Khó-chiàn jî-hō͘ Khó-hô
1918.09 402 koàn p.1-3
"Tio̍h ē kham-tit kap lâng sio-thâi chiah ē kham-tit kap lâng kóng hô." Chit kù sêng-gú ū ha̍p tī Sêng-pò sin- bûn chêng-ji̍t só͘ chhut ê lūn. Taⁿ chiong hit-ê tāi-ì kì tī ē-té:--
Eng-kok ê Cháiⁿ-siòng Chò-tī--sī toà tī So͘-kiat-lân ê ài-teng-pó siâⁿ ián-soat kóng, Kīn-lâi ū put-chí oh ê toā būn- tê nn̄g hāng : -- (1) Ngô͘-lô bô tiuⁿ-tî sit-lo̍h sio-thâi ê khuì-la̍t, tì-kàu tāi- kio̍k sún-hāi. (2) Tek-kok ê bô-ān-chè ê chiâm-chuí-théng-chiàn chó͘-tòng sù- thong pat-ta̍t kiâⁿ chûn ê gia̍p.
Lūn Ngô͘-kok tì-kàu loán-jio̍k. Cháiⁿ- siòng kóng, Tek-kok tuì Tang chiàn-soàⁿ tiàu kàu Sai chiàn-soàⁿ ê kun-tuī chē koh ióng-béng. Lán ê kok oh tit-tio̍h Bí-kok ê pang-chō͘. Chāi kok só͘ tiàu-- lâi ê peng, hān-tiāⁿ ū Tek-kok tuì Ngô͘- kok ê chiàn-soàⁿ tiàu kàu kun-tuī gō͘ hūn ê chi̍t hūn, só͘-í hiān-chāi Sai-pêng ê chiàn-soàⁿ sī tē-it guî-hiám ê tē-uī.
Chit-ê tāi-chì, chhin-chhiūⁿ Heng- teng-pó kap Uí-ní-sùn (chiū-sī Tek-kok ê goân-soè kap Bí-kok ê tāi-thóng-léng) toà tī ūn-tōng-tiûⁿ sài-hoē ê sio-siāng. Chi̍t-ê tuì Ngô͘-kok tiàu tāi-kun lâi kong-kek lán Hia̍p-iok-kok; chi̍t-ê tuì Bí-kok tiàu tāi-kun lâi pang-chō͘ lán Hia̍p-iok-kok. Chi̍t-ê kong, chi̍t-ê chō͘, sím-mi̍h lâng khah-kín chiū-sī hit-ê seng-iâⁿ, sím-mi̍h lâng tāi-seng chiū hit- ê khah ū lī-ek. Tek-kok tē-jī pái kong- kek ê sî teh-beh kàu. Chit pái ê kong- kek tek-khak pí chêng koh khah toā sio-thâi. Chóng-sī iâⁿ-su ê éng-hióng sī ū le̍k-sú í-lâi toā ê tāi-chì, sè-kài ê bûn- hoà iá-bân tuì chit-ê ū hun-piat; lán kok ê chûn-bông iā sī chit-ê koan-hē. Só͘-í chím-má ê chêng-hêng sè-bīn, sī sui-lâng só͘ tē-it eng-kai chù-ì ê ji̍t. Sui-jiân bē-tit bián chit-ê guî-hiám, chóng-sī lán Eng-kok, Hoat-kok, Bí- kok kap Ì-kok Sai chiàn-soàⁿ ê kun-tuī lóng-chóng liân-lo̍k tâng-ì. Bô-lūn Tek- kok àn-cháiⁿ-iūⁿ béng-ióng kong-kek, goá chhim-sìn lán iáu-kú tú i ē tiâu. Thèng-hāu kuí goe̍h-ji̍t āu Bí-kok ê tāi- peng lóng kàu, chiū chhú kong-phah ê koân-le̍k, tek-khak ē iâⁿ.
Lūn Eng-kok chûn-lō͘ ê sū-gia̍p. Cháiⁿ-siòng kóng, Eng-kok chûn-lō͘ ê sū-gia̍p sī ná-chún Hia̍p-iok-kok ê nâ- âu, chit táu-kú-á hō͘ lâng thâi-koah, sui-jiân bô chiap-tīn sio-thâi iā sī su. Kū-nî ê tiong-kan chiâm-chuí-théng- chiàn ê éng-hióng chám-jiân toā, kàu chím-má kèng-jiân ē-tit chè-ap i, lán ê hái-kun mê-ji̍t tû-bia̍t chiâm-chuí- théng, put-chí chīn-la̍t. Nā-sī ná-kú chiū lán kong-phah chiâm-chuí-théng ê hāu-kó tek-khak ná toā. Kàu kin-á-ji̍t lán só͘ huí ê chiâm-chuí-théng í-keng poâⁿ-koè tī Tek-kok só͘ chò͘--ê.
Koh-chài Hia̍p-iok-kok chè-chō ê siong-chûn, ji̍t-ji̍t ná-chē. Kin-nî só͘ chò ê tūn-sò͘, í-keng pí kū-nî têng-poē. Mê-nî tek-khak pí kin-nî gō͘-poē chē. Bí-kok ê chō siong-chûn pí Eng-kok khah kín. Thiaⁿ-kìⁿ in ê Chûn-chèng- pō͘ Chóng-tiúⁿ teh kóng, í-āu Bí-kok ê siong-chûn, ta̍k-ji̍t chō hó ê chē-chió, chhé-ûn tek-khak ta̍k-ji̍t ē tit-tio̍h chi̍t bān tūn chi̍t chiah ê siong-chûn. Koh- chài Ji̍t-pún kok chō-chûn iā chám-jiân chē. iū-koh tiong-li̍p-kok, chhin-chhiūⁿ Ná-ui iā mê-ji̍t keng-êng lâi chè-chō. Tuì án-ni khoàⁿ, chiâm-chuí-théng- chiàn sui-jiân bē-ē khoàⁿ i chò choân- jiân sit-pāi, kàu boé tī sè-kài ê chiàn- cheng Hia̍p-iok-kok ē iâⁿ; bē-ē hō͘ chit- ê chiâm-chuí-théng-chiàn só͘ chó͘-tòng.
Lūn siong-gia̍p chuí-siú. Cháiⁿ- siòng put-chí o-ló i ê ióng-béng, kóng, Chia̍p-chia̍p khoàⁿ-kìⁿ phah-tîm-chûn ê chuí-siú kuí-nā mê-ji̍t toà tī kiù-seng- chûn ê tiong-kan, sèⁿ-miā chāi chi̍t táu- kú-á, chhin-chhiūⁿ chi̍t hio̍h chhiū-hio̍h phiau-liû tī hái-bīn; kàu ē-tit chiūⁿ soaⁿ, liâm-piⁿ khóng-khài thiàu-ji̍p chûn- tiong iû-goân chīn i ê gī-bū. Lán Eng- kok ê chuí-siú ê cheng-sîn chiah--ni̍h kian-kò͘, chhin-chhiūⁿ Si teh kóng, "Chiòng-chì sêng-sêng" (ì-sù sī chèng- lâng ê siāng-sim ài-kok chiân-chò siâⁿ lâi pó-hō͘, éng-oán bē pāi-hoāi).
(Tāi-ke thiaⁿ-kìⁿ Cháiⁿ-siòng kóng chiah-ê oē, hoaⁿ-hí tah chhiú).
Lūn cho͘-chit hô-kio̍k. Cháiⁿ-siòng kóng, chit pái sio-thâi choân-pō͘ chhám- khok, kóng oh-tit liâu. Siat-sú chèng- hú bān-it ē-tit káng-hô, goá bô-m̄ chīn chit-ê sim-koaⁿ khuì-la̍t lâi chàn-sêng. Lán kok-ni̍h ê tiong-kan ta̍k-ê ài hô m̄- ài chiàn, in-uī sī uī-tio̍h jîn-tō ê khí- kiàn, chiah-ê lâng sui-jiân chai chit-ê hô sī hó, chóng-sī m̄-chai chit-ē suî- piān lâi chò, chiū hó ê tāi-chì ē seⁿ- chhut m̄-hó ê sū.
Ū nn̄g hāng put-chí guî-hiám tī chit- ni̍h. (1) Tek-kok ê jîn-bîn khoàⁿ-kìⁿ lán kok-ni̍h ê Sin-bûn-pò, chai chiah-ê lâng ài hô ê oē, tek-khak in ta̍k-ê chiū kóng, Eng-kok ê jîn-bîn kìⁿ-tio̍h sio-thâi tio̍h-kiaⁿ lâu ba̍k-sái; taⁿ, Eng-kok ê sè- bīn káⁿ ē chhin-chhiūⁿ Ngô͘-kok su goán.
án-ne-seⁿ chiah ê lâng koáⁿ-kíⁿ ài beh kóng hô, hoán-tńg ē thó sio-thâi, phì-lūn Sòng-kok ê lâng ài beh pang- chān ng-á toā kā i poe̍h-khí--lâi, kiám m̄-sī chhin-chhiūⁿ án-ne mah ? (2) Lán kok-nih in-uī sio-thâi lâi lī-khui pē-bó hiaⁿ-tī bó͘-kiáⁿ, bē-tit thang chò-hoé chū-chi̍p ê lâng í-keng ū chheng-chheng bān-bān, he, m̄-ài sio-thâi ê sim-koaⁿ tek-khak put-chí chhiat. Chi̍t táu-kú-á thiaⁿ-kìⁿ chit hō oē, to him-bō͘ chit ê hô-kio̍k ū iân-kò͘, goá tek-khak kap pān kok-ka chiàn-sū ê lâng siông-liông chàn-sêng.
Chiah-ê ài hô-pêng ê lâng kóng-oē suî-jiân tio̍h, kî-si̍t hāu-kó sī ke-thiⁿ tuì-te̍k ê ui-hong, soà bia̍t-bô lán chū- kí ê chì-khì. Bē-ē kóng-hô ê sî-chūn, m̄-thang kap lâng kóng-hô, khoàⁿ-chím- má Ngô͘-kok to ē chai lah ! Nā hô-kio̍k kàu hō͘ lán ē phah-sǹg--tit, lán tek- khak beh chīn hit ê khuì-la̍t lâi chò Peh-sèⁿ ê só͘-ài chiah ài, peh-sèⁿ só͘ m̄- ài chiah m̄-ài, to sī chèng-tī ê iàu-kín.
Phí-jîn ê le̍k-sú ta̍k-lâng lóng chai Chhù-lāi sàn-hiong, bô sè-le̍k, só͘-í kin-á- ji̍t ē-tit tng cháiⁿ-siòng ê chit-hūn, lóng sī chiah-ê tông-pâu ê kí-chiàn. Siat- sú chi̍t ji̍t bē thang hō͘ jîn-bîn sìn-iōng, to sī goá lī-khui chek-jīm ê ji̍t-chí.
Haiⁿ ah! Sio-thâi keng-kè sì-nî, iâⁿ-su ê ki-koan pek-kàu ba̍k-chiu-chêng, lín chiah ê chú-tē toà-tī chiàn-tiûⁿ hiàn-chhut toā kong-lô, goá bat tit oá-khò in lâi an-ún-khùn; to̍k-to̍k ǹg-bāng in kian-jím kàu thâi-iâⁿ tò-lâi ê ji̍t, to bô joā-kú lah! Hit-sî tek-khak ū chi̍t-khoán ê sin sè-kài, thài-pêng ê khoán-sit.
