Khó͘ sī Lo̍k ê chéng.

1914. 6, no. 351, pp. 8

  Bí-kok-lâng Bo̍k-ní-su chiū-sī hoat-bêng tiān-pò ê thâu-chi̍t--ê, chhut-sì tī 1791 nî, sí tī 1872 nî. I ū chi̍t ji̍t chē tsûn beh khì pa̍t só͘-chāi kap siāng-tsûn ê lâng tâm-lūn huî, thih, kap tiān-khì ê sèng oē tuì chit ê chit, thàu kàu hit ê chit. Kî-tiong ū it-tēng ê lí, Bo̍k-ní-su kóng chiong-lâi thang ēng tiān piàn-thoân tē-kiû. Tâm-lūn liáu the̍h tsoá kia̍h iân-pit beh siá phoe hō͘ i ê bó͘, in-uī i ê bó͘ phoà-pīⁿ. Teh siá ê sî sim siūⁿ chit tiuⁿ phoe tio̍h kuí-nā ji̍t chiah oē kàu chhù; siat-sú oē chhòng chi̍t ê kià phoe ê khì-khū hō͘ chit tiuⁿ phoe suî-sî oē kàu chhù sī chin-hó. Hit tiuⁿ phoe kàu chhù i ê bó͘ kó-jiân sí. I koh siūⁿ 7 nî chêng I-ngô͘ kiàn-tiok tsuí-kau ài hō͘ lâng tē it kín tsai oân-kang ê siau-sit, tiap-á-kú oē tuì Pò͘-hut-lô (Buffalo) kàu Giûⁿ-iok = NewYork: (chit nn̄g ê siâⁿ saⁿ-lī 500 Eng lí) thong siau-sit, chiū-sī muí 5 Eng lí hē chi̍t mn̂g toā chhèng, thèng-hāu oân-kang toā chhèng tân oân-kang ê siau-sit, suî-sî thiaⁿ kàu Giûⁿ-iok; chèng lâng toā gông-ngia̍h. Bo̍k-ní-su chhiú kia̍h iân-pit teh siūⁿ chit ê sū ia̍h siūⁿ tiān-khì oē se̍h tâng soàⁿ-khoân lâi hoat kng, nāⁿ oē siat hō͘ i tián, ui̍h jī ê ì-sù, chiong-lâi oē khò tiān lâi thoân phoe-sìn, pí toā chhèng khah kín. Hut-jiân só͘ kia̍h ê iân-pit la̍k-lo̍h phō͘-á ê siaⁿ, ia̍h khoàⁿ-kìⁿ phō͘-á ū o͘-tiám, hut-jiân hiáu-ngō͘ thang ēng tiám kap té-ui̍h chhòng-chiâⁿ tiān-pò ê hû-hó thang thoân siau-sit.

  Taⁿ Bo̍k-ní-su hoat-bêng chit hō kî sū m̄-sī chi̍t tsá-khí chi̍t ê-hng oē chiâⁿ. Lūn i ê lô sim khó͘-lū, keng-koè tsa̍p-nî kú, bat chin sng, tiⁿ, khó͘, joa̍h, siū chin loé-mēⁿ, huí-pòng, thí-chhiò, ēng chīn sim-ki, huì chīn tsâi-sán, sīm-chì bô chi̍t phìⁿ hiā thang khàm-thâu, bô chi̍t chhùn tē thang kha-ta̍h, sòng-hiong chhin-chhiūⁿ soé, bô chhah chng-á ê toē; bó͘ sí, ke-hé liáu, thok sin tī i ê hiaⁿ ê ka tiàm chi̍t keng chhù, lâng-kheh thiaⁿ, kang-tiûⁿ, chhì-giām, khùn, chú, chia̍h, lóng tī hia; só͘ chhēng phoà saⁿ, só͘ chia̍h chho͘-sio̍k mi̍h, án-ni ê kan-khó͘ chiū i gián-kiù tiān-pò ê khì-khū iû-goân chìn-pō͘. Huì chìn gō-nî ê sim hiat, chiah chiong hoat tiān siu tiān ê khì-khū chhòng-chiâⁿ. Hit-tia̍p ài tuì Hoa-sēng-tùn (Washington) kàu Pó-le̍k-tē-mô͘ (Baltimore) siat tiān-soàⁿ tsóng-sī tsâi-chèng khùn-lân sin-piⁿ bô chi̍t sián, chiah siá í-kiàn-su tiâⁿ-sàng Hā-gī-īⁿ chhéng poah kok-khò͘ 6.0000 tsoè kiàn-siat huì. Hā-gī-īⁿ tâu-phiò tsàn-sêng ê chi̍t poàⁿ khah ke, chiū pò kò Siōng-gī-īⁿ. Gī-oân khoàⁿ-chò chhiàu tâm, kàu hit àm poàⁿ mî chiah koat tēng ún-tsún. Bo̍k-ní-su suî-sî khí tiān-pò kio̍k siat tiān-soàⁿ tuì Hoa-sēng-tùn kàu Pó-le̍k-tē-mô͘, khai siat thâu chi̍t ji̍t siu-ji̍p 2 sián, tē jī ji̍t siu-ji̍p kho͘ 2.64, koh bô joā kú thong hêng tsoân-kok, kok-bîn kèng i chhin-chhiūⁿ sîn. Hit-sî Au, Bí, ta̍k kok thiaⁿ-kìⁿ chit hō siau-sit, lóng kià hun-chiong, hui-chiong, siúⁿ pâi hō͘ i thong seng-khu koà kàu bô só͘-tsāi.

  Chêng Bo̍k-ní-su siū kan-khó͘ boē sǹg-teh, taⁿ tit-tio̍h êng-kng koh khah toā boē sǹg-teh, kin-á-ji̍t tiān-pò tī sè-kan chhin-chhiūⁿ ti-tu bāng, ta̍k kok ê lâng lóng bat i. Só͘-í thang kóng kan-khó͘ sī khoài-lo̍k ê chéng-chí. Kiù-tsú kóng "ài tsoè goá ê ha̍k-seng, tio̍h khek-kí pē si̍p-jī-kè lâi tè goá" (Má-khó 8:34). ia̍h ū kóng, "Hoān-nā uī-tio̍h goá ê miâ pàng-sak chhân, chhù, hiaⁿ-tī chí-bē, pē-bó, bó͘ kiáⁿ bô m̄ tit-tio̍h pah-pē". Koh tsa̍p-it ê sù-tô͘ kap Pó-lô uī-tio̍h Tsú ê tō-lí lóng tam-tng chin chē kan-khó͘ lóng bô siān-chiong-sí. Lūn in só͘ tit-tio̍h ê êng-kng pò-siúⁿ boē sǹg-teh. Bo̍k-ní-su tāi-seng siū kan-khó͘, iáu-kú koat-ì beh chiâⁿ i ê kang, ia̍h i só͘ tit-tio̍h êng-kng pí kan-khó͘ khah toā ia̍h khah kú. Ki-tok-tô͘ tio̍h kam-goān giâ Tsú ê si̍p-jī-kè, chiū-sī tāi-seng tam-tng kan-khó͘, āu-lâi chiah ē tit-tio̍h khoài-lo̍k.

  (Keh Tsuí-lêng kì).