Sun-tîm-to
1897.09 150 koàn p.69-70
Tī Tāi-tek-kok ê lâm-pêng Sat-khek- su-séng Tek-su-tēng-siâⁿ, ū chi̍t lâng miâ Sun-tîm-to, i tī Se-le̍k 1700 nî chiū- sī Tiong-kok Khong-hi ê sî-chūn chhut- sì. I-ê chó͘-chiūⁿ sī chò Tek-kok ê toā koaⁿ-oân,ji̍p Kiù-sè-kàu ê lâng; i pún- sin chū sè-hàn chiū chin kèng-khiân jia̍t- sim pài Siōng-tè.
I iā sī toā châi-tiāu phok-ha̍k ê lâng, ji̍p chhut-miâ Chu-īⁿ tha̍k-chheh chē-chē nî, bat kuí-nā kok ê bûn-jī khiuⁿ-kháu; só͘ tha̍k ê chheh sui-jiân chin chē iūⁿ, nā sī i tì-ì choan-sim chiū-sī chin-lí ê chheh . I-ê chhin-chhek chin ài i tio̍h ha̍k-si̍p kok-hoat lu̍t-lē ê chheh, thang chhut- sin khì chò koaⁿ lâi sè-si̍p in sī-toā-lâng ê koaⁿ-chiok, tit-tio̍h hù-kuì miâ-siaⁿ. Nā sī Sun-tîm-to li̍p-chì ài thoân-tō kiù lâng.
Kàu it-jia̍p-hoè chiū chhut Chu-īⁿ, khì Hoat-kok iû-le̍k; 21 hoè tò-tńg khì in pún siâⁿ Tek-su-tēng. Tng-sî Mô͘- lia̍p-oá kàu-hoē ê lâng, uī-tio̍h tō-lí siū toā khùn-tio̍k, in chiū tô-cháu lâi chhoē Sun-tîm-to; i lóng chiap-la̍p hó khoán thāi chiàu-kò͘ in. I siông-siông thoân tō-lí tī Bōng-Chú-chng (ǹg-bāng Chú ê chng) , chit chng choân sī pài Siōng-tè ê lâng khiā-khí; iā khì chē-chē toā Chu-īⁿ thoân-kàu, hō͘ īⁿ-lāi ê ha̍k-seng thiaⁿ. Koh m̄-nā thoân tō-lí tī in pún só͘-chāi, iā khì goā-séng kap pa̍t kok thoân.
Sun-tîm-to 31 hoè ê sî, tò--lâi in pún kok Pek-lêng kiaⁿ-siâⁿ . Mô͘-lia̍p-oá kàu- hoē ê lâng chiū siat-li̍p i chò toā Kàu-su, lâi chiáng-lí kàu-hoē sū-bū. Ta̍k ji̍t thoân-kàu, lâi thiaⁿ ê lâng chin chē. I teh kóng tō-lí ke̍k kán-chhiat; tāi-khài kóng chiâⁿ-khek kú, chiū iàu-kín ê chin-lí hō͘ lâng thiaⁿ lóng bêng. Koh só͘ thoân ē hō͘ lâng jīn Iâ-so͘ chò in ê Kiù-chú.
Lūn i só͘ thoân chhiat-iàu ê tō-lí ū 4 tiâu. (1) Kiù-chú chin-chiàⁿ sī Siōng-tè. (2) Sui-jiân sī Siōng-tè, chin-si̍t seⁿ chò lâng. (3) Lâng ài tit-kiù, tû-khì kiû Téng-bīn, í-goā bô hoat-tō͘. (4) Lâng tio̍h tit-tio̍h tō-lí ê lī-ek .
Sun-tîm-to teh thoân tō-lí ê sî, put- lūn sàn-hiong, hó-gia̍h, gâu kap gōng, lóng siū kám-tōng. Ū lâng gia̍h-pit lâi kì i só͘ kóng--ê; ū-ê ìn chò chheh, hō͘ thong- kok ê lâng bé khì tha̍k . Ū lâng kia̍h-pit beh kì ê sî, hut-jiân siū kám- kek kàu ba̍k-sái chhē-chhē tò, beh ài ēng pit kā kì khí--lâi, soà ná-chún bē kì tit.
Bat ū lâng mn̄g Sun-tîm-to kóng, Lí ēng sím-mi̍h biāu-hoat kóng tō-lí, tì- kàu ē kám-hoà lâng kàu án-ni leh? ìn kóng, Bô pat3-hāng, to̍k-to̍k tī boē kóng tō-lí ê tāi-seng, chi̍t tiám-cheng kú, kā- tī chēng-chēng siūⁿ pún-sin ê choē-ok kap chèng-lâng ê choē-koà, sī ke̍k-tāng ke̍k-chhim, si̍t-chāi eng-kai tio̍h tîm-lûn tī tē-ge̍k chhi-chhám; koh siūⁿ Siōng- tè ê toā in-tián chin-koân chin-khoah, thài-thó ē thang pò-tap. Chhin-chhiūⁿ án-ni lâi siūⁿ, chiū thang chiong lán pún-sin chò hoat-tō͘ lâi kóng hō͘ lâng thiaⁿ.
I it-seng hō͘ chèng-lâng chin toā kèng-tiōng, hióng-siū 60 hoè koè-sin tī Bōng-Chú-chng, an-chòng ê ji̍t, lâi sàng-chòng ê lâng ū nn̄g-chheng goā lâng. Lâng suî-jiân í-keng sí kú-kú, m̄- kú hó miâ-siaⁿ bô huí-hoāi.
Che sī tiah i-ê tāi-lio̍k lâi kóng nā- tiāⁿ. Lâng nā ài khah siông-sè; tio̍h- khoàⁿ (Kàu-sū-lia̍t-toān tē 3 chiuⁿ).
Taⁿ lán ū lâng chò thoân-tō sian-seⁿ kuí-nā nî kú, tio̍h kā-tī séng-chhat, khoàⁿ lán ta̍k-pái kóng tō-lí ū kám-kek lâng á-bô. Beh kóng hō͘ lâng hó chhiò m̄-bián saⁿ kuí-kù oē chiū ē. Nā beh kóng tō-lí hō͘ lâng sim-koaⁿ tín-tāng, siū tio̍h kám-kek kàu lâu ba̍k-sái, hián- bêng hoán-hoé choē; che m̄ sī iông-īⁿ sū.
Só͘-í tng thoân-tō ê chit-hūn, tek- khak m̄-thang hō͘ ke-koàn su-khia ê tāi- chì, lâi hūn-cha̍p kiáu-jiáu. Tì-kàu bô sim-chiâⁿ thang káng-kiù Sèng-keng pī- pān tō-lí, iā bô tāi-seng choân-sim kî-tó; put-kò lîm-sî thàn-lē chiūⁿ tâi-téng sui-piān chiū kóng, só͘ kóng soàⁿ-soàⁿ loān-loān, hō͘ lâng thiaⁿ bē chheng- chhó, m̄-nā bô lī-ek kiaⁿ-liáu ū sún-hāi.
Tio̍h chhin-chhiūⁿ Sun-tîm-to ū tāi- seng khiân-sêng pī-pān-sim, chiong só͘ pī-pān beh kóng ê tō-lí hiàn hō͘ Siōng- tè ēng. Chiū kàu-sî teh kóng oa̍h-oa̍h tāng-tāng, ū koân ū la̍t, kàu-gia̍h thang kám-tōng chèng-lâng ê sim.
