Ô͘ Tiāu-ki ê Sió-toān
1915.01 358 koàn p.3-4
Lîm Chhip-hi kì.
Thoân-tō Sian-seⁿ Ô͘ Kó͘, jū-miâ Tiāu-ki, pún si Tâi-lâm thiaⁿ Chan-bûn Ô͘-chhù-liâu chng ê lâng; iā sī lán Lâm-pō͘ Thoân-tō ê lāu Sian-seⁿ lah! Chhut-sì tī 1849 nî, tuì sè-hàn ê sî chiū sit-lo̍h pē-bó; kàu cha̍p-goā hoè ê sî-chūn chiū hō͘ i ê hiaⁿ chhoā i lo̍h A-lí-káng kā lâng chò tn̂g-kang; koè bô kuí-nî kap Lí Bo̍k-su toà Bo̍k-su séng-chhat i sìn Chú hó phín-hēng, chiū khan-sêng i tng thoân-tō ê chit.
Kàu 25 hoè chiū chhoā Thoân-tō N̂g Chhim-hô ê tē-jī cha-bó͘-kiáⁿ miâ Hâm lâi sio pang-chān; Siōng-tè iā kau-tài i poê-iúⁿ 8 ê cha-bó͘-kiáⁿ kap saoh-boé 2 ê hāu-seⁿ kàu chiâⁿ lâng, boē bat chi̍t-ê bô ji̍p ha̍k-hāu tha̍k chheh. I ê toā kiáⁿ hiān-sî tī Hok-im-chu-īⁿ tha̍k chheh, sè-kiáⁿ tī I-koán o̍h i-seng. Tng i chò thoân-tō thâu-boé oá 40 goā nî, le̍k-koè chin chē jīm-só͘, boē bat thiaⁿ tio̍h i kap hoē-lāi hoē-goā ê put-hô, lâi hō͘ chiáng kàu-bū ê Sian-seⁿ hoân-ló. Bô phah-sǹg tī 1908 nî Sian-seⁿ-niû tī Hōng-soaⁿ koè-sin. Hit-sî khiàm pang-chān ê lâng, chū-jiân ke-thiⁿ ka-sū ê hun-sim, iū kiam i it-seng uī Chú ê tio̍h-boâ, chai-poê kiáⁿ-jī ê khek-kí. uī chiah-ê in-toaⁿ seng-khu chiām lám.
Hit sî-chūn i hiah-ê cha-bó͘-kiáⁿ chhiáⁿ i khì pín thêng kang, beh pī-pān hō͘ i ū thang khai-ēng, sì-kè thit-thô ióng-ló ê ki-hoē; só͘-í chiū siá phoe pín Kàu-sū-hoē. Kàu-sū-hoē chiū hoê phoe kóng kam-goān i thêng kang put-kò i tuì siàu-liân chīn-tiong kàu lāu, gī-lūn hoaⁿ-hí muí-goe̍h peh-kho͘ hō͘ i khai-ēng, chhut-chāi i ài tó-uī kiâⁿ-soá, m̄-ài koh phài kang pé-pa̍k i. Tuì hit-tia̍p bô chāi-jīm, kiâⁿ tang khì sai. Sui-jiân án-ne, i iáu-kú siông-siông toà tām-po̍h chheh khì kàu ta̍k-uī bē soà pò-tō, ū-sî hioh tī pài-tn̂g, ū-sî tī hoē-iú ê ke, ū-sî tī cha-bó͘-kiáⁿ ê só͘-chāi. Bô kóng khang-chhiú khì sì-kè thit-thô hioh-khùn, i-ê kiáⁿ chi̍t-ē mn̄g i, "Lí thài beh án-ne? pún ǹg-bāng lí thêng-khùn hō͘ sin-thé khah khin-sang." I chiū ìn kóng, "Si̍t kun lo̍k, tiong kun sū." Tuì án-ne ū-sî le̍k-lō͘ siū hong-song; chhuì-ta khiàm kún-chuí, iau-gō khiàm mi̍h-chia̍h.
Kàu chhin-iú ê só͘-chāi, nā m̄ -sī sūn-piān, m̄-káⁿ kā lâng thó, tì-kàu sin-thé jú-lám; kàu tī 1914 nî 10 goe̍h kan chiū tāng-pēⁿ tī i ê tē sì kiáⁿ-sài Lâu Liông ê só͘-chāi; bē koh chhut-mn̂g. I kuí-nā ê chá-bó͘-kiáⁿ khì khoàⁿ-i, khoàⁿ-tio̍h i siau-sán bô la̍t kàu án-ni, chiū siong-sim lâu ba̍k-sái kiû i tio̍h ēng chheh hêng Chheh-pâng; hit-tia̍p chiah ín-ho. Koè cha̍p-só͘-ji̍t sin-thé ū sió-khoá khah khin-sang, chiū chham-siông chīn-jîn-sū,khí-lâi Tái-lâm chiū kīn I-seng, khoàⁿ ē tit-tio̍h i ê chèng-kiáⁿ ê ǹg-bāng.
āu-lâi kàu I-koán bô tú-hó só͘-chāi; chiū khì tiàm I-koán-āu i ê hiaⁿ-só Chài-goân-ḿ ê chhù, iā soà siū i lī-piān chiàu-kò͘ i ; tī kan-khó͘ ê sî, iáu-kú the̍h kuí-pún chheh nāi chhut-khì Mî-tô-sī-kháu kóng tō-lí hō͘ lâng thiaⁿ, tī boē koè-óng ê sì-ji̍t chêng iā nāi khì tī Tiong-hoē-ni̍h chhut-la̍t lâi kóng-khí kàu-hoē ê iàu-bū; tī chi̍t ji̍t-chêng iáu-kú the̍h-chheh chhut-khì Mî-tô-sī-kháu chē beh kóng tō-lí, bô sím-mi̍h ki-hoē, chiū tńg-lâi, kàu hit-mê chiū liân-liân kiò i-ê hiaⁿ-só nn̄g saⁿ-pái thó chhuì-ta; thiⁿ tú-tú kng, chiū pêng-an hō͘ Chú kiò I tńg-khì, hióng-siū 66 hoè,chiàⁿ chiàⁿ chhin-chhiūⁿ Ngá-kok kóng, Nā thâu-boé chi̍t-iūⁿ-sim chiū tit-tio̍h Ki-tok só͘ siúⁿ-sù lah!.
Kàu keh-ji̍t ē-po͘ sì-tiám cheng chiū bâi-chòng tī kong-thióng; sàng-chòng ê lâng se-kok kàu-su, Toā, Tiong, nn̄g keng o̍h ê sian-siⁿ kap ha̍k-seng í-ki̍p Tâi-lâm hoē-iú, kap i-ê chhin-chhek kiáⁿ-jî-sun oá 200 goā lâng. Siūⁿ chit-ê lāu sian-siⁿ tī chhut-goā ê só͘-chāi, ū hiah chē lâng khoàⁿ-kò͘-tio̍h i; chin-chiàⁿ sī tuì i pêng-seng chīn-tiong, hō͘ lâng khim-gióng ê iân-kò͘ lah!
Phí-jîn tī cha̍p goā nî kan kap i lâi-óng, iā chiâⁿ nî kú kap i tiàm, khoàⁿ i-ê hêng-tōng kí-chí, ū kuí-nā hāng put-chí kî-koài; in-uī sè-hàn kàu lāu bô ji̍p ha̍k-hāu siū sian-seⁿ ê chai-poê, iáu-kú le̍k-nî thoân-tō-khó bô lo̍k-tē. Sīm-chì kàu 50 goā hoè ê sî, iā khì hō͘ Tāi-hoē khó chìn-miâ; tī hit chiong-thêng-lāi ū Hàn-bûn-lūn kap Sin Kū-iok ê jī-im ké-soeh, i iā ē thang ki̍p-tē. I ke-lāi ê lâng chiū kóng lí hiah lāu lah, kiám iáu ū lâng ài chhiáⁿ lí ; i chiū kóng goá m̄-sī him-bō͘ lâng chhiáⁿ, put-kò sī khoàⁿ khiàm chìn-miâ ê, thang hō͘ kàu-hoē chhiáⁿ，chiah-ê siàu-liân koh phok-ha̍k ê iū lún-neh m̄ khì khó, goá tiâu-kang khì khó hō͘ in siūⁿ khoàⁿ goá chit pān lâng to khì khó-- lah; khiám-chhái thang kek tōng in ê sim-chì lâi chhut-thâu, chiū kàu-hoē bián khiàm chìn-miâ--ê. Che sī po̍k só͘ kî-koài.
iū i sui-jiân tng thoân-tō ê chit, iáu-kú tī i toà ê kàu-hoē í-ki̍p Toā-o̍h ê pó͘-chō͘, Chû-siān-hoē, pa̍t só͘-chāi khí pài-tn̂g ta̍k khoán ê hó-sū, sui-jiân m̄-sī chē iáu-kú siông khoàⁿ-tio̍h i-ê iân-hāng, iā bē hiáu siūⁿ lán to sī thoân-tō--ê khah hó the. Koh i sī tng thoân-tō bô niá bē chheh ê chek-sêng, mih-sái1 tio̍h tiāⁿ-tiāⁿ phāiⁿ chheh chhut-goā ke-khai chîⁿ, iū sim-chí lāu soe-lám to eng-kai hioh-khùn, iā m̄-sī ū lah, iáu-kú kan-khó͘ pháu-cháu kàu la̍t chīn chiah soah.
iū i it-seng tng-chit siū Kàu-sū phài-khián, bô ài kap Kàu-sū kè-kàu; tng i ló-mō͘ ê sî, chi̍t-pái phài i khì Po͘-lí-siā tio̍h poâⁿ-soaⁿ koè-niá, iū kiáⁿ-jî chi̍t-tīn; ke-lāi ê lâng mn̄g kóng, "Lí sui-jiân m̄-ài uî ke̍h in, mā thang kap in chham-siâng, chhiáⁿ in kā lí oāⁿ che khah kīn pêⁿ-iûⁿ ê só͘-chāi." I kóng, "M̄ thang , in sī thè Siōng-tè pān-lí kàu-bū, lán thàn in só͘ bēng-lēng, chiū ná-chún thàn Siōng-tè ê bēng-lēng neh."
Pí-jîn soài-ti̍t kia̍h-pit lâi siá chaih-ê, put-kò sī hō͘ pêng-seng, chhin-ài chi̍t-ê lāu-sian-siⁿ ê pêng-iú, í-ki̍p lia̍t-uī sian-siⁿ, koh chi̍t-pái thiaⁿ-tio̍h i tām-po̍h ê sū-iû nā-tiāⁿ; kî-tiong ū put-ji̍p-hīⁿ-kháng--ê, chóng ǹg-bāng goân-liōng.
