Chiú-cheng
1917.03 384 koàn p.8-9
Peh-sìⁿ siā-hoē ê hēng-hok sī chāi tī seng-khu, cheng-sîn, kap phín-tek ê poê-iúⁿ. ài peh-sìⁿ heng-ōng tio̍h kiám-chió phoà-pīⁿ, pîn-kiông, bû-kak, hoān-choē chéng-chéng.
Lūn phoà-pīⁿ. Pēⁿ-to̍k ū chin chē khoán, chia̍h chiú ê lâng khah bô hit ê tí-khòng ê la̍t, chiū khah khoài jiám- tio̍h phoà-pīⁿ. Tī Eng-kok ū chin chē pēⁿ-īⁿ. Bat toà Lûn-tun pēⁿ-īⁿ 20 tang kú ê i-seng, put-chí chhut-miâ--ê, kóng hit ê pēⁿ-īⁿ nî-nî só͘ ū ê pīⁿ lâng muí 100 lâng ū 70 lâng phoà-pīⁿ sī uī-tio̍h chiú-cheng. I koh kóng: "Goá m̄-sī kóng hit 70 lâng sī chuì-hàn." Khó-kiàn i só͘ kóng-ê nā sī si̍t, chiū Eng-kok ê pēⁿ-īⁿ 10 keng ê 7 keng sī m̄-bián, thang ēng hit ê huì-iōng lâi chàn-sêng kok ê pa̍t hāng sū, iā thang bián hiah ê lâng ê kan-khó͘.
Tī 1903 nî ū chi̍t keng toā keng ê i- koán, hiah ê tài hì-lô pēⁿ sí ê lâng bô chi̍t-ê bô koan-hē chiú ê hāi; kiám- chhái sī ka-tī bat chia̍h, á-sī tuì pē-bú uî-thoân. Tī 1905 nî tī Hoat-kok ê Pa-lí siâⁿ ū chū-chi̍p Hì-pēⁿ ê Bān-kok Hoē-gī. In koat-gī, "In-uī chiú-to̍k kap hì-kiat-hu̍t ê koan-liân, chit ê Hoē tì-ì gí-tiāⁿ chiú-cheng ê to̍k, kap hì- kiat-hu̍t iàu-kín tio̍h pîⁿ-pîⁿ kìm-kài". iā ū gâm-chéng (to̍k-liû) chiū-sī chin khó-siong ê chèng-thâu; bat ū kàu- khàm ê lâng kóng tài hit ê pēⁿ sí ê kî- tiong, ū chia̍h tām-po̍h chiú-ê pí kìm- chiú ê lâng sī têng-poē.
Pē-bú nā chia̍h chiú kiám-chhái ē hāi i ê kiáⁿ khah té-siū. Suī-su kok chi̍t ê i-seng chiong 15 nî ê thóng-kè, chiū-sī kéng 10 kháu-chàu hán-ti̍t chia̍h chiú ê lâng siⁿ kiáⁿ ê sū kap 10 kháu-chàu ài chia̍h-chiú-chuì--ê lâi saⁿ pí. Tī hit ê kî-hān bô chia̍h-chiú--ê siⁿ 61 ê gín-ná, kî-tiong 50-ê seng-chûn, iā bô phoà-siùⁿ. ài chiú-chuì--ê siⁿ 57 ê gín- ná chí-ū 10-ê seng-chûn bô phoà-siùⁿ. Tī hán-tit chia̍h-chiú hit 10 kháu-chàu ū 6 ê kiáⁿ bô chiâu-chn̂g, tī ài chia̍h- chiú-ê hit 10 kháu-chàu ū 22-ê bô chiâu-chn̂g, ū-ê iûⁿ-hîn, ū-ê siáu ûn-ûn.
Lūn sit-sim hit hō pēⁿ iā sī án-ni. Hong-tian pēⁿ-īⁿ ê īⁿ-tiúⁿ bat kóng sit- sim 100 lâng(ta-po͘) ê lāi-tiong, 35 chì 40-ê sī uī-tio̍h chiú chiah sit-sim, kiám- chhái sī tuì ka-tī, á-sī tuì pa̍t lâng liân-luī.
Taⁿ chiú-cheng sī sím-mi̍h? Cháiⁿ-iūⁿ hiah sún-hāi? Chi̍t hāng: chiú-cheng sī sio̍k tī bâ-chuì io̍h ê luī, nā chia̍h chiū ē tiòng-to̍k. Hit hō ê mi̍h ē hō͘ lâng chiām-sî ióng-kám, put-chí tek-ì, nā-sī kú-tn̂g iu-ut. A-phiàn sī to̍k, chiú-cheng iā sī to̍k; nā ēng che, kiān- khong bē bián-tit sún-sit.
Koh chi̍t hāng: chiú-cheng ē siⁿ-khí giàn, chia̍h liáu ài koh ke-thiⁿ. Kan- ta chit hāng sī kàu-gia̍h thang hō͘ lâng kiaⁿ.
Chêng khah chē lâng phah-sǹg chia̍h chē sī m̄-hó, chia̍h tām-po̍h sī hó. Kàu taⁿ í-keng khah chai-iáⁿ. Tī Lûn-tun siâⁿ tē it toā ê pēⁿ-īⁿ kuí-nā keng chi 50 nî lāi só͘ ēng ê chiú toā kiám-chió, só͘ ēng ê gû-leng toā ke-thiⁿ. Hiān-sî tī hia khai chiú ê huì chiong 50 nî chêng tuì-pí m̄ chiūⁿ chhit hūn ê chi̍t hūn. Ū Au-lô-pa chi̍t kok ê peh-sìⁿ khai chiú ê huì muí nî chi̍t lâng pêng-kin Y60, chóng-sī tī pēⁿ-īⁿ lāi chi̍t lâng pêng-kin chí-ū 5 kak.
Koh lūn goā-kho-i iā sī án-ni. Chá- sî tio̍h hō͘ pēⁿ lâng chia̍h tām-po̍h chiú, chiū ǹg-bāng khah ū la̍t thang tam-tng chhiú-su̍t ê kan-khó͘. Hiān-kim hoán- tńg khǹg i m̄ thang chia̍h chiú, in-uī hoeh-lāi nā ū chiú-cheng chiū ta̍k hō ê siong khah oh i-tī.