Au-chiu Chiàn-sū.
1916. 7, no. 376, pp. 10-11
Tī 6 goe̍h tē 5 hō Eng-kok lio̍k-kun Kiat Goân-soè tah chiàn-chûn beh khì Ngô͘ kok chham-siông kau-chiàn ê tāi-chì. Kàu So͘-kek-lân pak pêng kha̍p-tio̍h chuí-luî soà tîm lo̍h-khì. Goân-soè kó-jiân ū sí-khì. Lūn Eng-kok tuì kau-chiàn só͘ tú-tio̍h ê hām-hāi che sǹg sī chha-put-to tē it siong-tiōng.
Chāi 6 goe̍h 11 hō tī Tek-kok ê Chiòng-gī-īⁿ ū pò-kò kóng tī 5 goe̍h kan in ê lio̍k-kun ê peng chiàn-sí 2, 2431, siū-lia̍h 7961, tio̍h-siong 6,3391. iū koh pò-kò tuì khí kau-chiàn kàu 5 goe̍h boé chiàn-sí 73,4412, tio̍h-siong 172,2961. Hái-kun sí-siong--ê bô chāi-lāi.
Kú-kú Tek-kok chián-chûn cháu khì bih tī káng-lāi m̄ káⁿ chhut-lâi kap Eng-kok chiàn-chûn sio-thâi. Só͘-í Eng-kok chiàn-chûn siông-siông sái oá Tek-kok teh thèng-hāu khoàⁿ in beh chhut-lâi á bô. Kàu 5 goe̍h 31 hō hō ē-po͘ in kó-jiân chhut-lâi sio-thâi. Khí-thâu Tek-kok chûn chám-jiân khah chē iā khah toā chiah, tì-kàu lán chit pêng hō͘ in phah-tîm kuí-nā chiah. āu-lâi Eng-kok toā chiàn-lām koáⁿ-kín sái ji̍p chiàn-tiûⁿ soà phah tîm tuì-te̍k chin chē chûn toā-sè káⁿ ū 20 goā chiah. Lūn hit chân, sin-bûn khí-thâu pò kóng Tek-kok ū toā iâⁿ. Si̍t chiū-sī hit-tia̍p Eng chiàn-chûn siū phah tîm kiōng 10,0000 goā tūn, iā chuí-siú sí-siong kap siū-lia̍h chha-put-to 4000 miâ; Tek-ê siū phah-tîm oá 14,0000 tūn, iā sí-siong kap siū-lia̍h 6000 goā miâ. Khiok thang kóng lióng-pêng só͘ sit-lo̍h ê chûn-chiah kap lâng tāi-tông siáu-īⁿ, chóng-sī tē it iàu-kín--ê chiū-sī Tek-kok chiàn-chûn ko͘-put-chiong tio̍h cháu tò-khì, iā ū-ê cháu ji̍p Suī-tián kok ê káng-lāi.
Saⁿ sì goe̍h-ji̍t kú tī Hoat-kok tang pak kak Tek chin toā chhut-la̍t phah. Khiok ū chìn-chêng chha-put-to chi̍t ê Ji̍t-pún lí ê hn̄g, m̄-kú sí-siong--ê chin chē. Kīn-lâi tī-hia chi̍t ê Tek-kok ê bú-koaⁿ hō͘ Hoat peng lia̍h-tio̍h. Tī i seng-khu--ni̍h ū chi̍t pún phō͘-á ū kì kan-ta tī hit chām ê chiàn-tiûⁿ kóng in só͘ sit-lo̍h ê peng ū 55 bān khah ke.
Tī Tek-kok ū chi̍t ê siâⁿ kiò-chò Wittenberg. Sì pah nî chêng Lō͘-tek Má-teng tī-hia toā chhut-thâu kap Thian-chú kàu-ông tàu su-iâⁿ. Hiān-sî Tek-kok chiong in só͘ lia̍h ê peng koaiⁿ tī-hia. Tī 1915 nî 1 goe̍h kàu 6 goe̍h ū 1,60000 miâ siū-lia̍h ê peng koaiⁿ tī hia chin e̍h ê só͘-chāi. (Tī chit tè tē 20 tn̄g poàⁿ ê sù-hong chha-put-to ū 1600 lâng tī-teh). Chiông-tiong ū chhit, peh pah miâ sī Eng-kok peng, kî-û ū Hoat, Ngô͘, Pe̍k-ní-gī lóng ū. Chám-jiân khah-chē sī Ngô͘-kok ê peng. iū hiah-ê Ngô͘-peng chin chē í-keng ū jiám-tio̍h to̍k-jia̍t-pēⁿ. Tek-kok koaⁿ bián-kióng ta̍k ê siū lia̍h ê Eng-kok peng tio̍h ū chi̍t ê Hoat-kok lâng kap chi̍t ê Ngô͘-kok--ê kap i chò-hoé khùn tī chi̍t tiuⁿ bîn-chhn̂g. Chuí lóng bô kàu-gia̍h thang ēng, chin chē lé-pài kú 120 miâ siū-lia̍h ê peng kan-ta tit-tio̍h poàⁿ pn̄g-oáⁿ ê sap-bûn thang pun lâi sé seng-khu. Piān-só͘ lóng m̄ hó, bô chiàu kui-kí. M̄-bián koè loā-kú chiū tāi-ke seⁿ sat-bó soà jiám-tio̍h tn̂g hoat-iām ê to̍k-jia̍t pēⁿ. Tek-kok koaⁿ kap i-seng khoàⁿ che sū chiū cháu-khì, m̄-káⁿ ji̍p-khì siū lia̍h ê peng ê iâⁿ-lāi. Kài chē lâng ū sí khì. Nā kng sin-si chhut-lâi beh bâi-chòng, chiū hit siâⁿ ê peh-sìⁿ lêng-jio̍k sin-si.
Tī pa̍t uī Tek peng ū lia̍h-tio̍h Eng ê kun-i. Chiàu kong-hoat Tek ha̍p-gia̍h tio̍h suî-sî pàng i-seng tò-khì pún kok. In kó-jiân bô án-ni, hoán-tńg phài in 6 miâ khì tiàm iâⁿ-lāi thang kò͘ jiám-tio̍h to̍k jia̍t pēⁿ ê peng. I-seng khah chē lóng jiám-tio̍h, saⁿ-ê soà sí-khì. Ū chhun saⁿ-ê tò-tńg lâi. In só͘ hoê-hok ê tāi-khài kì tī téng-bīn. Eng-kok chiong hiah ê chin miâ-siaⁿ ê i-seng só͘ hoê-hok pâi-lia̍t pò tiong-li̍p kok chai-iáⁿ, chhiáⁿ in tì-ì phài ē khò-tit ê tāi-jîn khì chhâ hit ê hi-si̍t.
Tuì khí-chiàn kàu taⁿ Tek-kok chin-chē pái hoān-tio̍h bān kok ê hong-hoat, in ū chò chin chē hāng bē kóng-tit ok-to̍k ê sū; chóng-sī tuì téng-bīn só͘ kì chit chân, ē hō͘ lán siūⁿ in pí boē khai-hoà ê chheⁿ-hoan koh khah pháiⁿ sim-koaⁿ.
