̄-ài sêng-jīn sī thoân-kàu-chí ê kiáⁿ. Goán sī chhin-chhiūⁿ chi̍t tè pe̍h-pò͘, boē thang bak tio̍h o͘, koh to̍h chhut-luī poa̍t-chuī（出類拔萃）, chhiau chhut gín-ná kûn ê te̍k-sû gín-ná.
B. Lé-pài kè choē ê khó͘ lo̍k.
Thoân-kàu-chiá ê ka-têng ū chá, àm ê ka-têng lé-pài, koh kàu-hoē só͘ kú-hêng ê chū-hoē lóng tio̍h koai-koai chhut-se̍k. Nā lé-pài-ji̍t koh-khah siū-choē, chá àm lé-pài, Chú-ji̍t-o̍h, siōng hā-ngó͘ lé-pài. Koh tī àm-sî ê lé-pài, tio̍h pò-kò kin-á-ji̍t só͘ thiaⁿ tio̍h ê tō-lí, ká-sú nā siōng hā-ngó͘ ê tō-lí tian-tò kóng, á-sī Chú-ji̍t-o̍h ê tō-lí kā i má-ní tong-hong, á-sī siōng hā-ngó͘ lé-pài lîm-tīn thoat-tô, á-sī kim-siân thoat-khak, tio̍h tī beh khùn ê sî niá-siū koáiⁿ, chhê ê siúⁿ-phín. só͘-í chē teh beh tán "A-men" ê kan-khó͘ sī boē kóng tit ê, chóng-sī ū sî tī koh-oa̍h-choeh, Sèng-tàn-choeh teh chhai-bī（猜迷）ê sî, in-uī thiaⁿ choē, chhai tio̍h bī, kap toā-lâng kēng-cheng lâi tit-tio̍h siúⁿ-phín ê khoài-lo̍k iā sī toā.
C. Tuì lêng-kài ê oân-būn.
Hī thiaⁿ, ba̍k jiám, "Tē-ge̍k," "Thian-tông," "Siōng-tè," "Mô͘-kuí" ū á-sī bô? Khoàⁿ tio̍h pē-bú ê thoân-kàu seng-oa̍h, thoè lâng kî-tó, hō͘ lâng ê pīⁿ oē hó, hō͘ pháiⁿ-lâng hoé-kái, hō͘ kàu-hoē heng-khí. Khoàⁿ in tuì só͘ thoân ê khak-sìn, chhin-chhiūⁿ tī po̍k-kek ê sî-tāi, khoàⁿ tio̍h cheō-choē ê sîn-jiah, chiū siūⁿ kóng ū Siōng-tè, ū thian-tông...... Chi̍t hong-bīn khoàⁿ tio̍h in beh chim--lâng, hō͘ lâng lia̍h choè beh kā--lâng, siū kàu-hoē lāi ê Hoat-lī-sài lâng khi-hū, bú-jio̍k. Koh chiah ê lâng "choè ok choè to̍k, khiâ-bé lo̍k-kho̍k," hoán-tńg ū hó-ūn, thàn toā chîⁿ......chiū siūⁿ kóng Siōng-tè nā ū iáⁿ, thái hō͘ hiah ê lâng án-ni? Chit khoán lêng-kài ê hoân-būn sī tī 7 hè ê sî chiū ū, chit koán ê hoân-būn khó͘-thàng kàu goá 19 hè ê sî chiah tit-tio̍h kái-koat, iā goán hiah ê gín-ná-phoāⁿ lóng m̄-bat ū chit khoán sū, che iā sī chi̍t khó͘.
D. Bô kú-tn̂g pêng-iú ê kan-khó͘.
Thoân-kàu-chiá ê it-seng ū sî chhin-chhiūⁿ cháu-bé-teng, siông-siông poaⁿ-siū, oē thang kóng cháu tang cháu sai. Só͘-í m̄-nā poaⁿ chhù ê kan-khó͘, iā hō͘ goán bô chhin-muî tek-má ê pêng-iú. Goá tī Phîⁿ-ô͘ Hiā-tâng ū chi̍t uī hó pêng-iú, sī siⁿ sí ê kau-poê, in-uī i sī ha̍k-hāu sian-siⁿ ê kiáⁿ, ha̍k-seng gín-ná nā hō͘ i ê lāu-pē phah, chiū tuì i pò-ho̍k. Só͘-í goán nn̄g lâng kap choân chhoan 14 ê, ta̍k ji̍t sio-phah pe̍h-to-chiàn, ta̍k ji̍t sī 3, 4 tiûⁿ, nn̄g ê tuì 14 ê, goá ê a-chí bat khoàⁿ goán teh sio-phah khoàⁿ kàu khàu, Chit khoán ê ti-kí chí-ū chi̍t nî goā ê choè-tui kap kau-poê, iā in-uī goán ê tiau-tōng chiū pò-siau. Kàu ta̍k só͘-chāi bô sím-mi̍h kú-tn̂g ê pêng-iú.
II. Jio̍k-thé-siōng ê kan-khó͘.
A. Jio̍k-thé ê kan-khó͘.
Thoân-kàu-chiá ê keng-chè khùn-lân sī kong-tēng ê sū, só͘-í uī-tio̍h beh kè-ji̍t, "Ku̍t chhài-kó͘ chèng chhài, chèng han-chû, koah ti-chhài, chhī iûⁿ, chhī gô, khau gô-á-chhài, koāⁿ lâu moá bīn." Chhiú-lāi siⁿ pe̍h-lia̍p tāu ê kan-khó͘, tuì 7, 8 hè chiū tam-tio̍h, koh nā kiò tio̍h chheng lé-pài-tn̂g, chiū oē chàm-kha tio̍h tê.
B. Keng-chè-siōng ê kan-khó͘.
Goá kap goá ê sió-tī khì chhī iûⁿ-á, khoàⁿ tio̍h choē-choē pêng-iú teh tèng kan-lo̍k, sim chin ài, bô chîⁿ thang boé kan-lo̍k, chiū ēng choá tîⁿ kui oân choè kan-lo̍k, kap goá ê sió-tī teh tèng boē tńg ê kan-lo̍k, hō͘ goá ê lāu-pē khoàⁿ-kìⁿ, i chiū chhò chi̍t ki chhêng chhiū-ki, thâi nn̄g lia̍p ê kan-lo̍k hō͘ goán. Ū chi̍t pái tī chi̍t keng kàu-hoē, chhù-piⁿ sī chip-sū ê chhù, koh i sī kàu-hoē koè-kè teh hoat sin-suí ê, i chai ka-hū ê chhù ū chîⁿ, chiū beh kiò goá ê lāu-pē tńg-khì the̍h chîⁿ lâi chioh i, goá ê lāu-pē ū kā gê-khí-kun tah-èng i. Put-hēng chit ê sū hō͘ goá ê lāu-bú chai-iáⁿ, chiū chó͘-tòng bô chioh i , i chiū chiong ge̍h-kip tòng-kiat khí-lâi, 3 ge̍h-ji̍t bô niá chîⁿ. Goá tuì ha̍k-hāu kap goá ê a-chí beh tńg-lâi the̍h chîⁿ kau ha̍k-hāu, lāu-bú lóng bô chîⁿ, goá chiū khàu, chhá, bô chîⁿ m̄ khì, hō͘ goá ê lāu-bú jím-siū boē tiâu, cháu ji̍p-khì kuī tī pâng-keng lâu ba̍k-sái kî-tó Siōng-tè, choè-āu goá iā iân-lō͘ lâu ba̍k-sái kiâⁿ khì ha̍k-hāu. Poàⁿ-lō͘ tú-tio̍h chi̍t ê hoē-iú, tī goā-bīn chia̍h thâu-lō͘ ê tńg-lâi tú-tio̍h goán, khoàⁿ goán lóng teh khàu, chiū the̍h chi̍t kho͘ gûn hō͘ goán, goán chin hoaⁿ-hí koh kám-siā Siōng-tè. Cháu tńg-khì, chiong chi̍t kho͘ oāⁿ choè chi̍t kak gûn ê khì ha̍k-hāu, iā ū chhun 8 kak.
Goán ê saⁿ khò͘, ha̍k-iōng-phín, lóng tio̍h chin khiām, boē thang chhin-chhiūⁿ it-poaⁿ ê gín-ná ū thang chiàu sim só͘ io̍k, che sī goán choè thoân-kàu-chiá ê kiáⁿ-jî só͘ tú-tio̍h ê khó͘ lo̍k.
Kiat-bé lâi kóng, thoân-kàu-chiá ê kiáⁿ-jî kap i ê sī-toā-lâng só͘ tú-tio̍h ê kéng-gū, lâi tam tio̍h kam, khó͘, sng......téng-téng ê kan-khó͘. chóng-sī chiah ê kan-khó͘ oē siông-siông hō͘ lí tit-tio̍h ì-goā ê khoài-lo̍k kap kám-siā. iā tuì chiah ê cho-gū thoàn-liān goán oē thang tit
1. èng-hù kok chióng ê kéng-gū.
2. Khoàⁿ tio̍h Siōng-tè ê sîn-jiah.
3. Thé-giām tio̍h Chú tuì kî-tó ê ìn-tap.
4. Bêng-pe̍k káu-khiat ê lâng ê siā-hoē.
5. Ì-chì oē chin kiông-chòng.
6. Tuì ka-kī só͘ niá-siū tio̍h ê sìn-gióng oē khak-sìn bô iô-choah.
Koh-chài hō͘ goá ū chi̍t ê kám-kak （現在）thoân-kàu-chiá ê kiáⁿ-jî sêng-tióng, nā m̄-sī toā hó, chiū sī toā pháiⁿ ê lâng. iā nā kiâⁿ tī toā pháiⁿ-lō͘ ê thoân-kàu-chiá ê kiáⁿ-jî, sī pí it-poaⁿ ê toā pháiⁿ-lâng koh-khah tio̍h tông-chêng ê. che si̍t-chāi tio̍h ū choè thoân-kàu-chiá ê kiáⁿ-jî kè ê chiah oē thang thé-hoē ê.
